ଭିକାରୀ ବଳ
ଭଜନ ସମ୍ରାଟ ଭିକାରୀ ଚରଣ ବଳ ଓଡ଼ିଶାର କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା, ସୋବଳାରେ ଜନ୍ମିତ ଜଣେ ଓଡ଼ିଆ ସଙ୍ଗୀତଜ୍ଞ ଓ ଗାୟକ । ସେ ପାରମ୍ପରିକ ଓଡ଼ିଶୀ ସଙ୍ଗୀତର ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗ, ଯଥା ଚଉପଦୀ, ଛାନ୍ଦ, ଚମ୍ପୂ, ଚଉତିଶା, ଭଜନ, ଜଣାଣ, ଇତ୍ୟାଦି ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ପଲ୍ଲୀଗୀତ, ଆଧୁନିକ ଗୀତ ରେକର୍ଡ଼ କରିଛନ୍ତି ।
ଭଜନ ସମ୍ରାଟ ଭିକାରୀ ବଳ | |
|---|---|
 ଭିକାରୀ ବଳ | |
| ଜନ୍ମ | ମଇ ୨୫, ୧୯୨୯ |
| ମୃତ୍ୟୁ | ୨ ନଭେମ୍ବର ୨୦୧୦ (ବୟସ ୮୧) |
| ମୃତ୍ୟୁର କାରଣ | ପାର୍କିନ୍ସନ୍ ରୋଗ[୧] |
| ଜାତୀୟତା |  ଭାରତୀୟ |
| ବୃତ୍ତି | ସଙ୍ଗୀତ ଗାନ |
| ପ୍ରସିଦ୍ଧି | ଭଜନ |
| ଶୈଳୀ | ଓଡ଼ିଶୀ ସଙ୍ଗୀତ |
| ବୈବାହିକ-ସାଥୀ | ଉଷାରାଣୀ ଦେବୀ |
| ସନ୍ତାନ | ୨ ପୁଅ, ଜଣେ ଝିଅ |
| ୱେବସାଇଟ | ଇଣ୍ଟରନେଟ ମୁଭି ଡାଟାବେସରେ ଭିକାରି ବଳ |
ଜୀବନକାଳ
ସମ୍ପାଦନାପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଜୀବନ
ସମ୍ପାଦନାପିତା ରାମଚନ୍ଦ୍ର ବଳ ଓ ମାତା ଗେହ୍ଲାରାଣି ବଳଙ୍କ ସନ୍ତାନ ଭିକାରୀ ବଳ ୧୯୨୯ ମସିହା ମଇ ୨୫ ତାରିଖରେ ଓଡ଼ିଶାର କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ାସ୍ଥିତ ସୋବଳାରେ ଜନ୍ମ ନେଇଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମାଆଙ୍କ ସବୁ ସନ୍ତାନ ଜନ୍ମ ପରେ ମରିଯାଉଥିଲେ, ତେଣୁ କେବଳ ଭିକାରି ହିଁ ଜୀଇଁ ରହିଥିବାରୁ ଭଗବାନଙ୍କ କୃପା ଭାବି ତାଙ୍କ ନାମ 'ଭିକାରି' ରଖାଯାଇଥିଲା । ସେ ଖୁବ ଛୋଟ ଥିଲା ବେଳେ ତାଙ୍କ ବାପା ମାଆ ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ବାପାଙ୍କ ପ୍ରଥମ ପକ୍ଷ ବିବାହର ପୁଅ ଧନେଶ୍ୱର ଓ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀଙ୍କ ଦେଇ ଶିଶୁ ଭିକାରିଙ୍କ ଲାଳନପାଳନ ହୋଇଥିଲା ।
କିଶୋର ଜୀବନ
ସମ୍ପାଦନାପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା ପରେ ଭିକାରୀ କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା ଜିଲା କଦଳୀବଣ ହାଇସ୍କୁଲରେ ନାମ ଲେଖାଇଥିଲେ ଓ ସେଠାରେ ନବମ ଶ୍ରେଣୀ ଯାଏଁ ପାଠ ପଢ଼ିଥିଲେ । ଏହା ପରେ ନିଜ ଗାଁ ସବଳାରେ ସେ ଯାତ୍ରା ଦଳରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ । ସେଠାରେ ସେ ଗୀତ ଗାନ, ହାରମୋନିଅମ ବଜାଇବା, ଅଭିନୟ ଆଦି ଶିଖିଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ଯାତ୍ରାମାନଙ୍କରେ ପୁଅମାନେ ଝିଅ ବେଶ ହୋଇ ଗୋଟିପୁଅ ଭାବେ ନାଟ କରୁଥିଲେ । ଏହାପରେ ସେ ଏକ ପାଖ ସ୍କୁଲ, ଗୋକୁଳାନନ୍ଦ ସଙ୍ଗୀତ ସଦନରେ ସଙ୍ଗୀତ ଶିକ୍ଷକ ହୋଇଥିଲେ । ସେ ୨୦ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଉଷାରାଣୀ ଦେବୀଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ । ବିବାହ ପରେ ସେ କଟକ କାମ ପାଇଁ ଆସିଥିଲେ ।
