ଅକ୍ଷୟ ମହାନ୍ତି

ଅକ୍ଷୟ ମହାନ୍ତି (୧୨ ଅକ୍ଟୋବର ୧୯୩୬ – ୧୭ ନଭେମ୍ବର ୨୦୦୨) (ଅନ୍ୟନାମ: ଖୋକା ଭାଇ)କଟକଠାରେ ଜନ୍ମିତ ଜଣେ ଓଡ଼ିଆ ଗାୟକ, ସଙ୍ଗୀତଜ୍ଞ,, ଗାଳ୍ପିକ, ଔପନ୍ୟାସିକ ଓ ଭ୍ରମଣ କାହାଣୀ ଲେଖକ । ସେ ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର, ପଲ୍ଲୀଗୀତ, ଭଜନମାନଙ୍କରେ କଣ୍ଠଦାନ କରିଛନ୍ତି, ତାଙ୍କୁ ଓଡ଼ିଆ ଆଧୁନିକ ଓ ସୁଗମ ସଙ୍ଗୀତର ଜନ୍ମଦାତା ବୋଲି କୁହାଯାଇଥାଏ । ଓଡ଼ିଶାର ଅନେକ ଲୋକକଥା ଓ ଗୀତକୁ ନେଇ ସେ ସଙ୍ଗୀତ ସଂଯୋଜନା କରିଛନ୍ତି ।

ଅକ୍ଷୟ ମହାନ୍ତି
ଜନ୍ମ	(1936-10-12)୧୨ ଅକ୍ଟୋବର ୧୯୩୬ କଟକ, ଓଡ଼ିଶା
ମୃତ୍ୟୁ	୧୭ ନଭେମ୍ବର ୨୦୦୨(2002-11-17) (ବୟସ ୬୬) କଟକ
ଜାତୀୟତା	ଭାରତୀୟ
ଅନ୍ୟ ନାମ	ଖୋକା ଭାଇ
ଶିକ୍ଷା	ସ୍ନାତକ (ଗଣିତ, ଆଇନ)
ପୁରାତନ ଛାତ୍ର	ଷ୍ଟୁଆର୍ଟ ବିଜ୍ଞାନ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ମଧୁସୂଦନ ଆଇନ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ
ଜଣାଶୁଣା	ଓଡ଼ିଆ ଗାୟକ ଓ ସଙ୍ଗୀତକାର
ଜୀବନସାଥୀ	ପ୍ରବିଣା ମହାନ୍ତି
ସନ୍ତାନ	ଚିତ୍ରଭାନୁ ମହାନ୍ତି
ପିତାମାତା	ବିଚିତ୍ରାନନ୍ଦ ମହାନ୍ତି ସୁବର୍ଣ୍ଣ ମଞ୍ଜରୀ ଦେବୀ
ସମ୍ପର୍କୀୟ	ହେମନ୍ତ ଦାସ (ମାମୁ ପୁଅ ଭାଇ)
Signature

ଜୀବନ କାଳ

ଅକ୍ଷୟ ଆଗର କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା ଓ ଏବର କଟକ ଜିଲ୍ଲାର ବାଙ୍କିମୁଣ୍ଡେଇ ଗାଁରେ ବାପା ବିଚିତ୍ରାନନ୍ଦ ମହାନ୍ତି ଓ ମାଆ ସୁବର୍ଣ୍ଣ ମଞ୍ଜରି ଦେବୀଙ୍କଠାରୁ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେ ଷ୍ଟୁଆର୍ଟ ବିଜ୍ଞାନ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଆଇ.ଏସ.ସି ଓ ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ବି.ଏ ପାସ କରିଥିଲେ । ମଧୁସୂଦନ ଆଇନ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରୁ, ସେ ଆଇନ ଶିକ୍ଷା ମଧ୍ୟ ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି । କୌଣସି ପ୍ରକାରର ମାନକ ସଙ୍ଗୀତ ଶିକ୍ଷା ନେଇ ନଥିବା ଅକ୍ଷୟ, ମାତ୍ର ୨୨ ବର୍ଷ ବୟସରେ କଟକ ଆକାଶବାଣୀଠାରେ ସରକାରୀ ଚାକିରିରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ, ହେଲେ ସାତ ବର୍ଷ ପରେ ଚାକିରି ଛାଡ଼ି ପୁରା ସମୟ ସଙ୍ଗୀତପାଇଁ ହିଁ ଦେଇଥିଲେ । ସେତେବେଳକୁ ସେ ଆକାଶବାଣୀ, କଟକର ଜଣେ ଗାୟକ ଭାବରେ କଳଗାଉଣା (ଗ୍ରାମୋଫୋନ) ଜରିଆରେ କଣ୍ଠଦାନ କରୁଥିଲେ ।ଅକ୍ଷୟ,୧୯୬୭ରେ ପ୍ରବିଣା ମହାନ୍ତିଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଦୁଇ ଜଣ ପୁଅ ଓ ଦୁଇ ଝିଅ ଅଛନ୍ତି । ତିନୋଟି କଥାଚିତ୍ରରେ ସେ ଅଭିନୟ କରିଛନ୍ତି ଓ ଯାଯାବର କଥାଚିତ୍ରରେ ସହନିର୍ଦ୍ଦେଶନା ଦେଇଛନ୍ତି । ସେ ୧୮ରୁ ଅଧିକ ବହି ଲେଖିଛନ୍ତି ।

ସଙ୍ଗୀତ

ବଡ଼ ଭଉଣୀ ସୁଲକ୍ଷଣା ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କଠାରୁ ପ୍ରଭାବିତ ଅକ୍ଷୟ, ୧୯୪୮ ମସିହାରେ ଅକ୍ଷୟ ଆକାଶବାଣୀର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଦିବସରେ ଜଣେ ଶିଶୁଶିଳ୍ପୀ ଭାବରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଏହା ତାଙ୍କର ସଂଗୀତ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରଥମ ପ୍ରବେଶ । ୧୯୫୫ ମସିହାରୁ ସେ ଜଣେ ସ୍ୱୀକୃତିପ୍ରାପ୍ତ ବେତାର ଶିଳ୍ପୀ । ୧୯୫୭ ମସିହାରେ ଦିଲ୍ଲୀରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଯୁବଉତ୍ସବ ତାଙ୍କ ପରିଚାଳିତ ସମବେତ ସଙ୍ଗୀତ ପ୍ରଥମ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଥିଲା । ଅକ୍ଷୟଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଗୀତ ଥିଲା ପଚାଶ ଦଶକରେ ମୁକ୍ତିଲାଭ କରିଥିବା ଗାଇଆଳ ଭାଇ ଧରିଛି ଶୁଣ । ୧୯୫୯ର ମା କଥାଚିତ୍ରର ଗୋରି ଗୋରି ଗୋରି ଥିଲା ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ପ୍ରଚ୍ଛଦ ଗୀତ । ସେ ମୋଟ ୧୨୯ ଗୋଟି କଥାଚିତ୍ରରେ କଣ୍ଠଦାନ କରିଛନ୍ତି ।

୧୯୬୫ରେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ନିତାଇ ପାଲିତଙ୍କ ମଲାଜହ୍ନ କଥାଚିତ୍ର ପାଇଁ ସେ ସଙ୍ଗୀତ ତିଆରି କରିଥିଲେ । "ରକତ ଟଳମଳ" ଗୀତଟି ସେହି କଥାଚିତ୍ରର ଏକ ଜଣାଶୁଣା ଗୀତ । ସେ ୭୫ଟି ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ରରେ ସେ ତିଆରି କରିଛନ୍ତି ସଙ୍ଗୀତ ଓ ୯୨ଟି କଥାଚିତ୍ରରେ ଗୀତିକାର ସାଜିଛନ୍ତି ।

