ଯାମିନୀ କୃଷ୍ଣମୂର୍ତ୍ତୀ
ଯାମିନୀ କୃଷ୍ଣମୂର୍ତ୍ତୀ (ଜନ୍ମ : ୨୦ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୪୦) ଜଣେ ଭାରତୀୟ ନର୍ତ୍ତକୀ ଅଟନ୍ତି ।[୧] ସେ ଭରତନାଟ୍ୟମ, କୁଚିପୁଡ଼ି ଓ ଓଡ଼ିଶୀ ନୃତ୍ୟରେ ନିପୁଣା ।[୨][୩] ୨୦୧୬ ମସିହାରେ ତାଙ୍କୁ ପଦ୍ମ ବିଭୂଷଣ ପୁରସ୍କାରରେ ସମ୍ମାନୀତ କରାଯାଇଥିଲା ।[୪]
| ଯାମିନୀ କୃଷ୍ଣମୂର୍ତ୍ତୀ | |
|---|---|
 | |
| ଜନ୍ମ | ୨୦ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୪୦ ମଦନପଲ୍ଲୀ, ଚିତ୍ତୂର, ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶ |
| ଜାତୀୟତା | ଭାରତୀୟ |
| ବିଭାଗ | ଭାରତୀୟ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ନୃତ୍ୟ |
| ଆନ୍ଦୋଳନ | ଭରତନାଟ୍ୟମ, କୁଚିପୁଡ଼ି, ଓଡ଼ିଶୀ |
| ପୁରସ୍କାର | ପଦ୍ମ ବିଭୂଷଣ, ପଦ୍ମ ଭୂଷଣ, ପଦ୍ମଶ୍ରୀ(୧୯୮୦) |
ଜୀବନୀ
ସମ୍ପାଦନାପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଜୀବନ
ସମ୍ପାଦନାଯାମିନୀ କୃଷ୍ଣମୂର୍ତ୍ତୀ, ୧୯୪୦ ମସିହାରେ ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶର ଚିତ୍ତୂର ଜିଲ୍ଲାର ମଦନପଲ୍ଲୀଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ ଥିଲା ଏମ କୃଷ୍ଣମୂର୍ତ୍ତୀ । ତାମିଲନାଡୁର ଚିଦାମ୍ଭରମଠାରେ ତାଙ୍କର ପିଲାଦିନ ବିତିଥିଲା । ଚିଦାମ୍ବରମ ସହରରେ ଥିବା ଦଶମ ଶତାବ୍ଦୀର ନଟରାଜ ମନ୍ଦିରରେ ନୃତ୍ୟରତ ନଟରାଜ ଶିବଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତୀ ଦେଖି ସେ ନୃତ୍ୟ ପ୍ରତି ଆକର୍ଷିତ ହୋଇଥିଲେ । [୫]
ନୃତ୍ୟ ଜୀବନ
ସମ୍ପାଦନାଯାମିନୀ, ଚେନ୍ନାଇଠାରେ ରୁକ୍ମଣୀ ଦେବୀ ଔଣ୍ଡଳେଙ୍କଠାରୁ ଭରତନାଟ୍ୟମ ନୃତ୍ୟ ଶିକ୍ଷାରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ପରେ ସେ କାଞ୍ଚିପୁରମ ୟେଲପ୍ପା ପିଲ୍ଲାଇ ଓ ତାଞ୍ଜାବୁର କଟ୍ଟାପା ପିଲ୍ଲାଇଙ୍କଠାରୁ ଭରତନାଟ୍ୟମ ଶିଖିଥିଲେ । ବେଦାନ୍ତମ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ନାରାୟଣ ଶାସ୍ତ୍ରୀ, ଚିନ୍ତା କୃଷ୍ଣମୂର୍ତ୍ତୀ ଓ ପଶୁମର୍ଥୀ ବେନୁଗୋପାଳ କୃଷ୍ଣ ଶର୍ମାଙ୍କଠାରୁ କୁଚିପୁଡ଼ି ନୃତ୍ୟ ଶିକ୍ଷା କରିଥିଲେ । ପଙ୍କଜ ଚରଣ ଦାସ ଓ କେଳୁଚରଣ ମହାପାତ୍ରଙ୍କଠାରୁ ସେ ଓଡ଼ିଶୀ ନୃତ୍ୟ ଶିକ୍ଷା କରିଥିଲେ ।[୬]
୧୯୫୭ ମସିହାରେ ଚେନ୍ନାଇଠାରେ ତାଙ୍କର ମଞ୍ଚପ୍ରବେଶ ଘଟିଥିଲା ।
ତାଙ୍କୁ ତିରୁପତି ମନ୍ଦିରର ଆସ୍ଥାନ ନର୍ତ୍ତକୀ ସମ୍ମାନ ମିଳିଛି । ତାଙ୍କୁ କୁଚିପୁଡ଼ି ନୃତ୍ୟର ପଥପ୍ରଦର୍ଶକ ଭାବରେ ପରିଗଣିତ କରାଯାଏ । ଦିଲ୍ଲୀର ହୌଜ ଖାସଠାରେ ଯାମିନୀ ସ୍କୁଲ ଅଫ ଡାନ୍ସ ନାମରେ ନିଜର ଏକ ନୃତ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରି ସେ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ନୃତ୍ୟ ଶିକ୍ଷା ଦିଅନ୍ତି ।[୭]