୭୦ ଦଶକ
ସମ୍ପାଦନାଗୁରୁ ଖିତିଜ ମିତ୍ରଙ୍କ ସହାୟତାରେ ସେ କଟକ କଳାବିକାଶ କେନ୍ଦ୍ରରେ ଓଡ଼ିଶୀ ସଙ୍ଗୀତରେ ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରିଥିଲେ । ଯେତେବେଳେ ସେ ଆକାଶବାଣୀରେ ଗାୟକ ଭାବରେ ଯୋଗଦେବାକୁ ଆବେଦନ କରି ବିଧିବଦ୍ଧ ଭାବେ ଗାୟକ ହେବା ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟାଚଳାଇଥିଲେ । ସେଠାରେ ସେ ଜଣେ ଏ-ଶ୍ରେଣୀର ଗାୟକ ଭାବରେ ୧୯୬୩ରେ କାମ ଆରମ୍ଭ କଲେ । ପ୍ରାଣ ମିତଣି ବାରେ ଚାହାଁରେ ଗୀତ ପାଇଁ ସେ ସେଠାରେ ଅନେକ ଲୋକପ୍ରିୟତା ଅର୍ଜନ କରିଥିଲେ । ହେଲେ ତାହାଙ୍କ ଜନପ୍ରିୟତା କୋଠ ଭୋଗଖିଆ ଗୀତରୁ ଅନେକ ବଢ଼ିଯାଇଥିଲା । ଏହି ଗୀତ ୭୦ ଦଶକରେ ଏକ ବହୁଳ ଲୋକପ୍ରିୟ ଗୀତର ମାନ୍ୟତା ପାଇଥିଲା ।
ଉତ୍ତର ଜୀବନ
ସମ୍ପାଦନାପୁରାତନ ରଚନାରୁ ସେ ବହୁ ସଙ୍ଗୀତ ଗାନ କରିଛନ୍ତି । ଗୋପାଳକୃଷ୍ଣ, ଦୀନକୃଷ୍ଣ, ବଳଦେବ, ବନମାଳି ଓ ସାଲବେଗ ଆଦି ପୁରାତନ କବିଙ୍କ ବହୁ ଭଜନରେ ସେ କଣ୍ଠଦାନ କରିଛନ୍ତି ।
ସେ ଡ. ପ୍ରସନ୍ନ ସାମଲ, ଖିରୋଦ ଚନ୍ଦ୍ର ପୋଥାଳ, ଅରବିନ୍ଦ ମୁଦୁଲି, ଶୀର୍ଷାନନ୍ଦ ଦାସ କାନୁନଗୋ, ଅଲେଖ ବିଶ୍ୱାଳ, ଗୌରହରି ଦଳାଇ ଓ ଶ୍ରୀକାନ୍ତ ଗୌତମଙ୍କ ଅନେକ ଗୀତରେ ମଧ୍ୟ କଣ୍ଠଦାନ କରିଛନ୍ତି ।
ତାଙ୍କର ଜଗନ୍ନାଥ ଭଜନ ଓ ଗୀତ ଗୋବିନ୍ଦର ପଦ ଆବୃତି ତାଙ୍କୁ ଘରେ ଘରେ ପରିଚିତ କରାଇଥିଲା । ସେ ଅନେକ ଚମ୍ପୁ, ଛାନ୍ଦ ଓ ଲୋକଗୀତ ମଧ୍ୟ ଗାଇଥିଲେ । ଅନେକ ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ କଣ୍ଠଦାନ କରିଥିଲେ । ପୁରୀର ଗଜପତି ମହାରାଜା ଦିବ୍ୟସିଂହ ଦେବ ତାଙ୍କୁ "ଭଜନ ସମ୍ରାଟ" ଉପାଧିରେ ଭୂଷିତ କରିଥିଲେ ଓ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିରରେ ସେବା ପାଇଁ ଅନୁମତି ଓ ଅନେକ ସୁବିଧା ସୁଯୋଗ ଖଞ୍ଜି ଦେଇଥିଲେ । ସେ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କର ଚାମର ସେବା ନିମନ୍ତେ ମଧ୍ୟ ସୁଯୋଗ ପାଇଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଦେଇ ବୋଲାଯାଇଥିବା ଶେଷ ଆଲବମ ଭଜନ ଥିଲା ୨୦୦୫ର "ଚଗଲା ମନ" ଓ ଶେଷ ସଙ୍ଗୀତ ପରିବେଷଣ ଥିଲ ୨୦୦୬ରେ । ତାହା ପରେ ସେ ପାର୍କିନ୍ସନ୍ ରୋଗରେ ପିଡ଼ୀତ ହୋଇ ଶଯ୍ୟାଶାୟୀ ହୋଇଥିଲେ ।[୨]
ସୁପରିଚିତ ସଙ୍ଗୀତ
ସମ୍ପାଦନାଚଳଚ୍ଚିତ୍ର
ସମ୍ପାଦନା| ମସିହା | ନାମ | ଯୋଗଦାନ |
|---|---|---|
| ୧୯୮୩ | ଅଭିଳାଷ | କଣ୍ଠଦାନ |
| ୧୯୮୩ | ଭକ୍ତ ସାଲବେଗ | କଣ୍ଠଦାନ |
| ୧୯୮୦ | ଅଗ୍ନି ପରୀକ୍ଷା | କଣ୍ଠଦାନ |
| ୧୯୮୦ | ଅପରିଚିତା | କଣ୍ଠଦାନ |
| ୧୯୭୯ | ମଥୁରା ବିଜୟ | କଣ୍ଠଦାନ |
| ୧୯୭୯ | ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ରାସଲୀଳା | କଣ୍ଠଦାନ |