ଓଡ଼ିଆ ସଙ୍ଗୀତରେ ସେ ଆଣିଛନ୍ତି ଅନେକ ପରଖ, ନୂଆ ନୂଆ ଶବଦ ଭେଳିକି (Sound Effect) ଯାହା ସେ କାଳରେ ଆଧୁନିକ ଯନ୍ତ୍ରର ଅଭାବରେ ହୋଇପାରୁନଥିଲା । ତାଙ୍କ ପରଖର ଲମ୍ବା ଧାଡ଼ି ଲମ୍ବିଥିଲା ଓଡ଼ିଆ ପୁରାଣ ଆଉ ପୁରୁଣା ସାହିତ୍ୟ ଯାଏଁ, "କାଞ୍ଚି ଅଭିଯାନ", "ରାଣ୍ଡୀପୁଅ ଅନନ୍ତା" ଆଉ "କୋଣାର୍କ ଗାଥା" ସେ ଭିତରୁ କିଛି । ଫକୀର ମୋହନ ସେନାପତିଙ୍କ "ପେଟେଣ୍ଟ ମେଡିସିନ"କୁ ନେଇ ସେ ତିଆରି କରିଥିବା ନାଟକ ଆକାଶବାଣୀର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ନାଟକ ପୁରସ୍କାର ଜିଣିଥିଲା ।

ସାଲବେଗଙ୍କ ରଚନା 'କେଣେ ଘେନି ଯାଉଛ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କୁ' ଭିତରେ ସେ ଓଡ଼ିଆ ଭଜନରେ ନୂଆ ଧାରାଟିଏ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । 'ସାତ ଦରିଆପାରେ'ର ଦେଶ ପାଇଁ କଥା, "ହେ ଫଗୁଣ ତୁମେ'ର ଉଦାସୀ ମନ ଆଉ 'ରାଜାଝିଅ ସାଙ୍ଗେ"ର ହାଲକା ଫୁଲକା ଭାବ; ଦୁଃଖଭରା 'ରକତ ଟଳମଳ' ଆଉ ଭାବୁକ 'ଚକୋରି ଝରାନା ଲୁହ' - ଏଇ ସବୁ ଗୀତ ଭିତରେ ଅକ୍ଷୟ ନିଜ ପାଇଁ ଗୋଟିଏ ନିଆରା ପରିଚୟ ତିଆରିକରି ଯାଇଛନ୍ତି ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରାଣରେ ।

