ଗଣମାଧ୍ୟମର ସ୍ୱାଧିନତା
ଗଣମାଧ୍ୟମର ସ୍ୱାଧୀନତା ବା ମେଡ଼ିଆର ସ୍ୱାଧୀନତା ହେଉଛି ମୌଳିକ ନୀତି ଯେ ମୁଦ୍ରିତ ଏବଂ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ ମିଡିଆ, ବିଶେଷକରି ପ୍ରକାଶିତ ସାମଗ୍ରୀ ସମେତ ବିଭିନ୍ନ ଗଣମାଧ୍ୟମ ମାଧ୍ୟମରେ ଯୋଗାଯୋଗ ଏବଂ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିକୁ ମୁକ୍ତ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରିବାର ଅଧିକାର ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯିବା ଉଚିତ୍ । ଏଭଳି ସ୍ୱାଧୀନତାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଅତ୍ୟଧିକ ପଛୁଆ ରାଜ୍ୟରୁ ହସ୍ତକ୍ଷେପ ନ ହେବା; ସମ୍ବିଧାନ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ ାନ୍ୟ ଆଇନଗତ ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ନିରାପତ୍ତା ମାଧ୍ୟମରେ ଏହାର ସଂରକ୍ଷଣ ଦାବି କରାଯାଇପାରେ । ଏହା ପେଡ୍ ପ୍ରେସର ବିରୋଧୀ, ଯେଉଁଠାରେ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ, ପୋଲିସ ସଂଗଠନ ଏବଂ ସରକାରଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କର କପିରାଇଟ୍ ପାଇଁ ଦେୟ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଏ ।
ସରକାରୀ ସୂଚନାକୁ ସମ୍ମାନ ନଦେଇ, କୌଣସି ସରକାର କେଉଁ ସାମଗ୍ରୀ ସାର୍ବଜନୀନ କିମ୍ବା ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ନିକଟରେ ପ୍ରକାଶ କରିବାରୁ ସୁରକ୍ଷିତ ତାହା ପୃଥକ କରିପାରିବେ । ଦୁଇଟି କାରଣ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ କାରଣ ରୁ ରାଜ୍ୟ ସାମଗ୍ରୀ ସୁରକ୍ଷିତ: ସୂଚନାକୁ ସମ୍ବେଦନଶୀଳ, ଶ୍ରେଣୀଭୁକ୍ତ କିମ୍ବା ଗୁପ୍ତ ଭାବରେ ବର୍ଗୀକରଣ କରିବା କିମ୍ବା ଜାତୀୟ ସ୍ୱାର୍ଥରକ୍ଷା ପାଇଁ ସୂଚନାର ପ୍ରାସଙ୍ଗିକତା। ଅନେକ ସରକାର "ସୂର୍ଯ୍ୟକିରଣ ଆଇନ" କିମ୍ବା ସୂଚନା ସ୍ୱାଧୀନତା ଆଇନ ଅଧୀନରେ ଅଛନ୍ତି ଯାହା ଜାତୀୟ ସ୍ୱାର୍ଥର ପରିସରକୁ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରେ ଏବଂ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ସୂଚନା ପାଇବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ କରେ ।
ଜାତିସଂଘର ୧୯୪୮ ର ସାର୍ବଜନୀନ ମାନବାଧିକାର ଘୋଷଣାନାମାରେ କୁହାଯାଇଛି: "ସମସ୍ତଙ୍କର ମତ ଓ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତା ଅଧିକାର ଅଛି; ଏହି ଅଧିକାର ରେ ବିନା ହସ୍ତକ୍ଷେପରେ ମତାମତ ରଖିବାର ସ୍ୱାଧୀନତା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ, ଏବଂ ସୀମା ନିର୍ବିଶେଷରେ ଯେକୌଣସି ଗଣମାଧ୍ୟମ ମାଧ୍ୟମରେ ସୂଚନା ଏବଂ ଧାରଣା ଖୋଜିବା, ଗ୍ରହଣ କରିବା ଏବଂ ପ୍ରଦାନ କରିବାର ସ୍ୱାଧୀନତା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।[୧]
ଆତ୍ମ-ପ୍ରକାଶନ ସହିତ ସମ୍ପର୍କ ସମ୍ପାଦନା
ପ୍ରେସର ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ ସରକାର କିମ୍ବା ଧାର୍ମିକ ଅନୁଷ୍ଠାନ ପରି ବାହ୍ୟ ସଂସ୍ଥାର ହସ୍ତକ୍ଷେପ ଅଭାବ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ ନାହିଁ, ବରଂ ଲେଖକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କ ରଚନାକୁ ଅନ୍ୟ ଲୋକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରକାଶିତ କରିବାର ଅଧିକାର ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ ।[୨] ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଆମେରିକୀୟ ସାମ୍ବାଦିକ ଏ.ଜେ.ଲିବ୍ଲିଙ୍ଗ୍ ଏହି ଧାରଣାକୁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଭାବରେ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରି ଲେଖିଥିଲେ, "ପ୍ରେସର ସ୍ୱାଧୀନତା କେବଳ ସେମାନଙ୍କୁ ହିଁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରାଯାଏ"। ପ୍ରେସର ସ୍ୱାଧୀନତା ମୁଦ୍ରକ କିମ୍ବା ପ୍ରକାଶକଙ୍କୁ ପ୍ରକାଶକ ଯାହା ପ୍ରକାଶ କରିବାକୁ ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି ତାହା ଉପରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଦେଇଥାଏ, ଯେଉଁଥିରେ କୌଣସି କାରଣରୁ କୌଣସି ଜିନିଷ ଛାପିବାକୁ ମନା କରିବାର ଅଧିକାର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।[୨] ଯଦି ଲେଖକ କୌଣସି ପ୍ରକାଶକଙ୍କ ସହ ସ୍ୱେଚ୍ଛାକୃତ ରାଜିନାମା କରି ଲେଖକଙ୍କ କୃତି ରଚନା କରିପାରିବେ ନାହିଁ, ତେବେ ଲେଖକଙ୍କୁ ଆତ୍ମ ପ୍ରକାଶନ ଆଡକୁ ମୁହାଁଇବାକୁ ପଡିବ ।
ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ପ୍ରେସ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାର ସ୍ଥିତି ସମ୍ପାଦନା
ଆଇନଗତ ସଂଜ୍ଞା ବ୍ୟତୀତ, ଅନେକ ବେସରକାରୀ ସଂଗଠନ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ପ୍ରେସ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାର ସ୍ତରକୁ ବିଚାର କରିବା ପାଇଁ ଅନ୍ୟ ମାନଦଣ୍ଡ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି । କେତେକ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ତାଲିକା ସୃଷ୍ଟି କରନ୍ତି, ଅନ୍ୟମାନେ ମାତ୍ରାତ୍ମକ ଡାଟା ଉପରେ ଆଧାରିତ:
- ରିପୋର୍ଟର୍ସ ବିଦାଉଟ୍ ବର୍ଡର୍ସ ଟିଭି ଏବଂ ରେଡିଓରେ ସରକାରୀ ଏକଛତ୍ରବାଦର ଅସ୍ତିତ୍ୱ, ଗଣମାଧ୍ୟମରେ ସେନ୍ସରସିପ୍ ଏବଂ ସେଲ୍ଫ-ସେନ୍ସରସିପ୍ ର ଅସ୍ତିତ୍ୱ ଏବଂ ଗଣମାଧ୍ୟମର ସାମଗ୍ରିକ ସ୍ୱାଧୀନତା ଏବଂ ପ୍ରେସ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ସ୍ତରରେ ଦେଶଗୁଡ଼ିକୁ ମାନ୍ୟତା ଦେବା ପାଇଁ ବିଦେଶୀ ସାମ୍ବାଦିକମାନେ ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିବା ଅସୁବିଧାଗୁଡ଼ିକୁ ବିଚାରକୁ ନେଇଥାଏ।
- କମିଟି ଟୁ ପ୍ରୋଟେକ୍ଟ ଜର୍ଣ୍ଣାଲିଷ୍ଟ (ସିପିଜେ) ଯୋଜନାବଦ୍ଧ ଭାବେ ସେମାନଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ପ୍ରତିଶୋଧ ନେବା ପାଇଁ ହତ୍ୟା ଓ ଜେଲରେ ଥିବା ସାମ୍ବାଦିକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଉପରେ ନଜର ରଖିଥାଏ। ଏଥିରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ସ୍ୱାଧୀନ ଗବେଷଣା, ତଥ୍ୟ ସନ୍ଧାନ ଅଭିଯାନ ଏବଂ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ଦେଶମାନଙ୍କରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ ସାମ୍ବାଦିକଙ୍କ ସମେତ ବିଦେଶୀ ସମ୍ବାଦଦାତାଙ୍କ ନେଟୱାର୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରେସ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ଟ୍ରାକ୍ କରି ସାମ୍ବାଦିକମାନଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ସାମ୍ବାଦିକତାର ଉପକରଣ ବ୍ୟବହାର କରୁଛି। ସିପିଜେ ୧୧୯ରୁ ଅଧିକ ମୁକ୍ତ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତି ସଂଗଠନର ଏକ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ନେଟୱାର୍କ ଇଣ୍ଟରନ୍ୟାସନାଲ ଫ୍ରିଡମ୍ ଅଫ୍ ଏକ୍ସପ୍ରେସନ ଏକ୍ସଚେଞ୍ଜ ମାଧ୍ୟମରେ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ଅନ୍ୟ ପ୍ରେସ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗଠନଗୁଡିକ ସହିତ ମାମଲା ଭାଙ୍ଗିବା ବିଷୟରେ ସୂଚନା ଅଂଶୀଦାର କରେ । ସିପିଜେ ମଧ୍ୟ ସାମ୍ବାଦିକ ହତ୍ୟା ମାମଲାରେ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ଉପରେ ନଜର ରଖିଥାଏ। ସିପିଜେ କର୍ମଚାରୀମାନେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ମାମଲା ପାଇଁ କଠୋର ମାନଦଣ୍ଡ ପ୍ରୟୋଗ କରନ୍ତି; ଗବେଷକମାନେ ସ୍ୱାଧୀନ ଭାବରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ମୃତ୍ୟୁ କିମ୍ବା କାରାଦଣ୍ଡ ପଛର ପରିସ୍ଥିତିର ଅନୁସନ୍ଧାନ ଏବଂ ଯାଞ୍ଚ କରନ୍ତି ।