| ୧୯୭୮ | କବି ସମ୍ରାଟ ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ | ସଙ୍ଗୀତ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନା |
| ୧୯୭୭ | ଅନୁତାପ | କଣ୍ଠଦାନ |
| ୧୯୭୬ | ଅମର ପ୍ରେମ | କଣ୍ଠଦାନ |
| ୧୯୭୩ | କନକଲତା | କଣ୍ଠଦାନ |
| ୧୯୬୮ | କିଏ କାହାର | କଣ୍ଠଦାନ |
ଅନ୍ୟାନ୍ୟ
ସମ୍ପାଦନା- କୋଠ ଭୋଗଖିଆ
- ଜଗନ୍ନାଥ ହେ, କିଛି ମାଗୁନାହିଁ ତୋତେ
- ଭଜୁ କି ନା ରାମ ନାମ
- ଭକତ ବିଦୂର ଶାଗ ଭଜା ଦେଇ
- ହାତରେ ମୋ ମୁଠା ମୁଠା ଶରଧା ବାଲି
- ତୋର ସାଆନ୍ତପଣକୁ କିଏ ସରିକି
- ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ରେ କରିଛି ଘର କାଳିଆ ମୋ ବନ୍ଧୁ
- ଅଜା ଥାଉ ଥାଉ ନାତି ଯାଏ ଚାଲି
- ତୋତେ ବାହୁଡ଼େଇ ନେବି ଆସିଛି
- ତୋ ଦାଣ୍ଡଧୁଳି ମୁ ନହେଲେ ନାହିଁ
ମାନସମ୍ମାନ
ସମ୍ପାଦନା- ଭଜନ ସମ୍ରାଟ: ଗଜପତି ମହାରାଜା ଦିବ୍ୟସିଂହ ଦେବଙ୍କ ଦେଇ ଭଜନ ସମ୍ରାଟ ଉପାଧିରେ ଭୂଷିତ ।
- ପରଲୋକ ପରେ ତାଙ୍କ ସ୍ମୃତିରେ "ଭିକାରୀ ବଳ ଫାଉଣ୍ଡେସନ" ନାମରେ ଏକ ସଙ୍ଗଠନ ଗଠିତ ହୋଇଛି ଓ ପ୍ରତି ବର୍ଷ ସଙ୍ଗୀତ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆୟୋଜନ କରାଯାଉଛି ।[୫] ତାହାଙ୍କୁ ପଦ୍ମ ଉପାଧିରେ ଭୂଷିତ କରିବା ନିମନ୍ତେ ରାଜ୍ୟ ସରକାର କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ନିକଟରେ ଆବେଦନ କରିଛନ୍ତି ।[୬][୭]
ଆହୁରି ଦେଖନ୍ତୁ
ସମ୍ପାଦନାଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- ↑ ୧.୦ ୧.୧ End of an era in devotional music - Bhikari Bal’s recital of bhajans and folk songs are still popular among music lovers. NAMITA PANDA, LALMOHAN PATNAIK. The Telegraph November 4 , 2010
- ↑ ୨.୦ ୨.୧ Oriya Devotional Singer Bhikari Bal Dead. India TV. 03 Nov 2010
- ↑ ୩.୦ ୩.୧ Devotional singer Bhikari Bal passes away. Bhubaneswar. Zee News November 03, 2010]
- ↑ ୪.୦ ୪.୧ "Bhajan Samrat Bhikari Bal is no more". Archived from the original on 2011-02-27. Retrieved 2011-08-15.
- ↑ BBF plan to observe Bhajan Samrat's birthday Archived 2010-11-16 at the Wayback Machine.. Cuttack. Jul 01, 2010
- ↑ Govt to bat for Padma award to bhajan samrat Bhikari Bal Archived 2012-10-16 at the Wayback Machine.. IBN News. Cuttack. Jul 25,2010
- ↑ Orissa government to bat for Padma award for 'bhajan samrat' Bhikari Bal. Daily News & Analysis (DNA). CuttackJul 25, 2010