ଆତ୍ମଜୀବନୀ
ସମ୍ପାଦନା୧୯୯୫ ମସିହାରେ ତାଙ୍କର ଆତ୍ମଜୀବନୀ ଏ ପ୍ୟାସନ ଫର ଡାନ୍ସ ନାମରେ ପ୍ରକାଶିତ ।[୮]
ସମ୍ମାନ ଓ ପୁରସ୍କାର
ସମ୍ପାଦନା- ପଦ୍ମଶ୍ରୀ - ୧୯୬୮[୯]
- ପଦ୍ମ ଭୂଷଣ - ୨୦୦୧[୧୦]
- ପଦ୍ମ ବିଭୂଷଣ - ୨୦୧୬
- କେନ୍ଦ୍ର ସଙ୍ଗୀତ ନାଟକ ଏକାଡେମୀ ସମ୍ମାନ - ୧୯୭୧
- ନାଟ୍ୟ ଶାସ୍ତ୍ର - ୨୦୧୪ (ସାମ୍ଭବୀ ସ୍କୁଲ ଅଫ ଡାନ୍ସ ପ୍ରଦତ୍ତ)[୧୧][୧୨][୧୩]
| ଡ ଯାମିନୀ କୃଷ୍ଣମୂର୍ତ୍ତୀ | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
ଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- ↑ "Kuchipudi ambassadors". The Hindu. 2008-12-19. Archived from the original on 2009-03-04.
- ↑ PTI. "Pratibha presents Sangeet Natak Akademi fellowships, awards". The Hindu.
- ↑ "The Tribune — Windows — This Above All". tribuneindia.com.
- ↑ "Her passion to dance, groom disciples continues". www.thehindu.com. The Hindu. Archived from the original on 19 March 2022. Retrieved 19 March 2022.
- ↑ "The Full-Moon Danseuse Who Went On To Shine Like Summer Sun". www.outlookindia.com. Outlook Magazine. Archived from the original on 17 March 2022. Retrieved 17 March 2022.
- ↑ "Yamini Krishnamurthy". www.culturalindia.net/. culturalindia.net. Archived from the original on 19 March 2022. Retrieved 19 March 2022.
- ↑ "Yamini Krishnamurthy". www.culturalindia.net. cultural india. Archived from the original on 17 March 2022. Retrieved 17 March 2022.
- ↑ "Book review: A Passion for Dance: an Autobiography". www.indiatoday.in. India Today. Archived from the original on 2022-03-17. Retrieved 17 March 2022.
- ↑ Padma Shri Awardees
- ↑ Padma Bhushan Awardees
- ↑ "Lecture Demonstration at Nayika, Bangalore". www.thehindu.com. Retrieved 2014-03-27.
- ↑ "Yamini Krishnamurthy in "Naykia-Excellence Personified"". www.narthaki.com. Archived from the original on 2014-03-02. Retrieved 2014-03-14.
- ↑ "Yamini Krishnamurthy Confer with Natyashastra Award". www.buzzintown.com. Archived from the original on 2014-03-13. Retrieved 2014-03-14.
ବାହାର ଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା