ରାଧାନାଥ ରଥ
ରାଧାନାଥ ରଥ ଜଣେ ଓଡ଼ିଆ ସାମ୍ବାଦିକ,[୧] ସମ୍ପାଦକ,[୨],ସାହିତ୍ୟିକ, ଶିକ୍ଷାବିତ, ରାଜନେତା ଓ ସମାଜସେବୀ ଥିଲେ ।
ରାଧାନାଥ ରଥ | |
|---|---|
 | |
| ଉନ୍ନୟନ ମନ୍ତ୍ରୀ | |
| କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ୧୪ ଜୁଲାଇ ୧୯୫୯ – ୨୫ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୬୧ | |
| ଅର୍ଥ ଓ ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀ | |
| କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ୭ ଅପ୍ରେଲ ୧୯୫୨ – ୧୯ ଅକ୍ଟୋବର ୧୯୫୬ | |
| ସଭ୍ୟ: ୫ମ ଓ ୬ଷ୍ଟ ଓଡ଼ିଶା ବିଧାନ ସଭା | |
| କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ୧୯୭୧ – ୧୯୭୭ | |
| ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ | ଆଠଗଡ଼ |
| ସଭ୍ୟ: ସ୍ୱା.ପୂ-୨, ୧ମ ଓ ୨ୟ ଓଡ଼ିଶା ବିଧାନ ସଭା | |
| କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ୧୯୪୬ – ୧୯୬୧ | |
| ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ | ଆଠଗଡ଼ |
| ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସବିଶେଷ | |
| ଜନ୍ମ | ୬ ଡିସେମ୍ବର ୧୮୯୬ ରାଧାନାଥପୁର ଶାସନ, ଆଠଗଡ଼, କଟକ ଜିଲ୍ଲା |
| ମୃତ୍ୟୁ | ୧୧ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୯୮ (ବୟସ ୧୦୧) କଟକ, ଓଡ଼ିଶା |
| ସମାଧି ସ୍ଥଳ | ସତ୍ୟବାଦୀ, ପୁରୀ |
| ରାଜନୀତିକ ଦଳ | କଂଗ୍ରେସ |
| ଜୀବନ ସାଥୀ | ସାବିତ୍ରୀ ରଥ |
| ସନ୍ତାନ | ନୀଳକଣ୍ଠ, ମନୋରମା, ଶାନ୍ତି |
| ବାପା/ବୋଉ | ଜଗନ୍ନାଥ ରଥ କମଳୀ ଦେବୀ |
| ଘର | ଗୋପବନ୍ଧୁ ଭବନ, କଟକ |
| ଶିକ୍ଷା | ମାଟ୍ରିକ |
| ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ | ରେଭେନ୍ସା କଲେଜିଏଟ ସ୍କୁଲ |
| ପେଷା | ରାଜନେତା, ସମ୍ପାଦକ |
| ପୁରସ୍କାର | ପଦ୍ମ ଭୂଷଣ, ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର |
ବାଲ୍ୟ ଜୀବନ
ସମ୍ପାଦନାରାଧାନାଥ, ୧୮୯୬ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ୬[୩] ତାରିଖରେ କଟକ ଜିଲ୍ଲା ଆଠଗଡ଼ ବ୍ଳକ ଅନ୍ତର୍ଗତ ରାଧାନାଥପୁର ଶାସନରେ ଏକ ଗରିବ ବ୍ରାହ୍ମଣ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ ଜଗନ୍ନାଥ ରଥ ଓ ମାତାଙ୍କ ନାମ କମଳୀ ଦେବୀ ଥିଲା । ତାଙ୍କର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଶିକ୍ଷା, ବାଲେଶ୍ୱରର ଜୁବିଲି ସ୍କୁଲରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ତାଙ୍କ ମାମୁ ଲୋକନାଥ ମହାପାତ୍ର ସଂସ୍କୃତ ପଣ୍ଡିତ ଥିଲେ । ପରେ, ସେ କଟକର ରେଭେନ୍ସା କଲେଜିଏଟ ସ୍କୁଲରେ ପାଠ ପଢ଼ିଥିଲେ । ଏଠାରେ ସେ, ବିଦ୍ୟାଳୟର ପ୍ରଧାନଶିକ୍ଷକ ଡବ୍ଳୁ.ଡବ୍ଳୁ.ହଣ୍ଡରସନ ଓ ପଣ୍ଡିତ ମୃତ୍ୟୁଞ୍ଜୟ ରଥଙ୍କଦ୍ୱାରା ଗଭୀର ଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲେ । ୧୯୧୬ ମସିହାରେ ସେ ରେଭେନ୍ସା କଲେଜିଏଟ ସ୍କୁଲରୁ ମାଟ୍ରିକ ପାସ କରିଥିଲେ ଓ ସେହି ବର୍ଷ ସାବିତ୍ରୀ ଦେବୀଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ ।
କର୍ମ ଜୀବନ
ସମ୍ପାଦନାରାଧାନାଥ ରଥ, ନିଜ କର୍ମ ଜୀବନ, ସିଂହଭୂମି ଜିଲ୍ଲାର ବନ ବିଭାଗରେ ଏକ କିରାଣୀ ପଦରୁ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଉତ୍କଳମଣି ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସଙ୍କ ଆହ୍ୱାନରେ ପ୍ରେରିତ ହୋଇ,୧୯୧୯ ମସିହାରେ ବନ ବିଭାଗର ଚାକିରି ଛାଡି, ସେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସଙ୍କ ସତ୍ୟବାଦୀ ପ୍ରେସରେ ଯୋଗଦେଇଥିଲେ । ସେଠାରେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ପାକ୍ଷିକ ପତ୍ରିକା ସମାଜର ପ୍ରକାଶନ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଥିଲା । ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ ସମାଜର ସମ୍ପାଦକ ଓ ରାଧାନାଥ ରଥ, ପ୍ରବନ୍ଧକ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ୧୯୨୮ ମସିହାରେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସଙ୍କ ତିରୋଧାନ ପରେ, ପଣ୍ଡିତ ଲିଙ୍ଗରାଜ ମିଶ୍ର, ସମାଜର ସମ୍ପାଦକ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ । ୧୯୩୦ ମସିହାରୁ ସମାଜ ଏକ ଦୈନିକ ସମ୍ବାଦପତ୍ର ରୂପେ ପ୍ରକାଶ ପାଇବାକୁ ଲାଗିଲା । ୧୯୪୬ ମସିହାରେ ପଣ୍ଡିତ ଲିଙ୍ଗରାଜ ମିଶ୍ରଙ୍କୁ ଓଡ଼ିଶାର ଶିକ୍ଷାମନ୍ତ୍ରୀ ନିଯୁକ୍ତ କରାଗଲା ଓ ରାଧାନାଥ ରଥ, ସମାଜର ସମ୍ପାଦନା ଦାୟିତ୍ୱ ନେଲେ ।
ରାଜନୀତିକ ଜୀବନ
ସମ୍ପାଦନା୧୯୪୬ ମସିହାରୁ୧୯୭୭(୧୯୬୨-୭୧ ବ୍ୟତିତ) ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେ କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ ଆଠଗଡ଼ ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀରୁ ବିଧାୟକ ଭାବରେ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥିଲେ ।[୪] ୧୯୫୨ରୁ ୧୯୫୯ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରାଧାନାଥ ରଥ, ଶ୍ରୀ ନବକୃଷ୍ଣ ଚୌଧୁରୀଙ୍କ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳରେ ଅର୍ଥ ଓ ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ଦାୟିତ୍ୱ ତୁଲାଇଥିଲେ । ୧୯୫୯ ମସିହାରେ ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବଙ୍କ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳରେ ବନ୍ୟବିଭାଗରେ ମନ୍ତ୍ରୀ ରୁପରେ ଦାୟିତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।[୫] ଏହି ସମୟରେ ସେ ନିଜ ଦକ୍ଷତାର ଦୃଢ଼ ପ୍ରମାଣ ଦେଇଥିଲେ ।[୬] ୧୯୭୭ ପରେ ସକ୍ରିୟ ରାଜନୀତିରୁ ଦୂରେଇ ରହି, ସେ ନିଜକୁ ସମାଜ ସହ ସଂଶ୍ଳିଷ୍ଠ ରଖିଥିଲେ ।
୧୯୪୨ ମସିହାରେ, ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗଦେଇ, ସେ କାରାବରଣ କରିଥିଲେ । ଲାଲା ଲାଜପତ ରାୟଙ୍କଦ୍ୱାରା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଲୋକସେବକ ମଣ୍ଡଳ[୭]ର ସେ ଆଜୀବନ ସଭ୍ୟ ଥିଲେ ଓ ଓଡ଼ିଶା ଶାଖାର ମୁଖ୍ୟ ମଧ୍ୟ ରହିଥିଲେ । ସେ, ଭାରତ ସ୍କାଉଟ ଓ ଗାଇଡସର ଓଡ଼ିଶା ଶାଖାର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ମଧ୍ୟ ରହିଥିଲେ । ଏହା ବ୍ୟତିତ, ସେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦରିଦ୍ର ନାରାୟଣ ସେବାସଂଘ ଓ ହିନ୍ଦ କୁଷ୍ଠ ନିରାକରଣ ସଂଘ ଆଦି ଅନୁଷ୍ଠାନ, ଭାରତ ସେବକ ସମାଜ, ଡିଭାଇନ ଲାଇଫ ସୋସାଇଟି, ରେଡକ୍ରସ, ଭାରତ-ଚିନ ସାଂସ୍କୃତିକ ଅନୁଷ୍ଠାନ, ଭାରତ-ସୋଭିଏତ ବନ୍ଧୁତା ସମାଜ, କଳିଙ୍ଗ ନିପ୍ପନ ବୁଦ୍ଧ ସଂଘ ଇତ୍ୟାଦି ଅନୁଷ୍ଠାନମାନଙ୍କ ସହ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଭାବରେ ଜଡ଼ିତ ଥିଲେ । ସେ ଓଡ଼ିଶା କୃଷି ଓ ବୈଷୟିକ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଡେପୁଟି ଡିନ ହିସାବରେ ମଧ୍ୟ କାମ କରିଥିଲେ । ଓଡ଼ିଶାରେ ବନ୍ୟା ଓ ମହାମାରୀ ସମୟରେ ତାଙ୍କର ସମାଜସେବା କାର୍ଯ୍ୟର ନେତୃତ୍ୱ ନେଉଥିଲେ ।[୮]
କବିତା, ଗଳ୍ପ ଓ ଜୀବନୀ ଲେଖନ ମାଧ୍ୟମରେ ରାଧାନାଥ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିଛନ୍ତି । 'ମୋ ଜେଲ ସ୍ମୃତି ଲିପି' ତାଙ୍କର ଏକ ବହୁ ପଠିତ ପୁସ୍ତକ ।
୧୯୯୮ ମସିହା ଫେବୃଆରୀ ମାସ ୧୧ ତାରିଖରେ କଟକରେ ରାଧାନାଥଙ୍କର ତିରୋଧାନ ଘଟିଥିଲା ।[୯]
ବିଧାନ ସଭା ସଭ୍ୟ ବିବରଣୀ
ସମ୍ପାଦନା| ଆରମ୍ଭ | ଶେଷ | ପଦବୀ | ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ | ଦଳ |
|---|---|---|---|---|
| ୧୯୪୬ | ୧୯୫୨ | ସଭ୍ୟ, ସ୍ୱାଧୀନତା ପୂର୍ବର ୨ୟ ଓଡ଼ିଶା ବିଧାନ ସଭା | ହିନ୍ଦୋଳ, ନରସିଂହପୁର, ଖଣ୍ଡପଡ଼ା | ନିର୍ଦ୍ଦଳୀୟ |
| ୧୯୫୨ | ୧୯୫୭ | ସଭ୍ୟ, ୧ମ ଓଡ଼ିଶା ବିଧାନ ସଭା | ଆଠଗଡ଼ | ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ |
| ୧୯୫୭ | ୧୯୬୧ | ସଭ୍ୟ, ୨ୟ ଓଡ଼ିଶା ବିଧାନ ସଭା | ଆଠଗଡ଼ | ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ |
| ୧୯୬୭ | ୧୯୭୧ | ସଭ୍ୟ, ୪ର୍ଥ ଓଡ଼ିଶା ବିଧାନ ସଭା (ଉପ) | ଆଠଗଡ଼ | ସ୍ୱାଧୀନ ପ୍ରାର୍ଥୀ |
| ୧୯୭୧ | ୧୯୭୪ | ସଭ୍ୟ, ୫ମ ଓଡ଼ିଶା ବିଧାନ ସଭା | ଆଠଗଡ଼ | ସ୍ୱାଧୀନ ପ୍ରାର୍ଥୀ |
| ୧୯୭୪ | ୧୯୭୭ | ସଭ୍ୟ, ୬ଷ୍ଠ ଓଡ଼ିଶା ବିଧାନ ସଭା | ଆଠଗଡ଼ | ସ୍ୱାଧୀନ ପ୍ରାର୍ଥୀ |
ପୁରସ୍କାର ଓ ସମ୍ମାନ
ସମ୍ପାଦନା- ପଦ୍ମ ଭୂଷଣ - ୧୯୬୮[୧୦]
- ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ସମ୍ମାନ - ୧୯୬୮
- ଡକ୍ଟରେଟ (ବ୍ରହ୍ମପୁର ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ) - ୧୯୭୬
- କ୍ରିଟିକ ସର୍କଲ ଅଫ ଇଣ୍ଡିଆ ସମ୍ମାନ - ୧୯୮୭
- ଅଖିଳ ଭାରତୀୟ ଅନୁବ୍ରତ ସମ୍ମାନ - ୧୯୮୯
- ଉତ୍କଳ ରତ୍ନ (ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟ ସମାଜ) - ୧୯୯୩[୧୧]
ଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- ↑ H. N. Mitra (1990). The Indian annual register: an annual digest of public affairs of India recording the nation's activities each year in matters political, economic, industrial, educational, social etc. : 1919 - 1947. Gyan Publishing House. pp. 13–. ISBN 978-81-212-0213-8. Retrieved 24 August 2012.
- ↑ Akshayakumar Ramanlal Desai (1 January 1991). Expanding Governmental Lawlessness and Organized Struggles: Violation of Democratic Rights of the Minorities, Women, Slum Dwellers, Press and Some Other Violations. Popular Prakashan. pp. 200–. ISBN 978-81-7154-529-2. Retrieved 24 August 2012.
- ↑ "ଆର୍କାଇଭ୍ କପି". Archived from the original on 2009-06-19. Retrieved 2012-08-24.
{{cite web}}: Cite has empty unknown parameter:|1=(help) - ↑ "Radhanath Rath". Odisha Helpline. Retrieved 28 November 2015.
- ↑ "ଆର୍କାଇଭ୍ କପି". Archived from the original on 2012-02-18. Retrieved 2012-08-24.
{{cite web}}: Cite has empty unknown parameter:|1=(help) - ↑ "ଆର୍କାଇଭ୍ କପି". Archived from the original on 2012-02-18. Retrieved 2012-08-24.
{{cite web}}: Cite has empty unknown parameter:|1=(help) - ↑ Indian History. Allied Publishers. pp. 15–. ISBN 978-81-8424-568-4. Retrieved 24 August 2012.
- ↑ Debi P. Mishra (1 January 1998). People's Revolt in Orissa: A Study of Talcher. Atlantic Publishers & Dist. pp. 212–. ISBN 978-81-7156-739-3. Retrieved 24 August 2012.
- ↑ "Doyen of Orissa journalism passes away". Rediff News. 12 February 1998. Retrieved 28 November 2015.
- ↑ http://orissa.gov.in/e-magazine/Orissareview/2011/Apr/engpdf/19-30.pdf
- ↑ "ଆର୍କାଇଭ୍ କପି". Archived from the original on 2013-02-16. Retrieved 2012-08-24.
{{cite web}}: Cite has empty unknown parameter:|1=(help)