- ଫ୍ରିଡମ୍ ହାଉସ୍ ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଅଧିକ ସାଧାରଣ ରାଜନୈତିକ ଏବଂ ଅର୍ଥନୈତିକ ପରିବେଶକୁ ଅଧ୍ୟୟନ କରି ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରେ ଯେ ନିର୍ଭରଶୀଳତାର ସମ୍ପର୍କ ଅଛି କି ନାହିଁ ଯାହା ଅଭ୍ୟାସରେ ପ୍ରେସ ସ୍ୱାଧୀନତାର ସ୍ତରକୁ ସୀମିତ କରେ ଯାହା ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ରହିପାରେ । ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ପ୍ୟାନେଲ ପ୍ରେସ୍ ଫ୍ରିଡମ୍ ସ୍କୋରର ଆକଳନ କରନ୍ତି ଏବଂ ୧୦୦ ପଏଣ୍ଟ ସ୍କେଲ ଆଧାରରେ ସାମ୍ବାଦିକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ରାଜନୈତିକ, ଅର୍ଥନୈତିକ, ଆଇନଗତ ଏବଂ ନିରାପତ୍ତା ସ୍ଥିତିର ବିଶ୍ଳେଷଣ କରୁଥିବା ଏକ ଭାରିତ ସ୍କୋରିଂ ସିଷ୍ଟମ ଅନୁଯାୟୀ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦେଶର ସାରଣୀ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତି । ଏହା ପରେ ଏହା ଦେଶଗୁଡ଼ିକୁ ଏକ ମୁକ୍ତ, ଆଂଶିକ ମୁକ୍ତ କିମ୍ବା ମୁକ୍ତ ପ୍ରେସ୍ ନଥିବା ଭାବରେ ଶ୍ରେଣୀଭୁକ୍ତ କରେ ।[୩]
ପ୍ରତିବର୍ଷ କମିଟି ଟୁ ପ୍ରୋଟେକ୍ଟ ଜର୍ଣ୍ଣାଲିଷ୍ଟମାନେ ସେମାନଙ୍କ ଚାକିରି ସମ୍ବନ୍ଧରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିବା ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟରତ ସାମ୍ବାଦିକମାନଙ୍କର ଏକ ବିସ୍ତୃତ ତାଲିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତି, ଯେଉଁଥିରେ ଏକ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଡାଟାବେସ୍ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ମୃତ ସାମ୍ବାଦିକଙ୍କ ପ୍ରୋଫାଇଲ୍ ଏବଂ ଜେଲରେ ଥିବା ସାମ୍ବାଦିକମାନଙ୍କର ବାର୍ଷିକ ଜନଗଣନା (ଡିସେମ୍ବର ୧ ମଧ୍ୟରାତ୍ରି ସୁଦ୍ଧା) ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ୨୦୧୭ ମସିହାରେ ଜେଲରେ ଥିବା ସାମ୍ବାଦିକଙ୍କ ରେକର୍ଡ ତଥ୍ୟ ୨୬୨ରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ତୁର୍କୀ, ଚୀନ୍ ଏବଂ ଇଜିପ୍ଟରେ ଜେଲରେ ଥିବା ସମସ୍ତ ବିଶ୍ୱ ସାମ୍ବାଦିକଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅଧାରୁ ଅଧିକ ଅଛନ୍ତି।[୪]
କମିଟି ଟୁ ପ୍ରୋଟେକ୍ଟ ଜର୍ଣ୍ଣାଲିଷ୍ଟର ୨୦୧୯ ର ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ୨୦୧୯ରେ ପ୍ରାୟ ୨୫ ଜଣ ସାମ୍ବାଦିକଙ୍କୁ ଡ୍ୟୁଟି ସମୟରେ ହତ୍ୟା କରାଯାଇଛି।[୪] ୨୦୦୨ ପରଠାରୁ ଏହି ସଂଖ୍ୟା ସର୍ବନିମ୍ନ ବୋଲି ଦାବି କରାଯାଉଛି, ଯେଉଁ ବର୍ଷ ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରୁ ରିପୋର୍ଟିଂ କରୁଥିବା ବେଳେ ଅତି କମରେ ୨୧ ଜଣ ସାମ୍ବାଦିକଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରାଯାଇଥିଲା।[୫] ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ରିପୋର୍ଟର୍ସ ବିଦାଉଟ୍ ବର୍ଡର୍ସ (ଆର୍ଏସ୍ଏଫ୍) ୪୯ଟି ହତ୍ୟା କାଣ୍ଡ ରିପୋର୍ଟ କରିଛି, ଯାହା କି ୨୦୦୩ ପରଠାରୁ ସର୍ବନିମ୍ନ। ସାମ୍ବାଦିକଙ୍କ ଜୀବନ ପ୍ରତି ବିପଦ ଲାଗି ରହିଥିବା ଆଶଙ୍କାରେ ପ୍ରମୁଖ ଗଣମାଧ୍ୟମ ପ୍ରତିନିଧିମାନେ ଆଶଙ୍କା ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୧୮ରେ ସାଉଦି ସାମ୍ବାଦିକ ଜମାଲ ଖାସୋଗି ଏବଂ ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୧୭ରେ ମାଲ୍ଟିଜ୍ ବ୍ଲଗର ଡାଫ୍ନେ କାରୁଆନା ଗାଲିଜିଆଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରାଯିବା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ାରୋପ କରି "ସାମ୍ବାଦିକ ହତ୍ୟାରେ ଦାୟିତ୍ୱହୀନତା ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ" ସମୟରେ କ୍ଷେତ୍ର ଭିତରେ ସାମ୍ବାଦିକମାନଙ୍କ ହତ୍ୟା ହ୍ରାସ ଘଟିଥିଲା।[୬]
ପ୍ରତିବର୍ଷ ରିପୋର୍ଟର୍ସ ବିଦାଉଟ୍ ବର୍ଡର୍ସ ପ୍ରେସ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଦେଶଗୁଡ଼ିକର ଏକ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ମାନ୍ୟତା ସ୍ଥାପିତ କରିଥାଏ। ପ୍ରେସ୍ ଫ୍ରିଡମ୍ ଇଣ୍ଡେକ୍ସ ତାଲିକା ଆରଡବ୍ଲ୍ୟୁବିର ଅଂଶୀଦାର ସଂଗଠନର ସଦସ୍ୟ ତଥା ଗବେଷକ, ଆଇନଜୀବୀ ଏବଂ ମାନବାଧିକାର କର୍ମୀଙ୍କ ଭଳି ସମ୍ପୃକ୍ତ ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କୁ ପଠାଯାଇଥିବା ସର୍ଭେର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଉପରେ ଆଧାରିତ । ଏହି ସର୍ବେକ୍ଷଣରେ ସାମ୍ବାଦିକ ଓ ଗଣମାଧ୍ୟମ ଉପରେ ସିଧାସଳଖ ଆକ୍ରମଣ ଏବଂ ବେସରକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ଭଳି ମୁକ୍ତ ଗଣମାଧ୍ୟମ ଉପରେ ଚାପର ଅନ୍ୟ ପରୋକ୍ଷ ଉତ୍ସ ବିଷୟରେ ପ୍ରଶ୍ନ ପଚରାଯାଇଛି।
୨୦୨୨ରେ ସର୍ବାଧିକ ପ୍ରେସ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ଥିବା ଆଠଟି ଦେଶ ହେଉଛି: ନରୱେ, ଡେନମାର୍କ, ସ୍ୱିଡେନ, ଏଷ୍ଟୋନିଆ, ଫିନଲାଣ୍ଡ, ଆୟର୍ଲାଣ୍ଡ, ପର୍ତ୍ତୁଗାଲ ଏବଂ କୋଷ୍ଟାରିକା । ସର୍ବନିମ୍ନ ପ୍ରେସ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ଥିବା ଦଶଟି ଦେଶ ହେଉଛି ଉତ୍ତର କୋରିଆ, ଇରିଟ୍ରିଆ, ଇରାନ, ତୁର୍କମେନିସ୍ତାନ, ମିଆଁମାର, ଚୀନ୍, ଭିଏତନାମ, କ୍ୟୁବା, ଇରାକ ଏବଂ ସିରିଆ।[୮]
ପ୍ରେସର ସ୍ୱାଧୀନତା ସମ୍ପାଦନା
ଫ୍ରିଡମ୍ ଅଫ୍ ଦି ପ୍ରେସ୍ ହେଉଛି ଆମେରିକାର ଏକ ଅଣଲାଭକାରୀ ସଂସ୍ଥା ଫ୍ରିଡମ୍ ହାଉସ୍ର ଏକ ବାର୍ଷିକ ରିପୋର୍ଟ। ବିଶ୍ୱର ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଷ୍ଟ୍ର ଏବଂ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିବାଦୀୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଗଣମାଧ୍ୟମ ଦ୍ୱାରା ଉପଭୋଗ କରାଯାଉଥିବା ସ୍ୱାଧୀନତା ଏବଂ ସମ୍ପାଦକୀୟ ସ୍ୱାଧୀନତାର ସ୍ତରକୁ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଭାବରେ ମାପିବା ପାଇଁ ଏହା ଜଣାଶୁଣା । ସ୍ୱାଧୀନତାର ସ୍ତର 1 (ସର୍ବାଧିକ ମାଗଣା) ରୁ 100 (ସର୍ବନିମ୍ନ ମାଗଣା) ସ୍କେଲରେ ସ୍କୋର କରାଯାଏ । ମୌଳିକ ଆଧାରରେ ଦେଶଗୁଡ଼ିକୁ ତିନି ପ୍ରକାରରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଏ:
ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ର ସମ୍ପାଦନା
ଏକ ମୁକ୍ତ ଏବଂ ସ୍ୱାଧୀନ ଗଣମାଧ୍ୟମକୁ ଏକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ, ସୁସ୍ଥ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଇଛି । ସେନ୍ସରସିପ୍ ଅଭାବରୁ ସାମ୍ବାଦିକତା ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଓ ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟର ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷକ ଭାବରେ ରହିଛି, ଭୋଟରଙ୍କ ସଚେତନ ନାଗରିକତ୍ବ ବଜାୟ ରଖିବା ପାଇଁ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରୁଛି। ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ, "ଗଣମାଧ୍ୟମ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ମାଧ୍ୟମରେ କିମ୍ବା ଆତ୍ମ-ସେନ୍ସରସିପ୍ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରି ପ୍ରକାଶିତ କିମ୍ବା ପ୍ରସାରଣିତ ଖବର ବିଷୟବସ୍ତୁକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିବା ପାଇଁ ସରକାରୀ ପ୍ରୟାସ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ପାଇଁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଏବଂ ଆବଶ୍ୟକ ୀୟ ସୂଚନା ର ଉପଲବ୍ଧତା ପ୍ରତି ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କରେ ଏବଂ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଗୁଣବତ୍ତାକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରେ"।[୧୦] ଏକ ସ୍ୱାଧୀନ ପ୍ରେସ୍ "ରାଜନୈତିକ ଜ୍ଞାନ, ଅଂଶଗ୍ରହଣ ଏବଂ ମତଦାନ ହାର ବୃଦ୍ଧି କରିବାକୁ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ", ନାଗରିକ ଅଂଶଗ୍ରହଣର ଏକ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଚାଳକ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ ।
ଅଣଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଜ୍ୟ ସମ୍ପାଦନା
ତୁର୍କୀ, ଚାଇନା, ଇଜିପ୍ଟ, ଇରିଟ୍ରିଆ ଏବଂ ସାଉଦି ଆରବରେ ୨୦୧୮ରେ ଜେଲରେ ଥିବା ସମସ୍ତ ସାମ୍ବାଦିକଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୭୦% ଥିଲେ।[୧୧] ସିପିଜେ ରିପୋର୍ଟ କରିଛି ଯେ ଚୀନ୍, ତୁର୍କୀ, ସାଉଦି ଆରବ ଏବଂ ଇଜିପ୍ଟ ପରେ ସବୁଠାରୁ ଖରାପ ଜେଲର ହେଉଛନ୍ତି ଇରିଟ୍ରିଆ, ଭିଏତନାମ ଏବଂ ଇରାନ।[୧୨]
ରିପୋର୍ଟର୍ସ ବିଦାଉଟ୍ ବର୍ଡର୍ସ ଅନୁଯାୟୀ, ବିଶ୍ୱର ଏକ ତୃତୀୟାଂଶରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ସେହି ଦେଶରେ ବାସ କରନ୍ତି ଯେଉଁଠାରେ ପ୍ରେସ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ନାହିଁ।[୧୩] ଏହି ଲୋକମାନେ ସେହି ଦେଶରେ ରହୁଛନ୍ତି ଯେଉଁଠାରେ ଗଣତନ୍ତ୍ର ବ୍ୟବସ୍ଥା ନାହିଁ କିମ୍ବା ଯେଉଁଠାରେ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଗମ୍ଭୀର ତ୍ରୁଟି ରହିଛି ।[୧୪]
ଅଧିକାଂଶ ଅଣଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପାଇଁ ପ୍ରେସର ସ୍ୱାଧୀନତା ଏକ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସମସ୍ୟାଜନକ ସମସ୍ୟା/ଧାରଣା, କାରଣ ଆଧୁନିକ ଯୁଗରେ, ଅଧିକାଂଶ ଅଣଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ସରକାର ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ସହ ଜଡିତ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଅସ୍ତିତ୍ୱ ପାଇଁ ସୂଚନାର ପ୍ରବେଶର କଠୋର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ । ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ, ଅଧିକାଂଶ ଅଣଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ସମାଜ ଏକ ବିଦ୍ୟମାନ ରାଜନୈତିକ ଶକ୍ତି ଭିତ୍ତିଭୂମି ବଜାୟ ରଖିବା ଏବଂ ବିବାଦୀୟ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଅନୁମୋଦିତ "ସରକାରୀ ଲାଇନ"କୁ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରିବା ପାଇଁ ଗଣମାଧ୍ୟମ କିମ୍ବା ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସାମ୍ବାଦିକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା କୌଣସି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରୟାସକୁ ଦମନ କରିବା ପାଇଁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରଚାରକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ ସରକାରୀ ସମ୍ବାଦ ସଂଗଠନଗୁଡ଼ିକୁ ନିୟୋଜିତ କରନ୍ତି । ଏଭଳି ଦେଶମାନଙ୍କରେ ଗ୍ରହଣୀୟ ବିବେଚିତ ଅଞ୍ଚଳର ସୀମାନ୍ତରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ସାମ୍ବାଦିକମାନେ ଅନେକ ସମୟରେ ନିଜକୁ ରାଜ୍ୟର ଏଜେଣ୍ଟମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଯଥେଷ୍ଟ ଧମକଚମକ ଦେଉଛନ୍ତି। ଏହା ସେମାନଙ୍କ ବୃତ୍ତିଗତ କ୍ୟାରିୟର (ଗୁଳିଚାଳନା, ବୃତ୍ତିଗତ କଳା ତାଲିକାଭୁକ୍ତ କରିବା) ପାଇଁ ସରଳ ଧମକଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ହତ୍ୟା ଧମକ, ଅପହରଣ, ନିର୍ଯାତନା ଏବଂ ହତ୍ୟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହୋଇପାରେ ।
ଇତିହାସ ସମ୍ପାଦନା
ୟୁରୋପ ସମ୍ପାଦନା
କେନ୍ଦ୍ରୀୟ, ଉତ୍ତର ଏବଂ ପଶ୍ଚିମ ୟୁରୋପରେ ପ୍ରେସର ସ୍ୱାଧୀନତା ସମେତ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାର ଏକ ଦୀର୍ଘ ପରମ୍ପରା ରହିଛି । ଦ୍ବିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଥିବା ୟୁନାଇଟେଡ୍ ପ୍ରେସ୍ ତାର ସେବାର ସଭାପତି ହ୍ୟୁ ବେଲି ଖବର ପ୍ରସାରଣର ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ। ୧୯୪୪ ମସିହାରେ ସେ ସମ୍ବାଦ ଉତ୍ସ ଏବଂ ପ୍ରସାରଣର ଏକ ଖୋଲା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏବଂ ସମ୍ବାଦର ସର୍ବନିମ୍ନ ସରକାରୀ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପାଇଁ ଆହ୍ୱାନ ଦେଇଥିଲେ । ୧୯୪୮ ରେ ସୂଚନା ସ୍ୱାଧୀନତା ଉପରେ ଜେନେଭା ସମ୍ମିଳନୀରେ ତାଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତାବ ପ୍ରସାରିତ ହୋଇଥିଲା କିନ୍ତୁ ସୋଭିଏତ ଏବଂ ଫ୍ରାନ୍ସ ଦ୍ୱାରା ଏହାକୁ ଅବରୋଧ କରାଯାଇଥିଲା ।[୧୭]
ଗଣମାଧ୍ୟମ ସ୍ୱାଧୀନତା ହେଉଛି ଏକ ମୌଳିକ ଅଧିକାର ଯାହା ୟୁରୋପୀୟ ସଂଘର ସମସ୍ତ ସଦସ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ର ଏବଂ ଏହାର ନାଗରିକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ, ଯାହା ୟୁରୋପୀୟ ସଂଘର ମୌଳିକ ଅଧିକାର ଚାର୍ଟର ଏବଂ ମାନବାଧିକାର ଉପରେ ୟୁରୋପୀୟ ଚୁକ୍ତିରେ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରାଯାଇଛି ।[୧୮]:1 ୟୁରୋପୀୟ ସଂଘ ର ସମ୍ପ୍ରସାରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା ରେ ଗଣମାଧ୍ୟମ ର ସ୍ୱାଧୀନତାର ଗ୍ୟାରେଣ୍ଟିକୁ "ୟୁରୋପୀୟ ସଂଘର ଅଂଶ ହେବା ପାଇଁ ଏକ ଦେଶର ପ୍ରସ୍ତୁତିର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ସୂଚକ" ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।[୧୯]
ୟୁନାଇଟେଡ଼ କିଙ୍ଗଡମ ସମ୍ପାଦନା
ନ୍ୟୁୟର୍କ ଟାଇମ୍ସ ଅନୁଯାୟୀ, "ବ୍ରିଟେନରେ ଏକ ମୁକ୍ତ, ଜିଜ୍ଞାସୀ ଗଣମାଧ୍ୟମର ଦୀର୍ଘ ପରମ୍ପରା ଅଛି", କିନ୍ତୁ "[ଉ] ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ପରି ବ୍ରିଟେନର ମଧ୍ୟ ପ୍ରେସ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାର କୌଣସି ସାମ୍ବିଧାନିକ ଗ୍ୟାରେଣ୍ଟି ନାହିଁ। ୧୬୯୫ ମସିହାରେ ଗ୍ରେଟ୍ ବ୍ରିଟେନରେ ପ୍ରେସର ସ୍ୱାଧୀନତା ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ଦି ଗାର୍ଡିଆନ୍ ର ପୂର୍ବତନ ସମ୍ପାଦକ ଆଲାନ୍ ରୁସ୍ବ୍ରିଜର୍ କହିଥିଲେ: "ଯେତେବେଳେ ଲୋକମାନେ ସାମ୍ବାଦିକ କିମ୍ବା ଖବରକାଗଜକୁ ଲାଇସେନ୍ସ ଦେବା ବିଷୟରେ କଥା ହୁଅନ୍ତି, ସେତେବେଳେ ସେମାନଙ୍କୁ ଇତିହାସକୁ ପଠାଇବା ପ୍ରବୃତ୍ତି ହେବା ଉଚିତ୍ । ୧୬୯୫ରେ ବ୍ରିଟେନରେ ପ୍ରେସର ଲାଇସେନ୍ସ କିପରି ଉଚ୍ଛେଦ କରାଗଲା ସେ ବିଷୟରେ ପଢନ୍ତୁ । ମନେ ରଖନ୍ତୁ ଯେ ଏଠାରେ ଜିତିଥିବା ସ୍ୱାଧୀନତା କିପରି ବାକି ବିଶ୍ୱ ପାଇଁ ଏକ ଆଦର୍ଶ ପାଲଟିଗଲା ଏବଂ ଆମେ ସେହି ସ୍ୱାଧୀନତାଗୁଡ଼ିକୁ କିପରି ସୁରକ୍ଷା ଦେଉଛୁ ତାହା ଦେଖିବା ପାଇଁ ବିଶ୍ୱ ଏବେ ବି ଆମକୁ କିପରି ଦେଖୁଛି ସେ ବିଷୟରେ ସଚେତନ ରୁହନ୍ତୁ।[୨୦][୨୧]
୧୬୯୪ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗ୍ରେଟ୍ ବ୍ରିଟେନରେ ଲାଇସେନ୍ସର ଏକ ବିସ୍ତୃତ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା; ସବୁଠାରୁ ସଦ୍ୟତମ ଘଟଣା ପ୍ରେସ୍ ଲାଇସେନ୍ସିଂ ଆକ୍ଟ, ୧୬୬୨ରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା। ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଦିଆଯାଇଥିବା ଲାଇସେନ୍ସ ବିନା କୌଣସି ପ୍ରକାଶନକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଇନଥିଲା । ୫୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଗୃହଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଜନ୍ ମିଲ୍ଟନ୍ ତାଙ୍କର ପୁସ୍ତକ ଆରିଓପାଜିଟିକା (୧୬୪୪) ଲେଖିଥିଲେ ।[୨୨] ଏହି କାର୍ଯ୍ୟରେ ମିଲ୍ଟନ୍ ଏହି ପ୍ରକାର ସରକାରୀ ସେନ୍ସରସିପ୍ ବିରୋଧରେ ଦୃଢ଼ ଯୁକ୍ତି ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଏହି ଧାରଣାକୁ ସମାଲୋଚନା କରି ଲେଖିଥିଲେ, "ଯେତେବେଳେ ଋଣଦାତା ଏବଂ ଅପରାଧୀମାନେ ବିନା ରକ୍ଷକରେ ବିଦେଶ ଚାଲିପାରନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କ ଶୀର୍ଷକରେ ଦୃଶ୍ୟମାନ ଜେଲର୍ ବିନା ଅଶ୍ଳୀଳ ପୁସ୍ତକ ଗୁଡ଼ିକ ଉତ୍ତେଜିତ ହେବା ଉଚିତ ୍ ନୁହେଁ। ଯଦିଓ ସେହି ସମୟରେ ଲାଇସେନ୍ସ ପ୍ରଥାକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ଏହା କିଛି କରିନଥିଲା, କିନ୍ତୁ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଏହାକୁ ପ୍ରେସ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାର ସବୁଠାରୁ ବଳିଷ୍ଠ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଭାବରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମାଇଲଖୁଣ୍ଟ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯିବ ।[୨୨]
ମିଲଟନଙ୍କ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଯୁକ୍ତି ଥିଲା ଯେ ବ୍ୟକ୍ତି ଯୁକ୍ତି ବ୍ୟବହାର କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ଏବଂ ଠିକ୍କୁ ଭୁଲ ଏବଂ ଭଲକୁ ଖରାପଠାରୁ ପୃଥକ କରିବାରେ ସକ୍ଷମ । ଏହି ରାସନ ଅଧିକାର ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ହେବା ପାଇଁ, ବ୍ୟକ୍ତିଜଣକ "ଏକ ମୁକ୍ତ ଏବଂ ଖୋଲା ମୁକାବିଲା"ରେ ତାଙ୍କ ସାଥୀ ପୁରୁଷଙ୍କ ଧାରଣାରେ ଅସୀମିତ ଆକସେସ୍ ପାଇବା ଆବଶ୍ୟକ। ମିଲଟନଙ୍କ ଲେଖାରେ ଧାରଣାର ଖୋଲା ବଜାରର ଧାରଣା ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା, ଏହି ଧାରଣା ଥିଲା ଯେ ଯେତେବେଳେ ଲୋକମାନେ ପରସ୍ପର ବିରୋଧରେ ଯୁକ୍ତି କରନ୍ତି, ସେତେବେଳେ ଭଲ ଯୁକ୍ତି ପ୍ରଚଳିତ ହେବ । ଗ୍ରେଟ୍ ବ୍ରିଟେନରେ ବ୍ୟାପକ ଭାବରେ ନିଷିଦ୍ଧ ହୋଇଥିବା ଭାଷଣର ଏକ ରୂପ ଥିଲା ଦେଶଦ୍ରୋହୀ ଅପମାନ, ଏବଂ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଥିଲା ଯାହା ସରକାରଙ୍କୁ ସମାଲୋଚନା କରିବାକୁ ଏକ ଅପରାଧ ରେ ପରିଣତ କରିଥିଲା । ଷ୍ଟାର ଚେମ୍ବରର ଇଂରାଜୀ ଦରବାର ଅନୁଯାୟୀ ରାଜା ସର୍ବସାଧାରଣରେ ସମାଲୋଚନାରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱରେ ଥିଲେ ଏବଂ ସରକାରଙ୍କୁ ସମାଲୋଚନା କରୁଥିବା ବୟାନକୁ ବାରଣ କରାଯାଇଥିଲା। ସତ ଦେଶଦ୍ରୋହୀ ଅପମାନର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ନଥିଲା କାରଣ ସରକାରଙ୍କ ସମସ୍ତ ନିନ୍ଦାକୁ ରୋକିବା ଏବଂ ଦଣ୍ଡିତ କରିବା ଏହାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ।
ଲକ୍ ୧୬୯୫ମସିହାରେ ଲାଇସେନ୍ସ ଆଇନ ରଦ୍ଦ କରିବାରେ ଯୋଗଦାନ କରିଥିଲେ, ଯେଉଁଥିରେ ପ୍ରେସକୁ କୌଣସି ଲାଇସେନ୍ସର ଆବଶ୍ୟକତା ନଥିଲା । ତଥାପି ଅଷ୍ଟାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଜନ୍ ହର୍ନେ ଟେକେ ଏବଂ ଜନ୍ ୱିଲ୍କେସ୍ଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ 'ସୋସାଇଟି ଅଫ୍ ଦି ବିଲ୍ ଅଫ୍ ରାଇଟ୍ସ' ସଂସଦୀୟ ବିତର୍କ ପ୍ରକାଶ ପାଇଁ ଏକ ଅଭିଯାନ ଆୟୋଜନ କରିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କିଛି ଅପମାନର ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହା ୧୭୭୦ ମସିହାରେ ଆଲମନ, ମିଲର ଏବଂ ଉଡଫଲଙ୍କ ମାମଲାରେ କ୍ରାଉନର ତିନୋଟି ପରାଜୟ ରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା, ଯେଉଁମାନେ ସମସ୍ତେ ଜୁନିୟସ୍ଙ୍କ ଏକ ଚିଠି ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ଏବଂ ୧୭୭୧ ରେ ଜନ୍ ହ୍ଵେବଲଙ୍କୁ ଅସଫଳ ଗିରଫ କରିଥିଲେ । ତା'ପରେ ମୁକୁଟ ଅପମାନ ପ୍ରୟୋଗରେ ଅଧିକ ଯତ୍ନବାନ ହୋଇଥିଲେ; ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ପିଟରଲୁ ଗଣହତ୍ୟା ପରେ, ବର୍ଡେଟଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଥିଲେ, ଅପରପକ୍ଷେ, ଜୁନିୟସ୍ ମାମଲା ସରକାରଙ୍କ ଅଣ-ମାରାତ୍ମକ ଆଚରଣ ଏବଂ ନୀତି ବିଷୟରେ ଏକ ବ୍ୟଙ୍ଗ ଏବଂ କଟାକ୍ଷ ଉପରେ ଥିଲା ।
ବ୍ରିଟେନର ଆମେରିକୀୟ ଉପନିବେଶରେ, ପ୍ରଥମ ସମ୍ପାଦକମାନେ ସ୍ଥାନୀୟ ଗଭର୍ଣ୍ଣରଙ୍କୁ ସମାଲୋଚନା କରିବା ବେଳେ ସେମାନଙ୍କ ପାଠକମାନେ ଏହାକୁ ଉପଭୋଗ କରିଥିଲେ; ରାଜ୍ୟପାଳମାନେ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଲେ ଯେ ସେମାନେ ଖବରକାଗଜ ବନ୍ଦ କରିପାରିବେ। ସବୁଠାରୁ ନାଟକୀୟ ସଂଘର୍ଷ ୧୭୩୪ ମସିହାରେ ନ୍ୟୁୟର୍କରେ ହୋଇଥିଲା, ଯେଉଁଠାରେ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଜନ୍ ପିଟର ଜେଙ୍ଗରଙ୍କୁ ବ୍ୟଙ୍ଗାତ୍ମକ ଆକ୍ରମଣ ପ୍ରକାଶ ିତ ହେବା ପରେ ଅପରାଧିକ ଅପମାନ ପାଇଁ ବିଚାର ପାଇଁ ଆଣିଥିଲେ । ପ୍ରତିପକ୍ଷ ଓକିଲମାନେ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଥିଲେ ଯେ ଇଂରାଜୀ ସାଧାରଣ ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ, ସତ୍ୟ ହେଉଛି ଅପମାନ ବିରୋଧରେ ଏକ ବୈଧ ପ୍ରତିରକ୍ଷା। ପ୍ରେସର ସ୍ୱାଧୀନତା ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଆମେରିକୀୟ ହିରୋ ପାଲଟିଥିବା ଜେଙ୍ଗରଙ୍କୁ ଜୁରି ଦୋଷମୁକ୍ତ କରିଛନ୍ତି। ଫଳରେ ଗଣମାଧ୍ୟମ ଓ ସରକାରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍ତେଜନା ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା। ୧୭୬୦ ଦଶକର ମଧ୍ୟଭାଗ ବେଳକୁ ୧୩ଟି ଉପନିବେଶରେ ୨୪ଟି ସାପ୍ତାହିକ ଖବରକାଗଜ ଥିଲା ଏବଂ ଆମେରିକୀୟ ଖବରକାଗଜଗୁଡ଼ିକରେ ସରକାରଙ୍କ ଉପରେ ବ୍ୟଙ୍ଗାତ୍ମକ ଆକ୍ରମଣ ସାଧାରଣ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ପାଲଟିଥିଲା ।[୨୩]
ଭିକ୍ଟୋରିଆ ଯୁଗରେ ଗଣମାଧ୍ୟମ ପୂର୍ବ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ହୋଇଥିଲା, ଯାହା କିଛି ପାଠକଙ୍କୁ ନିରାଶ କରିଥିଲା । ଥୋମାସ କାର୍ଲାଇଲ ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧ "ଟାଇମ୍ସର ସଙ୍କେତ" (୧୮୨୯)ରେ କହିଥିଲେ ଯେ ଇଂଲଣ୍ଡର ପ୍ରକୃତ ଚର୍ଚ୍ଚ, ଏହି ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ଏହାର ଖବରକାଗଜର ସମ୍ପାଦକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ରହିଛି । ଏମାନେ ପ୍ରତିଦିନ, ସାପ୍ତାହିକ ଭାବେ ଲୋକଙ୍କୁ ଉପଦେଶ ଦିଅନ୍ତି; ନିଜେ ରାଜାମାନଙ୍କୁ ଚେତାବନୀ ଦେଉଛନ୍ତି; ଶାନ୍ତି କିମ୍ବା ଯୁଦ୍ଧ ପାଇଁ ପରାମର୍ଶ ଦେବା, ଏପରି ଏକ ଅଧିକାର ସହିତ ଯାହା କେବଳ ପ୍ରଥମ ସଂସ୍କାରକ ଏବଂ ପୋପମାନଙ୍କର ଏକ ଦୀର୍ଘ-ଅତୀତର ଶ୍ରେଣୀ ର ଅଧିକାରୀ ଥିଲେ "। ସେହିଭଳି ଚାର୍ଲସ ଡିକେନ୍ସ ତାଙ୍କ ପିକ୍ୱିକ୍ ପେପର୍ସ (୧୮୩୭)ରେ ଖବରକାଗଜଗୁଡ଼ିକୁ କେବଳ ୱିଗ୍ସ କିମ୍ବା ଟୋରିମାନଙ୍କର "ମନୋନୀତ ଅଙ୍ଗ ଏବଂ ପ୍ରତିନିଧି" ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ ଏବଂ ସେମାନେ ପକ୍ଷଗୁଡ଼ିକର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ପାଇଁ "ମୂଳତଃ ଏବଂ ଅନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଭାବରେ ଆବଶ୍ୟକ" ଥିଲେ ।[୨୪]
- ଯଦି ସମଗ୍ର ମାନବ ଜାତି ଗୋଟିଏ ମତର ହୋଇଥାଆନ୍ତା, ଏବଂ କେବଳ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ବିପରୀତ ମତର ହୁଅନ୍ତି, ତେବେ ମାନବଜାତି ସେହି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଚୁପ୍ କରାଇବାରେ ଅଧିକ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ହୋଇନଥାନ୍ତା, ଯଦି ତାଙ୍କ ପାଖରେ କ୍ଷମତା ଥାଆନ୍ତା, ତେବେ ସେ ମାନବ ଜାତିକୁ ଚୁପ୍ କରାଇବାରେ ଯଥାର୍ଥ ହୋଇଥାନ୍ତେ।[୨୫]
ଡିସେମ୍ବର ୧୮୧୭ରେ ଲେଖକ ତଥା ବ୍ୟଙ୍ଗଶିଳ୍ପୀ ୱିଲିୟମ୍ ହୋନଙ୍କ ତିନୋଟି ରାଜନୈତିକ ପମ୍ଫଲେଟ୍ ପ୍ରକାଶ ନ କରିବା ଏକ ମୁକ୍ତ ପ୍ରେସ୍ ଲଢ଼େଇରେ ଏକ ଐତିହାସିକ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ ।
ଡେନମାର୍କ-ନରୱେ ସମ୍ପାଦନା
ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୪, ୧୭୭୦ରୁ ଅକ୍ଟୋବର ୭, ୧୭୭୧ ମଧ୍ୟରେ ଡେନମାର୍କ-ନରୱେ ରାଜ୍ୟ ୟୁରୋପର ଯେକୌଣସି ଦେଶର ସବୁଠାରୁ ଅବାଧ ପ୍ରେସ ସ୍ୱାଧୀନତା ପାଇଥିଲା । ଏହା ଜୋହାନ ଫ୍ରେଡ୍ରିକ୍ ଷ୍ଟ୍ରୁଏନସିଙ୍କ ଶାସନ କାଳରେ ଘଟିଥିଲା, ଯାହାର ଦ୍ୱିତୀୟ କାର୍ଯ୍ୟ ଥିଲା ପୁରୁଣା ସେନ୍ସରସିପ୍ ଆଇନକୁ ଉଚ୍ଛେଦ କରିବା । ତେବେ ସ୍ଟ୍ରୁନ୍ସିଙ୍କ ନିଜ ଶାସନ ପ୍ରତି ସମାଲୋଚନାମୂଳକ ଏବଂ ଅଧିକାଂଶ ସମୟରେ ଅପମାନଜନକ ବହୁ ସଂଖ୍ୟାରେ ବେନାମୀ ପମ୍ଫଲେଟ୍ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିବାରୁ ସେ ବର୍ଷକ ପରେ, ଅକ୍ଟୋବର ୭, ୧୭୭୧ରେ ପ୍ରେସ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ସମ୍ପର୍କରେ କିଛି ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ପୁନଃସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ।[୨୬]
ଇଟାଲି ସମ୍ପାଦନା
୧୯୪୬ରେ ରାଜତନ୍ତ୍ରଉଚ୍ଛେଦ ଏବଂ ୧୯୪୮ରେ ସମ୍ବିଧାନ ଉଚ୍ଛେଦ ପରେ ଇଟାଲୀ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରେସର ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିଛି, ଯେପରି ଧାରା ୨୧, ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୨ ଏବଂ ୩ରେ କୁହାଯାଇଛି:[୨୭]
ସାର୍ବଜନୀନ ନୈତିକତା ପ୍ରତି ଆପତ୍ତିଜନକ ପ୍ରକାଶନ, ପ୍ରଦର୍ଶନ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପ୍ରଦର୍ଶନ ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଯିବ। ଏଭଳି ଉଲ୍ଲଂଘନ ବିରୋଧରେ ପ୍ରତିଷେଧକ ଓ ଦମନମୂଳକ ପଦକ୍ଷେପ ଆଇନ ଦ୍ୱାରା ସ୍ଥାପିତ ହେବ।
୧୮୬୧ ମସିହାରେ ଇଟାଲୀ ଏକୀକରଣ ପରେ ୧୮୪୮ ମସିହାର ଆଲବର୍ଟାଇନ୍ ସମ୍ବିଧାନକୁ ଇଟାଲୀ ରାଜ୍ୟର ସମ୍ବିଧାନ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରାଗଲା । ଧାରା ୨୮ରେ ଦର୍ଶାଯାଇଥିବା ଅନୁଯାୟୀ, ଦୁର୍ବ୍ୟବହାର ଏବଂ ଧାର୍ମିକ ମାମଲାରେ କିଛି ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ସହିତ ସମ୍ବିଧାନର ସ୍ୱାଧୀନତା ପ୍ରଦାନ କରିଛି ସମ୍ବିଧାନ:[୨୮]
ନାଜି ଜର୍ମାନୀ (୧୯୩୩-୧୯୪୫) ସମ୍ପାଦନା
୧୯୩୩ ମସିହାରେ ନାଜି ଜର୍ମାନୀରେ ଆଡଲ୍ଫ ହିଟଲର କ୍ଷମତାକୁ ଆସୁଥିବା ବେଳେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପଲ୍ ଭନ୍ ହିଣ୍ଡେନବର୍ଗଙ୍କ ରିଚଷ୍ଟାଗ୍ ଫାୟାର ଡିକ୍ରି ଦ୍ୱାରା ଗଣମାଧ୍ୟମର ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ ଦମନ କରାଯାଇଥିଲା । ହିଟଲର ଜୋସେଫ୍ ଗୋଏବେଲସଙ୍କ ଜନଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରଚାର ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ମାଧ୍ୟମରେ ଗଣମାଧ୍ୟମର ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ ଦମନ କରିଥିଲେ ।[୨୯] ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ସମସ୍ତ ଗଣମାଧ୍ୟମ ପାଇଁ ଏକ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବିନ୍ଦୁ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲା ଏବଂ କେଉଁ କାହାଣୀକୁ ଦମନ କରାଯାଇପାରିବ ସେ ବିଷୟରେ ଆଦେଶ ଜାରି କରିଥିଲା । ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଜଗତରେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ନିମ୍ନ ସହାୟକ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯେ କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ନାଜି ପାର୍ଟି ପ୍ରତି ଆନୁଗତ୍ୟର ଶପଥ ରେ ସ୍ୱାକ୍ଷର କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା କାରଣ ଗୋଏବଲ୍ସ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରଗୁଡ଼ିକର ମତ ପରିବର୍ତ୍ତନକାରୀ ଶକ୍ତି କୁ ଅନୁଭବ କରିଥିଲେ; ଗୋଏବଲ୍ସ ନିଜେ ନାଜି ୟୁରୋପରେ ନିର୍ମିତ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଉପରେ କିଛି ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବଜାୟ ରଖିଥିଲେ। ପ୍ରଚାର ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଅତିକ୍ରମ କରିଥିବା ସାମ୍ବାଦିକମାନଙ୍କୁ ନିୟମିତ ଭାବେ ଜେଲରେ ରଖାଯାଉଥିଲା।
ସ୍ୱିଡେନ ସମ୍ପାଦନା
୧୭୬୬ ମସିହାରେ ସ୍ୱିଡେନରେ ବିଶ୍ୱର ପ୍ରଥମ ପ୍ରେସ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ଆଇନ (ସୁଇଡିଶ ଫ୍ରିଡମ୍ ଅଫ୍ ଦି ପ୍ରେସ୍ ଆକ୍ଟ) ପ୍ରଚଳନ କରାଯାଇଥିଲା, ଯାହାର କିଛି ଅଂଶ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ଉଦାରବାଦୀ ସଂସଦର ସଦସ୍ୟ, ଓଷ୍ଟ୍ରୋବୋଥ୍ନିଆର ପୁରୋହିତ ଆଣ୍ଡର୍ସ ଚିଡେନିୟସ୍ଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ହୋଇଥିଲା ।[୩୦][୩୧][୩୨][୩୩][୩୪] କେବଳ ରାଜା ଓ ସ୍ୱିଡେନ୍ ଚର୍ଚ୍ଚକୁ କଡ଼ା ବିରୋଧ କରିଥିଲେ ଓ ମାମଲା ରୁଜୁ କରିଥିଲେ। ୧୭୭୨ ମସିହାରେ ରାଜା ଗୁସ୍ତାଭଙ୍କ ବିଦ୍ରୋହ ପରେ ଏହି ଆଇନକୁ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରାଯାଇଥିଲା, ୧୮୦୯ମସିହାରେ ସ୍ୱିଡେନର ତାଙ୍କ ପୁତ୍ର ଗୁସ୍ତାଭ ଚତୁର୍ଥ ଗୁସ୍ତାଭଙ୍କୁ ଉଚ୍ଛେଦ କରାଯିବା ପରେ ପୁନରୁଦ୍ଧାର କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ୧୮୪୦ ଦଶକରେ ଲାଇସେନ୍ସ ରଦ୍ଦ କରିବାର ରାଜାଙ୍କ ଅଧିକାର ଉଚ୍ଛେଦ ସହିତ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ୱୀକୃତି ପାଇଥିଲା ।
ଆମେରିକାର ବୈଦେଶିକ ସଚିବ ମାଇକ୍ ପୋମ୍ପିଓ ଋଷିଆରେ ଭିଓଏ ଏବଂ ରେଡିଓ ଫ୍ରି ୟୁରୋପର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ସୀମିତ କରିଥିବାରୁ ମସ୍କୋ ଦ୍ୱାରା ଏହି ବିଷୟର ସମୀକ୍ଷା କରିବାକୁ ଦାବି କରି ଏକ ସରକାରୀ ଆଦେଶ ଜାରି କରି ରୁଷ୍କୁ ସମାଲୋଚନା କରିଛନ୍ତି।[୩୫]
୪ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୨୨ରେ, ଋଷରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭ୍ଲାଦିମିର ପୁଟିନ୍ ଏକ ବିଲ୍ ରେ ସ୍ୱାକ୍ଷର କରିଥିଲେ, ଯେଉଁଥିରେ ୟୁକ୍ରେନରେ ରୁଷୀୟ ସେନା ଏବଂ ଏହାର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ବିଷୟରେ "ଜାଣିଶୁଣି ମିଥ୍ୟା ସୂଚନା" ପ୍ରକାଶ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ୧୫ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜେଲ ଦଣ୍ଡାଦେଶ ଦିଆଯାଇଥିଲା, ଯାହା ଫଳରେ ରୁଷିଆର ସ୍ୱାଧୀନ ଗଣମାଧ୍ୟମ ୟୁକ୍ରେନ ବିଷୟରେ ରିପୋର୍ଟିଂ ବନ୍ଦ କରିବାକୁ କିମ୍ବା କାର୍ଯ୍ୟ ବନ୍ଦ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲା ।[୩୬][୩୭] ପ୍ରାୟ ୮୫% ରୁଷୀୟ ସେମାନଙ୍କର ଅଧିକାଂଶ ସୂଚନା ରୁଷିଆର ରାଷ୍ଟ୍ର ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ଗଣମାଧ୍ୟମରୁ ପାଇଥାନ୍ତି ।[୩୮]
ରୋମାନିଆ ସମ୍ପାଦନା
୧୯୮୯ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରୋମାନିଆ ସମାଜବାଦୀ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଭାବରେ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ଗୋଷ୍ଠୀର ଏକ ଅଂଶ ଥିଲା । କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ଶାସନ ପ୍ରେସର ସ୍ୱାଧୀନତା ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ନାଗରିକ ସ୍ୱାଧୀନତା ଉପରେ ବ୍ୟାପକ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଇଥିଲା । ରେଡିଓ ଫ୍ରି ୟୁରୋପ/ରେଡିଓ ଲିବର୍ଟି, ଯଦିଓ ରୋମାନୀୟ ନାଗରିକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଉପଲବ୍ଧ ଥିଲା, ଶୁଣିବା ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ବେଆଇନ ଏବଂ ଗମ୍ଭୀର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଥିଲା ।
ସିଧାସଳଖ ରୋମାନୀୟ ବିପ୍ଳବ ପରେ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଦୁର୍ନୀତି ମୁଖ୍ୟତଃ ଅନୁସନ୍ଧାନମୂଳକ ରିପୋର୍ଟର ବିଷୟ ଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ ସାମ୍ବାଦିକଙ୍କ ବିରୋଧରେ ବ୍ୟାପକ ହିଂସା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ୧୯୯୦ ମସିହା ଜୁନ୍ ମାସରେ ନ୍ୟାସନାଲ ସାଲଭେସନ୍ ଫ୍ରଣ୍ଟ ବିରୋଧରେ ଲଗାତାର ବିକ୍ଷୋଭ ପ୍ରଦର୍ଶନ ସମୟରେ ପ୍ରତିବାଦକାରୀମାନେ ରିପୋର୍ଟିଂ ସାମ୍ବାଦିକମାନଙ୍କୁ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ।[୩୯]
୧୯୯୦ ଦଶକର ମଧ୍ୟଭାଗରେ ଆଧୁନିକ, ପ୍ରମୁଖ ଗଣମାଧ୍ୟମ ସଂସ୍ଥା ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥିଲା, ଯେପରିକି ୧୯୯୪ରେ ଆଣ୍ଟିନା ୧ ଏବଂ ୧୯୯୫ରେ ପ୍ରୋଟିଭି ।
୧୯୯୯ ମସିହାରେ ସ୍ଥାନୀୟ ଖବରକାଗଜ 'ଏକ ଓରା'ର ସମ୍ପାଦକ ଟିବେରିଉ ପାଟ୍ରୁଙ୍କୁ ଗିରଫ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ସେ ଡୋଲଜ କାଉଣ୍ଟିରେ ଦୁର୍ନୀତିର ତଦନ୍ତ ପ୍ରକାଶ କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ହୋଇଥିଲେ। ଏହାର ଜବାବରେ ଓରା କ୍ରାଇଓଭାର ନ୍ୟାସନାଲ ଥିଏଟର ସମ୍ମୁଖରେ ପଟ୍ରୁଙ୍କ ଗିରଫଦାରୀକୁ ବିରୋଧ କରି ନ୍ୟୁଜ୍ରୁମ୍ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିଥିଲା।
୨୦୨୩ମସିହାରେ ରିପୋର୍ଟର୍ସ ବିଦାଉଟ୍ ବର୍ଡର୍ସ ସୁରକ୍ଷାକୁ ରୋମାନିଆର ସାମ୍ବାଦିକଙ୍କ ପାଇଁ ଚିନ୍ତାର ବିଷୟ ବୋଲି ଚିହ୍ନଟ କରିଥିଲା।[୪୦]
ତୁର୍କୀ ସମ୍ପାଦନା
୨୦୧୯ରେ ତୁର୍କୀରେ ୧୨୦ରୁ ଅଧିକ ସାମ୍ବାଦିକ ଜେଲରେ ରହିଥିଲେ, ଯାହା କି ଏହାକୁ ବିଶ୍ୱର ସାମ୍ବାଦିକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଜେଲରେ ରଖାଯାଇଥିଲା ।[୪୧]
ତୁର୍କୀ ସମେତ କେତେକ ଦେଶରେ କୋଭିଡ୍-୧୯ ମହାମାରୀର କଭରେଜ୍ ପାଇଁ ସାମ୍ବାଦିକମାନଙ୍କୁ ଧମକ ଦିଆଯାଉଥିଲା କିମ୍ବା ଗିରଫ କରାଯାଇଥିଲା।[୪୨][୪୩]
ଆମେରିକା ସମ୍ପାଦନା
ୟୁନାଇଟେଡ଼ ଷ୍ଟେଟସ୍ ସମ୍ପାଦନା
ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ସମ୍ବିଧାନର ପ୍ରଥମ ସଂଶୋଧନରେ କୁହାଯାଇଛି:
କାନାଡା ସମ୍ପାଦନା
କାନାଡୀୟ ଅଧିକାର ଏବଂ ସ୍ୱାଧୀନତା ଚାର୍ଟରର ଧାରା ୨(ବି) ରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ସମସ୍ତଙ୍କର "ପ୍ରେସ ଏବଂ ଯୋଗାଯୋଗର ଅନ୍ୟ ାନ୍ୟ ମାଧ୍ୟମ ସମେତ ଚିନ୍ତା, ବିଶ୍ୱାସ, ମତ ଏବଂ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତା ଅଛି।[୪୪]
ମୁକ୍ତ ଅଦାଲତ ନୀତି ଗଣମାଧ୍ୟମର ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିଥାଏ ଯେ ଅଦାଲତକାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ଭବତଃ ଜନସାଧାରଣ ଏବଂ ଗଣମାଧ୍ୟମ ପାଇଁ ଖୋଲା ଏବଂ ଉପଲବ୍ଧ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ।
ଦେଖନ୍ତୁ ମେକ୍ସିକୋରେ ପ୍ରେସର ସ୍ୱାଧୀନତା, ମେକ୍ସିକୋରେ ଗଣମାଧ୍ଯମ ଏବଂ ମେକ୍ସିକୋରେ ହତ୍ୟା ହୋଇଥିବା ସାମ୍ବାଦିକ ଓ ଗଣମାଧ୍ୟମ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ତାଲିକା
୨୦୧୬ରେ ୱାର୍ଲ୍ଡ ପ୍ରେସ୍ ଫ୍ରିଡମ୍ ଇଣ୍ଡେକ୍ସରେ ରିପୋର୍ଟର୍ସ ବିଦାଉଟ୍ ବର୍ଡର୍ସ ମେକ୍ସିକୋକୁ ୧୮୦ରୁ ୧୪୯ତମ ସ୍ଥାନରେ ରଖିଥିଲା ଏବଂ ମେକ୍ସିକୋକୁ "ସାମ୍ବାଦିକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ବିପଜ୍ଜନକ ଦେଶ" ବୋଲି ଘୋଷଣା କରିଥିଲା ।[୪୫]
ଏସିଆ ସମ୍ପାଦନା
ବାହାରିନ ସମ୍ପାଦନା
ରିପୋର୍ଟର୍ସ ୱିଦାଉଟ୍ ବର୍ଡର୍ସ ଅନୁଯାୟୀ, ବାହାରେନ୍ରେ ଅନେକ ସାମ୍ବାଦିକଙ୍କୁ ଜେଲ୍ ରେ ରଖାଯାଇଥିଲା। କେତେକଙ୍କୁ ନିର୍ଯାତନା ଦିଆଯାଇଥିଲା କିମ୍ବା ନିର୍ବାସିତ ମଧ୍ୟ କରାଯାଇଥିଲା।[୪୬]
ଇରାନ ସମ୍ପାଦନା
ସାଉଦୀ ଆରବ ସମ୍ପାଦନା
ସାଉଦି ଆରବ ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟମାନଙ୍କୁ ବରଦାସ୍ତ କରେ ନାହିଁ ଏବଂ ଏଭଳି ଲୋକଙ୍କ ଉପରେ ଜରିମାନା ଲଗାଇପାରେ । ସାଉଦି ଆରବ ୨୦୧୮ରେ ସାଉଦି ଆମେରିକୀୟ ସାମ୍ବାଦିକ ଜମାଲ ଖାସୋଗିଙ୍କୁ ଫାଶୀ ଦେବା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଦାୟୀ । ସେ ତୁର୍କୀରେ ଥିବା ସାଉଦି ଦୂତାବାସରେ ପ୍ରବେଶ କରିବା ପରେ ସାଉଦି ହତ୍ୟାକାରୀମାନେ ତାଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ।[୪୭]
ଭାରତ ସମ୍ପାଦନା
ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନରେ 'ପ୍ରେସ୍' ଶବ୍ଦର ଉଲ୍ଲେଖ ନ କରି 'ବାକ୍ ଓ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ବାଧୀନତା ଅଧିକାର' (ଧାରା ୧୯(୧) କ) ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି। ତେବେ ଏହି ଅଧିକାରକୁ ଉପଧାରା ଅଧୀନରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଅଧୀନରେ ରଖାଯାଇଛି, ଯେଉଁଥିରେ "ଭାରତର ସାର୍ବଭୌମତ୍ୱ ଏବଂ ଅଖଣ୍ଡତା, ରାଜ୍ୟର ନିରାପତ୍ତା, ବିଦେଶୀ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନଙ୍କ ସହିତ ବନ୍ଧୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସମ୍ପର୍କ, ଜନଶୃଙ୍ଖଳା, ଶାଳୀନତା ବଜାୟ ରଖିବା, ନୈତିକତା ବଜାୟ ରଖିବା, ଅବମାନନା, ଅଦାଲତ, ମାନହାନି କିମ୍ବା ଅପରାଧକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା" କାରଣରୁ ଏହି ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ ସୀମିତ କରାଯାଇପାରିବ । ଅଫିସିଆଲ ସିକ୍ରେଟ୍ ଆକ୍ଟ ଏବଂ ଆତଙ୍କବାଦୀ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ନିବାରଣ ଆଇନ ଭଳି ଆଇନ[୪୮] ପୋଟା ଅଧୀନରେ କୌଣସି ଆତଙ୍କବାଦୀ କିମ୍ବା ଆତଙ୍କବାଦୀ ସଂଗଠନ ସହ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିଲେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ୬ ମାସ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅଟକ ରଖାଯାଇପାରିବ। ୨୦୦୬ରେ ପୋଟା ଉଚ୍ଛେଦ ହୋଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଅଫିସିଆଲ ସିକ୍ରେଟ୍ ଆକ୍ଟ ୧୯୨୩ ଜାରି ରହିଛି।
ସ୍ୱାଧୀନତାର ପ୍ରଥମ ଅର୍ଦ୍ଧଶତାବ୍ଦୀ ରେ ରାଜ୍ୟ ଦ୍ୱାରା ଗଣମାଧ୍ୟମ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପ୍ରେସ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ଉପରେ ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଥିଲା । ୧୯୭୫ ମସିହାରେ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ କହିଥିଲେ ଯେ ଅଲ ଇଣ୍ଡିଆ ରେଡିଓ "ଏକ ସରକାରୀ ଅଙ୍ଗ, ଏହା ଏକ ସରକାରୀ ଅଙ୍ଗ ହେବାକୁ ଯାଉଛି ..."[୪୯]
ରିପୋର୍ଟର୍ସ ବିଦାଉଟ ବର୍ଡର୍ସ (ଆରଏସଏଫ) ଦ୍ୱାରା ପ୍ରକାଶିତ ପ୍ରେସ୍ ଫ୍ରିଡମ୍ ଇଣ୍ଡେକ୍ସ ୨୦୨୧ରେ ୧୮୦ଟି ତାଲିକାଭୁକ୍ତ ଦେଶ ମଧ୍ୟରୁ ଏହା ୧୪୨ତମ ସ୍ଥାନରେ ରହିଛି।[୫୦][୫୧] ପ୍ରେସ୍ ଫ୍ରିଡମ୍ ଇଣ୍ଡେକ୍ସ ଦ୍ୱାରା ଆକଳନ କରାଯାଇପାରେ ଯେ ଭାରତର ପ୍ରେସ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ୨୦୦୨ ପରଠାରୁ କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ ହ୍ରାସ ପାଇଛି, ଯେତେବେଳେ ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଶେଷ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ରିପୋର୍ଟ ହୋଇଥିବା ଦେଶମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ୮୦ ତମ ସ୍ଥାନ ହାସଲ କରିଥିଲା । ୨୦୧୮ରେ ଭାରତର ପ୍ରେସ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ମାନ୍ୟତା ଦୁଇ ସ୍ଥାନ ଖସି ୧୩୮ରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ଭାରତୀୟ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦିଙ୍କ ହିନ୍ଦୁ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ସମର୍ଥକଙ୍କ ଠାରୁ ବଢୁଥିବା ଅସହିଷ୍ଣୁତା ଏବଂ ଗୌରୀ ଲଙ୍କେଶଙ୍କ ଭଳି ସାମ୍ବାଦିକଙ୍କ ହତ୍ୟା କୁ ଆରଏସଏଫ ଦର୍ଶାଇଛି ।[୫୨][୫୩][୫୪]
ତାଞ୍ଜାନିଆ ସମ୍ପାଦନା
ନୂତନ ଜ୍ଞାନକୌଶଳର ପ୍ରଭାବ ସମ୍ପାଦନା
ଆଧୁନିକ ବୈଷୟିକ ଅଗ୍ରଗତିର ବଢୁଥିବା ଗତି ଦ୍ୱାରା ସୂଚନା ପ୍ରଦାନର ଅନେକ ପାରମ୍ପରିକ ମାଧ୍ୟମ ଧୀରେ ଧୀରେ ଉଚ୍ଛେଦ ହେଉଛି । ଗଣମାଧ୍ୟମ ଏବଂ ସୂଚନା ପ୍ରସାରଣର ପ୍ରାୟ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପାରମ୍ପରିକ ପଦ୍ଧତିରେ ଏକ ଆଧୁନିକ ସମକକ୍ଷ ଅଛି ଯାହା ସେମାନଙ୍କ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ବଜାୟ ରଖିବା ଏବଂ ବୃଦ୍ଧି କରିବାକୁ ଚାହୁଁଥିବା ସାମ୍ବାଦିକମାନଙ୍କୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଲାଭ ପ୍ରଦାନ କରେ | ଏଭଳି ଘଟଣାର କିଛି ସରଳ ଉଦାହରଣ ହେଲା:
- ସାଟେଲାଇଟ୍ ଟେଲିଭିଜନ ବନାମ ଟେରେଷ୍ଟ୍ରିଆଲ ଟେଲିଭିଜନ: ଯଦିଓ ଟେରେଷ୍ଟ୍ରିଆଲ ଟେଲିଭିଜନ ପରିଚାଳନା ଏବଂ ପରିଚାଳନା କରିବା ଅପେକ୍ଷାକୃତ ସହଜ, ସାଟେଲାଇଟ୍ ଟେଲିଭିଜନକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ଅଧିକ କଷ୍ଟକର କାରଣ ସାମ୍ବାଦିକତା ବିଷୟବସ୍ତୁ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସରକାରଙ୍କ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବାହାରେ ଥିବା ଅନ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରୁ ସହଜରେ ପ୍ରସାରଣ କରାଯାଇପାରିବ । ମଧ୍ୟପ୍ରାଚ୍ୟରେ ଏହାର ଏକ ଉଦାହରଣ ହେଉଛି ସାଟେଲାଇଟ୍ ବ୍ରଡକାଷ୍ଟର ଅଲ୍ ଜଜିରା। ଏହି ଆରବୀ ଭାଷାର ମିଡିଆ ଚ୍ୟାନେଲ କାତାରରୁ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି, ଯାହାର ସରକାର ଏହାର ଅନେକ ପଡ଼ୋଶୀ ରାଜ୍ୟ ତୁଳନାରେ ଅପେକ୍ଷାକୃତ ଉଦାରବାଦୀ । ସେଥିପାଇଁ ଏହାର ମତାମତ ଓ ବିଷୟବସ୍ତୁ ଏହି ଅଞ୍ଚଳ ତଥା ଏହା ବାହାରେ ଥିବା ଅନେକ ସରକାରଙ୍କ ପାଇଁ ଅନେକ ସମୟରେ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ। ତେବେ ସାଟେଲାଇଟ୍ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି (ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ ଗ୍ରହଣକାରୀ)ର ଉପଲବ୍ଧତା ଏବଂ କ୍ଷୁଦ୍ରତା ବୃଦ୍ଧି ହେତୁ ଅଧିକାଂଶ ରାଜ୍ୟ ପାଇଁ ଚ୍ୟାନେଲରେ ଲୋକପ୍ରିୟ ପ୍ରବେଶକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ ।
- ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଭିତ୍ତିକ ପ୍ରକାଶନ (ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ବ୍ଲଗିଂ, ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ) ବନାମ ପାରମ୍ପରିକ ପ୍ରକାଶନ: ପାରମ୍ପରିକ ପତ୍ରିକା ଏବଂ ଖବରକାଗଜ ଭୌତିକ ସମ୍ବଳ (ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ, ପ୍ରିଣ୍ଟିଂ ପ୍ରେସ୍) ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିଥାଏ ଯାହାକୁ ସହଜରେ ଟାର୍ଗେଟ କରାଯାଇପାରେ ଏବଂ ବନ୍ଦ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରାଯାଇପାରେ । ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଭିତ୍ତିକ ପ୍ରକାଶନ ପ୍ରଣାଳୀ ସର୍ବବ୍ୟାପୀ ଏବଂ ଶସ୍ତା ଉପକରଣ ବ୍ୟବହାର କରି ପରିଚାଳିତ ହୋଇପାରିବ ଏବଂ ଯେକୌଣସି ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ କ୍ଷେତ୍ରରୁ କାର୍ଯ୍ୟ କରିପାରିବ । ଜାତୀୟ ନିରାପତ୍ତା, ଆତଙ୍କବାଦ ନିରୋଧୀ ପଦକ୍ଷେପ ଏବଂ କପିରାଇଟ୍ ଆଇନକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଟେକ୍ ଡାଉନ୍ ନୋଟିସ୍ ଜାରି କରିବା ଏବଂ ବିରୋଧୀଙ୍କ ଭାଷଣଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଇବା ପାଇଁ ଦେଶ ଓ ସଂଗଠନମାନେ ଅନଲାଇନ୍ ପ୍ରକାଶନକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ପାଇଁ ଆଇନଗତ ପଦକ୍ଷେପ ନେଉଛନ୍ତି।[୫୫]
- ଇଣ୍ଟରନେଟ୍, ନାମ ଗୋପନ ସଫ୍ଟୱେର ଏବଂ ଶକ୍ତିଶାଳୀ କ୍ରିପ୍ଟୋଗ୍ରାଫି: ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଆଧାରିତ ପ୍ରକାଶନ ବ୍ୟତୀତ, ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ (ଟର୍ ଏବଂ କ୍ରିପ୍ଟୋଗ୍ରାଫି ପରି ନାମଗୋପନିକ ସଫ୍ଟୱେୟାର୍ ସହିତ ମିଶି) ଏକ ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ବିଶ୍ୱର ଯେକୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ସାମ୍ବାଦିକମାନଙ୍କୁ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିବା କିମ୍ବା ସୁରକ୍ଷିତ ଭାବରେ ଯୋଗାଯୋଗ କରିବା ସମୟରେ ଉତ୍ସଗୁଡ଼ିକୁ ବେନାମୀ ରହିବା ଏବଂ ଗୋପନୀୟତା ବଜାୟ ରଖିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଏ (ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ ସୁରକ୍ଷିତଡ୍ରପ୍, ଉଇକିଲିକ୍ସ)।
- ଭଏସ୍ ଓଭର ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ପ୍ରୋଟୋକଲ୍ (ଭିଓଆଇପି) ବନାମ ପାରମ୍ପରିକ ଟେଲିଫୋନି: ଯଦିଓ ପାରମ୍ପରିକ ଟେଲିଫୋନି ସିଷ୍ଟମ୍ ସହଜରେ ଟ୍ୟାପ୍ ଏବଂ ରେକର୍ଡ କରାଯାଇଥାଏ, ଆଧୁନିକ ଭିଓଆଇପି ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ନିରୀକ୍ଷଣରୁ ବର୍ତ୍ତିବା ପାଇଁ କମ୍ ମୂଲ୍ୟର ଶକ୍ତିଶାଳୀ କ୍ରିପ୍ଟୋଗ୍ରାଫି ବ୍ୟବହାର କରିପାରେ। ଭିଓଆଇପି ଏବଂ ସମାନ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ଅଧିକ ବ୍ୟାପକ ହେବା ସହିତ ସେମାନେ ସାମ୍ବାଦିକମାନଙ୍କ (ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ସମ୍ପର୍କ ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ) ର ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ତଦାରଖକୁ ସରକାରଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଅତ୍ୟନ୍ତ କଷ୍ଟକର କାର୍ଯ୍ୟ ରେ ପରିଣତ କରିବାର ସମ୍ଭାବନା ଅଛି ।
ସରକାରମାନେ ନିଜସ୍ୱ ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ପ୍ରୟୋଗ କରି ନୂତନ ଗଣମାଧ୍ୟମ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ଆହ୍ୱାନର ମୁକାବିଲା କରୁଛନ୍ତି (ଏକ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଉଦାହରଣ ହେଉଛି ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଆକସେସ୍ କୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଥିବା ଏକ ସରକାରୀ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ସେବା ପ୍ରଦାନକାରୀ ମାଧ୍ୟମରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବାକୁ ଚାଇନାର ପ୍ରୟାସ)।
ବିଶ୍ୱ ମାନ୍ୟତା ସମ୍ପାଦନା
ବିଶ୍ୱ ମାନ୍ୟତା ୨୦୨୩ ସମ୍ପାଦନା
ମେ' ୩ ରେ ପ୍ରକାଶିତ ୨୦୨୩ ରିପୋର୍ଟରେ ରିପୋର୍ଟର୍ସ ବିଦାଉଟ୍ ବର୍ଡର୍ସ ୧୮୦ଟି ଦେଶରେ ଗଣମାଧ୍ୟମ ସ୍ୱାଧୀନତାର ସ୍ଥିତିକୁ ଆକଳନ କରିଛି। ଏହି ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ଉତ୍ତର କୋରିଆ, ଚୀନ୍ ଏବଂ ଭିଏତନାମ ପରେ ଇସ୍ଲାମିକ ରିପବ୍ଲିକ୍ ଅଫ୍ ଇରାନ୍ ର ସରକାର ୧୮୦ଟି ଦେଶ ମଧ୍ୟରୁ ୧୭୭ତମ ସ୍ଥାନରେ ରହିଛି ଏବଂ ସାମ୍ବାଦିକଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ସବୁଠାରୁ ବିପଜ୍ଜନକ ଦେଶ ଭାବେ ମଧ୍ୟ ନାମିତ ହୋଇଛି।[୫୬]
ବିଶ୍ୱ ମାନ୍ୟତା ୨୦୨୧ ସମ୍ପାଦନା
ରିପୋର୍ଟର୍ସ ବିଦାଉଟ୍ ବର୍ଡର୍ସ ଦ୍ୱାରା ସଂକଳିତ ୱାର୍ଲ୍ଡ ପ୍ରେସ୍ ଫ୍ରିଡମ୍ ଇଣ୍ଡେକ୍ସ ୨୦୨୧ ଦର୍ଶାଉଛି ଯେ ୭୩ଟି ଦେଶରେ ସାମ୍ବାଦିକତା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅବରୋଧ କିମ୍ବା ଗୁରୁତର ଭାବେ ପ୍ରତିବନ୍ଧିତ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ୫୯ଟି ଦେଶରେ ସୀମିତ ରହିଛି। ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ ଲଗାତାର ପଞ୍ଚମ ବର୍ଷ ପାଇଁ ୧୮୦ଟି ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ନରୱେ ପ୍ରଥମ ସ୍ଥାନରେ ରହିଛି। ଫିନଲାଣ୍ଡ ଦ୍ବିତୀୟ ଓ ସ୍ୱିଡେନ୍ ତୃତୀୟ ସ୍ଥାନରେ ରହିଛି। ଏହି ସୂଚକାଙ୍କରେ ଇରାନ୍ ହ୍ରାସ ସହ ୧୭୪ତମ ସ୍ଥାନରେ ରହିଛି। ରୁଷିଆ, ଚୀନ, ସାଉଦି ଆରବ, ଇଜିପ୍ଟ, ସିରିଆ ୧୫୦, ୧୭୭, ୧୭୦, ୧୬୬ ଓ ୧୭୩ତମ ସ୍ଥାନରେ ରହିଛନ୍ତି।[୫୭][୫୮]
ବିଶ୍ୱ ମାନ୍ୟତା ୨୦୨୦ ସମ୍ପାଦନା
ଏପ୍ରିଲ ୨୧ ରେ ଆରଏସଏଫ ଏହାର ୨୦୨୦ ବାର୍ଷିକ ରିପୋର୍ଟରେ ଫ୍ରିଡମ୍ ଅଫ୍ ମିଡିଆର ସଦ୍ୟତମ ମାନ୍ୟତା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲା । ୨୦୧୯ ତୁଳନାରେ ଇସ୍ଲାମିକ ରିପବ୍ଲିକ୍ ଅଫ୍ ଇରାନ୍ ଏହି ତାଲିକାର ୧୭୩ତମ ସ୍ଥାନରେ ରହିଛି। ଇରାନର ତିନି ସହଯୋଗୀ ଦେଶ ସିରିଆ, ଚୀନ ୍ ଓ ଉତ୍ତର କୋରିଆ ୧୭୪, ୧୭୭ ଓ ୧୮୦ତମ ସ୍ଥାନରେ ରହିଛନ୍ତି। ଏହି ସଂଗଠନ ଚୀନ ୍ ଓ ଇରାନ ଉପରେ କରୋନା ଭାଇରସ୍ ବ୍ୟାପିବା ଖବର ଉପରେ କଟକଣା ଲଗାଇଥିବା ଅଭିଯୋଗ କରିଛି।[୫୯]
ବିଶ୍ୱ ମାନ୍ୟତା ୨୦୧୯ ସମ୍ପାଦନା
ଏପ୍ରିଲ ୧୮ ରେ ଆରଏସଏଫ ଏହାର ବାର୍ଷିକ ରିପୋର୍ଟ, ଇଣ୍ଡିକେସନ୍ ଫର ଫ୍ରି ମିଡିଆ ଇନ୍ ୱାର୍ଲ୍ଡ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲା । ଏହି ରିପୋର୍ଟରେ ୧୮୦ଟି ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟରୁ ନରୱେ ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ମୁକ୍ତ ଓ ସୁରକ୍ଷିତ ଦେଶ ଥିଲା । ପରବର୍ତ୍ତୀ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଫିନଲ୍ୟାଣ୍ଡ ଓ ସ୍ୱିଡେନ ରହିଛନ୍ତି। ସେପଟେ ୨୦୧୮ ତୁଳନାରେ ଏହି ତାଲିକାରେ ଇରାନ ନିଜର ସ୍ଥାନ ହରାଇଛି ଏବଂ ଗଣମାଧ୍ୟମର ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ ଦମନ କରୁଥିବା ୧୧ଟି ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ରହିଛି । ଇରାନ ଏହି ତାଲିକାର ନିମ୍ନରେ ରହିଛି ଏବଂ ୧୭୦ତମ ରାଷ୍ଟ୍ର ଭାବେ ସ୍ଥାନ ପାଇଛି।[୬୦]
ବିଶ୍ୱ ମାନ୍ୟତା ୨୦୧୮ ସମ୍ପାଦନା
ଆର୍ଏସ୍ଏଫ୍ ୨୦୧୮ରେ ଏହାର ବାର୍ଷିକ ରିପୋର୍ଟରେ ସାମ୍ବାଦିକମାନଙ୍କ ବିରୋଧରେ ମାରାତ୍ମକ ହିଂସା ଏବଂ ଅସଦାଚରଣର ଦସ୍ତାବିଜ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି କହିଥିଲା ଯେ ଏକ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ୮୦ ଜଣ ସାମ୍ବାଦିକଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରାଯାଇଛି, ୩୪୮ ଜଣ ଅଟକ ରଖାଯାଇଛି ଏବଂ ୬୦ ଜଣଙ୍କୁ ବନ୍ଧକ କରାଯାଇଛି ଯାହା ଗଣମାଧ୍ୟମ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଅଭୂତପୂର୍ବ ଶତ୍ରୁତାକୁ ସୂଚାଉଛି। ଚୀନ୍, ସାଉଦି ଆରବ, ଇଜିପ୍ଟ ଏବଂ ତୁର୍କୀ ସହିତ ଇରାନକୁ 'ସାମ୍ବାଦିକଙ୍କ ଜେଲ୍' କୁହାଯାଉଥିବା ପାଞ୍ଚଟି ରାଷ୍ଟ୍ର ମଧ୍ୟରୁ ଏହି ସଂଗଠନ ଅନ୍ୟତମ। ଏହି ରିପୋର୍ଟ ଆଧାରରେ ଇରାନ୍ ୧୪୪ତମ ସ୍ଥାନରେ ରହିଛି ଏବଂ ଏବେ ବି ସାମ୍ବାଦିକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଜେଲ୍ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ।[୬୧]
- ↑ Nations, United. "Universal Declaration of Human Rights". United Nations. Archived from the original on 24 February 2018. Retrieved 7 August 2017.
