ରାୟଗଡ଼ା ଜିଲ୍ଲା
ରାୟଗଡ଼ା ଓଡ଼ିଶାର ଦକ୍ଷିଣରେ ଥିବା ଏକ ପ୍ରଶାସନିକ ଜିଲ୍ଲା । ଏହା ରାଜଧାନୀ ଭୁବନେଶ୍ୱରରୁ ୩୯୦ କି.ମି. ଦୁରରେ ଅବସ୍ଥିତ । ରାୟଗଡ଼ା ସହର ଏହି ଜିଲ୍ଲାର ପ୍ରଶାସନିକ ମୁଖ୍ୟସ୍ଥଳ ଯେଉଁଠି ସବୁ ସରକାରୀ ଅଫିସ ଆଉ ବେସରକାରି କମ୍ପାନୀର ପ୍ରଧାନ ଅଫିସସବୁ ଅଛି ।
ରାୟଗଡ଼ା | |
|---|---|
ଜିଲ୍ଲା | |
 ଓଡ଼ିଶାରେ ଅବସ୍ଥାନ | |
| ଦେଶ | ଭାରତ |
| ରାଜ୍ୟ | ଓଡ଼ିଶା |
| ଲୋକ ସଭା | କୋରାପୁଟ |
| ଭାଷା | ଓଡ଼ିଆ, ଇଂରାଜୀ, ତେଲୁଗୁ |
| ବିଧାନ ସଭା | ୩ଟି ଆସନ |
| Area | |
| • ଜିଲ୍ଲା | 7,584.7 km2 (2,928.5 sq mi) |
| Population (୨୦୧୧) | |
| • ଜିଲ୍ଲା | ୯୬୭୯୧୧ |
| • Density | 136/km2 (350/sq mi) |
| • Urban | ୧୪୭୭୫୬ |
| • Rural | ୮୧୪୨୦୩ |
| • ୬ ବର୍ଷରୁ କମ ଶିଶୁ | ୧୪୧୧୬୭ |
| Time zone | IST (+୫.୩୦) |
| ଡାକ କୋଡ଼ (ପିନ) | ୭୬୫ xxx |
| ତାର (ଏସ.ଟି.ଡ଼ି) | +୦୬୮୫x |
| ଯାନବାହାନ ପଞ୍ଚୀକରଣ | OD-18 |
| ଜିଲ୍ଲାପାଳ | ସୁଶ୍ରୀ ପାରୁଲ ପଟୱାରୀ [୧] |
| Website | Official website |
ଇତିହାସ
ସମ୍ପାଦନା୧୯୯୨ ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର ୨ତାରିଖ ଦିନ ରାୟଗଡ଼ା ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଜିଲ୍ଲାର ମାନ୍ୟତା ପାଇଲା ।[୨] ୧ ଅକ୍ଟୋବର ୧୯୯୨ ପୂର୍ବରୁ ଏହା କୋରାପୁଟ ଜିଲ୍ଲାର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଥିଲା । ଓଡ଼ିଶାର ଯେଉଁସବୁ ଜିଲ୍ଲାରେ ଇତିହାସ ଏବଂ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ପରସ୍ପରକୁ କୋଳାଗ୍ରତ କରିଅଛନ୍ତି, ସେହିସବୁ ଜିଲ୍ଲାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ରାୟଗଡା ଅନ୍ୟତମ । ଏଠାକାର ସବୁଜ ବନାନୀ, ସହରକୁ ଛୁଇଁ ବହିଯାଇଥିବା ନାଗାବଳୀ ନଦୀର ଦୃଶ୍ୟ ଭାରି ମନଲୋଭା । ସହରଠାରୁ ମାତ୍ର ୧୦ କି:ମି: ଦୂରରେ ଥିବା ଜେ:କେ: କାଗଜକଳ ଏବଂ ଥେରୁବାଲିର ଫେରୋକ୍ରୋମ କାରଖାନା ସହରକୁ ସର୍ବଦା ଚଳଚଞ୍ଚଳ କରିଥାଏ । ଇତିହାସକାର କହନ୍ତି, ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ ଏହି ସହରକୁ ଅକ୍ତିଆର କରିବାପାଇଁ ଯୁଦ୍ଧ କରିଥିଲେ । ଅଦ୍ୟାପି ଏହାର ପ୍ରମାଣ ସହରଠାରୁ ତିରିଶ ମିନିଟ୍ ଦୂରର ଚମ୍ପିକୋଟା ନାମକ ଗାଆଁରେ ବିଦ୍ୟମାନ ।
ଭୂଗୋଳ
ସମ୍ପାଦନାଓଡ଼ିଶାର ଦକ୍ଷିଣ ଭାଗରେ ଅବସ୍ଥିତ ରାୟଗଡ଼ା ଜିଲ୍ଲାର ଆୟତନ ୭,୫୮୪ ବର୍ଗ କିମି ।
ଅବସ୍ଥିତି
ସମ୍ପାଦନା- ପୂର୍ବରେ : ଗଜପତି ଜିଲ୍ଲା
- ପଶ୍ଚିମରେ: କଳାହାଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲା
- ଉତ୍ତରରେ : କନ୍ଧମାଳ ଜିଲ୍ଲା
- ଦକ୍ଷିଣରେ: କୋରାପୁଟ ଜିଲ୍ଲା ଓ ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶ ରାଜ୍ୟ ଅଛି । ବଂଶଧାରା ଓ ନାଗାବଳି ନଦୀ ଦୁଇଟି ପ୍ରମୁଖ ନଦୀ ।
ଖଣିଜ ସମ୍ପଦ
ସମ୍ପାଦନାରାୟଗଡ଼ା ଜିଲ୍ଲା ବକ୍ସାଇଟରେ ଭରପୁର ଅଟେ । ବର୍ତ୍ତମାନ୍ ଏହି ଜିଲ୍ଲାରେ ଉତ୍କଳ ଅଲୁମିନା, ଏଲ୍ &ଟି ଭଳି କମ୍ପାନି ଅବସ୍ଥାପିତ ।
ଜନସଂଖ୍ୟା
ସମ୍ପାଦନା୨୦୧୧ ଜନଗଣନା [୩]ଅନୁସାରେ, ରାୟଗଡ଼ା ଜିଲ୍ଲାର ଲୋକସଂଖ୍ୟା ୯,୬୭,୯୧୧ |
- ପୁରୁଷ: ୪,୭୧,୯୬୦
- ମହିଳା: ୪,୯୫,୯୫୧
- ଛ ବର୍ଷରୁ କମ: ୧,୪୧,୧୬୭
- ସାକ୍ଷରତା ହାର: ୫୦.୮୮%
- ପୁରୁଷ: ୬୨.୬୧%
- ମହିଳା: ୩୯.୮୭%
ପ୍ରଶାସନିକ ବିଭାଗ
ସମ୍ପାଦନା- ଉପଖଣ୍ଡ (ସବ୍ ଡିଭିଜନ): (୨) ୧. ରାୟଗଡ଼ା ଓ ୨. ଗୁଣୁପୁର |
- ତହସିଲ: (୪): ୧. ରାୟଗଡ଼ା, ୨. କାଶୀପୁର, ୩. ଗୁଣୁପୁର ଓ ୪. ବିଷମକଟକ
- ବ୍ଳକ: (୧୧): ୧.ରାୟଗଡ଼ା, ୨.କାଶୀପୁର, ୩.କୋଲୋନରା, ୪.କଲ୍ୟାଣସିଂହପୁର, ୫.ଗୁଣୁପୁର, ୬.ଗୁଡ଼ାରୀ, ୭.ପଦ୍ମପୁର, ୮.ରାମନଗୁଡ଼ା, ୯.ବିଷମକଟକ, ୧୦.ମୁନିଗୁଡ଼ା ଓ ୧୧.ଚନ୍ଦ୍ରପୁର ।
- ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତ: ୧୭୧
- ଗ୍ରାମ: ୨,୬୬୭
- ସହର: ୩ (ପୌରପାଳିକା: ରାୟଗଡ଼ା, ବିଜ୍ଞାପିତ ଅଞ୍ଚଳ ପରିଷଦ: ଗୁଣୁପୁର, ଗୁଡ଼ାରୀ)
ରାଜନୀତି
ସମ୍ପାଦନାଲୋକ ସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ
ସମ୍ପାଦନାବିଧାନ ସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ
ସମ୍ପାଦନାଏହି ଜିଲ୍ଲା ନିମ୍ନ ତିନୋଟି ବିଧନସଭାମଣ୍ଡଳୀକୁ ନେଇ ଗଠିତ।[୪]
| No. | Constituency | Reservation | Blocks | Member | Party |
|---|---|---|---|---|---|
| ୧୩୮ | ଗୁଣୁପୁର (ବିଧାନ ସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ) | ST | ଗୁଣପୁର, ଗୁଡ଼ାରି, ରାମନାଗୁଡ଼ା, ପଦ୍ମପୁର | ରଘୁନାଥ ଗମାଙ୍ଗ | ବିଜୁ ଜନତା ଦଳ |
| ୧୩୯ | ବିଷମ କଟକ (ବିଧାନ ସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ) | ST | ବିଷମ କଟକ, ମୁନିଗୁଡା, ଚନ୍ଦ୍ରପୁର | ଜଗନ୍ନାଥ ସାରକା | ବିଜୁ ଜନତା ଦଳ |
| ୧୪୦ | ରାୟଗଡ଼ା (ବିଧାନ ସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ) | ST | ରାୟଗଡ଼ା, କାଶିପୁର, କୋଲନରା, କଲ୍ୟାଣସିଂପୁର | କାଡ୍ରାକା ଆପଲସ୍ଵାମୀ | ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ |
ରାୟଗଡ଼ା ଜିଲ୍ଲା ହେଉଛି କୋରାପୁଟ (ଲୋକ ସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ)ର ଅଂଶ ବିଶେଷ[୫]
ଦର୍ଶନୀୟ ସ୍ଥାନ
ସମ୍ପାଦନାରାୟଗଡ଼ା ଜିଲ୍ଲାର ହିନ୍ଦୁ ମନ୍ଦିରଗୁଡ଼ିକ ବ୍ୟତୀତ ଜିଲ୍ଲାରେ ଅନେକ ଦର୍ଶନୀୟ ସ୍ଥାନ ଅଛି । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ମଝିଘରିଆଣୀ ମନ୍ଦିର, ହାତୀପଥର, ପାଇକପଡ଼ା, ଥେରୁବାଲି ଚାଟିକଣା, ବିଷମ କଟକ, ମୀନଝୋଲା, ଦେବଗୀରି,ଝୁଲନ୍ତାପୋଲ ଓ ଦୁର୍ଗୀର ନୂତନ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର ଅନ୍ୟତମ । ଏତଦ୍ ବ୍ୟତୀତ ସହରର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦର୍ଶନୀୟ ସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକ ହେଲା:-
- ରାଣୀଗୁଡା ନିକଟସ୍ଥ ମା ମଙ୍ଗଳା ମା ମନ୍ଦିର, ରାୟଗଡ଼ା,
- ସ୍ଥାନୀୟ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର,
- ରେଳବାଇ କଲୋନୀର ଶିରିଡୀ ସତ୍ୟସାଈ ମନ୍ଦିର,
- ବ୍ରାହ୍ମଣ ସାହିସ୍ଥିତ ରାଧାକୃଷ୍ଣ ମନ୍ଦିର,
- ଗୌତମ ନଗରସ୍ଥିତ ଶିବ ମନ୍ଦିର ଓ ଗଣେଶ ମନ୍ଦିର,
- ପି.ଏଚ୍.ଡି କଲୋନୀସ୍ଥିତ ଶିବ ମନ୍ଦିର,
- ପି.ଏଚ୍.ଡି କଲୋନୀ ନିକଟସ୍ଥ ହନୁମାନ ମନ୍ଦିର ।
ରାୟଗଡ଼ା ଆଖପାଖରେ ଥିବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦର୍ଶନୀୟ ସ୍ଥାନସବୁ ହେଲା:-
- ନିକଟବର୍ତ୍ତି ପଦ୍ମପୁରର ନୀଳକଣ୍ଠେଶ୍ୱର ଶିବ ମନ୍ଦିର ଓ ଗାୟତ୍ରୀ ମନ୍ଦିର
- ନିକଟବର୍ତ୍ତି ବିଷମ କଟକର ମା ମାର୍କମା ମନ୍ଦିର
- ନିକଟବର୍ତ୍ତି ମୀନଝୋଲାର ତିନିଟି ନଦୀର ସଙ୍ଗମ ସ୍ଥଳରେ ଥିବା ଶିବ ମନ୍ଦିର
- ନିକଟବର୍ତ୍ତି ଚାଟିକଣାର ଜଳପ୍ରପାତ ଓ ଶିବ ମନ୍ଦିର
- ନିକଟସ୍ଥ ଭିମପୁରରେ ଥିବା ଭୀମଶଙ୍କର ଜ୍ୟୋତିର୍ଲିଙ୍ଗ(ଡାକିନ୍ୟାଂ) ମନ୍ଦିର ।
- ନିକଟବର୍ତ୍ତି ପାଇକପଡାର ପାତାଳେଶ୍ୱର ଶିବ ମନ୍ଦିର,
- ନିକଟବର୍ତ୍ତି ଥେରୁବାଲିର ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣ ମନ୍ଦିର ଜିଲ୍ଲାର ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ଦର୍ଶନୀୟ ସ୍ଥାନ ।
ଚର୍ଚ୍ଚିତ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ
ସମ୍ପାଦନାନିକଟରେ ଏହି ଜିଲ୍ଲାର ଲେଖକ ଡ଼ମ୍ବରୁଧର ପଟ୍ଟନାୟକ ୨୦୨୦-୨୦୨୩ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀର ସାଧାରଣ ପରିଷଦ ସଦସ୍ୟ ରୂପେ ମନୋନୀତ ହୋଇଛନ୍ତି ।[୬] ଏହି ଜିଲ୍ଲାରେ ଜନ୍ମିତ ଦ୍ୱିତୀଚନ୍ଦ୍ର ସାହୁ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ଜଣେ ଲେଖକ ତଥା ଓଡ଼ିଆ ସ୍ତମ୍ଭକାର ।[୭][୮][୯] ଏହି ଜିଲ୍ଲାର ଅନ୍ୟ କିଛି ଚର୍ଚ୍ଚିତ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ହେଲେ:
ଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- ↑ Collector Rayagada Information
- ↑ "ODISHA DISTRICT GAZETTEERS-RAYAGADA" (PDF). Retrieved 3 December 2016.
- ↑ "Census 2011"
- ↑ "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. Archived from the original on 8 November 2005. Retrieved 3 May 2022.
{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link) - ↑ "Assembly Constituencies - Corresponding Districts and Parliamentary Constituencies of Orissa" (PDF). Election Commission of India. Archived from the original (PDF) on 2005-11-08. Retrieved 2008-09-18.
- ↑ "Odisha Sahitya Akademi". odishasahityaakademi.org. Retrieved 21 April 2021.
- ↑ Pioneer, The. "Sahu's Odia novel 'Kuhukara Mahaka' released in R'gada". The Pioneer (in ଇଂରାଜୀ). Retrieved 21 April 2021.
- ↑ Sahu, Dwiti Chandra. "08 - BHUBANESWAR". The Prameya ePaper: Read digital edition of The Prameya daily newspaper published by Summa real Media Pvt.Ltd.. Archived from the original on 31 December 2021. Retrieved 31 December 2021.
- ↑ "Nitidin ePaper : Leading Daily Odisha News Paper | Today Odia Epaper, News Paper Odisha | Online Odia News Epaper". nitidinepaper.com (in ଇଂରାଜୀ). Archived from the original on 31 December 2021. Retrieved 31 December 2021.
ଅଧିକ ତଥ୍ୟ
ସମ୍ପାଦନା- ରାୟଗଡ଼ା ଜିଲ୍ଲାର ସରକାରୀ ପୃଷ୍ଠା
- orissadiaryରେ ରାୟଗଡ଼ା ଜିଲ୍ଲା Archived 2012-02-11 at the Wayback Machine.
- 123orissaରେ ରାୟଗଡ଼ା ଜିଲ୍ଲା Archived 2015-06-26 at the Wayback Machine.
- ରାୟଗଡ଼ା ଗେଜେଟିୟର୍