କ୍ରିପ୍ଟୋଗ୍ରାଫି

କ୍ରିପ୍ଟୋଗ୍ରାଫି ଏକ ବିଜ୍ଞାନ ଯାହାକି ତୃତୀୟ ପକ୍ଷର( ବା ବିରୋଧିର) ଉପସ୍ଥିତିରେ ସଂରକ୍ଷିତ ସଂଚାର କରେ।ବିଶେଷ ଭାବରେ  କ୍ରିପ୍ଟୋଗ୍ରାଫି କିଛି ନିୟମକୁ ବୁଝାଇଥାଏ ଯିଏକି ତୃତୀୟ ପକ୍ଷ ବା ସର୍ବସାଧାରଣଙ୍କୁ କୌଣସି ନିଜସ୍ବ ସଂଦେଶ ଜାଣିବାକୁ ବାଧା ଦିଏ।

ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧରେ ବ୍ୟବହୃତ ଜର୍ମାନ ଲୋରେଞ୍ଜ ସାଇଫର୍ ମେସିନ୍ |

ସଂରକ୍ଷିତ ଖବରର ବିଭିନ୍ନ ଦିଗ ଯଥା - ଡାଟା ଗୋପନୀୟତା, ଡାଟା ଅଖଣ୍ଡତା, ପ୍ରାମାଣିକୀକରଣ, ପରିତ୍ୟାଗ ଅକରଣୀୟ ହେଉଛି ଆଧୁନିକ କ୍ରିପ୍ଟୋଗ୍ରାଫିର ଆଧାର। ଇ- ବାଣିଜ୍ୟ, ଡିଜିଟାଲ ମୁଦ୍ରା, ସଂଗଣିକ ପାସୱାର୍ଡ ଡିଜିଟାଲ ଅଧିକାର ପ୍ରବନ୍ଧ, ବ୍ଲକ୍‌ଚେନ୍‌ ଏବଂ ଡିଜିଟାଲ ମିଡ଼ିଆର ସତ୍ତ୍ୱଧିକାର ଉଲଂଘନ, ଉପରେ କ୍ରିପ୍ଟୋଗ୍ରାଫିକୁ ଲେପନ କରାଯାଏ।

ଇତିହାସ

କ୍ରିପ୍ଟୋଗ୍ରାଫିର ଇତିହାସ ଅତି ରୋମାଞ୍ଚକ | କାହ୍ନଙ୍କ କୋଡବ୍ରେକର୍ସ ହେଉଛି ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଣ-ଯାନ୍ତ୍ରିକ ଖାତା | ପ୍ରାରମ୍ଭରୁ ଏହି ପୁସ୍ତକ କ୍ରିପ୍ଟୋଗ୍ରାଫି ଚିତ୍ରିତ କରେ |ଏବଂ ପ୍ରାୟ ୪୦୦୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ମିଶରୀୟମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ସୀମିତ ବ୍ୟବହାର, ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଯେଉଁଠାରେ ଏହା ଥିଲା |ଉଭୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧର ଫଳାଫଳରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ | ୧୯୬୩ରେ ସମାପ୍ତ, କାହାନଙ୍କ ପୁସ୍ତକ | ଇତିହାସର ସେହି ଦିଗଗୁଡ଼ିକୁ ଆବୃତ କରେ ଯାହା ବିଷୟର ବିକାଶ ପାଇଁ ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା (ସେହି ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ) |

ପୁନ ଗ୍ରୀକ୍ ନିର୍ମାଣ ପ୍ରାଚୀନ ଗ୍ରୀକ୍ ସ୍କିଟେଲ୍, ଏକ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ସାଇଫର୍ ଉପକରଣ |

ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ସମୟର ଗ୍ରୀକ୍ମାନେ ସାଇଫର୍ ବିଷୟରେ ଜାଣିଥିବାର କୁହାଯାଏ (ଯଥା, ସ୍ପାର୍ଟାନ୍ ଟ୍ରାନ୍ସପୋଜିସନ୍ ସାଇଫର୍ ସ୍ପାର୍ଟାନ୍ ସନ୍ୟବାହିନୀଦ୍ୱାରା ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିବା ଦାବି କରାଯାଇଥିଲା) | ଷ୍ଟେଗାନୋଗ୍ରାଫି (ଯଥା, ଏକ ସନ୍ଦେଶର ଅସ୍ତିତ୍ୱକୁ ଲୁଚାଇବାଦ୍ୱାରା ଏହାକୁ ଗୋପନୀୟ ରଖିବା) ମଧ୍ୟ ପ୍ରାଚୀନ କାଳରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା | ହେରୋଡୋଟସ୍ର ଏକ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଉଦାହରଣ ହେଉଛି, ଏକ ଦାସର ମୁଣ୍ଡରେ ଟାଟୁ ହୋଇଥିବା ଏକ ବାର୍ତ୍ତା ଥିଲା ଏବଂ ପୁନର୍ବାର କେଶ ତଳେ ଲୁଚି ରହିଥିଲା ​​| ଷ୍ଟେଗାନୋଗ୍ରାଫିର ଅଧିକ ଆଧୁନିକ ଉଦାହରଣଗୁଡିକ ତଥ୍ୟ ଲୁଚାଇବା ପାଇଁ ଅଦୃଶ୍ୟ ଇଙ୍କି, ମାଇକ୍ରୋଡଟ୍ ଏବଂ ଡିଜିଟାଲ୍ ୱାଟର ମାର୍କର ବ୍ୟବହାର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରେ |

ଆଧୁନିକ ଯୁଗ ପୂର୍ବରୁ, କ୍ରିପ୍ଟୋଗ୍ରାଫି ବାର୍ତ୍ତା ଗୋପନୀୟତା ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଥିଲା (ଅର୍ଥାତ୍ ଏନକ୍ରିପସନ୍) - ଏକ ମଣା ଫର୍ମରୁ ବାର୍ତ୍ତାଗୁଡ଼ିକୁ ଏକ ମଣାହୀନ ରୂପରେ ପରିଣତ କରିବା ଏବଂ ଅନ୍ୟ ପଟେ ପୁନର୍ବାର ଏହାକୁ ଗୁପ୍ତ ଜ୍ଞାନ ବିନା ଇଣ୍ଟରସେପ୍ଟର କିମ୍ବା ଇଭ୍ସଡ୍ରପର୍ଦ୍ୱାରା ପଢିହେବ ନାହିଁ | ସେହି ସନ୍ଦେଶର ଡିକ୍ରିପ୍ସନ୍ ପାଇଁ) | ଗୁପ୍ତଚର, ସାମରିକ ନେତା ଏବଂ କୂଟନୀତିଜ୍ଞଙ୍କ ପରି ଯୋଗାଯୋଗରେ ଗୁପ୍ତତା ନିଶ୍ଚିତ କରିବାକୁ ଏନକ୍ରିପସନ୍ ଚେଷ୍ଟା କଲା | ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ, କ୍ଷେତ୍ରଟି ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବାର୍ତ୍ତା ଅଖଣ୍ଡତା ଯାଞ୍ଚ, ପ୍ରେରକ / ରିସିଭର୍ ପରିଚୟ ପ୍ରାମାଣିକିକରଣ, ଡିଜିଟାଲ୍ ଦସ୍ତଖତ, ଇଣ୍ଟରାକ୍ଟିଭ୍ ପ୍ରୁଫ୍ ଏବଂ ସୁରକ୍ଷିତ ଗଣନା ପାଇଁ ଶଳ ଅନ୍ତର୍ଭୂକ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ଗୋପନୀୟତା ଚିନ୍ତାଧାରାଠାରୁ ବିସ୍ତାର ହୋଇଛି |

ଡେଭିଡ କାହ୍ନ କୋଡବ୍ରେକର୍ସରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ଯେ ଆଧୁନିକ କ୍ରିପ୍ଟୋଲୋଜି ଆରବମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିଲା, କ୍ରିପ୍ଟାନାଲାଇଟିକ୍ ପଦ୍ଧତିକୁ ବ୍ୟବସ୍ଥିତ ଭାବରେ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟ୍ କରିଥିବା ପ୍ରଥମ ଲୋକ। ଅଲ-ଖାଲିଲ (୭୧୭-୭୮୬) ବୁକ୍ ଅଫ୍ କ୍ରିପ୍ଟୋଗ୍ରାଫିକ୍ ମେସେଜ୍ ଲେଖିଥିଲେ, ଯେଉଁଥିରେ ସ୍ରବର୍ଣ୍ଣ ଏବଂ ବିନା ସମସ୍ତ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଆରବୀୟ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ତାଲିକାଭୁକ୍ତ କରିବା ପାଇଁ କ୍ରମାଙ୍କ ଏବଂ ମିଶ୍ରଣର ପ୍ରଥମ ବ୍ୟବହାର ରହିଥାଏ |

ଆଧୁନିକ କ୍ରିପ୍ଟୋଗ୍ରାଫି

ସିମେଟ୍ରିକ୍-କି କ୍ରିପ୍ଟୋଗ୍ରାଫି

ସିମେଟ୍ରିକ୍-କି କ୍ରିପ୍ଟୋଗ୍ରାଫି, ଯେଉଁଠାରେ ଗୋଟିଏ ଚାବି ଏନକ୍ରିପସନ୍ ଏବଂ ଡିକ୍ରିପ୍ସନ୍ ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ |

ସିମେଟ୍ରିକ୍-କି କ୍ରିପ୍ଟୋଗ୍ରାଫି ଏନକ୍ରିପସନ୍ ପଦ୍ଧତିକୁ ବୁଝାଏ | ଯେଉଁଥିରେ ଉଭୟ ପ୍ରେରକ ଏବଂ ଗ୍ରାହକ ସମାନ ଚାବି ଅଂଶୀଦାର କରନ୍ତି (କିମ୍ବା, ସାଧାରଣତ ,, ଯେଉଁଥିରେ ସେମାନଙ୍କର ଚାବି ଭିନ୍ନ, କିନ୍ତୁ ସହଜରେ ଗଣନାଯୋଗ୍ୟ ଉପାୟରେ ଜଡ଼ିତ) | ଜୁନ୍ ୧୯୭୬ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସର୍ବସାଧାରଣରେ ଏହା ଏକମାତ୍ର ପ୍ରକାରର ଏନକ୍ରିପସନ୍ ଥିଲା | ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଡାଟା ଏନକ୍ରିପସନ୍ ଆଲଗୋରିଦମ ସାଇଫର୍ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଦେଖାଉଥିବା ତାର୍କିକ ଚିତ୍ର | ସିମେଟ୍ରିକ୍ କି ସାଇଫର୍ଗୁଡ଼ିକ ବ୍ଲକ୍ ସାଇଫର୍ କିମ୍ବା ଷ୍ଟ୍ରିମ୍ ସାଇଫର୍ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯାଏ | ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ବର୍ଣ୍ଣଗୁଡିକର ବିପରୀତ, ସାଧା ପାଠ୍ୟର ବ୍ଲକଗୁଡିକରେ ଏକ ବ୍ଲକ୍ ସାଇଫର୍ ଏନକ୍ରିଫର୍, ଏକ ଷ୍ଟ୍ରିମ୍ ସାଇଫର୍ଦ୍ୱାରା ବ୍ୟବହୃତ ଇନପୁଟ୍ ଫର୍ମ |

IDEA ସାଇଫରର ଗୋଟିଏ ରାଉଣ୍ଡ (8.5 ମଧ୍ୟରୁ), ସମୟ-ଦକ୍ଷତା ପାଇଁ PGP ଏବଂ OpenPGP ସୁସଙ୍ଗତ ସଫ୍ଟୱେୟାରର ଅଧିକାଂଶ ସଂସ୍କରଣରେ ବ୍ୟବହୃତ |

ଡାଟା ଏନକ୍ରିପସନ୍ ଷ୍ଟାଣ୍ଡାର୍ଡ (ଡିଇଏସ୍) ଏବଂ ଆଡଭାନ୍ସଡ ଏନକ୍ରିପସନ୍ ଷ୍ଟାଣ୍ଡାର୍ଡ (ଏଇଏସ୍) ହେଉଛି ବ୍ଲକ୍ ସାଇଫର୍ ଡିଜାଇନ୍ ଯାହା ଆମେରିକା ସରକାରଙ୍କଦ୍ୱାରା କ୍ରିପ୍ଟୋଗ୍ରାଫି ମାନକ ଭାବରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଛି (ଯଦିଓ ଏଇଏସ୍ ଗ୍ରହଣ ହେବା ପରେ ଡିଇଏସ୍ର ନାମକରଣ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରାଯାଇଥିଲା) | ଏକ ସରକାରୀ ମାନକ ଭାବରେ ଏହାର ଅବନତି ସତ୍ତ୍ ଡିଇଏସ୍ (ବିଶେଷତ ଏହାର ଅନୁମୋଦିତ ଏବଂ ଅଧିକ ସୁରକ୍ଷିତ ଟ୍ରିପଲ୍- ଡିଇଏସ୍ ପ୍ରକାର) ଯଥେଷ୍ଟ ଲୋକପ୍ରିୟ; ଏହା ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ପ୍ରୟୋଗରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ, ଏଟିଏମ୍ ଏନକ୍ରିପସନ୍ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଇ-ମେଲ୍ ଗୋପନୀୟତା ଏବଂ ସୁଦୂର ପ୍ରବେଶକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବା | ଗୁଣବତ୍ତାରେ ଯଥେଷ୍ଟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ସହିତ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅନେକ ବ୍ଲକ୍ ସାଇଫର୍ ଡିଜାଇନ୍ ଏବଂ ମୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି | ଅନେକ, ଏପରିକି ଦକ୍ଷ ଅଭ୍ୟାସକାରୀଙ୍କ ଡିଜାଇନ୍ ହୋଇଥିବା, ଏଫ୍ଇଏଲ୍ ପରି ପୁଙ୍ଖାନୁପୁଙ୍ଖ ଭାଙ୍ଗିଯାଇଛି |

