ଫସ୍‌ଫରସ

(Phosphorusରୁ ଲେଉଟି ଆସିଛି)

ଫସ୍‌ଫରସ ହେଉଛି ଏକ ରାସାୟନିକ ମୌଳିକ ଯାହାର ପ୍ରତୀକ Pପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ୧୫ ।

Phosphorus,  15P
waxy white (yellow cut), red (granules centre left, chunk centre right), and violet phosphorus
ସାଧାରଣ ଗୁଣ
ନାମ, ପ୍ରତୀକphosphorus, P
Appearancecolourless, waxy white, yellow, scarlet, red, violet, black
ଉଚ୍ଚାରଣ/ˈfɒsfərəs/ FOS-fər-əs
Phosphorus in the periodic table
Hydrogen (other non-metal)
Helium (noble gas)
Lithium (alkali metal)
Beryllium (alkaline earth metal)
Boron (metalloid)
Carbon (other non-metal)
Nitrogen (other non-metal)
Oxygen (other non-metal)
Fluorine (halogen)
Neon (noble gas)
Sodium (alkali metal)
Magnesium (alkaline earth metal)
Aluminium (post-transition metal)
Silicon (metalloid)
Phosphorus (other non-metal)
Sulfur (other non-metal)
Chlorine (halogen)
Argon (noble gas)
Potassium (alkali metal)
Calcium (alkaline earth metal)
Scandium (transition metal)
Titanium (transition metal)
Vanadium (transition metal)
Chromium (transition metal)
Manganese (transition metal)
Iron (transition metal)
Cobalt (transition metal)
Nickel (transition metal)
Copper (transition metal)
Zinc (transition metal)
Gallium (post-transition metal)
Germanium (metalloid)
Arsenic (metalloid)
Selenium (other non-metal)
Bromine (halogen)
Krypton (noble gas)
Rubidium (alkali metal)
Strontium (alkaline earth metal)
Yttrium (transition metal)
Zirconium (transition metal)
Niobium (transition metal)
Molybdenum (transition metal)
Technetium (transition metal)
Ruthenium (transition metal)
Rhodium (transition metal)
Palladium (transition metal)
Silver (transition metal)
Cadmium (transition metal)
Indium (post-transition metal)
Tin (post-transition metal)
Antimony (metalloid)
Tellurium (metalloid)
Iodine (halogen)
Xenon (noble gas)
Caesium (alkali metal)
Barium (alkaline earth metal)
Lanthanum (lanthanoid)
Cerium (lanthanoid)
Praseodymium (lanthanoid)
Neodymium (lanthanoid)
Promethium (lanthanoid)
Samarium (lanthanoid)
Europium (lanthanoid)
Gadolinium (lanthanoid)
Terbium (lanthanoid)
Dysprosium (lanthanoid)
Holmium (lanthanoid)
Erbium (lanthanoid)
Thulium (lanthanoid)
Ytterbium (lanthanoid)
Lutetium (lanthanoid)
Hafnium (transition metal)
Tantalum (transition metal)
Tungsten (transition metal)
Rhenium (transition metal)
Osmium (transition metal)
Iridium (transition metal)
Platinum (transition metal)
Gold (transition metal)
Mercury (transition metal)
Thallium (post-transition metal)
Lead (post-transition metal)
Bismuth (post-transition metal)
Polonium (post-transition metal)
Astatine (halogen)
Radon (noble gas)
Francium (alkali metal)
Radium (alkaline earth metal)
Actinium (actinoid)
Thorium (actinoid)
Protactinium (actinoid)
Uranium (actinoid)
Neptunium (actinoid)
Plutonium (actinoid)
Americium (actinoid)
Curium (actinoid)
Berkelium (actinoid)
Californium (actinoid)
Einsteinium (actinoid)
Fermium (actinoid)
Mendelevium (actinoid)
Nobelium (actinoid)
Lawrencium (actinoid)
Rutherfordium (transition metal)
Dubnium (transition metal)
Seaborgium (transition metal)
Bohrium (transition metal)
Hassium (transition metal)
Meitnerium (unknown chemical properties)
Darmstadtium (unknown chemical properties)
Roentgenium (unknown chemical properties)
Copernicium (transition metal)
Ununtrium (unknown chemical properties)
Flerovium (unknown chemical properties)
Ununpentium (unknown chemical properties)
Livermorium (unknown chemical properties)
Ununseptium (unknown chemical properties)
Ununoctium (unknown chemical properties)
N

P

As
siliconphosphorussulfur
ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ (Z)15
ଶ୍ରେଣୀ, ବ୍ଳକgroup 15 (pnictogens), p-block
ପର୍ଯ୍ୟାୟperiod 3
ମୌଳିକ ପ୍ରକାର  nonmetal
ମାନକ ପରମାଣବିକ ଓଜନ (±) (Ar)30.973762(2)
ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରୋନ୍ ବିନ୍ୟାସ[Ne] 3s2 3p3
per shell
2, 8, 5
ଭୌତିକ ଗୁଣ
ଅବସ୍ଥାsolid
Density near r.t.(white) 1.823, (red) ≈ 2.2 – 2.34, (violet) 2.36, (black) 2.69 g/cm3
Triple point
(red) 862.7 K, 4367 kPa
Heat of fusion(white) 0.66 kJ/mol
Heat of (white) 12.4 kJ/mol
Molar heat capacity(white)
23.824 J/(mol·K)
 pressure (white)
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 279 307 342 388 453 549
 pressure
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 455 489 529 576 635 704
Atomic properties
Oxidation states5, 4, 3, 2[୧], 1[୨], −1, −2, −3 ​mildly acidic oxide
ElectronegativityPauling scale: 2.19
energies
(more)
Covalent radius107±3 pm
Van der Waals radius180 pm
Miscellanea
Crystal structuresimple triclinic
Simple triclinic crystal structure for phosphorus
Thermal conductivity(white) 0.236, (black) 12.1 W/(m·K)
Magnetic ordering(white, red, violet, black) diamagnetic[୩]
Bulk modulus(white) 5, (red) 11 GPa
CAS Number7723-14-0
ଇତିହାସ
ଆବିଷ୍କାରHennig Brand (1669)
Recognized as an element byAntoine Lavoisier[୪] (1777)
Most stable isotopes of phosphorus
iso NA half-life DM DE (MeV) DP
31P 100% 31P is stable with 16 neutrons
32P syn 14.28 d β 1.709 32S
33P syn 25.3 d β 0.249 33S
| references

ଧର୍ମ ସମ୍ପାଦନା

ଭୌତିକ ସମ୍ପାଦନା

ରସାୟନିକ ସମ୍ପାଦନା

ସମସ୍ଥାନିକ ସମ୍ପାଦନା

ଉପସ୍ଥିତି ସମ୍ପାଦନା

ଗଠନ ସମ୍ପାଦନା

ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ପାଦନା

ବ୍ୟବହାର ସମ୍ପାଦନା

ଆହୁରି ଦେଖନ୍ତୁ ସମ୍ପାଦନା

ଆଧାର ସମ୍ପାଦନା

  1. webelements
  2. Ellis, Bobby D.; MacDonald, Charles L. B. (2006). "Phosphorus(I) Iodide: A Versatile Metathesis Reagent for the Synthesis of Low Oxidation State Phosphorus Compounds". Inorganic Chemistry. 45 (17): 6864–74. doi:10.1021/ic060186o. PMID 16903744.
  3. Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Lide, D. R., ed. (2005). CRC Handbook of Chemistry and Physics (86th ed.). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5.
  4. cf. "Memoir on Combustion in General" Mémoires de l'Académie Royale des Sciences 1777, 592–600. from Henry Marshall Leicester and Herbert S. Klickstein, A Source Book in Chemistry 1400–1900 (New York: McGraw Hill, 1952)

ସହାୟକ ଗ୍ରନ୍ଥ ସମ୍ପାଦନା

  • Emsley, John (2000). The Shocking history of Phosphorus. A biography of the Devil's Element. London: MacMillan. ISBN 0-333-76638-5. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
  • Parkes, G.D.; Mellor, J.W. (1939). Mellor's Modern Inorganic Chemistry. Longman's Green and Co. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
  • Podger, Hugh (2002). Albright & Wilson. The Last 50 years. Studley: Brewin Books. ISBN 1-85858-223-7. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
  • Threlfall, Richard E. (1951). The Story of 100 years of Phosphorus Making: 1851–1951. Oldbury: Albright & Wilson Ltd. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)

ବାହାର ଲିଙ୍କ ସମ୍ପାଦନା