ଉଇକିପିଡ଼ିଆ

ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ ଫୁଟବଲ ଦଳ

ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ ଫୁଟବଲ ଦଳ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଫୁଟବଲରେ ଭାରତର ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରେ ଏବଂ ସର୍ବଭାରତୀୟ ଫୁଟବଲ ମହାସଂଘ (ଏଆଇଏଫ୍ଏଫ୍)ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହୁଏ । ଏହା ଫିଫାର ଅଧୀନରେ ଅଛି । ଏସିଆରେ ଏସୀୟ ଫୁଟ୍ ବଲ୍ ମହାସଂଘ (ଏଏଫ୍ ସି) ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆରେ ଦକ୍ଷିଣ ଏସୀୟ ଫୁଟ୍ ବଲ୍ ମହାସଂଘ (ସାଫ୍)ଦ୍ୱାରା ଏହା ପରିଚାଳିତ ହେଉଛି - ଯାହା ଉଭୟ ଭାରତୀୟ ଦଳର ତଦାରଖ କାରୀ ସଂସ୍ଥା ଏଆଇଏଫ୍ଏଫ‌ଦ୍ୱାରା ମିଳିତ ଭାବେ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା।[୪][୫]

India
Shirt badge/Association crest
Nickname(s)The Blue Tigers
AssociationAll India Football Federation (AIFF)
ConfederationAFC (Asia)
Sub-confederationSAFF (South Asia)
Head coachIgor Štimac
CaptainSunil Chhetri
Most capsSunil Chhetri (143)[୧]
Top scorerSunil Chhetri (93)[୧]
Home stadiumVarious
FIFA codeIND
First colours
Second colours
FIFA ranking
Current 102 Decrease 3 (21 September 2023)[୨]
Highest94 (February 1996[୨])
Lowest173 (March 2015[୨])
First international
Pre-independence:
 Australia 5–3 India 
(Sydney, Australia; 3 September 1938)
Post-independence:
 India 1–2 France 
(London, England; 31 July 1948)
Biggest win
Sri Lanka  0–7  India
(India; 7 December 1963)
Biggest defeat
Yugoslavia  10–1  India
(Helsinki, Finland; 15 July 1952)
Summer Olympics
Appearances4 (first in 1948)
Best resultSemi-finals (1956)
Asian Cup
Appearances5 (first in 1964)
Best resultRunners-up (1964)
Asian Games
Appearances11 (first in 1951)
Best resultChampions (1951, 1962)
SAFF Championship
Appearances13 (first in 1993)
Best resultChampions (1993, 1997, 1999, 2005, 2011, 2015, 2021, 2023)
Medal record
Men's football
Asian Cup
Silver 1964 Israel Team
Asian Games
Gold 1951 New Delhi Team
Gold 1962 Jakarta Team
Bronze 1970 Bangkok Team
SAFF Championship
Gold 1993 Pakistan Team
Gold 1997 Nepal Team
Gold 1999 India Team
Gold 2005 Pakistan Team
Gold 2011 India Team
Gold 2015 India Team
Gold 2021 Maldives Team
Gold 2023 India Team
Silver 1995 Sri Lanka Team
Silver 2008 Maldives & Sri Lanka Team
Silver 2013 Nepal Team
Silver 2018 Bangladesh Team
Bronze 2003 Bangladesh Team

ଏକଦା ଏସିଆର ଅନ୍ୟତମ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଦଳ ଭାବେ ପରିଗଣିତ ହେଉଥିବା ଏହି ଦଳ ୧୯୫୦ ଓ ୧୯୬୦ ଦଶକର ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ସୁବର୍ଣ୍ଣ ଯୁଗ ରଖୁଥିଲା। ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ସୟଦ ଅବଦୁଲ ରହିମଙ୍କ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣରେ ଭାରତ ୧୯୫୧ ଓ ୧୯୬୨ ଏସୀୟ କ୍ରୀଡ଼ାରେ ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ପଦକ ଜିତିଥିବା ବେଳେ ୧୯୫୬ ଗ୍ରୀଷ୍ମକାଳୀନ ଅଲିମ୍ପିକ୍ସରେ ଚତୁର୍ଥ ସ୍ଥାନରେ ରହିଥିଲା। ଭାରତ କେବେ ବି ଫିଫା ବିଶ୍ୱକପ୍ରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିନାହିଁ, ଯଦିଓ ଯୋଗ୍ୟତା ଗ୍ରୁପ‌ରେ ଥିବା ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ଦେଶ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିବା ପରେ ସେମାନେ ୧୯୫୦ ବିଶ୍ୱକପ୍ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିଥିଲେ। ତେବେ ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ଆରମ୍ଭ ପୂର୍ବରୁ ଭାରତ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିନେଇଥିଲା। ଏହି ଦଳ ଏସିଆର ଶୀର୍ଷ ଫୁଟବଲ ଚାମ୍ପିୟନଶିପ୍ ଏଏଫ୍ ସି ଏସିଆନ୍ କପ‌ରେ ମଧ୍ୟ ୪ ଥର ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଛି ଏବଂ ୧୯୬୪ରେ ଉପବିଜେତା ହୋଇଥିଲା। ଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଆଞ୍ଚଳିକ ଫୁଟବଲ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ସାଫ୍ ଚାମ୍ପିୟନଶିପ‌ରେ ମଧ୍ୟ ଭାରତ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରୁଛି। ୧୯୯୩ରେ ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହେବା ପରଠାରୁ ୯ ଥର ଏହି ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ଜିତିଛି।

ଏକବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ବବ୍ ହାଉଟନଙ୍କ ତତ୍ତ୍ୱାବଧାନରେ ସାଫ୍ ଚାମ୍ପିୟନଶିପ୍ ବିଜୟ ବ୍ୟତୀତ ଭାରତ ୨୦୦୭, ୨୦୦୯ରେ ନେହେରୁ କପ୍ ଏବଂ ୨୦୦୮ ଏଏଫ୍ ସି ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କପ୍ ଜିତିଥିଲା। ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କପ୍ ବିଜୟ ଫଳରେ ଭାରତ ୨୭ ବର୍ଷ ପରେ ପୁଣି ଥରେ ଏସୀୟ କପ୍ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିଛି।

ଇତିହାସ

ସମ୍ପାଦନା
 
 
In the top image, Indian team (in white jersey) and all European team (in black jersey), together before a match held in Calcutta on 1 July 1938. In bottom image, India side that participated in the 1948 Olympics' match against France.

ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ବର୍ଷ (୧୯୩୦-୧୯୪୦ ଦଶକ)

ସମ୍ପାଦନା

ଭାରତୀୟ ଦଳର ପ୍ରଥମ ସରକାରୀ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଗସ୍ତ, ଯେଉଁଥିରେ ସେହି ସମୟରେ ଉଭୟ ଭାରତୀୟ ଏବଂ ବ୍ରିଟିଶ ଖେଳାଳି ଥିଲେ, ୧୯୨୪ ମସିହାରେ ଭାରତୀୟ ଫୁଟବଲର ଗୋଷ୍ଠୀ ପାଲ ଏହାର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ।[୬]

ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାରତୀୟ ଖେଳାଳିଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ ଫୁଟବଲ୍ ଦଳ ୧୯୩୦ ଦଶକର ଶେଷ ଭାଗରେ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ, ଜାପାନ, ଇଣ୍ଡୋନେସିଆ ଏବଂ ଥାଇଲାଣ୍ଡ ଗସ୍ତ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ସ୍ୱାଧୀନତା ପୂର୍ବରୁ ଭାରତ ଖେଳିଥିବା ପ୍ରଥମ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମ୍ୟାଚ୍ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯାଞ୍ଚ ହୋଇନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ସେମାନେ ୧୯୩୩ରେ ସିଲୋନ୍ ବିପକ୍ଷରେ ଖେଳି ୧-୦ରେ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିଲେ।[୬][୭][୮]

୧୯୩୭ ମସିହାରେ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ଫୁଟ୍ ବଲ୍ ଆସୋସିଏସନ‌ର ଅନୁରୋଧକ୍ରମେ ଭାରତ ଏକ ଲମ୍ବା ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ଗସ୍ତ କରିଥିଲା। ଅଗଷ୍ଟରୁ ଅକ୍ଟୋବର ମଧ୍ୟରେ ସେମାନେ ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟ, ଜିଲ୍ଲା ଓ କ୍ଲବ ଦଳ ବିପକ୍ଷରେ ୧୭ଟି ମ୍ୟାଚ୍ ଖେଳିଥିବା ବେଳେ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ଜାତୀୟ ଦଳ ବିପକ୍ଷରେ ୫ଟି ବନ୍ଧୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମ୍ୟାଚ୍ ଖେଳିଛନ୍ତି।[୯] ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରଥମଟି ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୩ରେ ସିଡନୀରେ ଖେଳାଯିବାକୁ ଥିବା ଭାରତର ପ୍ରଥମ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମ୍ୟାଚ୍ ଯାହାକୁ ଫିଫା ସ୍ୱୀକୃତି ଦେଇଥିଲା ଏବଂ ୫-୩ ଗୋଲରେ ପରାସ୍ତ ହୋଇଥିଲା।[୯] ବ୍ରିସବେନରେ ଖେଳାଯାଇଥିବା ଦ୍ୱିତୀୟ ମ୍ୟାଚ‌କୁ ୪-୪ ଗୋଲରେ ଡ୍ର କରିବା ପରେ ନ୍ୟୁକାସଲରେ ଖେଳାଯାଇଥିବା ତୃତୀୟ ମ୍ୟାଚ୍କୁ ଭାରତ ୪-୧ ଗୋଲରେ ଜିତି ପ୍ରଥମ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବିଜୟ ହାସଲ କରିଛି।[୧୦]

୧୯୪୮ ଗ୍ରୀଷ୍ମକାଳୀନ ଅଲିମ୍ପିକ୍ସର ପ୍ରଥମ ରାଉଣ୍ଡରେ ଫ୍ରାନ୍ସ ବିପକ୍ଷରେ ଜାତୀୟ ଦଳ ସ୍ୱାଧୀନ ରାଷ୍ଟ୍ର ଭାବରେ ନିଜର ପ୍ରଥମ ମ୍ୟାଚ୍ ଖେଳି ୨-୧ ଗୋଲରେ ପରାସ୍ତ ହୋଇଥିଲା। ପ୍ରସିଦ୍ଧ କଥା ହେଉଛି, ଭାରତୀୟ ଦଳ ବୁଟ୍ ପିନ୍ଧିନଥିଲା, ଖାଲି ପାଦରେ କିମ୍ବା ମୋଜାରେ ଖେଳୁଥିଲା, ଯାହାକୁ ଫିଫା ଚଳିତ ବର୍ଷ ଶେଷରେ ନିଷିଦ୍ଧ କରିବ।[୧୧][୧୨][a]

ସୁବର୍ଣ୍ଣ ବର୍ଷ (୧୯୫୦-୧୯୬୦ ଦଶକ)

ସମ୍ପାଦନା

୧୯୫୦ରେ ବ୍ରାଜିଲରେ ହେବାକୁ ଥିବା ଫିଫା ବିଶ୍ୱକପ୍ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିବାରେ ଭାରତ ସଫଳ ହୋଇଥିଲା, କାରଣ ସେମାନଙ୍କ ଯୋଗ୍ୟତା ଗୋଷ୍ଠୀର ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ଦଳ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିନେଇଥିଲେ। ତେବେ ଏହି ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ଆରମ୍ଭ ହେବାର କିଛି ସମୟ ପୂର୍ବରୁ ଭାରତ ନିଜେ ଏଥିରୁ ଓହରି ଯାଇଥିଲା। ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବରେ, ଏହା ଯାତ୍ରା ଖର୍ଚ୍ଚ କାରଣରୁ ହୋଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଫିଫା ଦଳର ଯାତ୍ରା ଖର୍ଚ୍ଚ ପୈଠ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲା ଏବଂ ଏହା ପ୍ରତ୍ୟାହାର ପଛର ପ୍ରକୃତ କାରଣ ଅନେକ ଦଶନ୍ଧି ଧରି ବ୍ୟାପକ ଭାବରେ ଅନୁମାନ କରାଯାଉଛି ।[୧୩][୧୪][୧୫][୧୬] ଖାଲି ପାଦରେ ଖେଳିବା ଉପରେ ଫିଫାର କଟକଣା ଯୋଗୁଁ ଭାରତ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିନେଇଛି ବୋଲି ସାଧାରଣରେ ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଉଥିବା ବେଳେ ସେହି ସମୟରେ ଦଳର ଅଧିନାୟକ ସାଇଲେନ୍ ମାନ୍ନା କହିଥିଲେ ଯେ ଏହା ନୁହେଁ; ବିଶ୍ୱକପ୍ ଅପେକ୍ଷା ଅଲିମ୍ପିକ୍ସକୁ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଉଥିବାରୁ ଭାରତ ଏଥିରୁ ଓହରିଯାଇଛି ଏବଂ ଏଥିରେ ଭାଗ ନେବାକୁ ଯଥାର୍ଥ ପ୍ରମାଣିତ କରିବା ପାଇଁ ଅଲିମ୍ପିକ୍ସ ଯଥେଷ୍ଟ ସମ୍ମାନଜନକ ବୋଲି ବିଚାର କରୁନଥିବାରୁ ଭାରତ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିନେଇଛି ବୋଲି ସାଧାରଣରେ ସ୍ୱୀକାର କରାଯାଇଛି।[୧୨][୧୭] ସେବେଠାରୁ ଭାରତ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆଉ ଏକ ବିଶ୍ୱକପ୍ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିପାରିନାହିଁ।[୧୮]

 
୧୯୫୬ ଅଲିମ୍ପିକ୍ସରେ ବୁଲଗେରିଆ ବିପକ୍ଷରେ ଭାରତୀୟ ଦଳ ମୁହାଁମୁହିଁ ହୋଇଥିଲା।

୧୯୫୦ ମସିହାରେ ବିଶ୍ୱକପ‌ରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିନଥିଲେ ମଧ୍ୟ ୧୯୬୪ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପରବର୍ତ୍ତୀ ବର୍ଷଗୁଡ଼ିକୁ ସାଧାରଣତଃ ଭାରତୀୟ ଫୁଟ୍ ବଲ‌ର 'ସୁବର୍ଣ୍ଣ ଯୁଗ' ଭାବେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ।[୧୯] ହାଇଦ୍ରାବାଦ ସିଟି ପୁଲିସ ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଶିକ୍ଷକ ସୟଦ ଅବଦୁଲ ରହିମଙ୍କ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣରେ ଭାରତ ଏସିଆର ଅନ୍ୟତମ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଦଳ ପାଲଟିଛି।[୨୦][୨୧][୨୨] ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୯୫୧ରେ ରହିମଙ୍କ ନେତୃତ୍ବରେ ଭାରତ ୧୯୫୧ ଏସୀୟ କ୍ରୀଡ଼ାରେ ଭାରତ ପ୍ରଥମ ବିଜୟ ହାସଲ କରିଥିଲା। ଦଳ ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ପଦକ ମ୍ୟାଚରେ ଇରାନକୁ ୧-୦ ଗୋଲରେ ପରାସ୍ତ କରି ପ୍ରଥମ ଟ୍ରଫି ଜିତିଥିଲା।[୨୩][୨୪] ସେହି ମ୍ୟାଚ‌ରେ ଭାରତ ପକ୍ଷରୁ ସାହୁ ମେୱାଲାଲ ବିଜୟୀ ଗୋଲ୍ ଦେଇଥିଲେ।[୨୩] ପରବର୍ଷ ଭାରତ ହେଲସିଙ୍କିଠାରେ ୧୯୫୨ ଅଲିମ୍ପିକ୍ କ୍ରୀଡ଼ାରେ ଭାଗ ନେଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଥଣ୍ଡା ପରିବେଶରେ ଅଭ୍ୟସ୍ତ ନଥିଲା ଏବଂ ୟୁଗୋସ୍ଲାଭିଆଠାରୁ ୧୦-୧ ଗୋଲ‌ରେ ପରାସ୍ତ ହୋଇଥିଲା।[୧୧][୨୫] ଏହି ପରାଜୟ ପରେ ଏଆଇଏଫ୍ ଏଫ୍ ଫୁଟବଲଖେଳାଳିଙ୍କ ପାଇଁ ବୁଟ୍ ପିନ୍ଧିବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କରିଥିଲା।[୧୧] ହେଲସିଙ୍କି ଫିନଲ୍ୟାଣ୍ଡରେ ପରାଜୟ ବରଣ କରିବା ପରେ ଭାରତ ୧୯୫୨ରୁ ୧୯୫୫ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୪ ଥର ଜିତିଥିବା କଲମ୍ବୋ କପ୍ ଭଳି ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷୁଦ୍ର ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା।[୨୬]

୧୯୫୪ରେ ମାନିଲାରେ ଡିଫେଣ୍ଡିଂ ଚାମ୍ପିୟନ ଭାବେ ଭାରତ ଏସୀୟ କ୍ରୀଡ଼ାକୁ ଫେରିଥିଲା। ତିନି ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଏହି ସଫଳତା ସତ୍ତ୍ୱେ ଇଣ୍ଡୋନେସିଆଠାରୁ ୨ ପଏଣ୍ଟ ପଛରେ ଥିବା ଭାରତ ଗ୍ରୁପ୍ ସି'ରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ସ୍ଥାନରେ ରହି ଗ୍ରୁପ୍ ପର୍ଯ୍ୟାୟଅତିକ୍ରମ କରିପାରିନଥିଲା।[୨୭] ଏହାର ଦୁଇ ବର୍ଷ ପରେ ୧୯୫୬ ଗ୍ରୀଷ୍ମକାଳୀନ ଅଲିମ୍ପିକ୍ସରେ ଭାରତ ଏକ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟରେ ଦଳର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଫଳାଫଳ ହାସଲ କରିଥିଲା। ଗ୍ରୀଷ୍ମକାଳୀନ ଅଲିମ୍ପିକ୍ସ ଫୁଟବଲ ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟରେ ଦଳ ଚତୁର୍ଥ ସ୍ଥାନରେ ରହି ବ୍ରୋଞ୍ଜ ପଦକ ମ୍ୟାଚ‌ରେ ବୁଲଗେରିଆଠାରୁ ୩-୦ରେ ପରାସ୍ତ ହୋଇଥିଲା। କ୍ୱାର୍ଟର ଫାଇନାଲରେ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ବିପକ୍ଷରେ ନେଭିଲ୍ ଡିସୁଜାଙ୍କ ହ୍ୟାଟ୍ରିକ୍ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଏହି ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ଜଣାଶୁଣା। ଡି'ସୁଜାଙ୍କ ହ୍ୟାଟ୍ରିକ୍ ଅଲିମ୍ପିକ୍ସ ଇତିହାସରେ କୌଣସି ଏସୀୟଙ୍କ ପ୍ରଥମ ଗୋଲ୍ ଥିଲା।[୨୮] ଅଲିମ୍ପିକ୍ସ ପାର୍କ ଷ୍ଟାଡିୟମରେ ଖେଳାଯାଇଥିବା ଏହି ମ୍ୟାଚରେ ଭାରତ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆକୁ ୪-୨ ଗୋଲରେ ପରାସ୍ତ କରିଥିଲା।[୨୮] ଗ୍ରୀଷ୍ମକାଳୀନ ଅଲିମ୍ପିକ୍ସରେ ଭଲ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା ପରେ ଭାରତ ୧୯୫୮ ଏସୀୟ କ୍ରୀଡ଼ାରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା [ ଟୋକିଓ। କାଂସ୍ୟ ପଦକ ମୁକାବିଲାରେ ଇଣ୍ଡୋନେସିଆଠାରୁ ୪-୧ ଗୋଲରେ ପରାସ୍ତ ହୋଇ ଦଳ ପୁଣି ଥରେ ଚତୁର୍ଥ ସ୍ଥାନରେ ରହିଥିଲା।[୨୯] ପରବର୍ଷ ଦଳ ମାଲେସିଆ ଯାତ୍ରା କଲେ ଯେଉଁଠାରେ ସେମାନେ ୧୯୫୯ ମର୍ଡେକା ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟର ଉପବିଜେତା ହୋଇଥିଲେ ।[୩୦]

ଭାରତ ୧୯୬୦ ଦଶକରେ ଏଏଫ୍ ସି ଏସିଆନ୍ କପ୍ ଯୋଗ୍ୟତା ପର୍ଯ୍ୟାୟରୁ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା। କୋଚିରେ ପଶ୍ଚିମାଞ୍ଚଳ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଆୟୋଜନ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଭାରତ ଯୋଗ୍ୟତା ଗ୍ରୁପ‌ରେ ଶେଷ ସ୍ଥାନରେ ରହି ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟରୁ ବଞ୍ଚିତ ହୋଇଥିଲା।[୩୧] ସେଟ୍ ବ୍ୟାକ୍ ସତ୍ତ୍ୱେ ଭାରତ ୧୯୬୨ରେ ଏସୀୟ କ୍ରୀଡ଼ାରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ଥର ପାଇଁ ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ପଦକ ଜିତିଥିଲା। ଦଳ ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆକୁ ୨-୧ ଗୋଲରେ ପରାସ୍ତ କରି ଦ୍ୱିତୀୟ ବୃହତ୍ ଚାମ୍ପିୟନଶିପ୍ ଜିତିଛି।[୩୨]

ଏହାର ଦୁଇ ବର୍ଷ ପରେ ଏସୀୟ କ୍ରୀଡ଼ା ବିଜୟ ପରେ ଭାରତ ୧୯୬୪ ଏଏଫ୍ ସି ଏସିଆନ୍ କପ‌ରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା, ଯେତେବେଳେ ଯୋଗ୍ୟତା ଗ୍ରୁପ‌ରେ ଥିବା ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ଦଳ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିନେଇଥିଲେ। ମହାଦେଶୀୟ ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟରେ ସ୍ୱୟଂଚାଳିତ ପ୍ରବେଶ ସତ୍ତ୍ୱେ ଭାରତୀୟ ଦଳ ଆୟୋଜକ ଇସ୍ରାଏଲଠାରୁ ୨ ପଏଣ୍ଟରେ ପରାସ୍ତ ହୋଇ ଉପବିଜେତା ହେବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲା। ଏଏଫ୍ ସି ଏସିଆନ୍ କପ‌ରେ ଏହା ଭାରତର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ପ୍ରଦର୍ଶନ ।[୩୩]

ଅବନତି (୧୯୭୦-୨୦୦୦)

ସମ୍ପାଦନା
 
୧୯୮୪ ନେହେରୁ କପ୍ ସମୟରେ ଇଡେନ୍ ଗାର୍ଡେନ୍ସରେ ଭାରତ-ଆର୍ଜେଣ୍ଟିନା ମ୍ୟାଚ୍ ଖେଳାଯାଇଥିଲା।

ଭାରତ ୧୯୬୬ରେ ଏସୀୟ କ୍ରୀଡ଼ାକୁ ଫେରିଥିଲା। ଦୁଇ ବର୍ଷ ତଳେ ଏଏଫ୍ ସି ଏସିଆନ୍ କପ‌ରେ ପ୍ରଦର୍ଶନ ସତ୍ତ୍ୱେ ଭାରତ ଗ୍ରୁପ୍ ପର୍ଯ୍ୟାୟରୁ ଆଗକୁ ଯାଇ ପାରିନଥିଲା ଏବଂ ଦଳ ଜାପାନ ଓ ଇରାନ୍ ପଛକୁ ତୃତୀୟ ସ୍ଥାନରେ ରହିଥିଲା।[୩୪] ଏହାର ୪ ବର୍ଷ ପରେ ୧୯୭୦ ଏସୀୟ କ୍ରୀଡ଼ାରେ ଭାରତ ଫେରି ଏହି ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟରେ ତୃତୀୟ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଥିଲା। କାଂସ୍ୟ ପଦକ ମୁକାବିଲାରେ ଦଳ ଜାପାନକୁ ୧-୦ ଗୋଲରେ ପରାସ୍ତ କରିଥିଲା।[୩୫]

୧୯୭୪ ମସିହାରେ ଏସୀୟ କ୍ରୀଡ଼ାରେ ଭାରତର ପ୍ରଦର୍ଶନ ପୁଣି ଥରେ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ହ୍ରାସ ପାଇଥିଲା ଏବଂ ୧୯୭୪ ସଂସ୍କରଣକୁ ନିଜ ଗ୍ରୁପ‌ର ଶେଷ ସ୍ଥାନରେ ରଖିଥିଲା, ତିନୋଟି ଯାକ ମ୍ୟାଚ୍ ହାରିଥିଲା, ଦୁଇଟି ସ୍କୋର କରିଥିଲା ଏବଂ ପ୍ରଥମ ରାଉଣ୍ଡରେ ୧୪ ଗୋଲ୍ ଦେଇଥିଲା।[୩୬] ଏହାପରେ ଭାରତ ୧୯୭୮ ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟରେ କ୍ରମାଗତ ଉନ୍ନତି ପ୍ରଦର୍ଶନ କରି ୩ ଜଣିଆ ଗ୍ରୁପ‌ରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ସ୍ଥାନରେ ରହିଥିଲା। ଏହାପରେ ଦଳ ପରବର୍ତ୍ତୀ ରାଉଣ୍ଡରେ ୩ଟି ମ୍ୟାଚ‌ରୁ ୩ଟି ପରାଜୟ ସହ ଗ୍ରୁପ‌ର ଶେଷ ସ୍ଥାନରେ ରହିଥିଲା।[୩୭] ୧୯୮୨ ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ଭାରତ ପାଇଁ ଭଲ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଥିଲା କାରଣ ଦଳ ସାଉଦି ଆରବଠାରୁ ୧-୦ ଗୋଲରେ ପରାସ୍ତ ହେବା ପୂର୍ବରୁ କ୍ୱାର୍ଟର ଫାଇନାଲକୁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲା।[୩୮]