ସାର୍ବଜନୀନ କି କ୍ରିପ୍ଟୋଗ୍ରାଫି

ପବ୍ଲିକ୍-କି କ୍ରିପ୍ଟୋଗ୍ରାଫି, ଯେଉଁଠାରେ ଏନକ୍ରିପସନ୍ ଏବଂ ଡିକ୍ରିପ୍ସନ୍ ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ କି ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ |

ସିମେଟ୍ରିକ୍-କି କ୍ରିପ୍ଟୋ ସିଷ୍ଟମ୍ଗୁଡ଼ିକ ଏକ ସନ୍ଦେଶର ଏନକ୍ରିପସନ୍ ଏବଂ ଡିକ୍ରିପ୍ସନ୍ ପାଇଁ ସମାନ ଚାବି ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି, ଯଦିଓ ଏକ ସନ୍ଦେଶ କିମ୍ବା ସନ୍ଦେଶର ଗୋଷ୍ଠୀ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ତୁଳନାରେ ଏକ ଭିନ୍ନ ଚାବି ପାଇପାରେ | ସମୃଦ୍ଧ ସାଇଫର୍ଗୁଡ଼ିକର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅସୁବିଧା ହେଉଛି ସେମାନଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷିତ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରିବା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ପରିଚାଳନା | ଯୋଗାଯୋଗ ପାର୍ଟିର ପ୍ରତ୍ୟେକ ପୃଥକ ଯୋଡି ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ଏକ ଭିନ୍ନ ଚାବି ବାଣ୍ଟିବା ଆବଶ୍ୟକ, ଏବଂ ବୋଧହୁଏ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସାଇଫର୍ ଟେକ୍ସଟ୍ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ବିନିମୟ ହେବ | ଆବଶ୍ୟକ ଚାବି ସଂଖ୍ୟା ନେଟୱାର୍କ ସଦସ୍ୟଙ୍କ ବର୍ଗ ପରି ବଢିଥାଏ, ଯାହାକି ସମସ୍ତଙ୍କୁ ସ୍ଥିର ଏବଂ ଗୁପ୍ତ ରଖିବା ପାଇଁ ଜଟିଳ କି ପରିଚାଳନା ଯୋଜନା ଆବଶ୍ୟକ କରେ |

୧୯୭୬ର ଏକ ଭୂମିପୂଜନ କାଗଜରେ, ହାଇଟଫିଲ୍ଡ ଡିଫି ଏବଂ ମାର୍ଟିନ ହେଲମ୍ୟାନ ସର୍ବସାଧାରଣ କି (ସାଧାରଣତ ଅସୀମେଟ୍ରିକ ଚାବି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ) କ୍ରିପ୍ଟୋଗ୍ରାଫି ଧାରଣାକୁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ ଯେଉଁଥିରେ ଦୁଇଟି ଭିନ୍ନ କିନ୍ତୁ ଗାଣିତିକ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଚାବି ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥାଏ - ଏକ ସର୍ବସାଧାରଣ ଚାବି ଏବଂ ଏକ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଚାବି | ଏକ ସାର୍ବଜନୀନ କି ସିଷ୍ଟମ୍ ଏତେ ନିର୍ମାଣ ହୋଇଛି ଯେ ଗୋଟିଏ ଚାବିର ଗଣନା ('ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଚାବି') ଗଣନାତ୍ମକ ଭାବରେ ଅନ୍ୟଟି ('ସର୍ବସାଧାରଣ ଚାବି')ଠାରୁ ଅସମ୍ଭବ, ଯଦିଓ ସେଗୁଡ଼ିକ ଜରୁରୀ ଅଟେ | ଏହା ପରିବର୍ତ୍ତେ, ଉଭୟ ଚାବି ଗୁପ୍ତ ଭାବରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ, ଏକ ପରସ୍ପର ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଯୋଡି ଭାବରେ | ଇତିହାସରକାର ଡେଭିଡ କାହନ୍ ସର୍ବସାଧାରଣ କି-କ୍ରିପ୍ଟୋଗ୍ରାଫିକୁ "ରେଭେନ୍ସାରେ ପଲିଫାଲଫେଟିକ୍ ପ୍ରତିସ୍ଥାପନ ଉତ୍ପନ୍ନ ହେବା ପରଠାରୁ କ୍ଷେତ୍ରର ସବୁଠାରୁ ପରିବର୍ତ୍ତନବାଦି ନୂତନ ଧାରଣା" ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ।