ଦ୍ୱାଦଶୀ

ଦ୍ୱାଦଶୀ ଚନ୍ଦ୍ରପକ୍ଷର ଦ୍ୱାଦଶ (୧୨ଶ) ଦିବସ - ଚନ୍ଦ୍ରର ଦ୍ୱାଦଶ କଳାର ହ୍ରାସ ବା ବୃଦ୍ଧିଜନିତ ତିଥି । ଏକାଦଶୀର ପରବର୍ତ୍ତୀ ଓ ତ୍ରୟୋଦଶୀର ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ତିଥି । କୃଷ୍ଣପକ୍ଷର ଦ୍ୱାଦଶୀକୁ କୃଷ୍ଣା ଦ୍ୱାଦଶୀ ଓ ଶୁକ୍ଳପକ୍ଷର ଦ୍ୱାଦଶୀକୁ ଶୁକ୍ଳା ଦ୍ୱାଦଶୀ କୁହାଯାଇଥାଏ ।

• ବୈଶାଖ ଶୁକ୍ଳଦ୍ୱାଦଶୀ: ପିପୀତକୀ

ଭବିଷ୍ୟ ପୂରାଣ ମତେ ପିପୀତକ ନାମକ ବ୍ରାହ୍ମଣକୁ ଯମଦୂତମାନେ ଯମଲୋକକୁ ନେଇଗଲେ । ସେଠାରେ ତାକୁ ଭାରି ତୃଷା ଲାଗିବାରୁ ସେ ଯମଙ୍କୁ ସ୍ତବ କଲା । ଯମ ତା ସ୍ତବରେ ପ୍ରସନ୍ନ ହୋଇ ତାକୁ ମର୍ତ୍ତ୍ୟଲୋକକୁ ପଠାଇଦେଲେ ଓ ଶୀତଳ ଜଳପୂର୍ଣ୍ଣ କଳଶ ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କୁ ଦାନ କରିବାକୁ କହିଲେ ।

• ଜ୍ୟୈଷ୍ଠ ଶୁକ୍ଳଦ୍ୱାଦଶୀ: ଚମ୍ପକ ଦ୍ୱାଦଶୀ - ଚମ୍ପାଫୁଲଦ୍ୱାରା ବିଷ୍ଣୂପୂଜା (ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ବିବାହୋତ୍ସବ)
• ଭାଦ୍ରବ ଶୁକ୍ଳଦ୍ୱାଦଶୀ: ବାମନ ଜନ୍ମ - ବାମନ ଅବତାରରେ ବିଷ୍ଣୁ ଏ ଦିନ ଅଦିତିଙ୍କ ଗର୍ଭରୁ ଆବିର୍ଭୁତ ହୋଇଥିଲେ ।

ସୁନିଆଁ: ଏହି ଦିନ ଓଡ଼ିଆ ସନ ଓ ପୁରୀ ରାଜାଙ୍କ ଅଙ୍କର ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୁଏ । ଏ ଦିନ ଓଡ଼ିଶାର ରାଜା ଓ ଜମିଦାରଙ୍କ ସିରସ୍ତାରେ ନୂତନ ଅଙ୍କ ବା ସନ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ । ଓଡ଼ିଆ ସନର ଓ ପୁରୀ ରାଜାଙ୍କ ଅଙ୍କର ମାସ ଓ ଦିବସ ଗଣନା ସୌର ମାସର ଗଣନା କ୍ରମେ ହୁଏ; କିନ୍ତୁ ସନ ବା ଅଙ୍କ ଚାନ୍ଦ୍ର ଭାଦ୍ରମାସର ଦ୍ୱାଦଶୀଠାରୁ ଗଣନା କରାଯାଏ । ପୂର୍ବତନ ରାଜାଙ୍କ ନାମାଙ୍କିତ ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣମୁଦ୍ରା (ସୁନିଆଁ) କଟାଯାଇ ନୂଆ ରାଜାଙ୍କ ନାମାଙ୍କିତ ନୂତନ ମୁଦ୍ରା ଚଳିବା ବିଧିରୁ ବୋଧ ହୁଏ ଏହି ଶବ୍ଦର ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି । ଏହା ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କର ନୂଆ ବର୍ଷାରମ୍ଭ ।

• କାର୍ତ୍ତିକ କୃଷ୍ଣ ଦ୍ୱାଦଶୀ: ଗୋବତ୍ସା ଦ୍ୱାଦଶୀ, ତୁଳସୀ ବିବାହ
• କାର୍ତ୍ତିକ ଶୁକ୍ଳଦ୍ୱାଦଶୀ: ଗରୁଡ଼ ଦ୍ୱାଦଶୀ
• ମାର୍ଗଶିର ଶୁକ୍ଳଦ୍ୱାଦଶୀ: ବ୍ୟଞ୍ଜନ ଦ୍ୱାଦଶୀ, ଅଖଣ୍ଡ ଦ୍ୱାଦଶୀ- ଏହି ଦ୍ୱାଦଶୀରେ ଅନୂଷ୍ଠିତ ଧର୍ମକର୍ମର ଫଳ ଖଣ୍ଡିତ ହୁଏ ନାହିଁ ।

ବ୍ୟଞ୍ଜନ ଦ୍ୱାଦଶୀ ଗୌଡ଼ୀୟ ବୈଷ୍ଣବ ସଂପ୍ରଦାୟର ଶ୍ରାଧାଳୁମାନଙ୍କର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ପର୍ବ । ଏହି ଦିନ ମା' ଯଶୋଦା ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ବହୁବିଧ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ଖୁଆଇଥିବାର କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ରହିଛି । କୃଷ୍ଣ ଲୀଳାର ଏହି ପର୍ଯ୍ୟାୟକୁ ଗୌଡ଼ୀୟ ବୈଷ୍ଣବମାନେ ନିଷ୍ଠାର ସହିତ ପାଳନ କରିଥାନ୍ତି ।

• ପୌଷ ଶୁକ୍ଳଦ୍ୱାଦଶୀ: କୂର୍ମ ଦ୍ୱାଦଶୀ
• ମାଘ ଶୁକ୍ଳଦ୍ୱାଦଶୀ: ବରାହ ଦ୍ୱାଦଶୀ- ବିଷ୍ଣୁଙ୍କର ବରାହ ଅବତାର ଦିବସ ।
• ଫାଲ୍‌ଗୁନ ଶୁକ୍ଳଦ୍ୱାଦଶୀ (ପୁଷ୍ୟାନକ୍ଷତ୍ରଯୁକ୍ତ): ଗୋବିନ୍ଦ ଦ୍ୱାଦଶୀ

ଗୋବିନ୍ଦ ଦ୍ୱାଦଶୀ ପ୍ରାୟ ବାର ବର୍ଷରେ ଥରେ ପଡ଼େ ଓ ଏହିଦିନ ତୀର୍ଥ ସ୍ନାନରେ ମହାପୁଣ୍ୟ ଲାଭ ହୁଏ ବୋଲି ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କର ବିଶ୍ୱାସ ।