୧୯୮୪ରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିବା ପରେ ଭାରତ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଏଏଫ୍ ସି ଏସିଆନ୍ କପ୍ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ହୋଇଥିଲା। ୧୯୮୪ ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟରେ ଭାରତ ପ୍ରଥମ ରାଉଣ୍ଡରେ ୫ଟି ଦଳୀୟ ଗ୍ରୁପ‌ରେ ଶେଷ ସ୍ଥାନରେ ରହିଥିଲା।[୩୯] ଏହି ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟରେ ଭାରତ ଏକମାତ୍ର ପରାଜୟ ଇରାନ ବିପକ୍ଷରେ ୦-୦ ଗୋଲରେ ଡ୍ର ରହିଥିଲା।[୩୯]

ଏସିଆର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଫୁଟବଲ ଶକ୍ତିରୁ ଭାରତର ପତନ ସତ୍ତ୍ୱେ ଦଳ ଏବେ ବି ଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆରେ ଶୀର୍ଷ ଦଳ ଭାବରେ ନିଜର ଆଧିପତ୍ୟ ଜାହିର କରିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଛି । ଭାରତ ୧୯୮୫ରେ ଦକ୍ଷିଣ ଏସୀୟ କ୍ରୀଡ଼ାର ଫୁଟବଲ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଜିତିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ପରେ ୧୯୮୭ରେ ପୁଣି ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ପଦକ ଜିତିଥିଲା।[୪୦] ଏହାପରେ ଦଳ ୧୯୯୩ରେ ପ୍ରଥମ ସାଫ୍ ଚାମ୍ପିୟନଶିପ୍ ଏବଂ ୧୯୯୩ ଦକ୍ଷିଣ ଏସୀୟ କ୍ରୀଡ଼ାରେ ରୌପ୍ୟ ପଦକ ଜିତି ୧୯୯୦ ଦଶକ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା। ଫେବୃଆରୀ ୧୯୯୬ରେ ବାଇଚୁଙ୍ଗ ଭୁଟିଆଙ୍କ ଅଧିନାୟକତ୍ୱରେ ଭାରତ ନିଜର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଫିଫା ମାନ୍ୟତା ୯୪ ହାସଲ କରିଥିଲା ।[୪୧][୪୨] ଦଳ ୧୯୯୭ ଓ ୧୯ରେ ପୁଣି ସାଫ୍ ଚାମ୍ପିୟନଶିପ୍ ଜିତି ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଅନ୍ତ ଘଟାଇଥିଲା।[୪୨]

ପୁନରୁତ୍ଥାନ (୨୦୦୧-୨୦୧୧)

ସମ୍ପାଦନା
 
୨୦୦୭ ନେହେରୁ କପ‌ରେ ଭାରତ ସିରିଆ ବିପକ୍ଷରେ ଖେଳୁଥିଲା

ଏକବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଭାରତର ପ୍ରଥମ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ମ୍ୟାଚ୍ ଥିଲା ୨୦୦୨ ଫିଫା ବିଶ୍ୱକପ୍ ପ୍ରଥମ ରାଉଣ୍ଡ କ୍ୱାଲିଫାୟର୍ସ। ଭାରତ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ଆରମ୍ଭ କରି ସଂଯୁକ୍ତ ଆରବ ଏମିରେଟ୍ସକୁ ୧-୦ ଗୋଲରେ ପରାସ୍ତ କରି ୟେମେନକୁ ୧-୧ଗୋଲରେ ପରାସ୍ତ କରିବା ସହ ବ୍ରୁନେଇକୁ ୨ଟି ବିଜୟ ସହ ବାଙ୍ଗାଲୋରରେ ୫-୦ଗୋଲରେ ପରାସ୍ତ କରିଛି। ତେବେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ରାଉଣ୍ଡ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତାଠାରୁ ଗୋଟିଏ ପଏଣ୍ଟ ଦୂରରେ ରହିଥିଲେ।[୪୩] ୨୦୦୩ରେ ଭାରତ ସାଫ୍ ଚାମ୍ପିୟନଶିପ‌ରେ ଭାଗ ନେଇଥିଲା। ଦଳ ସେମିଫାଇନାଲପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ବାଂଲାଦେଶଠାରୁ ୨-୧ଗୋଲରେ ପରାସ୍ତ ହୋଇଥିଲା।[୪୪]

ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ୨୦୦୩ମସିହାରେ ଭାରତ ଆଫ୍ରୋ-ଏସୀୟ କ୍ରୀଡ଼ାରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା ।ହାଇଦ୍ରାବାଦ]]। ଷ୍ଟିଫେନ୍ କନଷ୍ଟାଣ୍ଟିନଙ୍କ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣରେ ଭାରତ ଫିଫା ମାନ୍ୟତାରେ ଭାରତଠାରୁ ୮୫ ସ୍ଥାନ ପଛରେ ଥିବା ଜିମ୍ବାୱେକୁ ୫-୩ ଗୋଲରେ ପରାସ୍ତ କରି ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟର ଫାଇନାଲରେ ପ୍ରବେଶ କରିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲା।[୪୫] Despite the major victory, during the gold-medal match India were defeated 1–0 by Uzbekistan.[୪୬] ଏହି ସଫଳତା ପାଇଁ କନଷ୍ଟାଣ୍ଟିନଙ୍କୁ ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୦୩ ପାଇଁ ଏସୀୟ ଫୁଟବଲ ମହାସଂଘର ମାସର ପ୍ରବନ୍ଧକ ଭାବରେ ମନୋନୀତ କରାଯାଇଥିଲା । ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ଫଳାଫଳ ମଧ୍ୟ ଭାରତକୁ ଦେଶ ତଥା ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଅଧିକ ସ୍ୱୀକୃତି ଦେଇଛି ।[୪୫]

 
୨୦୦୭ ନେହରୁ କପ୍ ଫାଇନାଲ୍ ଜିତିବା ପରେ ଭାରତୀୟ ଫୁଟ୍ ବଲ୍ ଦଳର ଅଧିନାୟକ ବାଇଚୁଙ୍ଗ ଭୁଟିଆ ଅନ୍ୟ ଖେଳାଳିଙ୍କ ସହ ଉତ୍ସବ ପାଳନ କରିଥିଲେ।

୨୦୦୫ରେ କନଷ୍ଟାଣ୍ଟିନଙ୍କ ସ୍ଥାନରେ ସୟଦ ନଇମୁଦ୍ଦିନଙ୍କୁ ଦାୟିତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଥିଲା କିନ୍ତୁ ୨୦୦୭ ଏଏଫ୍ସି ଏସିଆନ୍ କପ୍ ଯୋଗ୍ୟତା ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଭାରତ ଅନେକ ବଡ଼ ପରାଜୟର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥିବାରୁ ଭାରତୀୟ ମୁଖ୍ୟ କୋଚ୍ ମାତ୍ର ଏକ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ସମୟ ରହିଥିଲେ।[୪୭] ଏହି ସମୟରେ ଭାରତ ଘରୋଇ ମାଟିରେ ଜାପାନଠାରୁ ୬-୦, ସାଉଦି ଆରବ ଓ ୟେମେନଠାରୁ ୩-୦ ଏବଂ ଜେଦ୍ଦାରେ ୭-୧ ଗୋଲରେ ପରାସ୍ତ ହୋଇଥିଲା।[୪୮] ୨୦୦୬ ମେ ମାସରେ ମାଲମୋ ଓ ଚୀନର ପୂର୍ବତନ ପ୍ରଶିକ୍ଷକ ବବ୍ ହାଉଟନଙ୍କୁ ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଶିକ୍ଷକ ଭାବେ ଅଣାଯାଇଥିଲା।[୪୯]

ହାଉଟନ୍ଙ୍କ ନେତୃତ୍ବରେ ଭାରତ ଫୁଟ୍ ବଲ୍ ସ୍ଥିତିରେ ବ୍ୟାପକ ଉନ୍ନତି ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଛି। ଅଗଷ୍ଟ ୨୦୦୭ରେ ଭାରତ ଫାଇନାଲରେ ସିରିଆକୁ ୧-୦ ଗୋଲରେ ପରାସ୍ତ କରିବା ପରେ ହାଉଟନ୍ ପୁଣି ଥରେ ନେହେରୁ କପ୍ ଜିତିଥିଲେ।[୫୦] ସେହି ମ୍ୟାଚ‌ରେ ଭାରତ ପକ୍ଷରୁ ପାପାଚେନ ପ୍ରଦୀପ ବିଜୟୀ ଗୋଲ୍ ଦେଇଥିଲେ। ପରବର୍ଷ ହାଇଦ୍ରାବାଦ ଓ ଦିଲ୍ଲୀରେ ଆୟୋଜିତ ଏଏଫ୍ ସି ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କପ‌ରେ ହାଉଟନ୍ ଭାରତର ନେତୃତ୍ବ ନେଇଥିଲେ। ଏହି ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟରେ ଭାରତ ସେମିଫାଇନାଲରେ ମିଆଁମାରକୁ ପରାସ୍ତ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଗ୍ରୁପ୍ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲା। ତାଜିକିସ୍ତାନ ବିପକ୍ଷ ଫାଇନାଲରେ ସୁନୀଲ ଛେତ୍ରୀଙ୍କ ହ୍ୟାଟ୍ରିକ୍ ବଳରେ ଭାରତ ୪-୧ ଗୋଲରେ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ବିଜୟ କେବଳ ଭାରତକୁ ଚାମ୍ପିୟନଶିପ‌ରେ ପରିଣତ କରିନଥିଲା ବରଂ ଏହା ଭାରତକୁ ୨୦୧୧ ଏଏଫ୍ ସି ଏସିଆନ୍ କପ୍ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିବାରେ ମଧ୍ୟ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା, ଯାହା କି ଗତ ୨୭ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଦେଶର ପ୍ରଥମ ଏସୀୟ କପ୍ ମ୍ୟାଚ୍ ଥିଲା।[୫୧] ଏସିଆନ୍ କପ୍ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତି ପାଇଁ ହାଉଟନ୍ ଦଳକୁ ଜୁନ୍ ୨୦୧୦ରୁ ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ଆରମ୍ଭ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୮ ମାସ ପାଇଁ ଦଳ ଭାବେ ଏକାଠି ରହିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା, ଅର୍ଥାତ୍ ଖେଳାଳିମାନେ ନିଜ କ୍ଲବ୍ ପାଇଁ ଖେଳିବେ ନାହିଁ।[୫୨]

ଏସୀୟ କପ୍ ପାଇଁ ଭାରତ ଗ୍ରୁପ୍ ସିରେ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ, ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆ ଓ ବାହାରେନ୍ ସହ ଡ୍ର ହୋଇଥିଲା।[୫୩] ଯଦିଓ ସେମାନେ ୮ ମାସ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏକ ଦଳ ଭାବରେ ଏକାଠି ରହିଥିଲେ, ତଥାପି ଭାରତ ଏସୀୟ କପ‌ରେ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆଠାରୁ ୪-୦ ଗୋଲରେ ପରାସ୍ତ ହେବା ସମେତ ତିନୋଟି ଯାକ ମ୍ୟାଚ୍ ହାରିଥିଲା।[୫୪] ଫଳାଫଳ ସତ୍ତ୍ୱେ ଏହି ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟରେ ଭାରତକୁ ପ୍ରଶଂସକ ଓ ପଣ୍ଡିତମାନେ ପ୍ରଶଂସା କରିଥିଲେ।[୫୪]

ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଇତିହାସ (୨୦୧୧-ବର୍ତ୍ତମାନ)

ସମ୍ପାଦନା

୨୦୧୧ ଏଏଫ୍ ସି ଏସିଆନ୍ କପ‌ରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବା ପରେ ୨୦୧୫ ଏସିଆନ୍ କପ୍ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିବା ପାଇଁ ଭାରତର ଅଭିଯାନ ୨୦୧୧ ଫେବୃଆରୀରେ ଏଏଫ୍ ସି ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କପ୍ ଯୋଗ୍ୟତା ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସହ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ଏସୀୟ କପ‌ର ଅନେକ ପୁରୁଣା ଖେଳାଳିଙ୍କ ସ୍ଥାନରେ ଆଇ-ଲିଗ୍ ଇଣ୍ଡିଆନ୍ ଆରୋଜ‌ରେ ଏଆଇଏଫ୍ ଏଫ୍ ବିକାଶ ଦଳର କିଛି ଯୁବ ଖେଳାଳିଙ୍କୁ ସାମିଲ କରିବା ପାଇଁ ବବ୍ ହାଉଟନ୍ ଭାରତୀୟ ଦଳର ମେକଅପରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛନ୍ତି।[୫୫] ଯୁବ ଦଳ ସହ ମଧ୍ୟ ଭାରତ ଏଏଫ୍ ସି ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କପ୍ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଛି.[୫୬] Despite qualifying for the AFC Challenge Cup, the AIFF decided to terminate the contract of Bob Houghton as he was charged with racial abuse towards referee[୫୭][୫୮] which ultimately resulted in his resignation as the head coach of India.[୫୯][୬୦]

ଡେମ୍ପୋ ପ୍ରଶିକ୍ଷକ ଆର୍ମାଣ୍ଡୋ କୋଲାକୋଙ୍କୁ ଅନ୍ତରୀଣ ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଶିକ୍ଷକ ଭାବେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେବା ପରେ ଏଆଇଏଫ୍ଏଫ୍ ୨୦୧୧ ଅକ୍ଟୋବରରେ ସାଭିଓ ମେଡେରାଙ୍କୁ ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଶିକ୍ଷକ ଭାବେ ଚୁକ୍ତି କରିଥିଲା।[୬୧][୬୨] ମେଡେରାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଭାରତ ଆଉ ଏକ ସାଫ୍ ଚାମ୍ପିୟନଶିପ୍ ବିଜୟ ହାସଲ କରିଥିଲା, କିନ୍ତୁ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୧୨ରେ ଏଏଫ୍ ସି ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କପ‌ରେ ମଧ୍ୟ ସବୁଠାରୁ ଖରାପ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲା। ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟରେ ଗୋଟିଏ ବି ଗୋଲ ସ୍କୋର କରି ପାରିନଥିବା ଦଳ ଗ୍ରୁପ‌ର ତିନୋଟି ଯାକ ମ୍ୟାଚ୍ ହାରିଥିଲା।[୬୩] ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ପରେ ମେଡେରାଙ୍କ ସ୍ଥାନରେ ନେଦରଲାଣ୍ଡର ୱିମ କୋଏଭରମାନ୍ସଙ୍କୁ ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଶିକ୍ଷକ ଭାବେ ଦାୟିତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଥିଲା।[୬୪] ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଶିକ୍ଷକ ଭାବରେ କୋଭରମାନ୍ସଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଚାକିରି ଥିଲା ୨୦୧୨ ନେହେରୁ କପ୍ । ପେନାଲଟିରେ କାମେରୁନକୁ ପରାସ୍ତ କରି ଭାରତ କ୍ରମାଗତ ତୃତୀୟ ନେହେରୁ କପ୍ ଜିତିଥିଲା।[୬୫][୬୬]

ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୧୩ରେ ଭାରତ ୨୦୧୪ ଏଏଫ୍ ସି ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କପ୍ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିବାରେ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ୨୦୧୫ ଏଏଫ୍ ସି ଏସିଆନ୍ କପ୍ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିବାରେ ମଧ୍ୟ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲା।[୬୭] ୨୦୧୩ ଫାଇନାଲରେ ଆଫଗାନିସ୍ତାନଠାରୁ ୨-୦ ଗୋଲରେ ପରାସ୍ତ ହୋଇ ଦଳ ସାଫ୍ ଚାମ୍ପିୟନଶିପ୍ ବଜାୟ ରଖିବାରେ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲା।[୬୮] ବନ୍ଧୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମ୍ୟାଚରେ ଅଧିକ ଖରାପ ଫଳାଫଳ ପରେ ୨୦୧୪ ଅକ୍ଟୋବରରେ କୋଏଭରମାନ୍ସ ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଶିକ୍ଷକ ପଦରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେଇଥିଲେ।[୬୯]

ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୧୫ ସୁଦ୍ଧା କୌଣସି ମ୍ୟାଚ୍ ଖେଳିନଥିବା ଭାରତ ଫିଫା ମାନ୍ୟତାର ସର୍ବନିମ୍ନ ୧୭୩ତମ ସ୍ଥାନରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲା।[୭୦] କିଛି ମାସ ତଳେ ଷ୍ଟିଫେନ୍ କନଷ୍ଟାଣ୍ଟିନଙ୍କୁ ଏକ ଦଶନ୍ଧି ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଭାରତର ନେତୃତ୍ୱ ନେବା ପରେ ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଶିକ୍ଷକ ଭାବେ ପୁନଃ ନିଯୁକ୍ତି ଦିଆଯାଇଥିଲା।[୭୧] ୨୦୧୮ ଫିଫା ବିଶ୍ୱକପ୍ ଯୋଗ୍ୟତା ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଭାରତୀୟ ଦଳର ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଶିକ୍ଷକ ଭାବେ କନଷ୍ଟାଣ୍ଟିନଙ୍କ ପ୍ରଥମ ବଡ଼ ଦାୟିତ୍ବ ଥିଲା। ପ୍ରଥମ ରାଉଣ୍ଡ ଯୋଗ୍ୟତା ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ପ୍ରବେଶ କରିବା ପରେ ଭାରତ ଦ୍ୱିତୀୟ ରାଉଣ୍ଡରେ ପରାଜୟ ବରଣ କରିଥିବା ବେଳେ ୮ଟି ମ୍ୟାଚ‌ରୁ ୭ଟିରେ ପରାଜୟ ବରଣ କରିଥିବାରୁ ପୁଣି ଥରେ ବିଶ୍ବକପ୍ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିବାରେ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲା।[୭୨]

 
୨୦୧୯ ଏଏଫ୍ ସି ଏସିଆନ୍ କପ‌ରେ ଥାଇଲାଣ୍ଡ ବିପକ୍ଷରେ ଭାରତ ପ୍ରଥମ ଏକାଦଶ

ବିଶ୍ବକପ୍ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିବାରେ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଭାରତ ପ୍ଲେ ଅଫ୍ ରାଉଣ୍ଡରେ ଲାଓସ୍କୁ ୭-୧ ଗୋଲ‌ରେ ପରାସ୍ତ କରି ୨୦୧୯ ଏଏଫ୍ ସି ଏସିଆନ୍ କପ୍ ଯୋଗ୍ୟତା ପର୍ଯ୍ୟାୟର ତୃତୀୟ ରାଉଣ୍ଡରେ ପ୍ରବେଶ କରିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଛି।[୭୩] ୧୧ ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୧୭ରେ ଭାରତ ମାକାଓକୁ ୪-୧ ଗୋଲରେ ପରାସ୍ତ କରି ୨୦୧୯ ଏଏଫ୍ ସି ଏସିଆନ୍ କପ୍ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିଥିଲା।[୭୪] ୨୦୧୭ରେ ଭାରତ ୨ଟି ଡ୍ର ଓ ୭ଟି ମ୍ୟାଚ୍ ଜିତି ଅପରାଜିତ ରହିଥିଲା, ଯାହା ଦଳକୁ ମେ' ମାସରେ ଫିଫା ମାନ୍ୟତାରେ ୯୬ରେ ପହଞ୍ଚାଇବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା, ଯାହା କି ଏହାର ଦ୍ୱିତୀୟ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଫିଫା ମାନ୍ୟତା।[୪୧]

ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୦୧୮ରେ ମାଳଦ୍ୱୀପ ବିପକ୍ଷରେ ୨୦୧୮ ସାଫ୍ ଚାମ୍ପିୟନଶିପ୍ ଫାଇନାଲରେ ୧-୨ ଗୋଲରେ ପରାସ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଭାରତ ୨୦୧୯ ଏଏଫ୍ ସି ଏସିଆନ୍ କପ‌ରେ ଥାଇଲାଣ୍ଡବିପକ୍ଷରେ ୪-୧ ଗୋଲ‌ରେ ବିଜୟୀ ହୋଇ ଚୀନ୍, ଜୋର୍ଡାନ୍ ଓ ଓମାନ ବିପକ୍ଷରେ କିଛି ବନ୍ଧୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମ୍ୟାଚ୍ ଖେଳି ପୁଣି ଥରେ ଏହି ଧାରାକୁ ଫେରିଥିଲା। ଏସିଆ କପ‌ରେ ଏହା ସେମାନଙ୍କର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ବିଜୟ ଥିଲା ଏବଂ ୫୫ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରଥମ ବିଜୟ ଥିଲା।[୭୫][୭୬][୭୭] ତଥାପି ୟୁଏଇ ଓ ବାହାରେନ୍ ବିପକ୍ଷ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଦୁଇଟି ଗ୍ରୁପ୍ ମ୍ୟାଚ୍ ଯଥାକ୍ରମେ ୦-୨ ଓ ୦-୧ରେ ପରାସ୍ତ ହୋଇ ଗ୍ରୁପ‌ର ନିମ୍ନରେ ରହିଥିଲା।[୭୮][୭୯][୮୦] ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟରେ ଆଗକୁ ବଢ଼ିବାରେ ବିଫଳ ହେବା ପରେ ଷ୍ଟିଫେନ୍ କନଷ୍ଟାଣ୍ଟିନ୍ ତୁରନ୍ତ ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଶିକ୍ଷକ ପଦରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେଇଥିଲେ।[୮୧]

ଷ୍ଟିଫେନ୍ କନଷ୍ଟାଣ୍ଟିନଙ୍କ ବିଦାୟ ପରେ ୧୫ ମଇ ୨୦୧୯ରେ ଏଆଇଏଫ୍ଏଫ୍ କ୍ରୋଏସିଆର ପୂର୍ବତନ ଖେଳାଳି ତଥା ପ୍ରଶିକ୍ଷକ ଇଗୋର୍ ସିଟିମାକ୍ଙ୍କୁ ଦଳର ମୁଖ୍ୟ କୋଚ୍ ଭାବେ ଘୋଷଣା କରିଥିଲା।[୮୨] ଭାରତ ସହ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ବଡ଼ ଦାୟିତ୍ୱ ଥିଲା ୨୦୨୨ ବିଶ୍ୱକପ୍ ଯୋଗ୍ୟତା, ଯେଉଁଠାରେ ଏହା ଓମାନଠାରୁ ୧-୨ ଗୋଲ‌ରେ ଘରୋଇ ପରାଜୟ ସହ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା।[୮୩] କିନ୍ତୁ ଦ୍ୱିତୀୟ ମ୍ୟାଚ‌ରେ ସେମାନେ ୨୦୧୯ ଏସିଆନ୍ ଚାମ୍ପିଅନ୍ ଏବଂ ୨୦୨୨ ଫିଫା ବିଶ୍ବକପ୍ ଆୟୋଜକ କତାର ବିପକ୍ଷରେ ଗୋଲ୍ ବିହୀନ ଡ୍ର'କୁ ପରିଚାଳନା କରି ସମ୍ମାନଜନକ ପଏଣ୍ଟ ହାସଲ କରିଥିଲେ।[୮୪][୪୧] ତେବେ ତୃତୀୟ ମ୍ୟାଚ‌ରେ ବାଂଲାଦେଶ ବିପକ୍ଷ ଘରୋଇ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଦଳ ୧-୧ ଗୋଲରେ ନୈରାଶ୍ୟଜନକ ଡ୍ର ରହିଥିଲା।[୮୫] ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ବିପକ୍ଷରେ ମଧ୍ୟ ସମାନ ଫଳାଫଳ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା।[୮୬] ଅୱେ ଲେଗରେ ଭାରତ ପୁଣି ଥରେ ଓମାନଠାରୁ ଗୋଟିଏ ଗୋଲରେ ପରାସ୍ତ ହେବା ଫଳରେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ରାଉଣ୍ଡପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିବାର ଆଶା କ୍ଷୁଣ୍ଣ ହୋଇଯାଇଥିଲା।[୮୭] କୋଭିଡ୍-୧୯ କାରଣରୁ ଅନେକ ଥର ସ୍ଥଗିତ ରହିବା ପରେ ଶେଷରେ ଦଳ ବାକି ମ୍ୟାଚ୍ ଖେଳିବା ପାଇଁ ଦୋହା ଯାଇଥିଲା। କାତାର ବିପକ୍ଷ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଭାରତ ଗୋଟିଏ ଗୋଲ୍ ଦେଇ ଆୟୋଜକ ଦଳଠାରୁ ପରାସ୍ତ ହୋଇ ବିଶ୍ବକପ୍ ଯୋଗ୍ୟତା ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟରୁ ବାଦ୍ ପଡ଼ିଥିଲା। ଏହାପରେ ଦଳ ତା'ର ପରବର୍ତ୍ତୀ ମ୍ୟାଚ୍ ବାଂଲାଦେଶ ବିପକ୍ଷରେ ୨-୦ରେ ଜିତି ଫେରିବା ସହ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ବିପକ୍ଷରେ ୧-୧ ଗୋଲ‌ରେ ଡ୍ର କରି ଅଭିଯାନ ଶେଷ କରିଥିଲା। ସମୁଦାୟ ୭ ପଏଣ୍ଟ ପାଇ ଭାରତ କାତାର ଓ ଓମାନ ପଛକୁ ଟେବୁଲର ତୃତୀୟ ସ୍ଥାନରେ ରହି ଦ୍ୱିତୀୟ ରାଉଣ୍ଡରେ ବିଶ୍ବକପ୍ରୁ ବାଦ୍ ପଡ଼ିଥିଲା। ତେବେ ସେମାନେ ୨୦୨୩ ଏଏଫ୍ ସି ଏସିଆନ୍ କପ୍ ଯୋଗ୍ୟତା ପର୍ଯ୍ୟାୟର ତୃତୀୟ ରାଉଣ୍ଡରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲେ।[୮୮]

୨୦୨୩ ଏଏଫ୍ ସି ଏସିଆନ୍ କପ୍ ଯୋଗ୍ୟତା ପର୍ଯ୍ୟାୟର ତୃତୀୟ ରାଉଣ୍ଡରେ ଭାରତ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ, ହଂକଂ ଓ କାମ୍ବୋଡିଆ ସହ ସମାନ ଗ୍ରୁପ‌ରେ ଡ୍ର ହୋଇଥିଲା। କୋଭିଡ୍-୧୯ ମହାମାରୀ କାରଣରୁ କ୍ୱାଲିଫାୟର୍ସ ଗ୍ରୁପ‌ର ଆୟୋଜକ ଭାବେ ଭାରତକୁ ଚୟନ କରାଯାଇଥିବା ବେଳେ ଯୋଗ୍ୟତାକୁ ଏକକ ରାଉଣ୍ଡ ରବିନ୍ ଫର୍ମାଟରେ ସୀମିତ ରଖାଯାଇଥିଲା।[୮୯] ଏହି ଘରୋଇ ଫାଇଦାକୁ ଉପଯୋଗ କରି ଭାରତ କାମ୍ବୋଡିଆ (୨-୦), ଆଫଗାନିସ୍ତାନ (୨-୧) ଏବଂ ହଂକଂ (୪-୦) ବିପକ୍ଷରେ ତିନୋଟି ବିଜୟ ସହ ଗ୍ରୁପ‌ର ଶୀର୍ଷରେ ରହିବାରେ ସକ୍ଷମ ହୋଇଥିଲା, ତେଣୁ ଭାରତ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଇତିହାସରେ କ୍ରମାଗତ ଦୁଇଟି ଏଏଫ୍ ସି ଏସିଆନ୍ କପ୍ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିଛି।[୯୦] ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୦୨୨ରେ ଭାରତ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଭିଏଫଏଫ କପ‌ରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା ଯେଉଁଠାରେ ସେମାନେ ଦୁଇଟି ବନ୍ଧୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମ୍ୟାଚ୍ ଖେଳିଥିଲେ, ସିଙ୍ଗାପୁର ବିପକ୍ଷରେ ୧-୧ରେ ଡ୍ର ଏବଂ ଭିଏତନାମଠାରୁ ୩-୦ ଗୋଲରେ ପରାସ୍ତ ହୋଇଥିଲେ।[୯୧][୯୨] ୨୦୨୩ରେ ଭାରତ ୨୦୨୩ ତ୍ରିରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଶୃଙ୍ଖଳା ଏବଂ ୨୦୨୩ ଇଣ୍ଟରକଣ୍ଟିନେଣ୍ଟାଲ କପ୍ ଜିତି ଅଭିଯାନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା। ତ୍ରିରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଶୃଙ୍ଖଳାରେ ଭାରତ ମିଆଁମାରକୁ ୧-୦ ଓ କିର୍ଗିଜସ୍ତାନକୁ ୨-୦ ଗୋଲରେ ପରାସ୍ତ କରିଥିବା ବେଳେ ଇଣ୍ଟରକଣ୍ଟିନେଣ୍ଟାଲ କପ୍ ଫାଇନାଲରେ ଲେବାନନକୁ ୨-୦ ଗୋଲରେ ପରାସ୍ତ କରି ଦ୍ୱିତୀୟ ଥର ପାଇଁ ଟାଇଟଲ ଜିତିଛି।[୯୩][୯୪] ତ୍ରିରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଶୃଙ୍ଖଳା ଏବଂ ଇଣ୍ଟରକଣ୍ଟିନେଣ୍ଟାଲ କପ୍ ପରେ ଭାରତ ୨୦୨୩ ସାଫ୍ ଚାମ୍ପିୟନଶିପ୍ ଜିତିଥିଲା, ଯାହା କି ଘରୋଇ ମାଟିରେ ୨୦୨୩ ମସିହାରେ ତୃତୀୟ ଟାଇଟଲ୍ ଥିଲା।[୯୫] ଗ୍ରୁପ୍ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଭାରତ ପାକିସ୍ତାନକୁ ୪-୦ ଓ ନେପାଳକୁ ୨-୦ ଗୋଲରେ ପରାସ୍ତ କରିଥିବା ବେଳେ କୁଏତକୁ ୧-୧ ଗୋଲରେ ଡ୍ର କରିଥିଲା।[୯୬][୯୭][୯୮] ସେମିଫାଇନାଲରେ ପେନାଲ୍ଟି ସୁଟ୍ ଆଉଟ‌ରେ ଲେବାନନ‌କୁ ପରାସ୍ତ କରିବା ପରେ ଫାଇନାଲ୍ ପାଇଁ ଭାରତ ପୁଣି ଥରେ କୁଏତକୁ ଭେଟିଥିଲା। ଏହି ମ୍ୟାଚ୍ ଅତିରିକ୍ତ ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୧-୧ଗୋଲରେ ସମାନ ରହିଥିଲା ଏବଂ ଶେଷରେ ଭାରତ ପେନାଲ୍ଟି ସୁଟ୍ ଆଉଟ‌ରେ କୁଏତକୁ ପରାସ୍ତ କରି ରେକର୍ଡ ୯ ଥର ସାଫ୍ କପ୍ ଜିତିଥିଲା। ସୁନୀଲ ଛେତ୍ରୀ ପାକିସ୍ତାନ ବିପକ୍ଷରେ ହ୍ୟାଟ୍ରିକ୍ ସହ ୫ ଗୋଲ୍ ଦେଇ ସଂସ୍କରଣର ସର୍ବାଧିକ ଗୋଲ୍ ସ୍କୋରର୍ ହୋଇଥିଲେ, ଯାହା ଜାତୀୟ ଦଳ ପାଇଁ ତାଙ୍କର ଚତୁର୍ଥ ଗୋଲ୍ ଥିଲା। ଏହି ହ୍ୟାଟ୍ରିକ୍ ସହ ସେ ୯୨ ଗୋଲ୍ ସ୍କୋର କରି ଏସିଆର ଦ୍ୱିତୀୟ ସର୍ବାଧିକ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଗୋଲ୍ ସ୍କୋରର୍ ହୋଇଛନ୍ତି। ତାଙ୍କର ୯୨ ରନ୍ ତାଙ୍କୁ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଫୁଟ୍ ବଲ୍ ଇତିହାସରେ ଚତୁର୍ଥ ସର୍ବାଧିକ ଗୋଲ୍ ସ୍କୋରର୍ ଭାବେ ପରିଗଣିତ କରିଥିଲା।[୯୯][୧୦୦]

ଦଳୀୟ ତଥ୍ୟ

ସମ୍ପାଦନା

ଡାକନାମ

ସମ୍ପାଦନା

୨୦୧୩ ମସିହାରୁ ଭାରତ 'ବ୍ଲୁ ଟାଇଗର୍ସ' ନାମରେ ପରିଚିତ। ଏହା ଦଳର ହୋମ୍ କିଟ‌ର ପ୍ରାଥମିକ ରଙ୍ଗ ନୀଳ ରଙ୍ଗରୁ ପ୍ରେରିତ, ଯେଉଁଥିରେ ଜାତୀୟ ପତାକାରେ ଅଶୋକ ଚକ୍ରର ରଙ୍ଗ (ଅନ୍ୟ କ୍ରୀଡ଼ାର ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ ଦଳ ଭଳି) ଏବଂ ଭାରତର ଜାତୀୟ ପ୍ରାଣୀ ବାଘକୁ ଦର୍ଶାଯାଇଛି।[୧୦୧][୧୦୨]

ପୋଷାକ

ସମ୍ପାଦନା

ନୀଳ ଜର୍ସିପିନ୍ଧି ଭାରତୀୟ କ୍ରିକେଟ ଦଳ ଓ ଫିଲ୍ଡ ହକି ଦଳର ସଫଳତା ଏହି ରଙ୍ଗକୁ ଅଧିକ ଚର୍ଚ୍ଚିତ କରିଥିଲା। ତେବେ ଫୁଟ୍ ବଲ୍ ଦଳ ଦଶନ୍ଧି ଧରି ନୀଳ ରଙ୍ଗର ଏକ ପ୍ରକାର ଛାୟା ବ୍ୟବହାର କରିଆସୁଛି।[୧୦୩]

 
୨୦୦୭ରେ ଭାରତ ନିଜର ପାରମ୍ପରିକ ନୀଳ ଜର୍ସି ପିନ୍ଧିଥିଲା।

ଏକବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ଭାରତ ଏକ ସ୍କାଏ ବ୍ଲୁ ସାର୍ଟ ପିନ୍ଧିଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ କଳା ସର୍ଟସ ଏବଂ ଆକାଶ ନୀଳ ମୋଜା କିଟ୍ ଥିଲା ।[୧୦୩] ୨୦୦୨ମସିହାରେ ସର୍ବଭାରତୀୟ ଫୁଟ୍ ବଲ୍ ମହାସଂଘ ଜର୍ମାନୀର ନିର୍ମାତା ଆଡିଡାସ୍ ସହ ଭାରତୀୟ କିଟ୍ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଚୁକ୍ତି ସ୍ୱାକ୍ଷର କରିଥିଲା।[୧୦୪] ଆଡିଡାସ‌ଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ ପ୍ରଥମ କିଟ‌ଟି ଅଲ୍ ହ୍ୱାଇଟ୍ ଥିଲା।[୧୦୪] ଆଡିଡାସ ସହ ୪ ବର୍ଷ ରହିବା ପରେ ୨୦୦୬ ଫେବୃୟାରୀ ୨୭ରେ ଆମେରିକୀୟ କମ୍ପାନୀ ନାଇକି ସହ ଏଆଇଏଫଏଫ ୭ ବର୍ଷ ପାଇଁ ଚୁକ୍ତି ସ୍ୱାକ୍ଷର କରିଥିଲା ।[୧୦୫] ଭାରତ ପାଇଁ ନାଇକିର ପ୍ରଥମ କିଟ୍ ଗାଢ଼ ନୀଳ ରଙ୍ଗରେ ଥିବା ବେଳେ ଆୱେ କିଟ୍ ଧଳାରୁ କମଳା ରଙ୍ଗରେ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହୋଇଥିଲା।[୧୦୬] ୨୦୧୧ ଏଏଫ୍ ସି ଏସିଆନ୍ କପ୍ ପାଇଁ, ଯେଉଁଥିରେ ଭାରତ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରୁଥିଲା, ନାଇକି ବ୍ରାଜିଲ ଭଳି ଅନ୍ୟ ଜାତୀୟ ଦଳପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ସମାନ ଟେମ୍ପ୍ଲେଟ୍ ବ୍ୟବହାର କରି ଭାରତର କିଟ୍ ଡିଜାଇନ୍ କରିଥିଲା।[୧୦୭] ଜାନୁଆରୀ ୨୦୧୩ରେ । ନାଇକି ସହିତ ଏଆଇଏଫ୍ଏଫ‌ର ଚୁକ୍ତିକୁ ଅତିରିକ୍ତ ୫ ବର୍ଷ ପାଇଁ ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇଛି ବୋଲି ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା।[୧୦୮] ୨୦୧୭ ସେପ୍ଟେମ୍ବରମାସରେ ଫିଫା ୧୭ ବର୍ଷରୁ କମ୍ ବିଶ୍ବକପ‌ରେ ଭାରତୀୟ ୧୭ ବର୍ଷରୁ କମ୍ ଦଳ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ନାଇକି ଭାରତୀୟ ସିନିୟର ଓ ଯୁବ ଦଳ ପାଇଁ ଏକ ଅଲ୍ ସ୍କାଏ ବ୍ଲୁ କିଟ୍ ଉନ୍ମୋଚନ କରିଥିଲା।[୧୦୯] ଏହାର ବର୍ଷକ ପରେ ୨୦୧୮ ଡିସେମ୍ବର ୧୭ତାରିଖରେ ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା ଯେ ନାଇକିର ସ୍ଥାନ ନେବ ଭାରତୀୟ ନିର୍ମାତା SIX5SIX ଭାରତର କିଟ୍ ନିର୍ମାତା ହେବ।[୧୧୦] ନାଇକି ଏବଂ ଆଡିଡାସ ଉଭୟ ଦେୟ ନଦେବା ପରେ ଭାରତର ନୂତନ କିଟ୍ ନିର୍ମାତା ହେବାରେ ସିକ୍ସ୫ସିକ୍ସ ପ୍ରଥମ ନିର୍ମାତା ଭାବେ ଭାରତୀୟ କିଟ୍ ଉତ୍ପାଦନ ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରିଛି।[୧୧୦] ୨୦୧୯ ଏଏଫ୍ ସି ଏସିଆନ୍ କପ୍ ପୂର୍ବରୁ ୬୫ସିକ୍ସ ଦଳ ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଜର୍ସି ଉନ୍ମୋଚନ କରିଥିଲା, ଯେଉଁଥିରୁ ଘରୋଇ ରଙ୍ଗରେ ସମାନ ଆକାଶ ନୀଳ ଛାୟା ଥିଲା ଏବଂ ଆୱେ ରଙ୍ଗକୁ କମଳାରୁ ଧଳା ରଙ୍ଗରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଥିଲା।[୧୧୧] ଉଭୟ ଜର୍ସିରେ ଏକ ନିଆରା ଡିଜାଇନ୍ ରଖାଯାଇଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ଭାରତୀୟ ଫୁଟ୍ ବଲ୍ ପ୍ରଶଂସକଙ୍କୁ ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ଜ୍ଞାପନ କରାଯାଇଥିଲା, ଯେଉଁମାନେ ଦଳକୁ ସ୍ନେହରେ 'ବ୍ଲୁ ଟାଇଗର୍ସ' ବୋଲି କହନ୍ତି।[୧୧୨]

ଘରୋଇ ପଡ଼ିଆ

ସମ୍ପାଦନା
 
 
କୋଲକାତାରେ ସଲ୍ଟଲେକ୍ ଷ୍ଟାଡିୟମ "(ବାମ)" ଏବଂ ଦିଲ୍ଲୀରେ ଆମ୍ବେଦକର ଷ୍ଟାଡିୟମ

ଭାରତର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଜାତୀୟ ଦଳ ପାଇଁ ଘରୋଇ ମ୍ୟାଚ୍ ଆୟୋଜନ କରାଯାଇଛି। ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ ଦଳ ପାଇଁ କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଘରୋଇ ପଡ଼ିଆ ନାହିଁ। କୋଲକାତାର ସଲ୍ଟଲେକ୍ ଷ୍ଟାଡିୟମ, ଦିଲ୍ଲୀର ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ଷ୍ଟାଡିୟମ, ମାଡଗାଓର ଫାଟୋର୍ଡା ଷ୍ଟାଡିୟମ, ବେଙ୍ଗାଲୁରୁର ଶ୍ରୀ କାନ୍ତିରାଭା ଷ୍ଟାଡିୟମ, କୋଚିର ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ଷ୍ଟାଡିୟମ, ମୁମ୍ବାଇର ମୁମ୍ବାଇ ଫୁଟବଲ ଏରିନା, ଗୁଆହାଟୀର ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ ଆଥଲେଟିକ୍ ଷ୍ଟାଡିୟମ, ଇମ୍ଫାଲର ଖୁମନ ଲାମ୍ପାକ ମୁଖ୍ୟ ଷ୍ଟାଡିୟମ ଆଦି ଷ୍ଟାଡିୟମରେ ଭାରତ ମ୍ୟାଚ୍ ଖେଳାଯାଇଛି। ଭୁବନେଶ୍ୱରର କଳିଙ୍ଗ ଷ୍ଟାଡିୟମ ଏବଂ ଅହମ୍ମଦାବାଦର ଏକା ଏରିନା ।[୧୧୩][୧୧୪][୧୧୫][୧୧୬][୧୧୭]

ନିକଟଅତୀତରେ ଦିଲ୍ଲୀର ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ଷ୍ଟାଡିୟମରେ ୨୦୧୧ ସାଫ୍ ଚାମ୍ପିୟନଶିପ୍ ଓ ୨୦୧୨ ନେହେରୁ କପ୍, ତ୍ରିଭେନ୍ଦ୍ରମ୍ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଷ୍ଟାଡିୟମରେ ୨୦୧୫ ସାଫ୍ ଚାମ୍ପିୟନଶିପ୍, ୨୦୧୭ ହିରୋ ଟ୍ରାଇ-ନେସନ୍ ସିରିଜ୍ ଏବଂ ୨୦୧୮ ଇଣ୍ଟରକଣ୍ଟିନେଣ୍ଟାଲ କପ୍ ଭଳି ପ୍ରତିଯୋଗିତା ମୁମ୍ବାଇ ଫୁଟବଲ୍ ଏରିନାରେ ଏବଂ ୨୦୧୯ ଇଣ୍ଟରକଣ୍ଟିନେଣ୍ଟାଲ କପ୍ ଭଳି ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା। ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ ଆଥଲେଟିକ୍ ଷ୍ଟାଡିୟମ, ଶ୍ରୀ କାନ୍ତିରାଭା ଷ୍ଟାଡିୟମ ଏବଂ ଫାଟୋର୍ଡା ଷ୍ଟାଡିୟମରେ ଏଏଫ୍ସି ଏସିଆନ୍ କପ୍ ଏବଂ ଫିଫା ବିଶ୍ୱକପ୍ ଯୋଗ୍ୟତା ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି।[୧୧୮][୧୧୯][୧୨୦][୧୨୧][୧୨୨][୧୨୩][୧୨୪]

ସମର୍ଥକମାନେ

ସମ୍ପାଦନା
 
୨୦୧୮ ଇଣ୍ଟରକଣ୍ଟିନେଣ୍ଟାଲ କପ‌ରେ ଜାତୀୟ ପତାକା ଓ ନିଜ ବ୍ୟାନର ପ୍ରଦର୍ଶନ କରୁଛନ୍ତି ନୀଳ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରୀ

Till the 21st century, the Indian football fans were mostly scattered, being widely based in West Bengal, North-East India, Goa and Kerala.[୧୨୫][୧୨୬][୧୨୭][୧୨୮][୧୨୯] Other than matches in Asian Games, Nehru Cup or SAFF Championship,[୧୩୦][୧୩୧][୧୩୨] the crowd showed up in small numbers when the team played as the fans were not organised under any single banner as happens in Europe or South America. Fans of different clubs used to support the team in their respective local venues but were not grouped together to support a single cause, that of the national team, until 2017 when "Blue Pilgrims" was established as the first organised fan club for the national team.[୧୩୩][୧୩୪][୧୩୫][୧୩୬]

୨୦୧୭ ଐତିହାସିକ ୧୭ ବର୍ଷରୁ କମ୍ ବିଶ୍ୱକପ‌ରେ ଜାତୀୟ ଦଳ ଏବଂ ୧୭ ବର୍ଷରୁ କମ୍ ଦଳକୁ ସମର୍ଥନ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବ୍ଲୁ ପିଲିଗ୍ରିମ ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା, ଯାହା ଭାରତର ପ୍ରଥମ ଫିଫା ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଅଂଶଗ୍ରହଣ।[୧୩୭] ୩୦୦ରୁ ଅଧିକ ପ୍ରଶଂସକଙ୍କୁ ନେଇ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଏହି ଫିଲ୍ମ ଏବେ ହଜାର ହଜାରରେ ପହଞ୍ଚିଛି କାରଣ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଆନୁଗତ୍ୟ ଥିବା ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳର ପ୍ରଶଂସକମାନେ କେବଳ ଗୋଟିଏ କାରଣ ବ୍ଲୁ ଟାଇଗର୍ସ ପାଇଁ ଏକାଠି ହୋଇଛନ୍ତି ।[୧୩୮][୧୩୭][୧୩୩][୧୩୪] ସେମାନେ ନିଜକୁ ବ୍ଲୁ ଟାଇଗର୍ସର ଭକ୍ତ ବୋଲି କହନ୍ତି ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ସମସ୍ତ ଲିଙ୍ଗ ଏବଂ ବୟସର ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ ଫୁଟବଲ ଦଳକୁ ସମର୍ଥନ କରିବା, ସେମାନେ ଯେଉଁଠି ବି ଖେଳନ୍ତି ଏବଂ ଏପରି ସମର୍ପଣ ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କୁ ଦଳର ଦ୍ୱାଦଶ ପୁରୁଷ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।[୧୩୪][୧୩୫][୧୩୩][୧୩୪][୧୩୮][୧୩୭]

 
ଜୁନ୍ ୨୦୧୮ରେ ନୀଳ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରୀମାନେ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ୩ଡି ବ୍ଲୁ ଟାଇଗର ଟିଫୋ

ନୀଳ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରୀଙ୍କ ସବୁଠାରୁ ସାଧାରଣ ସ୍ଲୋଗାନ ଗୁଡ଼ିକ ହେଲା: "ଓହ ଭାରତ!", "ଏକତାରେ ଆମେ ଠିଆ ହୋଇଛୁ", "ହେ ଭାରତ ଆମେ ଆପଣଙ୍କ ପାଇଁ ଛିଡ଼ା ହୋଇଛୁ!", "ବନ୍ଦେ ମାତରମ୍".[୧୩୯][୧୪୦] ସେମାନଙ୍କର କ୍ରୀଡ଼ା ସଙ୍ଗୀତ ଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି "ଓହ ଯେତେବେଳେ ବ୍ଲୁଜ୍ ପ୍ରବେଶ କରିବ, ମୁଁ ସେହି ସଂଖ୍ୟାରେ ରହିବାକୁ ଚାହୁଁଛି!" ଏବଂ "ହମ୍ ହୋଙ୍ଗେ କାମୟାବ" (ଆମେ ଅତିକ୍ରମ କରିବୁ)।[୧୩୮] ଗଠନ ପରଠାରୁ ବ୍ଲୁ ପିଜିଲ୍ସ ପ୍ରତ୍ୟେକ ମ୍ୟାଚ୍ ପରେ ଜାତୀୟ ଦଳର ସଦସ୍ୟଙ୍କ ସହ ଭାଇକିଙ୍ଗ୍ ତାଳି ବଜାଇ ଉତ୍ସବ ପାଳନ କରିଥାଏ।[୧୪୧][୧୪୨] ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ ଦଳର ପ୍ରଶଂସକମାନେ ଦେଶର ତ୍ରିରଙ୍ଗା ଜାତୀୟ ପତାକା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା ସହ ନୀଳ ଜର୍ସି ପିନ୍ଧି ଦଳକୁ ସମର୍ଥନ ଜଣାଇଛନ୍ତି। ସେମାନେ "ଇନକିଲାବ-ଇ-ଇଣ୍ଡିଆନ ଫୁଟବଲ" (ଭାରତୀୟ ଫୁଟବଲର ବିପ୍ଳବ) ସହିତ ସେମାନଙ୍କବ୍ୟାନର ବ୍ଲୁ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରୀ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ପ୍ରାୟତଃ ସେମାନଙ୍କର ସାଧାରଣ ସ୍ଲୋଗାନ୍, ଆମେ ତୁମକୁ ଭଲ ପାଉ, ଆପଣ ଯେଉଁଠି ଯାଆନ୍ତୁ, ଆମେ ଅନୁସରଣ କରିଥାଉ!"[୧୩୩][୧୩୪][୧୪୩][୧୩୯] ୨ଜୁନ ୨୦୧୮ରେ ତତ୍କାଳୀନ ଅଧିନାୟକ ସୁନୀଲ ଛେତ୍ରୀ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରେ ଏକ ଭିଡିଓ ପୋଷ୍ଟ କରିଥିଲେ। ୨୦୧୮ ଇଣ୍ଟରକଣ୍ଟିନେଣ୍ଟାଲ କପ‌ରେ ଚାଇନିଜ୍ ତାଇପେ ବିପକ୍ଷ ମ୍ୟାଚ‌ରେ ମାତ୍ର ୨୫୬୯ ଦର୍ଶକଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତି ପରେ ସେ ତାଙ୍କ ଭିଡିଓରେ ପ୍ରଶଂସକମାନଙ୍କୁ ମୁମ୍ବାଇ ଆସି ଦଳକୁ ସମର୍ଥନ କରିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଛନ୍ତି। ଛେତ୍ରୀଙ୍କ ହ୍ୟାଟ୍ରିକ୍ ବଳରେ ଭାରତ ସେହି ମ୍ୟାଚ‌ରେ ୫-୦ଗୋଲ‌ରେ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ସେଲିବ୍ରେସନ୍ କରିବା ପାଇଁ ଖୁବ୍ କମ୍ ଲୋକ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ।[୧୪୪][୧୪୫] ଅଧିନାୟକଙ୍କ ଆହ୍ୱାନରେ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରକାଶ କରି ମଞ୍ଜପଡ଼ା, ୱେଷ୍ଟ ବ୍ଲକ ୍ ବ୍ଲୁଜ୍ ଓ ଇଷ୍ଟବେଙ୍ଗଲ୍ ଅଲ୍ଟ୍ରାସ୍ ଭଳି ଫ୍ୟାନ୍ କ୍ଲବ୍ ସମେତ ବ୍ଲୁ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରୀ ଓ ଫୁଟ୍ ବଲ୍ ସମର୍ଥକମାନେ ଆଗାମୀ କିଛି ମ୍ୟାଚ‌ରେ ଷ୍ଟାଡିୟମ୍ ଭର୍ତ୍ତି କରିବାକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିଥିଲେ।[୧୪୫][୧୪୬] ସେହି ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟର ଫାଇନାଲରେ ବ୍ଲୁ ପ୍ଲେଜିମ୍ ସ ୩୦ ଫୁଟ୍ (୯.୧ ମିଟର) ଉଚ୍ଚତା ବିଶିଷ୍ଟ ବ୍ଲୁ ଟାଇଗରର ଥ୍ରିଡି ଟିଫୋ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲା, ଯାହା ଦଳର ଇତିହାସରେ ପ୍ରଥମ।[୧୪୧][୧୪୭][୧୪୮]

ମିଡିଆ କଭରେଜ୍

ସମ୍ପାଦନା

ଭାରତର ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତାମୂଳକ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ କ୍ରୀଡ଼ାଗୁଡ଼ିକ ଟେଲିଭିଜନରେ ଷ୍ଟାର ସ୍ପୋର୍ଟସ ଏବଂ ଏହାର ଓଟିଟି ସେବା ହଟଷ୍ଟାରରେ କଭର କରାଯାଏ ।[୧୪୯] ଏହି ଚୁକ୍ତି ପୂର୍ବରୁ ଏଆଇଏଫ୍ଏଫ୍ ୨୦୦୬ମସିହାରେ 'ଗୋଲ୍ ୨୦୧୦'ର ଉଦ୍ୟମରେ ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ ଦଳର ଖେଳକୁ ନିଜ ଚ୍ୟାନେଲରେ ପ୍ରସାରଣ କରିବା ପାଇଁ ଜି ସ୍ପୋର୍ଟସ୍ ସହ ୧୦ ବର୍ଷ ପାଇଁ ଚୁକ୍ତି କରିଥିଲା। ଏହି ସମଗ୍ର ଅଭ୍ୟାସର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ଭାରତକୁ ୨୦୧୦ ବିଶ୍ୱକପ୍ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିବା।[୧୫୦]

ଫଳାଫଳ ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟସୂଚୀ

ସମ୍ପାଦନା

ନିମ୍ନରେ ଗତ ୧୨ ମାସର ମ୍ୟାଚ୍ ଫଳାଫଳ ଏବଂ ଭବିଷ୍ୟତର କୌଣସି ମ୍ୟାଚ‌ର ତାଲିକା ଦିଆଯାଇଛି।

  Win   Draw   Loss   Fixture

୨୦୨୩

ସମ୍ପାଦନା
28 ମାର୍ଚ୍ଚ 2023 (2023-03-28) 2023 Tri-Nation Series India   2–0   Kyrgyzstan Imphal, India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ
  • Jhingan   34'


9 ଜୁନ 2023 (2023-06-09) 2023 Intercontinental Cup India   2–0   Mongolia Bhubaneswar, India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ


Report Stadium: Kalinga Stadium
Referee: Songkran Bunmeekiart (Thailand)
 Report Stadium: Khuman Lampak Main Stadium
Attendance: 29,877
Referee: Md Alamgir Sarker (Bangladesh)
22 ମାର୍ଚ୍ଚ 2023 (2023-03-22) 2023 Tri-Nation Series India   1–0   Myanmar Imphal, India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ
Report Stadium: Khuman Lampak Main Stadium
Attendance: 29,431
Referee: Md Alamgir Sarker (Bangladesh)
12 ଜୁନ 2023 (2023-06-12) 2023 Intercontinental Cup Vanuatu   0–1   India Bhubaneswar, India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Report Chhetri   81' Stadium: Kalinga Stadium
Referee: Virendha Rai (Bhutan)
22 ମାର୍ଚ୍ଚ 2023 (2023-03-22) 2023 Tri-Nation Series India   1–0   Myanmar Imphal, India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ
Report Stadium: Khuman Lampak Main Stadium
Attendance: 29,431
Referee: Md Alamgir Sarker (Bangladesh)
15 ଜୁନ 2023 (2023-06-15) 2023 Intercontinental Cup India   0–0   Lebanon Bhubaneswar, India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Report Stadium: Kalinga Stadium
Referee: Javiz Mohamed (Maldives)
28 ମାର୍ଚ୍ଚ 2023 (2023-03-28) 2023 Tri-Nation Series India   2–0   Kyrgyzstan Imphal, India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ
Report Stadium: Khuman Lampak Main Stadium
Attendance: 29,877
Referee: Md Alamgir Sarker (Bangladesh)
18 ଜୁନ 2023 (2023-06-18) 2023 Intercontinental Cup Final India   2–0   Lebanon Bhubaneswar, India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ
Report Stadium: Kalinga Stadium
Attendance: 12,600
Referee: Virendha Rai (Bhutan)
9 ଜୁନ 2023 (2023-06-09) 2023 Intercontinental Cup India   2–0   Mongolia Bhubaneswar, India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ
Report Stadium: Kalinga Stadium
Referee: Songkran Bunmeekiart (Thailand)
21 ଜୁନ 2023 (2023-06-21) 2023 SAFF Championship GS India   4–0   Pakistan Bangalore, India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ
Report Stadium: Sree Kanteerava Stadium
Attendance: 22,860
Referee: Prajwol Chhetri (Nepal)
12 ଜୁନ 2023 (2023-06-12) 2023 Intercontinental Cup Vanuatu   0–1   India Bhubaneswar, India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Report Chhetri   81' Stadium: Kalinga Stadium
Referee: Virendha Rai (Bhutan)
24 ଜୁନ 2023 (2023-06-24) 2023 SAFF Championship GS Nepal     0–2   India Bangalore, India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Report
Stadium: Sree Kanteerava Stadium
Attendance: 12,642
Referee: Sinan Hussain (Maldives)
15 ଜୁନ 2023 (2023-06-15) 2023 Intercontinental Cup India   0–0   Lebanon Bhubaneswar, India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Report Stadium: Kalinga Stadium
Referee: Javiz Mohamed (Maldives)
27 ଜୁନ 2023 (2023-06-27) 2023 SAFF Championship GS India   1–1   Kuwait Bangalore, India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Chhetri   45+2' Report A. Ali   90+2' (o.g.) Stadium: Sree Kanteerava Stadium
Attendance: 9,562
Referee: Md Alamgir Sarker (Bangladesh)
18 ଜୁନ 2023 (2023-06-18) 2023 Intercontinental Cup Final India   2–0   Lebanon Bhubaneswar, India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ
Report Stadium: Kalinga Stadium
Attendance: 12,600
Referee: Virendha Rai (Bhutan)
1 ଜୁଲାଇ 2023 (2023-07-01) 2023 SAFF Championship SF Lebanon   0–0 (a.e.t.)
(2–4 p)		   India Bangalore, India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Report Stadium: Sree Kanteerava Stadium
Attendance: 19,640
Referee: Sinan Hussain (Maldives)
Penalties
21 ଜୁନ 2023 (2023-06-21) 2023 SAFF Championship GS India   4–0   Pakistan Bangalore, India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ
Report Stadium: Sree Kanteerava Stadium
Attendance: 22,860
Referee: Prajwol Chhetri (Nepal)
4 ଜୁଲାଇ 2023 (2023-07-04) 2023 SAFF Championship Final Kuwait   1–1 (a.e.t.)
(4–5 p)		   India Bangalore, India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Al-Khaldi   14' Report Chhangte   36' Stadium: Sree Kanteerava Stadium
Attendance: 26,380
Referee: Prajwol Chhetri (Nepal)
Penalties
24 ଜୁନ 2023 (2023-06-24) 2023 SAFF Championship GS Nepal     0–2   India Bangalore, India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Report
Stadium: Sree Kanteerava Stadium
Attendance: 12,642
Referee: Sinan Hussain (Maldives)
7 ସେପ୍ଟେମ୍ବର 2023 (2023-09-07) 2023 King's Cup SF Iraq   2–2
(5–4 p)		   India Chiang Mai, Thailand
ଛାଞ୍ଚ:UTZ
Report
Stadium: 700th Anniversary Stadium
Attendance: 2,884
Referee: Wiwat Jumpaoon (Thailand)
Penalties
27 ଜୁନ 2023 (2023-06-27) 2023 SAFF Championship GS India   1–1   Kuwait Bangalore, India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Chhetri   45+2' Report A. Ali   90+2' (o.g.) Stadium: Sree Kanteerava Stadium
Attendance: 9,562
Referee: Md Alamgir Sarker (Bangladesh)
13 ଅକ୍ଟୋବର 2023 (2023-10-13) 2023 Merdeka Tournament SF Malaysia   4–2   India Kuala Lumpur, Malaysia
ଛାଞ୍ଚ:UTZ
Report
Stadium: Bukit Jalil National Stadium
Referee: Mongkolchai Pechsri (Thailand)
1 ଜୁଲାଇ 2023 (2023-07-01) 2023 SAFF Championship SF Lebanon   0–0 (a.e.t.)
(2–4 p)		   India Bangalore, India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Report Stadium: Sree Kanteerava Stadium
Attendance: 19,640
Referee: Sinan Hussain (Maldives)
Penalties
16 ନଭେମ୍ବର 2023 (2023-11-16) 2026 WCQ / 2027 ACQ Kuwait   v   India Kuwait City, Kuwait
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Stadium: Jaber Al-Ahmad International Stadium
4 ଜୁଲାଇ 2023 (2023-07-04) 2023 SAFF Championship Final Kuwait   1–1 (a.e.t.)
(4–5 p)		   India Bangalore, India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Al-Khaldi   14' Report Chhangte   36' Stadium: Sree Kanteerava Stadium
Attendance: 26,380
Referee: Prajwol Chhetri (Nepal)
Penalties
13 ଜାନୁଆରୀ 2024 (2024-01-13) 2023 AFC Asian Cup GS Australia   v   India Al Rayyan, Qatar
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Stadium: Ahmad bin Ali Stadium
7 ସେପ୍ଟେମ୍ବର 2023 (2023-09-07) 2023 King's Cup SF Iraq   2–2
(5–4 p)		   India Chiang Mai, Thailand
ଛାଞ୍ଚ:UTZ
Report
Stadium: 700th Anniversary Stadium
Attendance: 2,884
Referee: Wiwat Jumpaoon (Thailand)
Penalties
18 ଜାନୁଆରୀ 2024 (2024-01-18) 2023 AFC Asian Cup GS India   v   Uzbekistan Al Rayyan, Qatar
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Stadium: Ahmad bin Ali Stadium
10 ସେପ୍ଟେମ୍ବର 2023 (2023-09-10) 2023 King's Cup 3rd Lebanon   1–0   India Chiang Mai, Thailand
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Kassem   77' Report Stadium: 700th Anniversary Stadium
Attendance: 13,567
Referee: Torpong Somsingha (Thailand)
21 ମାର୍ଚ୍ଚ 2024 (2024-03-21) 2026 WCQ / 2027 ACQ Winner of R1 Pairing 1   v   India TBA
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Stadium: TBA
13 ଅକ୍ଟୋବର 2023 (2023-10-13) 2023 Merdeka Tournament SF Malaysia   4–2   India Kuala Lumpur, Malaysia
ଛାଞ୍ଚ:UTZ
Report
Stadium: Bukit Jalil National Stadium
Referee: Mongkolchai Pechsri (Thailand)
26 ମାର୍ଚ୍ଚ 2024 (2024-03-26) 2026 WCQ / 2027 ACQ India   v   Winner of R1 Pairing 1 Guwahati, India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Stadium: IGA Stadium
16 ନଭେମ୍ବର 2023 (2023-11-16) 2026 WCQ / 2027 ACQ Kuwait   v   India Kuwait City, Kuwait
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Stadium: Jaber Al-Ahmad International Stadium
6 ଜୁନ 2024 (2024-06-06) 2026 WCQ / 2027 ACQ India   v   Kuwait India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Stadium: TBA
21 ନଭେମ୍ବର 2023 (2023-11-21) 2026 WCQ / 2027 ACQ India   v   Qatar Bhubaneswar, India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Stadium: Kalinga Stadium

୨୦୨୪

ସମ୍ପାଦନା
11 ଜୁନ 2024 (2024-06-11) 2026 WCQ / 2027 ACQ Qatar   v   India Qatar
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Stadium: TBA
13 ଜାନୁଆରୀ 2024 (2024-01-13) 2023 AFC Asian Cup GS Australia   v   India Al Rayyan, Qatar
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Stadium: Ahmad bin Ali Stadium

 

18 ଜାନୁଆରୀ 2024 (2024-01-18) 2023 AFC Asian Cup GS India   v   Uzbekistan Al Rayyan, Qatar
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Stadium: Ahmad bin Ali Stadium
21 ମାର୍ଚ୍ଚ 2024 (2024-03-21) 2026 WCQ / 2027 ACQ Winner of R1 Pairing 1   v   India TBA
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Stadium: TBA
21 ମାର୍ଚ୍ଚ 2024 (2024-03-21) 2026 WCQ / 2027 ACQ Winner of R1 Pairing 1   v   India TBA
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Stadium: TBA
26 ମାର୍ଚ୍ଚ 2024 (2024-03-26) 2026 WCQ / 2027 ACQ India   v   Winner of R1 Pairing 1 Guwahati, India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Stadium: IGA Stadium
26 ମାର୍ଚ୍ଚ 2024 (2024-03-26) 2026 WCQ / 2027 ACQ India   v   Winner of R1 Pairing 1 Guwahati, India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Stadium: IGA Stadium
6 ଜୁନ 2024 (2024-06-06) 2026 WCQ / 2027 ACQ India   v   Kuwait India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Stadium: TBA
6 ଜୁନ 2024 (2024-06-06) 2026 WCQ / 2027 ACQ India   v   Kuwait India
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Stadium: TBA
11 ଜୁନ 2024 (2024-06-11) 2026 WCQ / 2027 ACQ Qatar   v   India Qatar
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Stadium: TBA
11 ଜୁନ 2024 (2024-06-11) 2026 WCQ / 2027 ACQ Qatar   v   India Qatar
ଛାଞ୍ଚ:UTZ Stadium: TBA

କୋଚିଂ ଷ୍ଟାଫ୍

ସମ୍ପାଦନା
 
ସୟଦ ଅବଦୁଲ ରହିମ, ଜାତୀୟ ଦଳର ସବୁଠାରୁ ସଫଳ ଭାରତୀୟ ପ୍ରଶିକ୍ଷକ
 
ଷ୍ଟିଫେନ କନଷ୍ଟାଣ୍ଟାଇନ, ଜାତୀୟ ଦଳର ଅନ୍ୟତମ ସଫଳ ବିଦେଶୀ ପ୍ରଶିକ୍ଷକ (୨୦୧୯)

ଭାରତ ସ୍ୱାଧୀନ ହେବା ପରଠାରୁ ଜାତୀୟ ଦଳ ପାଇଁ ୨୯ ଜଣ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଶିକ୍ଷକ ଅଛନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୧୧ ଜଣ ବିଦେଶୀ ଅଛନ୍ତି। ଭାରତ ପାଇଁ ସବୁଠାରୁ ସଫଳ ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଶିକ୍ଷକ ଥିଲେ ସୟଦ ଅବଦୁଲ ରହିମ, ଯିଏ କି ଉଭୟ ୧୯୫୧ ଏବଂ ୧୯୬୨ ଏସୀୟ କ୍ରୀଡ଼ାରେ ଭାରତକୁ ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ପଦକ ଜିତାଇଥିଲେ ଏବଂ ୧୯୫୬ ଗ୍ରୀଷ୍ମକାଳୀନ ଅଲିମ୍ପିକ୍ସରେ ଚତୁର୍ଥ ସ୍ଥାନ ହାସଲ କରିଥିଲେ । ଭାରତ ପାଇଁ ସବୁଠାରୁ ସଫଳ ବିଦେଶୀ ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଶିକ୍ଷକ ଥିଲେ ବବ୍ ହାଉଟନ୍ ଏବଂ ଷ୍ଟିଫେନ୍ କନଷ୍ଟାଣ୍ଟିନ୍; ଉଭୟ ଦଳକୁ ଏଏଫ୍ ସି ଏସିଆନ୍ କପ୍ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ। ୨୦୦୬ରୁ ୨୦୧୧ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହାଉଟନ୍ ଦାୟିତ୍ୱରେ ଥିବାରୁ ଭାରତ ଦୁଇଥର ନେହେରୁ କପ୍ ଏବଂ ୨୦୦୮ରେ ଏଏଫ୍ ସି ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କପ୍ ଜିତିଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ସେମାନେ ୨୭ ବର୍ଷ ଧରି ପ୍ରଥମ ଏଏଫ୍ ସି ଏସିଆନ୍ କପ‌ରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିପାରିଥିଲେ।[୧୫୧][୧୫୧] ୨୦୧୧ରେ ହାଉଟନ୍ ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଶିକ୍ଷକ ପଦରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେବା ପରେ ୨୦୧୫ ମାର୍ଚ୍ଚରେ ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ ଦଳର ଫିଫା ମାନ୍ୟତା ଦଳ ଇତିହାସରେ ସର୍ବନିମ୍ନ ସ୍ତର ୧୭୩ଛୁଇଁଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଭାରତର ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଶିକ୍ଷକ ଭାବେ ଦ୍ୱିତୀୟ ଥର ପାଇଁ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିବା କନଷ୍ଟାଣ୍ଟାଇନ ଭାରତୀୟ ଦଳକୁ ଏହାର କ୍ଷୁଦ୍ର ସ୍ଥିତିରୁ ପୁନରୁଦ୍ଧାର କରିଥିଲେ।[୧୫୨][୧୫୩][୧୫୪][୧୫୫] ତାଙ୍କ ଅଧୀନରେ ଦଳ ଜୁନ୍ ୨୦୧୬ରୁ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୧୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୨ ବର୍ଷ ଅପରାଜିତ ରହି ୧୧ଟି ମ୍ୟାଚ୍ ଜିତିଥିଲା ଏବଂ ୨ଟି ମ୍ୟାଚ୍ ଡ୍ର କରିଥିଲା, ଯାହା କି ହାଉଟନ୍ ଚାଲିଯିବାର ୮ ବର୍ଷ ପରେ ୨୦୧୯ ଏଏଫ୍ ସି ଏସିଆନ୍ କପ୍ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା।[୧୫୬][୧୫୭][୧୫୮] ଜୁଲାଇ ୨୦୧୭ରେ ସେ ଦଳକୁ ୯୬ତମ ଫିଫା ମାନ୍ୟତାରେ ପହଞ୍ଚିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ, ଯାହା କି ଗତ ୨୧ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଥିଲା।[୧୫୨][୧୫୩]

ବର୍ତ୍ତମାନର କୋଚିଂ ଷ୍ଟାଫ୍

ସମ୍ପାଦନା
ସ୍ଥିତି[ସମ୍ପାଦନା] ନାମ[ସମ୍ପାଦନା]
ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଶିକ୍ଷକ   Igor Štimac[୧୫୯]
ସହକାରୀ ପ୍ରଶିକ୍ଷକ   Mahesh Gawli[୧୬୦]
ଗୋଲକିପିଂ ପ୍ରଶିକ୍ଷକ   Frano Srdarev[୧୬୧]
ଫିଟନେସ୍ କୋଚ୍   Luka Radman[୧୬୨]

ଖେଳାଳିମାନେ

ସମ୍ପାଦନା

ବର୍ତ୍ତମାନର ଦଳ

ସମ୍ପାଦନା

ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୨୩ରେ ମାଲେସିଆର କୁଆଲାଲମ୍ପୁରଠାରେ ହେବାକୁ ଥିବା ୨୦୨୩ ମର୍ଡେକା ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ମ୍ୟାଚ୍ ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖିତ ୨୩ ଜଣ ଖେଳାଳିଙ୍କୁ ଦଳରେ ସ୍ଥାନ ମିଳିଥିଲା।[୧୬୩]

ବିପକ୍ଷ ମ୍ୟାଚ୍ ପରେ ୧୧ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୦୨୩ ସୁଦ୍ଧା କ୍ୟାପ୍ ଏବଂ ଗୋଲ୍ ସଠିକ୍ ରହିଛି।   Malaysia.


No. Pos. Player Date of birth (age) Caps Goals Club
1GK Gurpreet Singh Sandhu (1992-02-03) ୩ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୯୨ (ବୟସ ୩୨) 64 0   Bengaluru
1GK Amrinder Singh (1993-05-27) ୨୭ ମଇ ୧୯୯୩ (ବୟସ ୩୧) 12 0   Odisha
1GK Vishal Kaith (1996-07-22) ୨୨ ଜୁଲାଇ ୧୯୯୬ (ବୟସ ୨୮) 4 0   Mohun Bagan SG
2DF Nikhil Poojary (1995-09-03) ୩ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୯୯୫ (ବୟସ ୨୯) 18 1   Hyderabad
2DF Naorem Roshan Singh (1999-02-02) ୨ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୯୯ (ବୟସ ୨୫) 9 0   Bengaluru
2DF Sandesh Jhingan (1993-07-21) ୨୧ ଜୁଲାଇ ୧୯୯୩ (ବୟସ ୩୧) 57 5   Goa
2DF Anwar Ali (2000-08-28) ୨୮ ଅଗଷ୍ଟ ୨୦୦୦ (ବୟସ ୨୪) 18 1   Mohun Bagan SG
2DF Mehtab Singh (1998-05-05) ୫ ମଇ ୧୯୯୮ (ବୟସ ୨୬) 7 0   Mumbai City
2DF Lalchungnunga (2000-12-25) ୨୫ ଡିସେମ୍ବର ୨୦୦୦ (ବୟସ ୨୩) 0 0   East Bengal
2DF Akash Mishra (2001-11-27) ୨୭ ନଭେମ୍ବର ୨୦୦୧ (ବୟସ ୨୩) 22 0   Mumbai City
2DF Subhasish Bose (1995-08-18) ୧୮ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୯୫ (ବୟସ ୨୯) 34 0   Mohun Bagan SG
3MF Suresh Singh Wangjam (2000-08-07) ୭ ଅଗଷ୍ଟ ୨୦୦୦ (ବୟସ ୨୪) 19 1   Bengaluru
3MF Anirudh Thapa (1998-01-15) ୧୫ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୯୮ (ବୟସ ୨୬) 51 4   Mohun Bagan SG
3MF Rohit Kumar (1997-04-01) ୧ ଅପ୍ରେଲ ୧୯୯୭ (ବୟସ ୨୭) 11 0   Bengaluru
3MF Sahal Abdul Samad (1997-04-01) ୧ ଅପ୍ରେଲ ୧୯୯୭ (ବୟସ ୨୭) 32 3   Mohun Bagan SG
3MF Brandon Fernandes (1994-09-20) ୨୦ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୯୯୪ (ବୟସ ୩୦) 22 0   Goa
3MF Lallianzuala Chhangte (1997-06-08) ୮ ଜୁନ ୧୯୯୭ (ବୟସ ୨୭) 29 7   Mumbai City
3MF Udanta Singh (1996-06-14) ୧୪ ଜୁନ ୧୯୯୬ (ବୟସ ୨୮) 46 2   Goa
3MF Naorem Mahesh Singh (1999-03-01) ୧ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୯୯୯ (ବୟସ ୨୫) 13 2   East Bengal
3MF Liston Colaco (1998-11-12) ୧୨ ନଭେମ୍ବର ୧୯୯୮ (ବୟସ ୨୬) 16 0   Mohun Bagan SG
3MF Nandhakumar Sekar (1995-12-20) ୨୦ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୯୫ (ବୟସ ୨୯) 2 0   East Bengal
4FW Sunil Chhetri (1984-08-03) ୩ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୮୪ (ବୟସ ୪୦) 142 92   Bengaluru
4FW Manvir Singh (1995-11-07) ୭ ନଭେମ୍ବର ୧୯୯୫ (ବୟସ ୨୯) 36 6   Mohun Bagan SG

ସମ୍ପ୍ରତି କଲ୍ ଅପ

ସମ୍ପାଦନା

ନିମ୍ନଲିଖିତ ଫୁଟବଲରମାନେ ଗତ ୧୨ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ଜାତୀୟ ଚୟନରେ ସାମିଲ ହୋଇଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ବର୍ତ୍ତମାନର ଦଳରେ ସାମିଲ ନୁହଁନ୍ତି ।

Pos. Player Date of birth (age) Caps Goals Club Latest call-up
GK Prabhsukhan Singh Gill (2001-01-02) ୨ ଜାନୁଆରୀ ୨୦୦୧ (ବୟସ ୨୩) 0 0   East Bengal NT camp, March 2023
GK Phurba Lachenpa (1998-02-04) ୪ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୯୮ (ବୟସ ୨୬) 0 0   Mumbai City NT camp, May 2023 INJ
GK Gurmeet Singh (1999-12-03) ୩ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୯୯ (ବୟସ ୨୫) 0 0   Hyderabad 2023 King's Cup
DF Asish Rai (1999-01-27) ୨୭ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୯୯ (ବୟସ ୨୫) 1 0   Mohun Bagan SG 2023 King's Cup
DF Narender Gahlot (2001-04-24) ୨୪ ଅପ୍ରେଲ ୨୦୦୧ (ବୟସ ୨୩) 4 1   Odisha NT camp, March 2023
DF Chinglensana Singh (1996-11-27) ୨୭ ନଭେମ୍ବର ୧୯୯୬ (ବୟସ ୨୮) 11 0   Hyderabad 2023 Tri-Nation series OTH
DF Rahul Bheke (1990-12-06) ୬ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୯୦ (ବୟସ ୩୪) 22 1   Mumbai City 2023 SAFF Championship
DF Pritam Kotal (1993-09-08) ୮ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୯୯୩ (ବୟସ ୩୧) 52 0   Kerala Blasters 2023 SAFF Championship
MF Lalengmawia Ralte (2000-10-17) ୧୭ ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୦୦ (ବୟସ ୨୪) 11 0   Mumbai City 2023 Intercontinental Cup OTH
MF Rowllin Borges (1992-06-05) ୫ ଜୁନ ୧୯୯୨ (ବୟସ ୩୨) 35 2   Goa 2023 Intercontinental Cup
MF Glan Martins (1994-07-01) ୧ ଜୁଲାଇ ୧୯୯୪ (ବୟସ ୩୦) 13 0   Mohun Bagan SG NT camp, March 2023 INJ
MF Mohammad Yasir (1998-04-14) ୧୪ ଅପ୍ରେଲ ୧୯୯୮ (ବୟସ ୨୬) 13 0   Hyderabad 2023 Tri-Nation series INJ
MF Ritwik Das (1996-12-14) ୧୪ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୯୬ (ବୟସ ୨୮) 1 0   Jamshedpur 2023 Tri-Nation series
MF Bipin Singh (1995-03-10) ୧୦ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୯୯୫ (ବୟସ ୨୯) 7 0   Mumbai City 2023 Tri-Nation series
MF Jeakson Singh (2001-06-21) ୨୧ ଜୁନ ୨୦୦୧ (ବୟସ ୨୩) 19 0   Kerala Blasters 2023 King's Cup
FW Rahul K. Praveen (2000-02-16) ୧୬ ଫେବୃଆରୀ ୨୦୦୦ (ବୟସ ୨୪) 4 0   Kerala Blasters 2023 King's Cup
FW Ashique Kuruniyan (1997-06-18) ୧୮ ଜୁନ ୧୯୯୭ (ବୟସ ୨୭) 34 2   Mohun Bagan SG 2023 King's CupINJ
FW Rahim Ali (2000-04-21) ୨୧ ଅପ୍ରେଲ ୨୦୦୦ (ବୟସ ୨୪) 13 0   Chennaiyin 2023 King's Cup
FW Sivasakthi Narayanan (2001-07-09) ୯ ଜୁଲାଇ ୨୦୦୧ (ବୟସ ୨୩) 0 0   Bengaluru NT camp, May 2023
FW Ishan Pandita (1998-05-26) ୨୬ ମଇ ୧୯୯୮ (ବୟସ ୨୬) 6 1   Jamshedpur 2023 Intercontinental Cup INJ
  • PRE Preliminary squad / standby
  • RET Retired from the national team
  • INJ Player injuries
  • OTH Player withdrew from squad due to non-injury issue

ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଖେଳାଳି

ସମ୍ପାଦନା
 
୧୯୯୮ମସିହାରେ ଗୋଷ୍ଠ ପାଲଙ୍କୁ ସମ୍ମାନିତ କରିବା ପାଇଁ ଡାକ ଟିକଟ ଜାରି

ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ଭାରତ ସେହି ସମୟରେ ଏସିଆର ଅନ୍ୟତମ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଫୁଟବଲର ଗୋଷ୍ଠ ପାଲ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା। ପାଲ ୧୯୧୧ ମସିହାରେ ୧୬ ବର୍ଷ ବୟସରେ ପେସାଦାର ଫୁଟବଲ ଖେଳିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ଅଧିନାୟକ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ଭାରତର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଡିଫେଣ୍ଡରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଉଥିଲା । ୧୯୬୨ ମସିହାରେ ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ସମ୍ମାନରେ ସମ୍ମାନିତ ହେବାରେ ସେ ପ୍ରଥମ ଫୁଟବଲର ଥିଲେ ଏବଂ ୧୯୯୮ମସିହାରେ ଭାରତ ସରକାର ତାଙ୍କ ସମ୍ମାନରେ ଏକ ଡାକ ଟିକଟ ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ।[୧୬୪][୭] ୧୯୩୦ ଦଶକର ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ କରୁଣା ଭଟ୍ଟାଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଆର ଲୁମ୍ସଡେନ, ନୂର ମହମ୍ମଦ,ଟି ରହିମ, କେ ପ୍ରସାଦ, ଏ ନନ୍ଦିଙ୍କ ଭଳି ଖେଳାଳି ଭାରତ ପାଇଁ ଖେଳିଥିଲେ ଯେଉଁମାନେ ୧୯୩୮ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ଗସ୍ତରେ ୧୭ ମ୍ୟାଚ୍ ଖେଳି ମୋଟ ୫୬ ଗୋଲ୍ ସ୍କୋର କରିଥିଲେ, ଯେଉଁଥିରୁ ୫ଟି ମ୍ୟାଚ୍ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ବିପକ୍ଷରେ ହୋଇଥିଲା, ଯେଉଁଠାରେ ଲୁମ୍ସଡେନ୍ ଭାରତ ପାଇଁ ପ୍ରଥମ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ହ୍ୟାଟ୍ରିକ୍ ସ୍କୋର କରିଥିଲେ।[୧୬୫][୧୦]

 
୨୦୧୮ରେ ଜାରି ହେଲା ଡାକ ଟିକଟ, ତାଲିମେରେନ୍ ଆଓଙ୍କୁ ସମ୍ମାନିତ କରିବା ପାଇଁ

ଦେଶ ସ୍ୱାଧୀନହେବା ପରେ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ଅଧିନାୟକ ଥିଲେ ଡକ୍ଟର ତାଲିମରେନ୍ ଆଓ। ଖୁବ୍ କମ୍ ବୟସରେ ରାଗରୁ ନିର୍ମିତ ଫୁଟ୍ ବଲ୍ ବ୍ୟବହାର କରି ଆଓ ଧୀରେ ଧୀରେ ଡିଫେନ୍ସିଭ୍ ମିଡ୍ ଫିଲ୍ଡର୍ ଭାବେ ନିଜର ଦକ୍ଷତାରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିଥିଲେ। ୧୯୪୮ ଅଲିମ୍ପିକ୍ସରେ ତାଙ୍କୁ ଦଳର ନେତୃତ୍ୱ ନେବାର ଦାୟିତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଥିଲା, ଯାହା କି ଭାରତର ପ୍ରଥମ ବଡ଼ ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ଏବଂ ଲଣ୍ଡନରେ ଭାରତୀୟ ଦଳର ପତାକାବାହକ ମଧ୍ୟ ଥିଲା ।[୧୬୬][୧୬୭][୧୬୮] ଏହି ଯୁଗରେ ଭାରତ ଦେଶର ଅନ୍ୟତମ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଡିଫେଣ୍ଡର ସାଇଲେନ୍ ମାନ୍ନାଙ୍କୁ ଜନ୍ମ ଦେଇଥିଲା।[୧୬୯] ୧୯୫୧ ମସିହାରେ ଏସୀୟ କ୍ରୀଡ଼ା ସମୟରେ ତାଙ୍କୁ ଭାରତର ଅଧିନାୟକତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଥିଲା, ଦଳର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ, ଭାରତର ପ୍ରଥମ ବଡ଼ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସମ୍ମାନ ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ପଦକ ଜିତିଥିଲେ ଏବଂ ୧୯୫୨ ଅଲିମ୍ପିକ୍ସ ଏବଂ ୧୯୫୪ ଏସୀୟ କ୍ରୀଡ଼ାରେ ମଧ୍ୟ ଦଳର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ।[୧୬୯][୧୬୯] ୧୯୫୩ ମସିହାରେ ଇଂଲଣ୍ଡ ଫୁଟବଲ ଆସୋସିଏସନ ତା'ର ଇୟରବୁକ‌ରେ ମନ୍ନାଙ୍କୁ "ବିଶ୍ୱର ୧୦ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଅଧିନାୟକ", ୧୯୭୧ରେ ଭାରତ ସରକାର ତାଙ୍କୁ ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ଏବଂ ୨୦ରେ ଏଆଇଏଫ୍ଏଫ୍ ତାଙ୍କୁ "ଏଆଇଏଫ୍ଏଫ୍ ପ୍ଲେୟର ଅଫ୍ ଦି ମିଲେନିୟମ" ଭାବରେ ସମ୍ମାନିତ କରିଥିଲେ ।[୧୭୦][୧୬୪][୧୬୯]

୧୯୫୦ରୁ ୬୦ ଦଶକର ପ୍ରାରମ୍ଭ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତର ସୁବର୍ଣ୍ଣ ଯୁଗରେ ଦେଶ ଶିଓ ମେୱାଲାଲ, ନେଭିଲ ଡିସୁଜା, ଚୁନି ଗୋସ୍ୱାମୀ, ଇନ୍ଦର ସିଂହ ଏବଂ ତୁଳସୀଦାସ ବଳରାମଙ୍କ ଭଳି ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଷ୍ଟ୍ରାଇକର ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା। ମେୱାଲାଲ ୧୯୪୮ ଅଲିମ୍ପିକ୍ସ, ୧୯୫୨ ଅଲିମ୍ପିକ୍ସ ଏବଂ ୧୯୫୧ ଏସୀୟ କ୍ରୀଡ଼ାରେ ଭାରତର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଷ୍ଟ୍ରାଇକର ଥିଲେ ଯେଉଁଠାରେ ସେ ୪ ଗୋଲ୍ ଦେଇ ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟର ଶୀର୍ଷ ଗୋଲ୍ ସ୍କୋରର୍ ହୋଇଥିଲେ।[୧୭୧][୧୭୨] ୧୯୫୨ କଲମ୍ବୋ କପ‌ରେ ବର୍ମା ବିପକ୍ଷରେ ଗୋଲ୍ ଦେଇ ଦେଶ ସ୍ୱାଧୀନହେବା ପରେ ମେୱାଲାଲ୍ ପ୍ରଥମ ଭାରତୀୟ ଖେଳାଳି ଭାବେ ହ୍ୟାଟ୍ରିକ୍ ସ୍କୋର କରିଥିଲେ।[୧୭୩] ୧୯୫୬ ଅଲିମ୍ପିକ୍ସରେ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ବିପକ୍ଷରେ ହ୍ୟାଟ୍ରିକ୍ ସ୍କୋର କରି ଡି'ସୁଜା ଅଲିମ୍ପିକ୍ସ ଗେମ୍ସରେ ହ୍ୟାଟ୍ରିକ୍ କରିବାରେ ପ୍ରଥମ ଏସୀୟ ଖେଳାଳି ହୋଇଥିଲେ।[୧୭୪][୧୭୫] ଅଲିମ୍ପିକ୍ସର ସେହି ସଂସ୍କରଣରେ ଡି'ସୁଜା ମଧ୍ୟ ଶୀର୍ଷ ଗୋଲ୍ ସ୍କୋରର୍ ଭାବେ ଯୋଡ଼ି ହୋଇଥିଲେ, ଯାହା ଭାରତକୁ ସେମିଫାଇନାଲରେ ପହଞ୍ଚାଇବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା।[୧୭୬] ଗୋସ୍ୱାମୀ ୧୯୫୮ ଏସୀୟ କ୍ରୀଡ଼ା ଏବଂ ୧୯୬୦ ଅଲିମ୍ପିକ୍ସରେ ଭାରତର ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରିଥିଲେ ଏବଂ ୧୯୬୨ ଏସୀୟ କ୍ରୀଡ଼ା ଏବଂ ୧୯୬୪ ଏସୀୟ କପ‌ରେ ଦଳର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ।[୧୭୭] ୧୯୬୨ ମସିହାରେ ଭାରତ ସରକାର ତାଙ୍କୁ ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ସମ୍ମାନରେ ସମ୍ମାନିତ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଏଏଫ୍ ସି ତାଙ୍କୁ "ଏସିଆର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଷ୍ଟ୍ରାଇକର" ଭାବରେ ସମ୍ମାନିତ କରିଥିଲା ।[୧୭୮]

୧୯୭୦ରୁ ୨୦ ଦଶକ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତରେ ଏହାର ଫଳାଫଳ ହ୍ରାସ ପାଇଥିଲା। ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟବିଜୟ ଅଭାବ ସତ୍ତ୍ୱେ ୧୯୭୦ ଏସୀୟ କ୍ରୀଡ଼ାରେ ଭାରତକୁ କାଂସ୍ୟ ପଦକ ଜିତାଇଥିବା ସୟଦ ନଇମୁଦ୍ଦିନଙ୍କ ଭଳି ଖେଳାଳି ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲା।[୧୭୯] ୧୯୯୦ ଦଶକରେ ତତ୍କାଳୀନ ଭାରତର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଖେଳାଳି ଆଇଏମ୍ ବିଜୟନ ଭାରତ ପାଇଁ ୬୬ ଥର ସୀମିତ ଥିବା ବେଳେ ୨୯ଟି ଗୋଲ ସ୍କୋର କରିବା ସହ ଅନେକ ଥର ଦଳର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ।[୧୮୦]

 
ସୁନୀଲ ଛେତ୍ରୀ ଗୋଲ କରିବା ପରେ ଉତ୍ସବ ପାଳନ କରିଥିଲେ

୧୯୯୫ରେ ବାଇଚୁଙ୍ଗ ଭୁଟିଆ ଭାରତ ପାଇଁ ଡେବ୍ୟୁ କରିଥିଲେ। ଭୁଟିଆଙ୍କ ସହ ଭାରତ ୨୭ ବର୍ଷର ମରୁଡ଼ି ପରେ ଏଏଫ୍ ସି ଏସିଆନ୍ କପ୍ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିଛି।[୧୮୧] ୧୦ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ସମୟ ଧରି ସେ ଦଳର ଅଧିନାୟକ ଥିଲେ।[୧୮୨][୧୮୩][୧୮୪] ଭାରତର ଅନ୍ୟତମ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଫୁଟ୍ ବଲର ଭାବେ ବିବେଚିତ ସେ ୮୨ଟି କ୍ୟାପ୍ ସହ ଭାରତର ଦ୍ୱିତୀୟ ସର୍ବାଧିକ କ୍ୟାପ୍ ଖେଳାଳି ଏବଂ ଭାରତ ପାଇଁ ୨୭ ଥର ସ୍କୋର କରିଛନ୍ତି। ୨୦୦୮ରେ ତାଙ୍କୁ ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ସମ୍ମାନରେ ସମ୍ମାନିତ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ୨୦୧୬ରେ ଆଇଏଫଏଚଏସ ତାଙ୍କୁ ଫୁଟବଲର କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଖେଳାଳିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ତାଲିକାଭୁକ୍ତ କରିଥିଲା ।[୧୬୪][୧୮୫] ଭୁଟିଆଙ୍କ ଅଧିନାୟକତ୍ୱରେ ସୁନୀଲ ଛେତ୍ରୀ ଭାରତ ପାଇଁ ଡେବ୍ୟୁ କରିଥିଲେ, ଯିଏ କି ବର୍ତ୍ତମାନ ଭାରତର ଇତିହାସରେ ଏକମାତ୍ର ଫୁଟବଲର ଯିଏ କି ୧୦୦ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମ୍ୟାଚ୍ ଖେଳିଛନ୍ତି ଏବଂ ଭାରତର ସର୍ବକାଳୀନ ସର୍ବାଧିକ ଗୋଲ୍ ସ୍କୋରର ଅଟନ୍ତି ।[୧୮୬][୧୮୭] ଛେତ୍ରୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଜାତୀୟ ଦଳ ଅନେକ ବିଜୟ ହାସଲ କରିଥିଲା, ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ହେଉଛି ଏଏଫ୍ ସି ଏସିଆନ୍ କପ୍ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିଥିଲା ଏବଂ ତାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଦଳ ୨୧ ବର୍ଷ ପରେ ଏହାର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଫିଫା ମାନ୍ୟତା ୯୬ ହାସଲ କରିଥିଲା।[୧୫୨][୧୫୩] ତାଙ୍କର ଗୋଲ ସ୍କୋରିଂ ଦକ୍ଷତା ଏବଂ ଦକ୍ଷତା ତାଙ୍କୁ ଏକମାତ୍ର ଭାରତୀୟ ଷ୍ଟ୍ରାଇକର ଭାବେ ଭାରତ ପାଇଁ ୪ଟି ହ୍ୟାଟ୍ରିକ୍ ସ୍କୋର କରିବାରେ ସକ୍ଷମ କରିଥିଲା।[୧୮୮][୧୮୯][୧୯୦] ସକ୍ରିୟ ଖେଳାଳିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସୁନୀଲ ଛେତ୍ରୀ ଏବେ କେବଳ କ୍ରିଷ୍ଟିଆନୋ ରୋନାଲ୍ଡୋ ଓ ଲିଓନେଲ ମେସିଙ୍କ ପରେ ତୃତୀୟ ସର୍ବାଧିକ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଗୋଲ ସ୍କୋରର ହୋଇଛନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ମୋଟାମୋଟି ଭାବେ ଚତୁର୍ଥ ସ୍ଥାନରେ ଅଛନ୍ତି ଏବଂ ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ ଦଳର ସର୍ବକାଳୀନ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଗୋଲ୍ ସ୍କୋରର୍ ମଧ୍ୟ ଅଟନ୍ତି।[୧୯୧][୧୯୨][୧୯୩][୧୯୪][୧୯୫]

ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ରେକର୍ଡ

ସମ୍ପାଦନା

ଫିଫା ବିଶ୍ୱକପ୍

ସମ୍ପାଦନା

ଫିଫା ବିଶ୍ୱକପର ଫାଇନାଲରେ ଭାରତ କେବେ ବି ଖେଳି ନାହିଁ।[୧୯୬] ୧୯୪୭ରେ ସ୍ୱାଧୀନତା ପାଇବା ପରେ ଭାରତ ୧୯୫୦ରେ ଆୟୋଜିତ ବିଶ୍ୱକପ୍ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲା।[୧୯୭] କାରଣ ମିଆଁମାର, ଇଣ୍ଡୋନେସିଆ ଓ ଫିଲିପାଇନ୍ସ ଯୋଗ୍ୟତା ପର୍ଯ୍ୟାୟରୁ ଓହରିଯାଇଥିଲେ।[୧୯୬] ତେବେ ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ଆରମ୍ଭ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ଦଳକୁ ବ୍ରାଜିଲକୁ ଆଣିବା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଖର୍ଚ୍ଚ ଯୋଗୁଁ ଭାରତ ନିଜେ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିନେଇଥିଲା ।[୧୯୬] କିନ୍ତୁ ଏହି କାରଣ ଅସତ୍ୟ ଥିଲା କାରଣ ଫିଫା ବ୍ରାଜିଲ ଗସ୍ତ ପାଇଁ ଭାରତକୁ ଅର୍ଥ ଦେବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଥିଲା ।[୧୯୮] ଭାରତ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିବାର ଅନ୍ୟ ାନ୍ୟ କାରଣ ଗୁଡ଼ିକ ହେଲା ଫିଫା ଭାରତୀୟ ଖେଳାଳିମାନଙ୍କୁ ଖାଲି ପାଦରେ ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟରେ ଖେଳିବାକୁ ଅନୁମତି ଦେଇନଥିଲା ଏବଂ ସର୍ବଭାରତୀୟ ଫୁଟ୍ ବଲ୍ ମହାସଂଘ ଫିଫା ବିଶ୍ୱକପ୍କୁ ଅଲିମ୍ପିକ୍ସ ତୁଳନାରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ଭାବେ ବିବେଚନା କରୁନଥିଲା, କିନ୍ତୁ କେତେକ ପଣ୍ଡିତଙ୍କ ମତରେ ଖାଲି ପାଦରେ ଏଆଇଏଫ୍ଏଫ‌ଦ୍ୱାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ ଏକ କାହାଣୀ ଥିଲା, ଯାହା "ଭାରତ କାହିଁକି ୧୯୫୦ ଫିଫା ବିଶ୍ୱକପ‌ରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିନଥିଲା" ବୋଲି ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରିବାରୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ଏଆଇଏଫ୍ଏଫ‌ଦ୍ୱାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ ଏକ ନିର୍ମିତ କାହାଣୀ ଥିଲା। ତତ୍କାଳୀନ ଭାରତୀୟ ଖେଳାଳିଙ୍କ ଉପରେ ଏଆଇଏଫଏଫର ବିଶ୍ୱାସ ନଥିଲା ଯେ ସେମାନେ ବିଶ୍ୱର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଦଳବିପକ୍ଷରେ ବିଶ୍ୱକପ୍ ଶେଷ କରି ବିଜୟୀ ହେବେ।[୧୯୯][୧୯୬][୨୦୦]

୧୯୫୦ ଫିଫା ବିଶ୍ୱକପ‌ରୁ ଓହରିବା ପରେ ଭାରତ ୧୯୫୪ରୁ ୧୯୮୨ ମଧ୍ୟରେ ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟର ଯୋଗ୍ୟତା ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ପ୍ରବେଶ କରିନଥିଲା।[୨୦୧] ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟର ୧୯୯୦ ସଂସ୍କରଣକୁ ବାଦ୍ ଦେଲେ ୧୯୮୬ ଯୋଗ୍ୟତା ପର୍ଯ୍ୟାୟରୁ ଦଳ ବିଶ୍ୱକପ୍ ଯୋଗ୍ୟତା ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ହେଁ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପୁଣି ଥରେ ଫାଇନାଲ୍ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିପାରିନାହିଁ।[୨୦୧]

FIFA World Cup record Qualification record
Year Round Pld W D L GF GA Squad Pos Pld W D L GF GA Ref.
  1930



to



  1938 		Did not enter Did not enter –
  1950 ଯୋଗ୍ୟ, କିନ୍ତୁ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିନେଇଥିଲେ ଡିଫଲ୍ଟ ଭାବରେ ଯୋଗ୍ୟ [୨୦୨]
  1954 Denied by FIFA Denied by FIFA [୨୦୩]
  1958



to



  1982 		Did not enter Did not enter –
  1986 Did not qualify ଛଅ ଦୁଇ ତିନି ଏକ ସାତ ଛଅ [୨୦୪]
  1990 Withdrew from qualification –
  1994 ଆଠ ଏକ ଏକ ଛଅ ଆଠ ୨୨ [୨୦୫]
  1998 ତିନି ଏକ ଏକ ଏକ ତିନି ସାତ [୨୦୬]
    2002 ଛଅ ତିନି ଦୁଇ ଏକ ଏଗାର ପାଞ୍ଚ [୨୦୭]
  2006 ଛଅ ଏକ ଏକ ଚାରି ଦୁଇ ଅଠର [୨୦୮]
  2010 ଦୁଇ ଶୂନ୍ୟ ଏକ ଏକ ତିନି ଛଅ [୨୦୯]
  2014 ଦୁଇ ଶୂନ୍ୟ ଏକ ଏକ ଦୁଇ ପାଞ୍ଚ [୨୧୦]
  2018 ଆଠ ଦୁଇ ଏକ ସାତ ସାତ ଅଠର [୨୧୧]
  2022 ଆଠ ଏକ ଚାରି ତିନି ଛଅ ସାତ [୨୧୨]
      2026 To be determined To be determined –
Total — 0/22 0 0 0 0 0 0 — 51 11 15 25 49 93 —

ଏଏଫ୍ ସି

ସମ୍ପାଦନା
 
୨୦୧୯ ଏଏଫ୍ ସି ଏସିଆନ୍ କପ‌ରେ ମ୍ୟାଚ୍ ଜିତିବା ପରେ ପ୍ରଶଂସକଙ୍କ ସହ ଉତ୍ସବ ପାଳନ କରୁଛନ୍ତି ଭାରତୀୟ ଖେଳାଳି।

ଭାରତ ୫ ଥର ଏଏଫ୍ ସି ଏସିଆନ୍ କପ୍ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିଛି। ଦଳ ୧୯୬୪ରେ ପ୍ରଥମ ଏସୀୟ କପ୍ ଖେଳିଥିଲା। ରାଜନୈତିକ କାରଣରୁ ଅନ୍ୟ ଦେଶ ଭାରତ ବିପକ୍ଷରେ ଖେଳିବାକୁ ମନା କରିବା ପରେ ଦଳ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲା।[୨୧୩][୨୧୪] ଆୟୋଜକ ଇସ୍ରାଏଲଠାରୁ ଉପବିଜେତା ଭାବେ ଭାରତ ଏହି ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ଶେଷ କରିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ଇନ୍ଦର ସିଂହ ଯୁଗ୍ମ ସର୍ବାଧିକ ସ୍କୋରର ଭାବେ ରହିଥିଲେ।[୨୧୪] ସେବେଠାରୁ ଭାରତ ୧୯୮୪ ଓ ୨୦୧୧ ଏସୀୟ କପ୍ ଏବଂ ନିକଟରେ ୨୦୧୯ ଏସୀୟ କପ‌ରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରି ଏସୀୟ କପ‌ର ପ୍ରଥମ ରାଉଣ୍ଡରୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ିବାରେ ବିଫଳ ହୋଇଛି।[୨୧୫][୨୧୬][୮୦]

ଜୁନ୍ ୨୦୨୨ରେ ଭାରତ ଏଏଫ୍ ସି ଏସିଆନ୍ କପ୍ ଯୋଗ୍ୟତାର ତୃତୀୟ ରାଉଣ୍ଡରେ ସମସ୍ତ ମ୍ୟାଚ୍ ଜିତି ୨୦୨୩ ଏଏଫ୍ ସି ଏସିଆନ୍ କପ୍ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିଥିଲା। ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଭାରତ କ୍ରମାଗତ ଭାବେ ମହାଦେଶୀୟ ଚାମ୍ପିୟନଶିପ୍ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିଛି।[୯୦]

AFC Asian Cup record AFC Asian Cup qualification
Year Result Position Pld W D L GF GA Squad Pld W D L GF GA Ref.
  1956 Did not enter Did not enter –
  1960 Did not qualify ଛଅ ଦୁଇ ଶୂନ୍ୟ ଚାରି ସାତ ନଅ [୨୧୭]
  1964 ଉପବିଜେତା ୨ୟ ତିନି ଦୁଇ ଶୂନ୍ୟ ଏକ ପାଞ୍ଚ ତିନି ସ୍କ୍ୱାଡ୍ ଡିଫଲ୍ଟ ଭାବରେ ଯୋଗ୍ୟ [୨୧୮]
  1968 Did not qualify ତିନି ଶୂନ୍ୟ ଏକ ଦୁଇ ଦୁଇ ଛଅ [୨୧୯]
  1972 Did not enter Did not enter –
  1976 –
  1980 –
  1984 ଗ୍ରୁପ୍ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ୧୦ମ ଚାରି ଶୂନ୍ୟ ଏକ ତିନି ଶୂନ୍ୟ ସାତ ସ୍କ୍ୱାଡ୍ ଚାରି ତିନି ଶୂନ୍ୟ ଏକ ଆଠ ଦୁଇ [୨୨୦]
  1988 Did not qualify ପାଞ୍ଚ ଶୂନ୍ୟ ଏକ ଚାରି ଶୂନ୍ୟ ଛଅ [୨୨୧]
  1992 ଦୁଇ ଏକ ଶୂନ୍ୟ ଏକ ଦୁଇ ତିନି [୨୨୨]
  1996 ଦୁଇ ଶୂନ୍ୟ ଶୂନ୍ୟ ଦୁଇ ତିନି ବାର [୨୨୩]
ଛାଞ୍ଚ:Country data LIB 2000 ଚାରି ଏକ ଏକ ଦୁଇ ଆଠ ନଅ [୨୨୪]
  2004 ଦୁଇ ଶୂନ୍ୟ ଏକ ଏକ ଏକ ତିନି [୨୨୫]
      ଛାଞ୍ଚ:Country data VIE 2007 ଛଅ ଶୂନ୍ୟ ଶୂନ୍ୟ ଛଅ ଦୁଇ ୨୪ ଜଣ [୨୨୬]
  2011 ଗ୍ରୁପ୍ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ୧୬ତମ ସ୍ଥାନରେ ତିନି ଶୂନ୍ୟ ଶୂନ୍ୟ ତିନି ତିନି ତେର ସ୍କ୍ୱାଡ୍ ଏଏଫ୍ ସି ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କପ୍ [୨୨୭]
  2015 Did not qualify [୨୨୮]
  2019 ଗ୍ରୁପ୍ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ୧୭ତମ ସ୍ଥାନରେ ତିନି ଏକ ଶୂନ୍ୟ ଦୁଇ ଚାରି ଚାରି ସ୍କ୍ୱାଡ୍ ଅଠର ଆଠ ଦୁଇ ଆଠ ପଚିଶ ଜଣ ୨୪ ଜଣ [୨୨୯]
  2023 To be determined ଏଗାର ଚାରି ଚାରି ତିନି ଚଉଦ ଆଠ –
  2027 To be determined
Totals Runners-up 2nd 13 3 1 9 12 27 — 63 19 11 33 73 106 —
 
ବାମ ପଟରେ ତାଲିମେରେନ୍ ଆଓ ଭାରତୀୟ ଦଳର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ଏବଂ ୧୯୪୮ରେ ଫ୍ରାନ୍ସ ବିପକ୍ଷରେ ଖେଳିବା ପାଇଁ କ୍ରିକଲଫିଲ୍ଡ ଷ୍ଟାଡିୟମକୁ ଯାଇଥିଲେ ।

ଭାରତ ୧୯୪୮ରୁ ୧୯୬୦ ମଧ୍ୟରେ ଲଗାତାର ୪ଟି ଅଲିମ୍ପିକ୍ ଫୁଟବଲ ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟରେ ଭାଗ ନେଇଥିଲା।[୨୩୦] ୧୯୪୭ରେ ଫ୍ରାନ୍ସ ସ୍ୱାଧୀନହେବା ପରେ ଫ୍ରାନ୍ସ ବିପକ୍ଷରେ ୧୯୪୮ ଅଲିମ୍ପିକ୍ସ ମ୍ୟାଚ୍ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମ୍ୟାଚ୍ ଥିଲା।[୧୧] ଏହି ମ୍ୟାଚରେ ଅଧିକାଂଶ ଭାରତୀୟ ଦଳ ଖାଲି ପାଦରେ ଖେଳିଥିଲେ।[୧୧] ଭାରତ ପକ୍ଷରୁ ସାରଙ୍ଗପାଣି ରମଣ ଏକମାତ୍ର ଗୋଲ୍ ଦେବାରୁ ମ୍ୟାଚ୍ ୨-୧ ଗୋଲରେ ଶେଷ ହୋଇଥିଲା।[୧୧] ଏହାପରେ ଭାରତ ୪ ବର୍ଷ ପରେ ଅଲିମ୍ପିକ୍ସକୁ ଫେରିଥିଲା ଯେଉଁଠାରେ ସେମାନେ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ରାଉଣ୍ଡରେ ୟୁଗୋସ୍ଲାଭିଆକୁ ଭେଟିଥିଲେ। ଏହି ଦଳ ୧୦-୧ ଗୋଲରେ ପରାଜୟ ବରଣ କରିଥିଲା, ଯାହା ଏକ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ମ୍ୟାଚରେ ଭାରତର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ପରାଜୟର ବ୍ୟବଧାନ ଥିଲା।[୨୩୧]

ଏହାର ୪ ବର୍ଷ ପରେ ୧୯୫୬ ଅଲିମ୍ପିକ୍ସରେ ଭାରତ ସେମିଫାଇନାଲରେ ପହଞ୍ଚି ଚତୁର୍ଥ ସ୍ଥାନରେ ରହିଥିଲା। ଭାରତର ପ୍ରଥମ ରାଉଣ୍ଡ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱୀ ହଙ୍ଗେରୀ ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟରୁ ଓହରିଯିବା ପରେ ଦଳ କ୍ୱାର୍ଟର ଫାଇନାଲରେ ଆୟୋଜକ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ବିପକ୍ଷରେ ଖେଳିଥିଲା। ଅଲିମ୍ପିକ୍ସରେ କୌଣସି ଏସୀୟ ଫୁଟ୍ ବଲରଙ୍କ ପ୍ରଥମ ହ୍ୟାଟ୍ରିକ୍ ନେଭିଲ୍ ଡିସୁଜାଙ୍କ ହ୍ୟାଟ୍ରିକ୍ ବଳରେ ଭାରତ ୪-୨ରେ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିଲା।[୨୩୨] ତେବେ ସେମିଫାଇନାଲରେ ଭାରତ ୪-୧ ଗୋଲରେ ୟୁଗୋସ୍ଲାଭିଆଠାରୁ ପରାସ୍ତ ହୋଇଛି। କାଂସ୍ୟ ପଦକ ମୁକାବିଲାରେ ଭାରତ ୩-୦ ଗୋଲରେ ବୁଲଗେରିଆଠାରୁ ପରାସ୍ତ ହୋଇଥିଲା।[୨୩୨]

୧୯୬୦ରେ ଭାରତ ଗ୍ରୁପ୍ ଡିରେ ହଙ୍ଗେରୀ, ଫ୍ରାନ୍ସ ଓ ପେରୁ ସହ ଭାଗ ନେଇଥିଲା। ଭାରତ ଥରେ ଡ୍ର କରି ଗ୍ରୁପ୍ ଶେଷ ସ୍ଥାନରେ ରହିଥିଲା।[୨୩୩] ଏହାପରେ ଭାରତ ଆଉ ଏକ ଅଲିମ୍ପିକ୍ ମ୍ୟାଚ୍ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିବାରେ ବିଫଳ ହୋଇଛି।

ଗ୍ରୀଷ୍ମକାଳୀନ ଅଲିମ୍ପିକ୍ସ ରେକର୍ଡ ଗ୍ରୀଷ୍ମକାଳୀନ ଅଲିମ୍ପିକ୍ସ ଯୋଗ୍ୟତା ରେକର୍ଡ
ହୋଷ୍ଟ/ବର୍ଷ ଫଳାଫଳ[ସମ୍ପାଦନା] ସ୍ଥିତି[ସମ୍ପାଦନା] Pld W D L GF GA ସ୍କ୍ୱାଡ୍ Pld W D L GF GA ରେଫ।
  1908 to   1936 ପ୍ରବେଶ କରିନାହିଁ ପ୍ରବେଶ କରିନାହିଁ –
  1948 ରାଉଣ୍ଡ ୧ ୧୧ତମ ସ୍ଥାନରେ ରହିଛି ଏକ ଶୂନ୍ୟ ଶୂନ୍ୟ ଏକ ଏକ ଦୁଇ ସ୍କ୍ୱାଡ୍ ସ୍ୱତଃସ୍ପୃତ ଭାବେ ଯୋଗ୍ୟ [୨୩୪]
ଛାଞ୍ଚ:Country data FIN 1952 ପ୍ରାଥମିକତା[ସମ୍ପାଦନା] ୨୫ତମ ସ୍ଥାନରେ ରହିଛି ଏକ ଶୂନ୍ୟ ଶୂନ୍ୟ ଏକ ଏକ ଦଶ ସ୍କ୍ୱାଡ୍ ସ୍ୱତଃସ୍ପୃତ ଭାବେ ଯୋଗ୍ୟ [୨୩୫]
  1956 ସେମିଫାଇନାଲ ୪ର୍ଥ ତିନି ଏକ ଶୂନ୍ୟ ଦୁଇ ପାଞ୍ଚ ନଅ ସ୍କ୍ୱାଡ୍ ବିଦାୟ [୨୩୬]
  1960 ରାଉଣ୍ଡ ୧ ୧୩ତମ ସ୍ଥାନରେ ରହିଛି ତିନି ଶୂନ୍ୟ ଏକ ଦୁଇ ତିନି ଛଅ ସ୍କ୍ୱାଡ୍ ତିନି ତିନି ଶୂନ୍ୟ ଶୂନ୍ୟ ଏଗାର ଚାରି [୨୩୭]
  1964 to   1988 ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିନଥିଲେ କୋଡିଏ ଛଅ ଏକ ତେର ୩୪ ୩୮ –
  1992–present ଦେଖନ୍ତୁ ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ ୨୩ ବର୍ଷରୁ କମ୍ ଦଳ ଦେଖନ୍ତୁ ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ ୨୩ ବର୍ଷରୁ କମ୍ ଦଳ
ସମୁଦାୟ ସେମିଫାଇନାଲ ୪ର୍ଥ ଆଠ ଏକ ଏକ ଛଅ ଦଶ ୨୭୭ — ୨୩ ନଅ ଏକ ତେର ୪୫ ୪୨ –

ଏସୀୟ କ୍ରୀଡ଼ା

ସମ୍ପାଦନା
 
ଜାକର୍ତ୍ତାର ସେନାୟାନ୍ ମେନ୍ ଷ୍ଟାଡିୟମରେ ୧୯୬୨ ଏସିଆଡ୍ ଫାଇନାଲରେ ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆକୁ ପରାସ୍ତ କରିବା ପରେ ଭାରତୀୟ ଦଳ ଉତ୍ସବ ପାଳନ କରିଥିଲା।

୧୯୯୦ ଓ ୧୯୯୪ ସଂସ୍କରଣକୁ ବାଦ୍ ଦେଲେ ଭାରତ ୧୯୫୧ରୁ ୧୯୯୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୧୧ଟି ଏସୀୟ କ୍ରୀଡ଼ାରେ ଭାଗ ନେଇଥିଲା।[୨୩୮] ୧୯୫୧ ଏସୀୟ କ୍ରୀଡ଼ାରେ ଭାରତ ପ୍ରଥମ ରାଉଣ୍ଡରେ ଇଣ୍ଡୋନେସିଆ ବିପକ୍ଷରେ ପ୍ରଥମ ମ୍ୟାଚ୍ ଜିତିଥିଲା ଏବଂ ପରେ ସେମିଫାଇନାଲରେ ଜାପାନକୁ ପରାସ୍ତ କରି ଘରୋଇ ଦର୍ଶକଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ଫାଇନାଲରେ ଇରାନ୍ ବିପକ୍ଷରେ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିଲା। ଭାରତୀୟ ଦଳର ଏହି ସଫଳତା ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସଫଳତା ଥିଲା କାରଣ ସେମାନେ ଫୁଟବଲରେ ପ୍ରଥମ ଏସୀୟ କ୍ରୀଡ଼ା ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ପଦକ ବିଜେତା ହେବା ସହ ପ୍ରଥମ ଏସୀୟ ଫୁଟବଲ ଚାମ୍ପିୟନ ମଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ ।[୨୩୯]

ଯଦିଓ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଦୁଇଟି ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ଦଳ ପାଇଁ କମ୍ ସଫଳ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ସେମାନେ ୧୯୬୨ ଏସୀୟ କ୍ରୀଡ଼ାରେ ଏସୀୟ କପ୍ ବିଜେତା ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆକୁ ଫାଇନାଲରେ ପରାସ୍ତ କରି ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ପଦକ ଜିତି ଦ୍ୱିତୀୟ ମହାଦେଶୀୟ ଟାଇଟଲ ଜିତିଥିଲେ। ଦଳ ୧୯୬୬ରେ ନିଜ ଟାଇଟଲ ରକ୍ଷା କରିବାରେ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ୧୯୭୦ରେ କାଂସ୍ୟ ପଦକ ହାସଲ କରିଥିଲା।[୨୪୦]

ଶେଷ ଥର ପାଇଁ ଭାରତ ପଦକ ପୋଡିୟମ‌ରେ ରହିଥିଲା, ପରବର୍ତ୍ତୀ ବର୍ଷଗୁଡ଼ିକ ଭାରତୀୟ ଦଳ ପାଇଁ ନିଜର ଆଧିପତ୍ୟ ଫେରାଇ ଆଣିବା କଷ୍ଟକର ସାବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଥିଲା।[୨୪୧] ୧୯୭୪ ଓ ୧୯୭୮ରେ ଦୁଇଟି ନୈରାଶ୍ୟଜନକ ସଂସ୍କରଣ ପରେ ଭାରତ ୧୯୮୨ ଏସିଆଡ‌ରେ ବହୁତ ଭଲ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲା, ଯାହାକୁ ସେମାନେ ଦ୍ୱିତୀୟ ଥର ପାଇଁ କ୍ୱାର୍ଟର ଫାଇନାଲରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସାଉଦି ଆରବଠାରୁ ପରାସ୍ତ ହୋଇଥିଲେ। ୧୯୮୬ ଏସୀୟ କ୍ରୀଡ଼ାରେ ଖରାପ ପ୍ରଦର୍ଶନ ଯୋଗୁଁ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ଆଗାମୀ ମ୍ୟାଚ୍ ପାଇଁ ଦଳ ନ ପଠାଇବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ।[୨୪୨] ଦଳ ୧୯୯୮ରେ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲା।

ଏସୀୟ କ୍ରୀଡ଼ା ରେକର୍ଡ
ହୋଷ୍ଟ/ବର୍ଷ ଫଳାଫଳ[ସମ୍ପାଦନା] ସ୍ଥିତି[ସମ୍ପାଦନା] Pld W D L GF GA ସ୍କ୍ୱାଡ୍ ରେଫ।
  1951 ଚାମ୍ପିଅନ୍ ୧ମ ତିନି ତିନି ଶୂନ୍ୟ ଶୂନ୍ୟ ସାତ ଶୂନ୍ୟ ସ୍କ୍ୱାଡ୍ [୨୪୩]
ଛାଞ୍ଚ:Country data PHL 1954 ରାଉଣ୍ଡ ୧ ୮ମ ସ୍ଥାନରେ ଦୁଇ ଏକ ଶୂନ୍ୟ ଏକ ତିନି ଛଅ ସ୍କ୍ୱାଡ୍ [୨୪୪]
  1958 ସେମିଫାଇନାଲ ୪ର୍ଥ ପାଞ୍ଚ ଦୁଇ ଶୂନ୍ୟ ତିନି ବାର ତେର ସ୍କ୍ୱାଡ୍ [୨୪୫]
  1962 ଚାମ୍ପିଅନ୍ ୧ମ ପାଞ୍ଚ ଚାରି ଶୂନ୍ୟ ଏକ ଏଗାର ଛଅ ସ୍କ୍ୱାଡ୍ [୨୪୬]
  1966 ରାଉଣ୍ଡ ୧ ୮ମ ସ୍ଥାନରେ ତିନି ଏକ ଶୂନ୍ୟ ଦୁଇ ଚାରି ସାତ ସ୍କ୍ୱାଡ୍ [୨୪୭]
  1970 ତୃତୀୟ ସ୍ଥାନରେ ୩ୟ ଛଅ ତିନି ଏକ ଦୁଇ ଆଠ ପାଞ୍ଚ ସ୍କ୍ୱାଡ୍ [୨୪୮]
  1974 ରାଉଣ୍ଡ ୧ ୧୩ତମ ସ୍ଥାନରେ ରହିଛି ତିନି ଶୂନ୍ୟ ଶୂନ୍ୟ ତିନି ଦୁଇ ଚଉଦ ସ୍କ୍ୱାଡ୍ [୨୪୯]
  1978 ରାଉଣ୍ଡ ୨ ୮ମ ସ୍ଥାନରେ ପାଞ୍ଚ ଏକ ଶୂନ୍ୟ ଚାରି ପାଞ୍ଚ ତେର ସ୍କ୍ୱାଡ୍ [୨୫୦]
  1982 କ୍ୱାର୍ଟର ଫାଇନାଲ ଷଷ୍ଠ ସ୍ଥାନରେ ରହିଛି ଚାରି ଦୁଇ ଏକ ଏକ ପାଞ୍ଚ ତିନି ସ୍କ୍ୱାଡ୍ [୨୫୧]
  1986 ରାଉଣ୍ଡ ୧ ୧୬ତମ ସ୍ଥାନରେ ତିନି ଶୂନ୍ୟ ଶୂନ୍ୟ ତିନି ଏକ ଆଠ ସ୍କ୍ୱାଡ୍ [୨୫୨]
  1990 ପ୍ରବେଶ କରିନାହିଁ
  1994 ପ୍ରବେଶ କରିନାହିଁ
  1998 ରାଉଣ୍ଡ ୨ ୧୬ତମ ସ୍ଥାନରେ ପାଞ୍ଚ ଏକ ଶୂନ୍ୟ ଚାରି ତିନି ଆଠ ସ୍କ୍ୱାଡ୍ [୨୫୩]
  2002–present ଦେଖନ୍ତୁ ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ ୨୩ ବର୍ଷରୁ କମ୍ ଦଳ
ସମୁଦାୟ ୨ ଶୀର୍ଷକ ୧ମ ୪୪ ଅଠର ଦୁଇ ୨୪ ଜଣ ୬୧ ୮୩୩ — —

ସାଫ୍ ଚାମ୍ପିୟନଶିପ୍

ସମ୍ପାଦନା

ଭାରତ ସାଫ୍ ଚାମ୍ପିୟନଶିପ‌ର ସମସ୍ତ ସଂସ୍କରଣରେ (୨୦୦୯କୁ ବାଦ୍ ଦେଇ ୨୩ ବର୍ଷରୁ କମ୍ ଦଳ ପଠାଇଥିଲା) ଖେଳିଛି ଏବଂ ମୋଟ ୮ଟି ଟାଇଟଲ୍ ଜିତି ପ୍ରତିଯୋଗିତାର ସବୁଠାରୁ ସଫଳ ଦଳ ହୋଇଛି।[୨୫୪] ୧୯୯୩ ମସିହାରେ ଏହି ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ଲିଗ୍ ଫର୍ମାଟରେ ଥିବା ବେଳେ ଦଳ ସବୁ ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟର ନକ୍ ଆଉଟ୍ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଖେଳିଥିଲା।[୨୫୫] ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଖେଳାଯାଇଥିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ଚାମ୍ପିୟନଶିପ‌ରେ ପଦକ ଜିତିବାର ଏକ ସମ୍ମାନଜନକ ରେକର୍ଡ ମଧ୍ୟ ଏହି ଦଳର ରହିଛି।[୨୫୬] ୨୦୦୩ ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟକୁ ବାଦ୍ ଦେଲେ ଭାରତ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଚାମ୍ପିୟନଶିପର ଫାଇନାଲରେ ଖେଳି ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ କାଂସ୍ୟ ପଦକ ହାସଲ କରିଛି।[୨୫୭][୨୫୮]

SAFF Championship record
Host/Year Result Position Pld W D L GF GA Squad Ref.
  1993 Champions 1st 3 2 1 0 4 1 N/A [୨୫୯]
  1995 Runners-up 2nd 3 0 2 1 2 3 Squad [୨୬୦]
  1997 Champions 1st 4 3 1 0 12 3 N/A [୨୬୧]
  1999 Champions 1st 4 3 1 0 6 1 Squad [୨୬୨]
  2003 Third place 3rd 5 2 1 2 8 5 Squad [୨୬୩]
  2005 Champions 1st 5 4 1 0 9 2 Squad [୨୬୪]
    2008 Runners-up 2nd 5 4 0 1 9 3 Squad [୨୬୫]
  2011 Champions 1st 5 4 1 0 16 2 Squad [୨୬୬]
  2013 Runners-up 2nd 5 2 1 2 4 5 Squad [୨୬୭]
  2015 Champions 1st 4 4 0 0 11 4 Squad [୨୬୮]
  2018 Runners-up 2nd 4 3 0 1 8 3 Squad [୨୬୯]
  2021 Champions 1st 5 3 2 0 8 2 Squad [୨୭୦]
  2023 Champions 1st 5 2 3 0 8 2 Squad [୨୭୧]
Total 8 Titles 1st 57 36 14 7 105 36 — —

ସମ୍ମାନ

ସମ୍ପାଦନା

ଫିଫା, ଏଏଫ୍ ସି ଏବଂ ସାଫ‌ଦ୍ୱାରା ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବେ ଆୟୋଜନ ଏବଂ ସ୍ୱୀକୃତିପ୍ରାପ୍ତ ଭାରତଦ୍ୱାରା ଜିତିଥିବା ଏହା ନିମ୍ନଲିଖିତ ପ୍ରମୁଖ ସମ୍ମାନ ।[୨୭୨][୨୭୩]

ଫିଫା

ସମ୍ପାଦନା
  • ଗ୍ରୀଷ୍ମକାଳୀନ ଅଲିମ୍ପିକ୍ସ
    • ଚତୁର୍ଥ ସ୍ଥାନ: ୧୯୫୬[୨୭୪]
 
୨୦୦୮ ଏଏଫ୍ ସି ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କପ୍ ବିଜୟ ଉତ୍ସବ ପାଳନ କରୁଛି ଭାରତୀୟ ଦଳ
  • ଏଏଫ୍ ସି ଏସିଆନ୍ କପ୍
  • ଏସୀୟ କ୍ରୀଡ଼ା
    • ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ପଦକ: ୧୯୫୧, ୧୯୬୨[୨୭୬]
    • ବ୍ରୋଞ୍ଜ ପଦକ: ୧୯୭୦
    • ଚତୁର୍ଥ ସ୍ଥାନ: ୧୯୫୮
  • ଏଏଫ୍ ସି ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କପ୍
  • ସାଫ୍ ଚାମ୍ପିୟନଶିପ୍
    • ବିଜେତା: 1993, 1997, 1999, 2005, 2011, 2015, 2021, 2023[୨୭୮]
    • ଉପବିଜେତା: ୧୯୯୫, ୨୦୦୮, ୨୦୧୩, ୨୦୧୮
    • ତୃତୀୟ ସ୍ଥାନ: ୨୦୦୩
  • ଦକ୍ଷିଣ ଏସୀୟ କ୍ରୀଡ଼ା
    • ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ପଦକ: ୧୯୮୫, ୧୯୮୭, ୧୯୯୫[୨୭୯]
    • ରୌପ୍ୟ ପଦକ: ୧୯୯୩
    • ବ୍ରୋଞ୍ଜ ପଦକ: ୧୯୮୯, ୧୯୯୯

ବ୍ୟାଖ୍ୟାତ୍ମକ ଟିପ୍ପଣୀ

ସମ୍ପାଦନା
  1. ↑ India actually were tied with France at 1 goal all 70 minutes.

ଆଧାର

ସମ୍ପାଦନା
  1. ↑ ୧.୦ ୧.୧ Dey, Subrata. "India – Record international players". RSSSF. Archived from the original on 21 March 2019. Retrieved 12 September 2019.
  2. ↑ ୨.୦ ୨.୧ ୨.୨ "The FIFA/Coca-Cola World Ranking". FIFA. 21 September 2023. Retrieved 21 September 2023.
  3. ↑ ୩.୦ ୩.୧ "World Football Elo Ratings: India". World Football Elo Ratings. Archived from the original on 24 April 2018. Retrieved 15 September 2018.
  4. ↑ "AFC's 63rd anniversary: Seven events that shaped Asian football". the-AFC.com. 8 May 2017. Archived from the original on 18 May 2023. Retrieved 19 May 2023.
  5. ↑ "The unity of the South Asian Countries playing football". SAFF. Archived from the original on 18 May 2023. Retrieved 19 May 2023.
  6. ↑ ୬.୦ ୬.୧ "Gostha Pal". 3 March 2010. Archived from the original on 20 August 2018. Retrieved 2018-08-20.
  7. ↑ ୭.୦ ୭.୧ "Gostha Pal-The Great wall of China - Great icon of Kolkata football". Archived from the original on 23 August 2018. Retrieved 20 August 2018.
  8. ↑ "LEGENDS OF INDIAN FOOTBALL : GOSTHA PAL". 20 August 2011. Archived from the original on 20 August 2018. Retrieved 2018-08-20.
  9. ↑ ୯.୦ ୯.୧ "Matches 1938". fifa.com. FIFA. Archived from the original on 24 September 2018. Retrieved 24 September 2018.
  10. ↑ ୧୦.୦ ୧୦.୧ Greg Stock, Thomas Esamie,John Punshon. "Socceroo Internationals for 1938". ozfootball.net. OZfootball. Archived from the original on 6 August 2018. Retrieved 24 September 2018.{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  11. ↑ ୧୧.୦ ୧୧.୧ ୧୧.୨ ୧୧.୩ ୧୧.୪ ୧୧.୫ "Triumphs and Disasters: The Story of Indian Football, 1889—2000" (PDF). Archived from the original (PDF) on 13 August 2012. Retrieved 20 October 2011.
  12. ↑ ୧୨.୦ ୧୨.୧ Cronin, Brian (19 July 2011). "Did India withdraw from the 1950 World Cup because they were not allowed to play barefoot?". Los Angeles Times. Archived from the original on 11 November 2022. Retrieved 12 November 2022.
  13. ↑ "FIFA World Cup: Here's why India withdrew from quadrennial event in 1950 despite qualifying". Times Now. 12 June 2018. Archived from the original on 29 July 2021. Retrieved 30 July 2021.
  14. ↑ Lisi (2007), p. 49
  15. ↑ "1950 FIFA World Cup Brazil – Overview". FIFA. Archived from the original on 18 March 2012.
  16. ↑ "Were India Banned From World Cup 1950 For Wanting To Play Barefoot?". Peter Jones. World Football Index. 11 July 2018. Archived from the original on 24 October 2021. Retrieved 30 July 2021.
  17. ↑ Kapadia, Novy (2 July 2013). "The 1950 FIFA World Cup: A missed opportunity for India". SportsKeeda. Archived from the original on 22 March 2017. Retrieved 17 March 2017.
  18. ↑ "Indian football.de 1950 World Cup". Archived from the original on 14 June 2010. Retrieved 4 May 2021.
  19. ↑ Majumdar, Rounak (22 April 2019). "The Golden Years of Indian Football". www.chaseyoursport.com. Kolkata: Chase Your Sport. Archived from the original on 7 November 2020. Retrieved 28 January 2022.
  20. ↑ Sengupta, Somnath (13 July 2011). "Tactical Evolution of Indian Football (Part Two): Revolution Under Rahim Saab". thehardtackle.com (in ଆମେରିକୀୟ ଇଂରାଜୀ). Kolkata: The Hard Tackle. Archived from the original on 25 October 2021. Retrieved 2021-03-16.
  21. ↑ Article written by Somnath Sengupta (26 December 2010). "Legends of Indian Football: Rahim Saab". Thehardtackle.com. Archived from the original on 15 June 2011. Retrieved 20 October 2011.
  22. ↑ Nizamuddin, Mohammed (14 July 2018). "Old-timers recollect past glory of city football". Hyderabad, Telangana: The Hans India. Archived from the original on 22 October 2021. Retrieved 5 September 2021.
  23. ↑ ୨୩.୦ ୨୩.୧ Ghoshal, Amoy (15 August 2014). "Indian football team at the Asian Games: 1951 New Delhi". SportsKeeda. Archived from the original on 22 March 2017. Retrieved 21 March 2017.
  24. ↑ Qadiri, Faizan (4 September 2015). "Syed Abdul Rahim: The Indian Ferguson | The visionary who guided India to their greatest success". www.sportskeeda.com. Sportskeeda. Archived from the original on 20 August 2022. Retrieved 20 August 2022.
  25. ↑ Arunava Chaudhuri. "The Indian Senior Team at the 1952 Helsinki Olympics". Indianfootball.de. Archived from the original on 3 December 2018. Retrieved 20 October 2011.
  26. ↑ "Colombo Cup". IndianFootball.De. Archived from the original on 16 April 2017. Retrieved 21 March 2017.
  27. ↑ "Asian Games 1954". RSSSF. Archived from the original on 20 April 2015. Retrieved 21 March 2017.
  28. ↑ ୨୮.୦ ୨୮.୧ "Melbourne, 1956". FIFA. Archived from the original on 22 January 2018. Retrieved 19 December 2017.
  29. ↑ Arunava Chaudhuri. "The Indian Senior Team at the 1958 Tokyo Asian Games". Indianfootball.de. Archived from the original on 2 October 2011. Retrieved 20 October 2011.
  30. ↑ Arunava Chaudhuri. "The Indian Senior Team at the 1959 Merdeka Cup". Indianfootball.de. Archived from the original on 2 October 2011. Retrieved 20 October 2011.
  31. ↑ Arunava Chaudhuri. "The Indian Senior Team at the 1960 Seoul Asia Cup Qualifiers". Indianfootball.de. Archived from the original on 2 October 2011. Retrieved 20 October 2011.
  32. ↑ Arunava Chaudhuri. "The Indian Senior Team at the 1962 D'Jakarta Asian Games". Indianfootball.de. Archived from the original on 2 October 2011. Retrieved 20 October 2011.
  33. ↑ Chaudhuri, Arunava. "The Indian Senior Team at the 1964 Tel Aviv Asia Cup". Indianfootball.de. Archived from the original on 2 October 2011. Retrieved 20 October 2011.
  34. ↑ Arunava Chaudhuri. "The Indian Senior Team at the 1966 Bangkok Asian Games". Indianfootball.de. Archived from the original on 2 October 2011. Retrieved 20 October 2011.
  35. ↑ Arunava Chaudhuri. "The Indian Senior Team at the 1970 Bangkok Asian Games". Indianfootball.de. Archived from the original on 2 October 2011. Retrieved 20 October 2011.
  36. ↑ "Asian Games 1974". RSSSF. Archived from the original on 22 September 2013. Retrieved 21 March 2017.
  37. ↑ "Asian Games 1978". RSSSF. Archived from the original on 9 November 2013. Retrieved 21 March 2017.
  38. ↑ "Asian Games 1982". RSSSF. Archived from the original on 9 November 2013. Retrieved 21 March 2017.
  39. ↑ ୩୯.୦ ୩୯.୧ Arunava Chaudhuri. "The Indian Senior Team at the 1984 Singapore Asia Cup". Indianfootball.de. Archived from the original on 2 October 2011. Retrieved 20 October 2011.
  40. ↑ "South Asian Games". IndianFootball.De. Archived from the original on 21 October 2017. Retrieved 21 March 2017.
  41. ↑ ୪୧.୦ ୪୧.୧ ୪୧.୨ Nag, Utathya (29 June 2023). "Indian football's FIFA Rankings: Analysing the rise and fall since 1992". olympics.com. Archived from the original on 31 March 2023. Retrieved 13 July 2023.
  42. ↑ ୪୨.୦ ୪୨.୧ "SAFF Championship: Remembering India's SAFF title triumphs". The Hard Tackle. 27 August 2013. Archived from the original on 22 March 2017. Retrieved 17 March 2017.
  43. ↑ "World Cup qualifying". RSSSF. Archived from the original on 16 January 2009. Retrieved 21 March 2017.
  44. ↑ "SAFF 2003". RSSSF. Archived from the original on 24 March 2018. Retrieved 21 March 2017.
  45. ↑ ୪୫.୦ ୪୫.୧ "Constantine's rising stock". IndianFootball.De. Archived from the original on 22 March 2017. Retrieved 17 March 2017.
  46. ↑ "Uzbekistan win football gold". Rediff. 23 October 2003. Archived from the original on 22 March 2017. Retrieved 17 March 2017.
  47. ↑ "National football team's coach sacked". Hindustan Times. 9 March 2006. Archived from the original on 22 March 2017. Retrieved 17 March 2017.
  48. ↑ "AFC Asian Cup 2007". RSSSF. Archived from the original on 3 March 2016. Retrieved 21 March 2017.
  49. ↑ "Bob Houghton is India's football coach". Rediff. 28 May 2006. Archived from the original on 22 March 2017. Retrieved 17 March 2017.
  50. ↑ "Nehru Cup 2007". RSSSF. Archived from the original on 22 May 2018. Retrieved 21 March 2017.
  51. ↑ "India win AFC Challenge Cup". Rediff.com. 13 August 2008. Archived from the original on 22 March 2017. Retrieved 17 March 2017.
  52. ↑ Rizvi, Ahmed (7 July 2009). "Houghton prepares in earnest". The National. Archived from the original on 22 March 2017. Retrieved 17 March 2017.
  53. ↑ "AFC Asian Cup 2011: Group C preview". The World Game. 9 November 2012. Archived from the original on 22 March 2017. Retrieved 17 March 2017.
  54. ↑ ୫୪.୦ ୫୪.୧ "INDIA IN AFC ASIAN CUP 2011: PERFORMANCE REVIEW". The Hard Tackle. 20 January 2011. Archived from the original on 23 October 2013. Retrieved 17 March 2017.
  55. ↑ Sengupta, Rahul (17 February 2011). "AIFF Announces New Look Indian Squad for the AFC Challenge Cup Qualifiers". Goal.com. Archived from the original on 22 March 2017. Retrieved 17 March 2017.
  56. ↑ Deb, Debapriya (27 March 2011). "2012 AFC Challenge Cup Qualifiers: team India performance report card – Part 1". The Hard Tackle. Archived from the original on 22 March 2017. Retrieved 17 March 2017.
  57. ↑ "Houghton's tenure as Indian football coach over: sources". The Times of India. 21 April 2011. Archived from the original on 14 October 2018. Retrieved 4 October 2019.
  58. ↑ Nelson, Dean (24 February 2011). "India to sack British football manager Bob Houghton over racism allegations". The Telegraph. Archived from the original on 15 March 2012. Retrieved 4 October 2019.
  59. ↑ "Coach Bob Houghton resigns after bitter stand-off with AIFF". The Indian Express. 23 September 2011. Archived from the original on 25 March 2022. Retrieved 4 October 2019.
  60. ↑ "Football coach Bob Houghton resigns after bitter stand-off with AIFF". ITGD Bureau. India Today. 23 April 2011. Archived from the original on 3 July 2021. Retrieved 4 October 2019.
  61. ↑ Mergulhao, Marcus (19 June 2022). "Goa: "I was not given time to get results with national team" Armando Colaco". timesofindia.indiatimes.com. Panaji, Goa: The Times of India. TNN. Archived from the original on 18 June 2022. Retrieved 19 August 2022.
  62. ↑ "Indian Coach Profile – Savio Medeira". wifa.in. Mumbai, Maharashtra: Western India Football Association. 30 November 2011. Archived from the original on 22 March 2017. Retrieved 17 March 2017.
  63. ↑ De Sousa, Jonathan (15 March 2012). "Indian football: AFC Challenge Cup 2012 Review – A look at the blue tigers". The Hard Tackle. Archived from the original on 22 March 2017. Retrieved 17 March 2017.
  64. ↑ Ayush Srivastava (15 June 2012). "Wim Koevermans named as new India senior team coach". Goal.com. Archived from the original on 22 March 2017. Retrieved 17 March 2017.
  65. ↑ "India beat Cameroon to win third successive Nehru Cup title". India Today. 2 September 2012. Archived from the original on 3 February 2016. Retrieved 17 March 2017.
  66. ↑ "India rejoices Nehru Cup treble:FIFA.com". Archived from the original on 11 June 2021. Retrieved 18 June 2021.
  67. ↑ "India Lose To Myanmar in AFC Challenge Cup Qualifiers". NDTV Sports. 7 March 2013. Archived from the original on 22 March 2017. Retrieved 17 March 2017.
  68. ↑ Noronha, Anselm (11 September 2013). "Afghanistan are the SAFF Championship 2013 champions, beat India 2-0". Goal.com. Archived from the original on 22 January 2018. Retrieved 17 March 2017.
  69. ↑ "Indian football team goes down to Palestine; coach Koevermans resigns". Rediff. 7 October 2014. Archived from the original on 22 March 2017. Retrieved 18 March 2017.
  70. ↑ "India slip to 172 in latest FIFA rankings". Indian Express. 5 November 2015. Archived from the original on 22 March 2017. Retrieved 18 March 2017.
  71. ↑ "Stephen Constantine appointed Indian men's football head coach". Indian Express. 16 January 2015. Archived from the original on 23 July 2017. Retrieved 18 March 2017.
  72. ↑ Sequiera, Sean (5 September 2016). "2018 World Cup qualification was never possible for India: Stephen Constantine". Hindustan Times. Archived from the original on 22 March 2017. Retrieved 18 March 2017.
  73. ↑ "India thrashes Laos". The Hindu. 7 June 2016. Archived from the original on 3 July 2021. Retrieved 22 October 2017.
  74. ↑ "India qualify for AFC Asian Cup 2019". Goal.com. 11 October 2017. Archived from the original on 23 October 2017. Retrieved 22 October 2017.
  75. ↑ "SAFF Cup 2018: Youthfull India to face Maldives". Sportskeeda. 9 September 2018. Archived from the original on 7 January 2019. Retrieved 6 January 2019.
  76. ↑ "Group A: Thailand 1-4 India". The AFC.com. 6 January 2019. Archived from the original on 6 January 2019. Retrieved 6 January 2019.
  77. ↑ "AFC Asian Cup 2019: Thailand 1-4 India, Player Ratings". FOX Sports Asia. 6 January 2019. Archived from the original on 7 January 2019. Retrieved 6 January 2019.
  78. ↑ "UAE Steal India'S Thunder". the-aiff.com. AIFF. 10 January 2019. Archived from the original on 3 July 2021. Retrieved 14 January 2019.
  79. ↑ "AFC Asian Cup UAE 2019, India vs Bahrain". the-afc.com. AFC. Archived from the original on 18 January 2019. Retrieved 14 January 2019.
  80. ↑ ୮୦.୦ ୮୦.୧ Ishfaq Ahmed; Shiddant Aney; Vaibhav Raghunandan (14 January 2019). "India Lose to Bahrain, Crash Out of AFC Asian Cup - Highlights and Analysis". newsclick.in. Archived from the original on 15 January 2019. Retrieved 14 January 2019.
  81. ↑ "Breaking: Indian head coach Stephen Constantine resigns after AFC Asian Cup exit". FOX Sports Asia (in ଆମେରିକୀୟ ଇଂରାଜୀ). 15 January 2019. Archived from the original on 15 January 2019. Retrieved 2019-01-14.
  82. ↑ "AIFF appoint's Igor Štimac as men's team head coach". AIFF. 15 May 2019. Archived from the original on 22 November 2019. Retrieved 15 May 2019.
  83. ↑ "Late Oman comeback sinks India". AIFF. 5 September 2019. Archived from the original on 22 November 2019. Retrieved 8 October 2019.
  84. ↑ "India holds Asian champion Qatar to goalless draw". AIFF. 11 September 2019. Archived from the original on 22 November 2019. Retrieved 8 October 2019.
  85. ↑ "India, Bangladesh play out a draw out in World Cup qualifier". AIFF. 15 October 2019. Archived from the original on 22 November 2019. Retrieved 15 October 2019.
  86. ↑ "Super sub Doungel helps Blue Tigers earns a point in Dushanbe". AIFF. 14 November 2019. Archived from the original on 22 November 2019. Retrieved 16 November 2019.
  87. ↑ "India go down by a solitary goal in Muscat". AIFF. Archived from the original on 22 November 2019. Retrieved 22 November 2019.
  88. ↑ "India vs Afghanistan Highlights: Blue Tigers bag a point, qualify for 3rd round of 2023 AFC Asian Cup qualifiers". The Indian Express (in ଇଂରାଜୀ). 2021-06-15. Archived from the original on 28 June 2021. Retrieved 2021-06-15.
  89. ↑ "AFC confirms India's bid to host AFC Asian Cup China 2023 third round Qualifiers in Kolkata". Archived from the original on 8 October 2022. Retrieved 8 October 2022.
  90. ↑ ୯୦.୦ ୯୦.୧ Sarkar, Dhiman (14 June 2022). "India get to Asian Cup with a four-goal flourish against Hong Kong". Archived from the original on 21 September 2022. Retrieved 18 October 2022.
  91. ↑ "Highlights India 1-1 Singapore: Ashique, Ikhsan goals keep scores level at FT; Both teams with a point". Sportstar. The Hindu. Press Trust of India. 24 September 2022. Archived from the original on 24 September 2022. Retrieved 19 June 2023.
  92. ↑ "HIGHLIGHTS: Vietnam beats India 3-0, wins Hung Thinh friendly tournament". Sportstar. The Hindu. Press Trust of India. 27 September 2022. Archived from the original on 29 March 2023. Retrieved 19 June 2023.
  93. ↑ Sagar, Sunaadh (29 March 2023). "Tri-Nations football: India show strength in depth but goals are a worry". espn.in. ESPN (India). Archived from the original on 7 June 2023. Retrieved 19 June 2023.
  94. ↑ Rawat, Akhil (18 June 2023). "Champions! Chhetri and his knights make it a momentous night for India". AIFF. Archived from the original on 18 June 2023. Retrieved 18 June 2023.
  95. ↑ Dey, Aneesh. "Technically and tactically, we're not there yet; we need improvement in all areas: Sunil Chhetri". Sportstar. The Hindu. Archived from the original on 9 July 2023. Retrieved 12 July 2023.
  96. ↑ Rawat, Akhil (21 June 2023). "A Diamond is Forever: Super Sunil's hat-trick sinks Pakistan". AIFF. Archived from the original on 21 June 2023. Retrieved 21 June 2023.
  97. ↑ "SAFF Championship 2023 match report: Nepal vs India" (PDF). SAFF. 24 June 2023. Archived (PDF) from the original on 24 June 2023. Retrieved 27 June 2023.
  98. ↑ "SAFF Championship 2023 match report: India vs Kuwait" (PDF). SAFF. 27 June 2023. Archived (PDF) from the original on 27 June 2023. Retrieved 27 June 2023.
  99. ↑ Rawat, Akhil (5 July 2023). "Double, double toil and treble: Blue Tigers bask in SAFF C'ship glory". AIFF. Archived from the original on 12 July 2023. Retrieved 12 July 2023.
  100. ↑ "Sunil Chhetri becomes fourth-highest goal-scorer in international football". Asian News International. 21 June 2023. Archived from the original on 21 June 2023. Retrieved 21 June 2023.
  101. ↑ "Football (Soccer) Team Nicknames". Topendsports. Archived from the original on 13 August 2011. Retrieved 5 June 2021.
  102. ↑ "Why are Indian Cricket Team, Hockey Team and other sport jerseys blue in colour?". Sportskeeda. 1 April 2016. Archived from the original on 4 June 2021. Retrieved 5 June 2021.
  103. ↑ ୧୦୩.୦ ୧୦୩.୧ Bharali, Abhijit (16 September 2018). "The evolution of the Indian football team jersey over the years". SportsKeeda. Archived from the original on 20 October 2018. Retrieved 13 December 2018.
  104. ↑ ୧୦୪.୦ ୧୦୪.୧ "The evolution of the Indian football team jersey over the years". SportsKeeda. Archived from the original on 8 September 2018. Retrieved 13 December 2018.
  105. ↑ "Nike to sponsor Indian football team". Hindustan Times. 27 February 2006. Archived from the original on 8 September 2018. Retrieved 13 December 2018.
  106. ↑ "The evolution of the Indian football team jersey over the years". SportsKeeda. Archived from the original on 20 October 2018. Retrieved 13 December 2018.
  107. ↑ Sengupta, Rahul (6 September 2010). "Indian National Team: Nike India Introduces 2010 National Team Kit For The Indian Football Team". Goal.com. Archived from the original on 14 December 2018. Retrieved 13 December 2018.
  108. ↑ "Nike unveils Indian national football team kit:AIFF.com". Archived from the original on 3 July 2021. Retrieved 9 March 2021.
  109. ↑ "India's New Football Kit Sets Blue Tigers Up to Create History". Nike. 7 September 2017. Archived from the original on 23 October 2018. Retrieved 13 December 2018.
  110. ↑ ୧୧୦.୦ ୧୧୦.୧ Laghate, Gaurav (17 December 2018). "Six5Six to replace Nike as Indian football's kit sponsor". Economic Times. Archived from the original on 20 December 2018. Retrieved 20 December 2018.
  111. ↑ "NEW YEAR, NEW KIT FOR INDIAN FOOTBALL". the-aiff.com. AIFF. Archived from the original on 20 December 2018. Retrieved 19 December 2018.
  112. ↑ "AFC Asian Cup 2019: India national team kit and price revealed". foxsportsasia.com. Fox Sports. Archived from the original on 20 December 2018. Retrieved 19 December 2018.
  113. ↑ "2011 SAFF Championship Stadium Guide: New Delhi – Jawaharlal Nehru Stadium". goal.com. goal.com India. Archived from the original on 15 September 2018. Retrieved 16 September 2018.
  114. ↑ "Sunil Chhetri strikes brace as India beat Malaysia 3-2 in international friendly". Jagran Post. Archived from the original on 15 September 2018. Retrieved 16 September 2018.
  115. ↑ "India vs Nepal at Indira Gandhi Athletic Stadium, Guwahati". fifa.com. FIFA. Archived from the original on 17 October 2017. Retrieved 17 September 2018.
  116. ↑ "India vs Iran at Sree Kranteerava Stadium". fifa.com. FIFA. Archived from the original on 15 September 2018. Retrieved 16 September 2018.
  117. ↑ "FIVE-STAR INDIA EASE PAST CHINESE TAIPEI". the-aiff.com. AIFF. Archived from the original on 12 June 2018. Retrieved 16 September 2018.
  118. ↑ "India at the SAFF Cup". wifa.in. WIFA. 30 November 2011. Archived from the original on 12 January 2019. Retrieved 12 January 2019.
  119. ↑ "India win 2012 Nehru Cup". timesofindia.indiatimes.com. TOI. 3 September 2012. Archived from the original on 4 March 2019. Retrieved 12 January 2019.
  120. ↑ "India wins 2015 SAFF Cup: Who said what". sportskeeda.com. Sportskeeda. 4 January 2016. Archived from the original on 12 January 2019. Retrieved 12 January 2019.
  121. ↑ "INDIA ARE HERO TRI-NATION FOOTBALL SERIES 2017 CHAMPIONS". the-aiff.com. AIFF. Archived from the original on 2 September 2018. Retrieved 12 January 2019.
  122. ↑ "OUR PRIMARY TARGET IS TO WIN THE TOURNAMENT: CONSTANTINE". the-aiff.com. AIFF. Archived from the original on 6 February 2019. Retrieved 12 January 2019.
  123. ↑ "AFC ASIAN CUP UAE 2019". the-afc.com. AFC. Archived from the original on 22 March 2018. Retrieved 12 January 2019.
  124. ↑ "The experienced duo of Sunil Chhetri and Clifford Miranda were on target as India beat Nepal 2-0 in a comfortable win". goal.com. GOAL. Archived from the original on 12 January 2019. Retrieved 12 January 2019.
  125. ↑ "Can Indian football make it to the top league?". The Hindu. 28 June 2018. Archived from the original on 5 July 2018. Retrieved 8 January 2019.
  126. ↑ "Fifa World Cup 2018: Which Indian state watches football extravaganza the most?". IB Times. 6 July 2018. Archived from the original on 14 January 2019. Retrieved 13 January 2019.
  127. ↑ "World Cup 2018: Sorry, Bengalis. You are not India's greatest football fans". Daily O. Archived from the original on 12 January 2019. Retrieved 11 January 2019.
  128. ↑ Rajagopal, Bulbul (7 July 2018). "Bend it like Bengal: Every four years, the cup comes home". The Hindu. Archived from the original on 8 July 2018. Retrieved 13 January 2019.
  129. ↑ "Kolkata reinstated as the 'Mecca of Indian football'". goal.com. GOAL. Archived from the original on 12 January 2019. Retrieved 11 January 2019.
  130. ↑ "India win Nehru Cup for the thrd time". the-aiff.com. AIFF. Archived from the original on 4 January 2013. Retrieved 11 January 2019.
  131. ↑ Basu, Jaydeep (27 August 2007). "Bhaichung leads dazzling display - Nehru Cup - India demolish Kyrgyzstan 3-0 to make final for first time". Telegraph India. Archived from the original on 14 December 2018. Retrieved 13 December 2018.
  132. ↑ "SAFF Cup: India beat Afghanistan 2-1 in final to lift title for seventh time". Indian Express. 3 January 2016. Archived from the original on 14 December 2018. Retrieved 13 December 2018.
  133. ↑ ୧୩୩.୦ ୧୩୩.୧ ୧୩୩.୨ ୧୩୩.୩ "About Us-Introduction to BluePilgrims". bluepilgrims.com. Blue Pilgrims. Archived from the original on 12 January 2019. Retrieved 11 January 2019.
  134. ↑ ୧୩୪.୦ ୧୩୪.୧ ୧୩୪.୨ ୧୩୪.୩ ୧୩୪.୪ "Indian national football teams to have dedicated fan base named 'Blue Pilgrims". www.sportskeeda.com. 3 October 2017. Retrieved 2 October 2019.
  135. ↑ ୧୩୫.୦ ୧୩୫.୧ "Blue Tigers find support in Blue Pilgrims". the-aiff.com. AIFF. 2 October 2017. Archived from the original on 12 January 2019. Retrieved 11 January 2019.
  136. ↑ "Blue Pilgrims are delighted to announce further collaborations for the game vs Bangladesh in VYBK". Blue Pilgrims. Twitter. 22 September 2019. Archived from the original on 22 September 2019. Retrieved 2 October 2019.
  137. ↑ ୧୩୭.୦ ୧୩୭.୧ ୧୩୭.୨ "Blue Pilgrims right behind Men in Blues". Asian Age. 3 June 2018. Archived from the original on 12 January 2019. Retrieved 11 January 2019.
  138. ↑ ୧୩୮.୦ ୧୩୮.୧ ୧୩୮.୨ "Blue Pilgrims, the 12th man of Indian football". redbull.com. 29 November 2017. Archived from the original on 12 January 2019. Retrieved 11 January 2019.
  139. ↑ ୧୩୯.୦ ୧୩୯.୧ "List of Blue Pilgrims chants (with lyrics) Part 1". Indian football Ultras. YouTube. 25 September 2019. Archived from the original on 3 July 2021. Retrieved 2 October 2019.
  140. ↑ "List of Blue Pilgrims chants (with lyrics) Part 2". Indian football Ultras. YouTube. 25 September 2019. Archived from the original on 3 July 2021. Retrieved 2 October 2019.
  141. ↑ ୧୪୧.୦ ୧୪୧.୧ "Intercontinental Cup 2018: 5 Things India gained from the Intercontinental Cup". sportskeeda.com. 12 June 2018. Archived from the original on 12 January 2019. Retrieved 11 January 2019.
  142. ↑ "Watch: Sunil Chhetri leads incredible Viking clap with Indian fans post Thailand AFC Asian Cup win". Fox Sports Asia. Archived from the original on 12 January 2019. Retrieved 11 January 2019.
  143. ↑ "Inquilab-e-Indian football". Blue Pilgrims. Archived from the original on 24 July 2019. Retrieved 11 January 2019.
  144. ↑ "Sunil Chhetri's plea to Indian fans marked as Golden Tweet by Twitter India". indiatoday.in. India Today. Archived from the original on 12 January 2019. Retrieved 11 January 2019.
  145. ↑ ୧୪୫.୦ ୧୪୫.୧ Premachandran, Dileep (6 June 2018). "Chhetri called and the Indian football fans answered". The Economic Times. Archived from the original on 12 January 2019. Retrieved 11 January 2019.
  146. ↑ "After Sunil Chhetri's plea, tickets for India game sold out". The Hindu. 4 June 2018. Archived from the original on 3 July 2021. Retrieved 11 January 2019.
  147. ↑ "Blue Pilgrims plans 3D tifo display for Chhetri and co". The Hindu. 10 June 2018. Archived from the original on 14 July 2019. Retrieved 11 January 2019.
  148. ↑ "From a handful to plenty". Deccan Chronicles. Archived from the original on 12 January 2019. Retrieved 11 January 2019.
  149. ↑ "India's international footballing fixtures to be broadcast live on Star Sports". AIFF. 23 May 2017. Archived from the original on 11 June 2021. Retrieved 11 June 2021.
  150. ↑ "ZEE Sports readies Indian football team for 2010". Biz Asia Live. 30 June 2006. Archived from the original on 11 June 2021. Retrieved 11 June 2021.
  151. ↑ ୧୫୧.୦ ୧୫୧.୧ Nandi, Dhirtiman (23 August 2015). "Performance of Foreign Coaches in Indian National Football Team". IndianFootballNetwork. Archived from the original on 23 June 2016. Retrieved 31 May 2016.
  152. ↑ ୧୫୨.୦ ୧୫୨.୧ ୧୫୨.୨ "How India rose from a historical low". scroll.in. The Scroll. Archived from the original on 26 December 2015. Retrieved 13 October 2018.
  153. ↑ ୧୫୩.୦ ୧୫୩.୧ ୧୫୩.୨ "FIFA ranking: Indian football team up to 96, achieve best position in 21 years". hindustantimes.com. HindustanTimes. Archived from the original on 13 October 2018. Retrieved 13 October 2018.
  154. ↑ Roach, Stuart. "Constantine's rising stock". bbc.co.uk. BBC. Archived from the original on 13 October 2018. Retrieved 13 October 2018.
  155. ↑ "Interview with Stephen Constantine". scroll.in. Scroll. Archived from the original on 3 July 2021. Retrieved 13 October 2018.
  156. ↑ "Indian football team maintain unbeaten streak in International football". sportskeeda.com. Sportskeeda. Archived from the original on 26 June 2018. Retrieved 13 October 2018.
  157. ↑ "Asian Cup Qualifiers: India's 12-match unbeaten streak ends". Business Standard. Archived from the original on 13 October 2018. Retrieved 13 October 2018.
  158. ↑ "India lose 1-2 to Kyrgyzstan, 13-match unbeaten run ends". timesofindia.indiatimes.com. TOI. Archived from the original on 28 March 2018. Retrieved 13 October 2018.
  159. ↑ "AIFF appoints Igor Stimac as new men's senior national team coach". the-aiff.com. AIFF. Archived from the original on 18 May 2019. Retrieved 15 May 2019.
  160. ↑ "About Senior Men Team". Archived from the original on 23 January 2021. Retrieved 26 September 2022.
  161. ↑ "UC of Salary of Foreign Coaches Apr & May 22 - AIFF" (PDF). AIFF. Archived (PDF) from the original on 3 January 2023. Retrieved 3 January 2023.
  162. ↑ "Luka Radman is very knowledgeable and has worked with a lot of top players- Sunil Chhetri". Khelnow. 3 June 2019. Archived from the original on 27 April 2021. Retrieved 21 April 2021.
  163. ↑ "Potentially adverse conditions a good opportunity for Blue Tigers, says Sunil Chhetri". AIFF. 11 October 2023. Archived from the original on 12 October 2023.
  164. ↑ ୧୬୪.୦ ୧୬୪.୧ ୧୬୪.୨ "Award winning Indian footballer". indianfootball.de. IndianFootball. Archived from the original on 1 October 2018. Retrieved 13 October 2018.
  165. ↑ "1938 Indian Tour of Australia". ozfootball.net. Australian Online Football Museum. Archived from the original on 23 September 2018. Retrieved 24 September 2018.
  166. ↑ "Talimenren Ao achievements". kolkatafootball.com. Kolkata Football. Archived from the original on 26 October 2018. Retrieved 2 November 2018.
  167. ↑ "Remembering a Naga doctor-footballer who led India in the 1948 Olympics". scroll.in. The Scroll. Archived from the original on 26 November 2018. Retrieved 2 November 2018.
  168. ↑ "Story of a legend – Dr. T. Ao the first Naga Olympian and football genius". thenagarepublic.com. The Naga Republic. 27 January 2018. Archived from the original on 26 November 2018. Retrieved 2 November 2018.
  169. ↑ ୧୬୯.୦ ୧୬୯.୧ ୧୬୯.୨ ୧୬୯.୩ "AIFF Condoles Sailen Manna's death". www.the-aiff.com. AIFF. Archived from the original on 26 November 2018. Retrieved 6 November 2018.
  170. ↑ "A natural leader". Sports Star. Archived from the original on 3 July 2021. Retrieved 6 November 2018.
  171. ↑ "Remembering India's most prolific centre forward - Sahoo Mewalal". sportskeeda.com. SportsKeeda. 30 October 2012. Archived from the original on 26 November 2018. Retrieved 20 November 2018.
  172. ↑ "Legend of Indian football:Sheoo Mewalal". thehardtackle.com. The Hard Tackle. 27 December 2012. Archived from the original on 28 October 2014. Retrieved 20 November 2018.
  173. ↑ "India Senior team 1952 Quadrangular Cup". indianfootball.de. Indian Football. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 20 November 2018.
  174. ↑ "India Football Hall of Fame, Neville D'Souza". indianfootball.de. Indian Football. Archived from the original on 19 January 2017. Retrieved 20 November 2018.
  175. ↑ "Match Report Australia - India". www.fifa.com. FIFA. Archived from the original on 15 July 2018. Retrieved 20 November 2018.
  176. ↑ "Olympics 1956 Statistics". www.fifa.com. FIFA. Archived from the original on 26 November 2018. Retrieved 20 November 2018.
  177. ↑ "Chuni Goswami: A legend in every sense of the word". theweek.in. The Week. Archived from the original on 26 November 2018. Retrieved 22 November 2018.
  178. ↑ "Indian Football Legends". kolkatafootball.com. Kolkata Football. Archived from the original on 26 November 2018. Retrieved 22 November 2018.
  179. ↑ "1970 Asian Games Bronze Medallist and former India number one Bandya Kakade passes away". goal.com. Goal. Archived from the original on 26 November 2018. Retrieved 22 November 2018.
  180. ↑ "Invalappil Mani Vijayan - Goals in International Matches". RSSSF. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 22 November 2018.
  181. ↑ "Baichung Bhutia Biography". www.mapsofindia.com. Maps of India. February 2018. Archived from the original on 26 November 2018. Retrieved 25 November 2018.
  182. ↑ "Bhaichung Bhutia-Inspirational leader both on and off the field". The Hindu. 27 August 2011. Archived from the original on 26 November 2018. Retrieved 25 November 2018.
  183. ↑ "Bhutia brings down the curtain on his international career". The Hindu. 24 August 2011. Archived from the original on 26 March 2013. Retrieved 25 November 2018.
  184. ↑ "Bhaichung Bhutia Retires From International Football at the Age of 34". goal.com. Archived from the original on 26 November 2018. Retrieved 25 November 2018.
  185. ↑ "IFFHS ANNOUNCE THE 48 FOOTBALL LEGEND PLAYERS". iffhs.com. IFFHS. Archived from the original on 20 February 2019. Retrieved 19 February 2019.
  186. ↑ "Sunil Chhetri 100th Match: Wishes Pour In, From Sachin Tendulkar, Virender Sehwag And Many More". ndtv.com. NDTV. Archived from the original on 15 January 2019. Retrieved 15 January 2019.
  187. ↑ "Sunil Chhetri Overtakes Lionel Messi With Second-Highest International Goals Among Active Players". ndtv.com. NDTV. Archived from the original on 15 January 2019. Retrieved 15 January 2019.
  188. ↑ "Chhetri stars as India wins". The Hindu. 14 August 2008. Archived from the original on 3 July 2021. Retrieved 15 July 2018.
  189. ↑ "Sunil Chetri's hat-trick sinks Vietnam". The Hindu. 9 October 2010. Archived from the original on 3 July 2021. Retrieved 15 July 2018.
  190. ↑ "Chhetri helps himself to a triple-strike". The Hindu. 2 June 2018. Archived from the original on 3 July 2021. Retrieved 15 July 2018.
  191. ↑ "Captain Fantastic Chhetri strike seals India's 1–0 win over Kyrgyzstan". Business Standard India. Business Standard. Press Trust of India. 13 June 2017. Archived from the original on 21 October 2017.
  192. ↑ "Captain fantastic Sunil Chhetri seals 2018 Intercontinental Cup for India". Deccan Chronicle Holdings Limited. 10 June 2018. Archived from the original on 11 June 2018.
  193. ↑ "Sunil Chhetri: No better place than Doha for Indian football's Asian revival". Gulf Times. 3 November 2016. Archived from the original on 18 November 2016. Retrieved 18 November 2016.
  194. ↑ "AFC Cup 2016: Sunil Chhetri – The captain who leads by example". Sportskeeda. 20 October 2016. Archived from the original on 18 November 2016. Retrieved 18 November 2016.
  195. ↑ "We're upbeat: Sunil". The Telegraph. 3 November 2016. Archived from the original on 18 November 2016. Retrieved 18 November 2016.
  196. ↑ ୧୯୬.୦ ୧୯୬.୧ ୧୯୬.୨ ୧୯୬.୩ Choudhury, Chandrahas (11 June 2014). "Blame India's World Cup Drought on the Shoes". Bloomberg. Archived from the original on 6 April 2017. Retrieved 30 May 2016.
  197. ↑ "World Cup 1950 (Brazil, June 24-July 16)". Archived from the original on 20 July 2022. Retrieved 10 December 2021.
  198. ↑ "Did India withdraw from the 1950 World Cup because they were not allowed to play barefoot?". Los Angeles Times (in ଆମେରିକୀୟ ଇଂରାଜୀ). 2011-07-19. Archived from the original on 11 November 2022. Retrieved 2022-11-22.
  199. ↑ "Did India withdraw from the 1950 World Cup because they were not allowed to play barefoot?". Los Angeles Times (in ଆମେରିକୀୟ ଇଂରାଜୀ). 2011-07-19. Archived from the original on 11 November 2022. Retrieved 2022-11-22.
  200. ↑ "Why India did not compete in the 1950 football World Cup (and no, it wasn't because they didn't have boots)". The Indian Express (in ଇଂରାଜୀ). 2022-11-10. Archived from the original on 22 November 2022. Retrieved 2022-11-22.
  201. ↑ ୨୦୧.୦ ୨୦୧.୧ "The Indian National Team's World Cup qualifying". Indianfootball.de. Archived from the original on 14 June 2010.
  202. ↑ "World Cup 1950 Qualifying". Archived from the original on 20 July 2022. Retrieved 10 December 2021.
  203. ↑ "World Cup 1954 qualifications". Archived from the original on 10 November 2022. Retrieved 10 December 2021.
  204. ↑ "World Cup 1986 qualifictions". Archived from the original on 10 November 2022. Retrieved 11 December 2021.
  205. ↑ "World Cup 1994 qualifications". Archived from the original on 11 May 2011. Retrieved 11 December 2021.
  206. ↑ "World Cup 1998 qualifications". Archived from the original on 21 August 2022. Retrieved 11 December 2021.
  207. ↑ "World Cup 2002 qualifications". Archived from the original on 16 January 2009. Retrieved 11 December 2021.
  208. ↑ "World Cup 2006 Qualifying". Archived from the original on 20 July 2022. Retrieved 11 December 2021.
  209. ↑ "World Cup 2010 Qualifying". Archived from the original on 20 July 2022. Retrieved 11 December 2021.
  210. ↑ "World Cup 2014 Qualifying". Archived from the original on 20 July 2022. Retrieved 11 December 2021.
  211. ↑ "World Cup 2018 Qualifying". Archived from the original on 20 July 2022. Retrieved 11 December 2021.
  212. ↑ "World Cup 2022 Qualifying". Archived from the original on 26 December 2022. Retrieved 26 December 2022.
  213. ↑ "India's performances at the AFC Asian Cup". goal.com. GOAL. Archived from the original on 28 September 2018. Retrieved 28 September 2018.
  214. ↑ ୨୧୪.୦ ୨୧୪.୧ "Asian Nations Cup 1964". RSSSF. Archived from the original on 20 April 2015. Retrieved 21 March 2017.
  215. ↑ "Asian Nations Cup 1984". RSSSF. Archived from the original on 14 October 2012. Retrieved 14 January 2019.
  216. ↑ "Asian Nations Cup 2011". RSSSF. Archived from the original on 20 March 2018. Retrieved 14 January 2019.
  217. ↑ "Asian Nations Cup 1960". Archived from the original on 18 October 2022. Retrieved 18 October 2022.
  218. ↑ "Asian Nations Cup 1964". Archived from the original on 2 January 2019. Retrieved 10 December 2021.
  219. ↑ "Asian Nations Cup 1968". Archived from the original on 29 November 2022. Retrieved 18 October 2022.
  220. ↑ "Asian Nations Cup 1984". Archived from the original on 5 October 2022. Retrieved 10 December 2021.
  221. ↑ "Asian Nations Cup 1988". Archived from the original on 29 November 2022. Retrieved 30 December 2022.
  222. ↑ "Asian Nations Cup 1992". Archived from the original on 29 November 2022. Retrieved 30 December 2022.
  223. ↑ "Asian Nations Cup 1996". Archived from the original on 29 November 2022. Retrieved 30 December 2022.
  224. ↑ "Asian Nations Cup 2000". Archived from the original on 1 April 2015. Retrieved 30 December 2022.
  225. ↑ "Asian Nations Cup 2004". Archived from the original on 13 June 2014. Retrieved 30 December 2022.
  226. ↑ "Asian Nations Cup 2007". Archived from the original on 18 December 2022. Retrieved 30 December 2022.
  227. ↑ "Asian Nations Cup 2011". Archived from the original on 14 October 2022. Retrieved 10 December 2021.
  228. ↑ "Asian Nations Cup 2015". Archived from the original on 29 November 2022. Retrieved 26 December 2022.
  229. ↑ "Asian Nations Cup 2019". Archived from the original on 23 November 2022. Retrieved 10 December 2021.
  230. ↑ "XIV. Olympiad London 1948 Football Tournament". Archived from the original on 3 September 2022. Retrieved 3 September 2022.
  231. ↑ "Yugoslavia 10-1 India". RSSSF. Archived from the original on 22 September 2008. Retrieved 14 December 2018.
  232. ↑ ୨୩୨.୦ ୨୩୨.୧ "Olympics 1956". RSSSF. Archived from the original on 2008-09-22.
  233. ↑ "Olympics 1960". RSSSF. Archived from the original on 22 September 2008. Retrieved 14 December 2018.
  234. ↑ "Olympic Football Tournament London 1948: FIFA.com". Archived from the original on 10 December 2021. Retrieved 10 December 2021.
  235. ↑ "Olympic Football Tournament Helsinki 1952: FIFA.com". Archived from the original on 10 December 2021. Retrieved 10 December 2021.
  236. ↑ "Olympic Football Tournament Melbourne 1956: FIFA.com". Archived from the original on 24 June 2021. Retrieved 10 December 2021.
  237. ↑ "Olympic Football Tournament Rome 1960: FIFA.com". Archived from the original on 10 December 2021. Retrieved 10 December 2021.
  238. ↑ "When India Conquered the continent". Archived from the original on 9 November 2020. Retrieved 22 January 2021.
  239. ↑ "Indian football team at the 1951 Asian Games". Archived from the original on 22 March 2017. Retrieved 22 January 2021.
  240. ↑ "The best technical team in Asia". Archived from the original on 22 December 2020. Retrieved 22 January 2021.
  241. ↑ "Disaster against Myanmar". Archived from the original on 11 November 2020. Retrieved 22 January 2021.
  242. ↑ "India football team at the 1986 Asian Games". Archived from the original on 16 September 2016. Retrieved 22 January 2021.
  243. ↑ "Asian Games 1951 (India)". Archived from the original on 26 July 2022. Retrieved 10 December 2021.
  244. ↑ "Asian Games 1954". Archived from the original on 26 July 2022. Retrieved 10 December 2021.
  245. ↑ "Asian Games 1958 (Tokyo, Japan)". Archived from the original on 25 December 2018. Retrieved 10 December 2021.
  246. ↑ "Asian Games 1962 (Indonesia)". Archived from the original on 26 July 2022. Retrieved 10 December 2021.
  247. ↑ "Asian Games 1966 (Thailand)". Archived from the original on 26 July 2022. Retrieved 10 December 2021.
  248. ↑ "Asian Games 1970". Archived from the original on 26 July 2022. Retrieved 10 December 2021.
  249. ↑ "Asian Games 1974 (Iran)". Archived from the original on 26 July 2022. Retrieved 10 December 2021.
  250. ↑ "Asian Games 1978". Archived from the original on 26 July 2022. Retrieved 10 December 2021.
  251. ↑ "Asian Games 1982". Archived from the original on 26 July 2022. Retrieved 10 December 2021.
  252. ↑ "Asian Games 1986". Archived from the original on 26 July 2022. Retrieved 10 December 2021.
  253. ↑ "Asian Games 1998 (Thailand)". Archived from the original on 26 July 2022. Retrieved 10 December 2021.
  254. ↑ "SAFF Cup, indianfootball.de". Archived from the original on 2 August 2020. Retrieved 22 January 2021.
  255. ↑ "RSSSF 1993 SAFF Cup". Archived from the original on 10 April 2021. Retrieved 22 January 2021.
  256. ↑ "India land tough saff championship draw: AFC.com". Archived from the original on 24 June 2021. Retrieved 18 June 2021.
  257. ↑ "India's Prestigious records at SAFF Championship". Archived from the original on 30 June 2021. Retrieved 22 January 2021.
  258. ↑ "Asian tournament records Sportskeeda.com". Archived from the original on 3 July 2021. Retrieved 22 January 2021.
  259. ↑ "1st SAARC (South Asian Association for Regional Co-operation) Tournament 1993". Archived from the original on 17 August 2022. Retrieved 10 December 2021.
  260. ↑ "South Asian Gold Cup 1995 (Colombo, Sri Lanka)". Archived from the original on 11 August 2022. Retrieved 10 December 2021.
  261. ↑ "South Asian Gold Cup 1997 (Kathmandu, Nepal)". Archived from the original on 7 December 2022. Retrieved 10 December 2021.
  262. ↑ "South Asian Gold Cup 1999 (Margoa, Goa)". Archived from the original on 28 October 2021. Retrieved 10 December 2021.
  263. ↑ "South Asian Gold Cup 2003 (Dhaka, Bangladesh)". Archived from the original on 26 July 2022. Retrieved 10 December 2021.
  264. ↑ "South Asian Gold Cup 2005 (Karachi, Pakistan)". Archived from the original on 24 December 2017. Retrieved 10 December 2021.
  265. ↑ "South Asian Gold Cup 2008 (Colombo and Malé)". Archived from the original on 8 November 2022. Retrieved 10 December 2021.
  266. ↑ "South Asian Gold Cup 2011 (New Delhi)". Archived from the original on 9 December 2022. Retrieved 10 December 2021.
  267. ↑ "South Asian Championship 2013 (Kathmandu)". Archived from the original on 8 November 2022. Retrieved 10 December 2021.
  268. ↑ "South Asian Championship 2015/16 (Trivandrum)". Archived from the original on 2 February 2023. Retrieved 10 December 2021.
  269. ↑ "South Asian Championship 2018 (Dhaka)". Archived from the original on 10 August 2022. Retrieved 10 December 2021.
  270. ↑ "South Asian Championship 2021 (Malé)". Archived from the original on 13 August 2022. Retrieved 10 December 2021.
  271. ↑ "South Asian Championship 2023 (Bangalore)". Retrieved 12 July 2023.
  272. ↑ "History". the-aiff.com. Archived from the original on 8 March 2020. Retrieved 22 January 2022.
  273. ↑ "Indian football down the years looking back at the glorious moments". Archived from the original on 21 September 2022. Retrieved 17 May 2023.
  274. ↑ "Football Tournament of the Olympic Games - Overview". RSSSF. Archived from the original on 11 July 2022. Retrieved 26 July 2022.
  275. ↑ "Asian Nations Cup". RSSSF. Archived from the original on 25 July 2022. Retrieved 26 July 2022.
  276. ↑ "Asian Games". RSSSF. Archived from the original on 26 July 2022. Retrieved 26 July 2022.
  277. ↑ "AFC Challenge Cup". RSSSF. Archived from the original on 26 July 2022. Retrieved 26 July 2022.
  278. ↑ "South Asian Football Federation Cup". RSSSF. Archived from the original on 6 October 2022. Retrieved 26 July 2022.
  279. ↑ "South Asian Federation Games". Archived from the original on 26 July 2022. Retrieved 9 May 2023.
"https://or.wikipedia.org/w/index.php?title=ଭାରତୀୟ_ଜାତୀୟ_ଫୁଟବଲ_ଦଳ&oldid=517304"ରୁ ଅଣାଯାଇଅଛି