କଥାଚିତ୍ର

୭୫ଟି କଥାଚିତ୍ରରେ ସେ ତିଆରି କରିଛନ୍ତି ଗୀତ ।

• ମଲାଜହ୍ନ
• କିଏ କାହାର
• ସଂସାର
• ଯାଯାବର
• ନାଗଫାଶ
• ତଅପୋଇ
• ଝିଲିମିଲି
• ନିଝୁମ ରାତିର ସାଥି
• ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥ
• କିଏ ଜିତେ କିଏ ହାରେ
• ଅଶାନ୍ତ ଗ୍ରହ
• ମହାସତୀ ସାବିତ୍ରି
• ସ୍ୱପ୍ନ ସାଗର
• ଦଣ୍ଡା ବାଳୁଙ୍ଗା
• ଜାଇଫୁଲ
• ଜଗା ହାତରେ ପଘା
• ଶଂଖା ସିନ୍ଦୂର
• ମମତା ମାଗେ ମୂଲ
• ନଳ ଦମୟନ୍ତୀ
• ବାଜେ ବଇଁଶୀ ନାଚେ ଘୁଙ୍ଗୁର
• ଚକାଭଉଁରି
• ସବୁ ମାୟାରେ ବାୟା
• ଏଇ ଆମ ସଂସାର
• କରୁଣାମୟ
• ବଧୂ ନିରୁପମା
• ଏଇ ତ ଦୁନିଆଁ
• ତୁଣ୍ଡ ବାଇଦ
• ଯୋର ଯା'ର ମୂଲକ ତାର
• ଥିଲି ଝିଅ ହେଲି ବୋହୁ
• ସୁନା ଚଢ଼େଇ
• କୁରୁକ୍ଷେତ୍ର
• ପାପପୁଣ୍ୟ
• ପୁଅ ମୋର କଳା ଠାକୁର
• ମମତାର ଡୋରି
• ଚକା ଆଖି ସବୁ ଦେଖୁଛି
• ବିଧିର ବିଧାନ
• ଆସୁଛି ମୋ କାଳିଆ ସୁନା
• ଦଇବ ଦଉଡ଼ି ମଣିଷ ଗାଈ
• ଚକା ଡୋଳା କରୁଛି ଲୀଳା
• ଠାକୁର ଅଛନ୍ତି ଚଉବାହାକୁ
• ପରଦେଶୀ ଚଢ଼େଇ
• କାଳିଆ ଭରସା
• ଆମ ଘର ଆମ ସଂସାର
• ହସ ଲୁହ ଭରା ଦୁନିଆ
• ତୋ ବିନୁ ଅନ୍ୟ ଗତି ନାହିଁ
• କୋଟିଏ ମଣିଷ ଗୋଟିଏ ଜଗା
• କପାଳ ଲିଖନ କେ କରିବ ଆନ
• ଭୀଷ୍ମ ପ୍ରତିଜ୍ଞା
• ସୁନା ଭାଉଜ
• ରଖିଲେ ଶିବ ମାରିବ କିଏ
• ଲକ୍ଷ୍ମଣ ରେଖା
• ଜୟ ଜଗନ୍ନାଥ

ଜଣାଶୁଣା ଗୀତ ସବୁ

ସୁଗମ/ରୋମାଣ୍ଟିକ

• ରଜାଝିଅ ସାଙ୍ଗେ
• ଯାଯାବର
• ଯା'ରେ ଭାସି ଭାସି ଯା
• ଗାଇଆଳ ଭାଇ ଗାଉଛି ଗୀତ
• ସ୍ମୃତି ତୁମେ
• ବଯସର କୃଷ୍ଣଚୁଡ଼ା
• ତହୁଁ କାଞ୍ଜି ଗଲା
• ଉଡ଼ି ଉଡ଼ି ଉଡ଼ି ଯା'ରେ ଉଡ଼ି
• ବାହା ବାହାରେ କାପିଟାଲ
• ପୁଣ୍ୟର ନଦୀତିରେ
• ଅବୁଝା ପ୍ରିୟତମା
• ନଦୀର ନାମ ଅଳସକନ୍ୟା
• ସାବି ସାବି
• ଆଲୋ ରତନି
• ହେ ଫଗୁଣ ତୁମେ ଗଲା ପରେ
• ନଣ୍ଡା ମୁଣ୍ଡିଆ ଡାଇଭର
• ସକାଳର ଗାଡ଼ି
• ବେବି ଏକ ଗେହ୍ଲା ଝିଅ
• ଗୋରି ଗୋରି ଗୋରି
• ରକତ ଟଳମଳ
• ଟିକ ଟିକ ଟିକ ଘଣ୍ଟା ଚାଲେ
• ଏଇ ଚୁମକି
• ଅବୁଝା ପ୍ରିୟତମା
• ଛପି ଛପି ବାସନ୍ତୀ ରାତି
• ରେଳଗାଡ଼ି ଯାଉଛି ଗଡ଼ି
• ସାତ ଦରିଆ ପାରେ
• ଚନ୍ଦ୍ରମା ଏକ ଚନ୍ଦନ ବିନ୍ଦୁ
• ଚଦ୍ରମଲ୍ଲି ହସେ
• ଏ ଏ ଏ ଆଲୋ ଆଲୋ ମଣି
• ରାତି ଯେ ଖୋଜେ
• କଳଙ୍କିତ ଏଇ ନାୟକ
• ହସ ତୋ ଲକ୍ଷେ ଟଙ୍କା
• ଉଡ଼ିଗଲେ ଗେଣ୍ଡାଳିଆ ଝାଡ଼ିଦେଲେ ପର
• ତୁ କି ବୁଲି ବାହାରିବୁ ସହର
• ମାଠିଆରେ ଗୋଟେ କଣା
• କାଲୀ ଗୋରି ଦିହେଁ ଗାଧେଇ ଗଲେ
• ଠିକ ତୋରି ପରି ଝିଅଟିଏ
• ଜାତକ ପଡ଼ିଛି ରାଜଜୋଟକ

ଭଜନ

• ଏକା ତୋ ଭକତ ଜୀବନ
• କେଣେ ଘେନି ଯାଉଛ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କୁ
• ଓଲଟ ବୃକ୍ଷେ ଖେଳୁଛି
• ଅଧାଗଢ଼ା ଦିଅଁକର
• ଦଶାବତାର (ଗୀତ ଗୋବିନ୍ଦ)
• ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ବଂଶୀ ଧ୍ୱନି
• ଜୟ ଜୟ ଜଗନ୍ନାଥ

ପୁରାଣ ଗାଉଣା

• କାଞ୍ଚି ଅଭିଯାନ
• ରାଣ୍ଡିପୁଅ ଅନନ୍ତା
• କୋଣାର୍କ ଗାଥା

ସାହିତ୍ୟ କୃତି

• ଅନେଶ୍ୱତ ରାଣୀ (ଗଳ୍ପଗୁଚ୍ଛ)
• ବିଚରା (ଗଳ୍ପଗୁଚ୍ଛ)
• ନଗ୍ନ ମୋନାଲିସା (ଗଳପଗୁଛ)
• ବାହା ବାହାରେ ଆମେରିକା (ଭ୍ରମଣ କାହାଣୀ)
• ଆର୍ଯଦାସର ଆତ୍ମଲିପି (ଅଧା ନିଜ ଜୀବନ କାହାଣୀ)
• ଆର୍ଯଦାସର ଆତ୍ମଲିପି ୧ ଓ ୨ (ଆତ୍ମଜୀବନୀ ମୂଳକ ଉପନ୍ୟାସ)
• ଆର୍ଯଦାସର ଶେଷଲିପି(ଅଧା ନିଜ ଜୀବନ କାହାଣୀ)
• ଅଫେରା ନଦୀ (ଉପନ୍ୟାସ)
• ଗାୟକ (ଉପନ୍ୟାସ)
• ଜୟା ନୁହେଁ ଜାୟା (ଉପନ୍ୟାସ)
• ଗୋଟିଏ କୁହୁ, ଅନେକ ଉହୁ (ଉପନ୍ୟାସ)

ପୁରସ୍କାର ଓ ସମ୍ମାନ

• ଜୟଦେବ ପୁରସ୍କାର
• ପ୍ରଚ୍ଛଦ ସଙ୍ଗୀତ ପାଇଁ ୭ ଗୋଟି ରାଜ୍ୟ ପୁରସ୍କାର
• ରାଜ୍ୟ ସଙ୍ଗୀତକାର ପୁରସ୍କାର
• ଅନେକଥର ଓଡ଼ିଶା ସିନେ କ୍ରିଟିକ ପୁରସ୍କାର
• ମରଣୋତ୍ତର ଉତ୍କଳ ଗୌରବ ସମ୍ମାନ (କେଇସିଟି ଗ୍ରୁପଦ୍ୱାରା ଆୟୋଜିତ କଳିଙ୍ଗ ସିନେ ଆୱାର୍ଡ଼ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ - ୨୦୧୬ ଜାନୁଆରୀ ୬ରେ)

ଅଧିକ ତଥ୍ୟ

• ଇଣ୍ଟରନେଟ ମୁଭି ଡାଟାବେସରେ ଅକ୍ଷୟ ମହାନ୍ତି