- ↑ ୨.୦ ୨.୧ Powe, L. A. Scot (1992). The Fourth Estate and the Constitution: Freedom of the Press in America. University of California Press. p. 200. ISBN 9780520913165.
- ↑ "Summit for Democracy: New Scorecards Highlight State of Freedom in Participating Countries". Freedom House (in ଇଂରାଜୀ). Archived from the original on 2022-08-04. Retrieved 2022-08-08.
- ↑ ୪.୦ ୪.୧ "Explore CPJ's database of attacks on the press". cpj.org. Archived from the original on 2020-04-11. Retrieved 2020-03-07.
- ↑ "Explore CPJ's database of attacks on the press". cpj.org. Archived from the original on 2020-07-31. Retrieved 2020-03-07.
- ↑ "Number of journalists killed falls sharply as reprisal murders hit record low". Committee to Protect Journalists. Archived from the original on 23 September 2020. Retrieved 17 December 2019.
- ↑ "2023 World Press Freedom Index". Reporters Without Borders. 2023.
- ↑ "2022 World Press Freedom Index | Reporters Without Borders". RSF. Archived from the original on 2022-04-27. Retrieved 2020-12-05.
- ↑ "World Map of the Freedom of the Press Status". Our World in Data. Archived from the original on 17 April 2020. Retrieved 5 March 2020.
- ↑ Solis, Jonathan A.; Antenangeli, Leonardo (September 2017). "Corruption Is Bad News for a Free Press: Reassessing the Relationship Between Media Freedom and Corruption: Corruption Is Bad News for a Free Press". Social Science Quarterly. 98 (3): 1112–1137. doi:10.1111/ssqu.12438.
- ↑ "Turkey leads the world in jailed journalists". The Economist. 16 January 2019. Archived from the original on 6 March 2021. Retrieved 27 February 2021.
- ↑ "Most Jailed Journalists? China, Turkey, Saudi Arabia, Egypt Again Top Annual CPJ Report". VOA News. 11 December 2019. Archived from the original on 18 April 2021. Retrieved 27 February 2021.
- ↑ ୧୩.୦ ୧୩.୧ "Description: Reporters Without Borders". The Media Research Hub. Social Science Research Council. 2003. Archived from the original on 9 January 2011. Retrieved 23 September 2012.
- ↑ Freedom House (2005). "Press Freedom Table (Press Freedom vs. Democracy ranks)". Freedom of the Press 2005. UK: World Audit. Archived from the original on 3 April 2013. Retrieved 23 September 2012.
- ↑ "Editor's daughter killed in mysterious circumstances" Archived 2019-05-02 at the Wayback Machine., International Freedom of Expression Exchange (IFEX), 2 July 2002
- ↑ "Ukraine remembers slain reporter" Archived 2019-05-02 at the Wayback Machine., BBC News, 16 September 2004
- ↑ Eleonora W. Schoenebaum, ed. (1978), Political Profiles: The Truman Years, pp. 16–17, Facts on File Inc., ISBN 9780871964533.
- ↑ Maria Poptcheva, Press freedom in the EU Legal framework and challenges Archived 2021-02-10 at the Wayback Machine., EPRS | European Parliamentary Research Service, Briefing April 2015
- ↑ "European Neighbourhood Policy and Enlargement Negotiations". European Commission. Archived from the original on 2016-01-24. Retrieved 2016-02-08.
- ↑ "British Press Freedom Under Threat" Archived 2017-01-30 at the Wayback Machine., Editorial, New York Times, 14 November 2013. Retrieved 19 November 2013.
- ↑ "Leveson Inquiry: British press freedom is a model for the world, editor tells inquiry". The Telegraph. 14 October 2017. Archived from the original on 7 October 2011.
- ↑ ୨୨.୦ ୨୨.୧ Sanders, Karen (2003). Ethics & Journalism. Sage. p. 66. ISBN 978-0-7619-6967-9.
- ↑ Alison Olson, "The Zenger Case Revisited: Satire, Sedition and Political Debate in Eighteenth Century America" Archived 2016-02-17 at the Wayback Machine., Early American Literature, vol.35 no.3 (2000), pp. 223–245.
- ↑ "Carlyle and Dickens on the Dark Side of Freedom of the Press". victorianweb.org. Archived from the original on 2022-12-08. Retrieved 2022-08-11.
- ↑ John Stuart Mill (1867). On Liberty. Longmans. p. 10. ISBN 9780758337283.
- ↑ Laursen, John Christian (January 1998). "David Hume and the Danish Debate about Freedom of the Press in the 1770s". Journal of the History of Ideas. 59 (1): 167–172. doi:10.1353/jhi.1998.0004. JSTOR 3654060.
- ↑ "The Italian Constitution" (PDF). The official website of the Presidency of the Italian Republic. Archived from the original on 2016-11-27.
- ↑ "Lo Statuto Albertino" (PDF). The official website of the Presidency of the Italian Republic. Archived from the original (PDF) on 2018-08-16.
- ↑ Jonathon Green; Nicholas J. Karolides, eds. (2009). Encyclopedia of Censorship. Infobase Publishing. pp. 194–196. ISBN 9781438110011.
{{cite book}}:|last2=has generic name (help) - ↑ Nordin, Jonas (2023). The Swedish Freedom of the Press Ordinance of 1766: Background and Significance. Stockholm: The National Library of Sweden. ISBN 978-91-7000-474-2.
- ↑ "The Freedom of the Press Act", Sveriges Riksdag Archived 2007-09-30 at the Wayback Machine.
- ↑ Fortress Europe? – Circular Letter. "FECL 15 (May 1993): The Swedish Tradition of Freedom of Press". Archived from the original on 8 March 2016. Retrieved 14 March 2016.
- ↑ "The World's First Freedom of Information Act (Sweden/Finland 1766)". Scribd. Archived from the original on 15 December 2013. Retrieved 14 March 2016.
- ↑ "freedominfo.org, "Sweden"". Archived from the original on 2019-04-06. Retrieved 2011-09-26.
- ↑ "Secretary Michael R. Pompeo With Ray Furlong of Radio Free Europe/Radio Liberty". U.S. Department of State. 2020-08-12. Archived from the original on 2020-09-17. Retrieved 2020-09-19.
- ↑ "Russia Jails Anti-War Journalist 6 Years for 'Fake News'". The Moscow Times. 15 February 2023.
- ↑ "Putin Signs Law Introducing Jail Terms for 'Fake News' on Army". The Moscow Times. 4 March 2022. Archived from the original on 6 March 2022.
- ↑ Stengel, Richard (20 May 2022). "Putin May Be Winning the Information War Outside of the U.S. and Europe". TIME.
- ↑ Pirvulescu, Christina (14 June 1990). "Journalists Clubbed, Newspaper Occupied as Miners Aid Iliescu". AP NEWS (in ଇଂରାଜୀ). Archived from the original on 2022-04-08. Retrieved 2022-09-22.
- ↑ "Romania | RSF". rsf.org (in ଇଂରାଜୀ). 17 February 2023. Archived from the original on 2023-05-16. Retrieved 2023-05-16.
- ↑ "More than 120 journalists still jailed in Turkey: International Press Institute". Reuters. 19 November 2019. Archived from the original on 28 March 2021. Retrieved 27 February 2021.
- ↑ "Turkish journalists arrested for reporting Covid-19 cases". Reporters Without Borders. May 11, 2020.
- ↑ "Coronavirus Has Started a Censorship Pandemic". Foreign Policy. April 1, 2020.
- ↑ "Canadian Charter of Rights and Freedoms". Paragraph 2(b): Government of Canada. Archived from the original on 10 January 2016. Retrieved 20 November 2016.
{{cite web}}: CS1 maint: location (link) - ↑ "Mexico: Two Mexican journalists murdered in space of three days | Reporters without borders". RSF (in ଫରାସୀ). 20 September 2016. Retrieved 2016-11-16.
- ↑ "Tenth anniversary of Bahraini blogger's arrest | RSF". 17 March 2021. Archived from the original on 30 December 2021. Retrieved 30 December 2021.
- ↑ ୪୭.୦ ୪୭.୧ "Opinion | Jamal Khashoggi: What the Arab world needs most is free expression". The Washington Post. 2018-10-17. Archived from the original on 2018-10-20. Retrieved 2022-02-16. ଆଧାର ଭୁଲ: Invalid
<ref>tag; name "washingtonpost.com" defined multiple times with different content - ↑ "The Prevention of Terrorism Act 2002". Archived from the original on 2012-04-12. Retrieved 2006-10-30.
- ↑ "Freedom of the Press". PUCL Bulletin. People's Union for Civil Liberties. July 1982. Archived from the original on 2018-04-11. Retrieved 2006-10-30.
- ↑ "India : Deadly threat from Modi's nationalism – Reporters without borders". RSF. 22 March 2023. Archived from the original on 2 June 2017. Retrieved 2 June 2017.
- ↑ "2018 Press Freedom Index". Reporters Without Borders. Archived from the original on 10 June 2020. Retrieved 23 June 2018.
- ↑ "World Press Freedom Index: India down two ranks to 138, one place above Pakistan". Indian. 27 April 2018. Archived from the original on 29 May 2018. Retrieved 29 May 2018.
- ↑ "India's ranking in press freedom falls to 138". The Hindu. 26 April 2018. Archived from the original on 30 December 2019. Retrieved 29 May 2018.
- ↑ Faisal, Mohammed (3 May 2018). "World Press Freedom Index Report 2018: India placed only one rank above Pakistan, but why?". India Today. Archived from the original on 3 May 2018. Retrieved 29 May 2018.
- ↑ "How U.S. copyright law is being used to take down Correa's critics in Ecuador – Committee to Protect Journalists". cpj.org. 21 January 2016. Archived from the original on 2017-01-20. Retrieved 2017-01-20.
- ↑ "2023 World Press Freedom Index – journalism threatened by fake content industry | RSF". rsf.org (in ଇଂରାଜୀ). Archived from the original on 2023-05-04. Retrieved 2023-05-04.
- ↑ "2021 World Press Freedom Index: Journalism, the vaccine against disinformation, blocked in more than 130 countries". rsf.org. 19 April 2021. Archived from the original on 10 May 2021. Retrieved 10 May 2021.
- ↑ "2021 WORLD PRESS FREEDOM INDEX". rsf.org. 30 January 2013. Archived from the original on 17 January 2023. Retrieved 11 May 2016.
- ↑ "2020 World Press Freedom Index: "Entering a decisive decade for journalism, exacerbated by coronavirus"". rsf.org. 2020-04-21. Archived from the original on 2020-05-07. Retrieved 2020-08-17.
- ↑ "2019 World Press Freedom Index – A cycle of fear". RSF. 15 April 2019. Archived from the original on 2 June 2020. Retrieved 18 August 2020.
- ↑ "RSF's 2018 round-up of deadly attacks and abuses against journalists – figures up in all categories". RSF. 2018-12-14. Archived from the original on 2020-05-30. Retrieved 2020-08-20.