ବ୍ୟାଘ୍ର ପରିଯୋଜନା
ବ୍ୟାଘ୍ର ପରିଯୋଜନା (ଈଂରାଜୀରେ Project Tiger) ଏକ ବ୍ୟାଘ୍ର ସଂରକ୍ଷଣ ପ୍ରକଳ୍ପ ଯାହା ଭାରତ ସରକାରଙ୍କଦ୍ୱାରା ୧୯୭୩ ମସିହା ଅପ୍ରେଲ୍ ପହିଲା ଦିନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଶ୍ରୀମତୀ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଥିବା ସମୟରେ ଏହି ପରିଯୋଜନା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ପରିଯୋଜନାର ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା (୧) ପ୍ରାକୃତିକ ପରିବାସରେ ମହାବଳ ବାଘଙ୍କ ଆବଶ୍ୟକ ସଂଖ୍ୟା ବଜାୟ ରଖିବା, (୨) ଭାରତରୁ ବିଲୁପ୍ତ ହେବାରୁ ମହାବଳ ବାଘଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିବା ଏବଂ (୩) ବାଘଙ୍କ ରାଜୁତି ରହିଆସିଥିବା ବିଭିନ୍ନ ଜଙ୍ଗଲ ଓ ଜୈବଗୋଲକକୁ ପ୍ରାକୃତିକ ଐତିହ୍ୟର ମାନ୍ୟତା ଦେଇ ସେମାନଙ୍କ ସଂରକ୍ଷଣ କରିବା । ବ୍ୟାଘ୍ର ପରିଯୋଜନାର ଟାସ୍କ୍ ଫୋର୍ସ୍ କିଛି ବଛା ବଛା ବାଘ ଅଭୟାରଣ୍ୟକୁ ବାଘଙ୍କ ପ୍ରଜନନ ଓ ବଂଶବୃଦ୍ଧିର ମୁଖ୍ୟ ସ୍ଥଳ ରୂପେ ଅଭିହିତ କଲେ ଓ କାଳକ୍ରମେ ବାଘମାନଙ୍କୁ ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ଅଞ୍ଚଳକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ କରି ଦେଶରେ ସେମାନଙ୍କ ପୁନରୁତ୍ଥାନ କରିବାର ଯୋଜନା କରିଥିଲେ । ଏହି ପରିଯୋଜନା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ଓ ସମର୍ଥନ ଯୋଗାଇ ଦିଆଗଲା ଯେପରିକି ଜଙ୍ଗଲ ପରିବାସର ସୁରକ୍ଷା ଓ ସଙ୍କଟାପନ୍ନ ଜୀବଙ୍କ ଥଇଥାନ ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦିଆଯାଇପାରିବ ।[୧] ଅବୈଧ ଶିକାରୀଙ୍କ ଦମନ ଓ ଜଙ୍ଗଲ ମଧ୍ୟରେ ବସବାସ କରୁଥିବା ଜନଜାତିଙ୍କ ଥଇଥାନଦ୍ୱାରା ବାଘ-ମଣିଷ ସଂଘର୍ଷ ଏଡ଼ାଇବା ପାଇଁ ସରକାର ଏକ ବ୍ୟାଘ୍ର ସୁରକ୍ଷା ବଳ (Tiger Protection Force) ଗଠନ କରିଛନ୍ତି ।
| ବ୍ୟାଘ୍ର ପରିଯୋଜନା (Project Tiger) | |
|---|---|
 | |
| Country | ଭାରତ |
| [[Prime Minister of ଛାଞ୍ଚ:Unlink|Prime Minister(s)]] | ଶ୍ରୀମତୀ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ |
| Ministry | ପରିବେଶ ଓ ବନ ମନ୍ତ୍ରାଳୟ (ଭାରତ ସରକାର) |
| Launched | ୦୧-ଅପ୍ରେଲ୍-୧୯୭୩ |
| Status | ସକ୍ରିୟ |
୨୦୦୬ ମସିହା ବାଘ ଗଣନା ସମୟରେ ବାଘ, ଅନ୍ୟ ମାଂସାସୀ ଶିକାରୀ ଓ ଶିକାର ଜୀବଙ୍କ ଘନତା ନିରୂପଣ କରିବା ପାଇଁ GIS ସର୍ବେକ୍ଷଣ, କ୍ୟାମେରା ଟ୍ରାପ୍ ପରି ନୂତନ ପଦ୍ଧତିମାନ ଅବଲମ୍ବନ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହି ସର୍ବେକ୍ଷଣର ଚୂଡ଼ାନ୍ତ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ ଭାରତର ବାଘ ସଂଖ୍ୟା ୧୪୧୧ ବୋଲି ଅନୁମାନ କରାଗଲା । ତନ୍ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରାପ୍ତ ବୟସ୍କ ଓ ଦେଢ଼ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ବୟସର ତରୁଣ ବାଘଙ୍କ ମିଳିତ ସଂଖ୍ୟା ୧୧୬୫ରୁ ୧୬୫୭ ରହିଥିଲା ।[୨] ବ୍ୟାଘ୍ର ପରିଯୋଜନାର ନିରୀକ୍ଷଣ ଓ ପ୍ରଚେଷ୍ଟା ଫଳରେ ୨୦ ଜାନୁଆରୀ ୨୦୧୫ ମସିହା ବେଳକୁ ଭାରତରେ ବାଘଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ବଢ଼ି ୨୨୨୬ ହୋଇସାରିଥିଲା ।[୩]
ଲକ୍ଷ୍ୟ
ସମ୍ପାଦନା
ବ୍ୟାଘ୍ର ପରିଯୋଜନା କେତେକ ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ୟ ନେଇ କାର୍ଯ୍ୟାରମ୍ଭ କରିଥିଲା । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲେ :
- ବାଘଙ୍କ ପରିବାସ କ୍ଷୟ କରୁଥିବା କାରଣଗୁଡ଼ିକୁ ଚିହ୍ନଟ କରିବା, ସେମାନଙ୍କ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ଓ ସେମାନଙ୍କ ନିରାକରଣ ପାଇଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବା । କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ପରିବାସର ଯଥାସମ୍ଭବ ପୁନରୁତ୍ଥାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବାଦ୍ୱାରା ସେଠାକାର ପରିବେଶର ପୂର୍ବସ୍ଥିତି ପ୍ରାପ୍ତ କରିହେବ ।
- ବାଘଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ଓ ବିକାଶଦ୍ୱାରା ଦେଶର ଅର୍ଥନୈତିକ, ପାରିବେଶିକ, ସାଂସ୍କୃତିକ ମହତ୍ତ୍ୱ ବଜାୟ ରଖିବା ।
ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ପ୍ରାରମ୍ଭ ବେଳକୁ ଭାରତର ବାଘ ସଂଖ୍ୟା ୨୦୦୦୦ରୁ ୪୦୦୦୦ ରହିଥିଲା । ୧୯୭୨ ମସିହାରେ କରାଯାଇଥିବା ସ୍ୱାଧୀନ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ବାଘ ଗଣନାରେ ଦେଶର ବାଘ ସଂଖ୍ୟା ୧୮୦୦ ହୋଇଥିବା ଜଣାପଡ଼ିଲା ।[୧] ବାଘସଂଖ୍ୟାରେ ଏପରି ହ୍ରାସ ୧୦୦ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥିବା ଅବୈଧ ଓ ଅବାଧ ଶିକାରର ସୂଚନା ଦିଏ ।
୧୯୭୩ ମସିହାରେ ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ (ତତ୍କାଳୀନ ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ) ରାଜ୍ୟର କର୍ବେଟ୍ ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନରେ ବ୍ୟାଘ୍ର ପରିଯୋଜନାର ଶୁଭାରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
ପ୍ରଶାସନ ଓ ପରିଚାଳନା
ସମ୍ପାଦନାରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ବାଘ ସଂରକ୍ଷଣ ପ୍ରାଧିକରଣ (National Tiger Conservation Authority) ବ୍ୟାଘ୍ର ପରିଯୋଜନାର ପରିଚାଳନା ଦାୟିତ୍ୱ ବହନ କରେ । ଜଣେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ଅଧୀନରେ ରହିଥିବା ପରିଚାଳନା ସମିତି (steering committee) ପ୍ରକଳ୍ପର ପରିଚାଳନା କଥା ବୁଝନ୍ତି । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଅଭୟାରଣ୍ୟରେ ଜଣେ କ୍ଷେତ୍ର ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ରହିଥାନ୍ତି । କ୍ଷେତ୍ର ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ଅଧୀନରେ ଅନେକ କାର୍ଯ୍ୟ ନିର୍ବାହୀ ଓ କ୍ଷେତ୍ର ଅଧିକାରୀ ଓ କର୍ମଚାରୀ ରହିଥାନ୍ତି । ଭାରତର ଯେଉଁ ସବୁ ରାଜ୍ୟରେ ଏହି ପରିଚାଳନା ସମିତି ଗଠିତ ହୋଇଛି, ସେଗୁଡିକ ହେଲା – ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶ, ମିଜୋରାମ, କର୍ଣ୍ଣାଟକ, ଛତିଶଗଡ଼, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ, ତାମିଲନାଡ଼ୁ, ଓଡ଼ିଶା, କେରଳ, ରାଜସ୍ଥାନ, ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ, ବିହାର, ଆସାମ, ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶ, ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ । ୨୦୧୮ ମସିହା ସୁଦ୍ଧା କେବଳ ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ ରାଜ୍ୟରେ ପ୍ରାଦେଶିକ ପରିଚାଳନା ସମିତି ଗଠିତ ହୋଇନାହିଁ ।
- ସିୱାଲିକ୍-ତେରାଇ ସଂରକ୍ଷଣ ବିଭାଗ
- ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ସଂରକ୍ଷଣ ବିଭାଗ
- ସୁନ୍ଦରବନ ସଂରକ୍ଷଣ ବିଭାଗ
- ପଶ୍ଚିମ ଘାଟ ସଂରକ୍ଷଣ ବିଭାଗ
- ପୂର୍ବ ଘାଟ ସଂରକ୍ଷଣ ବିଭାଗ
- କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଭାରତ ସଂରକ୍ଷଣ ବିଭାଗ
- ସରିସ୍କା ସଂରକ୍ଷଣ ବିଭାଗ
- କାଜିରଙ୍ଗା ସଂରକ୍ଷଣ ବିଭାଗ
ବିଭିନ୍ନ ବାଘ ଅଭୟାରଣ୍ୟ ସ୍ଥାପନ କରାଗଲା ଓ ସେମାନଙ୍କ ଜଙ୍ଗଲକୁ କୋର୍ (Core) ଅଞ୍ଚଳ ଏବଂ ବଫର୍ (Buffer) ବା ଅଣ-କୋର୍ ଅଞ୍ଚଳରେ ବିଭକ୍ତ କରାଗଲା । ଜଙ୍ଗଲର ଏପରି ବିଭାଜନ ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପର ଏକ ସୁଚିନ୍ତିତ ଯୋଜନା ଥିଲା ।
- (୧) କୋର୍ ଅଞ୍ଚଳ: ଅଭୟାରଣ୍ୟର କୋର୍ ଅଞ୍ଚଳରେ କୌଣସି ପ୍ରକାରର ମାନବିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦିଆଯାଏ ନାହିଁ । କୋର୍ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ବା ବନ୍ୟଜୀବ ଅଭୟାରଣ୍ୟର ମାନ୍ୟତା ଦିଆଯାଏ । ଗୋରୁ ଚରାଇବା, ଜଙ୍ଗଲଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରିବା, ଜାଳେଣୀ ସଂଗ୍ରହ କରିବା ଇତ୍ୟାଦି ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ମାନବୀୟ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ କୋର୍ ଅଞ୍ଚଳରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନିଷେଧ । ତେଣୁ ଯେଉଁ ସବୁ ଜଙ୍ଗଲରେ ଆଦିମ ଜନଜାତି ବାସ କରନ୍ତି ସେଠାରେ କୋର୍ ଅଞ୍ଚଳକୁ ମାନବୀୟ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପରୁ ମୁକ୍ତ ରଖିବା ପାଇଁ, ସରକାର ସେହି ଜନଜାତିଙ୍କ ଥଇଥାନ ଓ ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ମନୋନିବେଶ କରିବା ନିହାତି ଜରୁରୀ ।
- (୨) ବଫର୍ (ଅଣ-କୋର୍) ଅଞ୍ଚଳ : ବଫର୍ ଅଞ୍ଚଳ ନିରୂପଣ କରିବାର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହେଲା ସଂରକ୍ଷଣପନ୍ଥୀ ଭୂମି ବ୍ୟବହାର । ବଫର୍ ଅଞ୍ଚଳର ଜମିରେ କିଛି ଅଞ୍ଚଳ ଜଙ୍ଗଲାଚ୍ଛାଦିତ ଓ ଅନ୍ୟ କିଛି ଅଞ୍ଚଳରେ ଜଙ୍ଗଲ ନଥାଏ । ଏହି ଅଞ୍ଚଳର ବହୁମୁଖୀ ଉପଯୋଗିତା ରହିଛି । କୋର୍ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅଧିକ ଜୀବ ଘନତା ହେଲେ ବଫର୍ ଅଞ୍ଚଳ ଜୀବଙ୍କ ଆଶ୍ରୟସ୍ଥଳୀ ପାଲଟେ । ପୁଣି ପୂର୍ବରୁ ଜଙ୍ଗଲରେ ରହିଆସୁଥିବା ଲୋକଙ୍କଦ୍ୱାରା ବଫର୍ ଅଞ୍ଚଳର ଜଙ୍ଗଲ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ । ଏହାଯୋଗୁଁ କୋର୍ ଅଞ୍ଚଳର ଜଙ୍ଗଲ ସୁରକ୍ଷିତ ରହେ ।
ପ୍ରତ୍ୟେକ ବାଘ ଅଭୟାରଣ୍ୟ ପାଇଁ ଦୁଇଟି ମୂଳ ସିଦ୍ଧାନ୍ତକୁ ଆଧାର କରି ପ୍ରଶାସନିକ ଯୋଜନା ନିରୂପିତ ହୋଇଥିଲା ।
- କୋର୍ ଅଞ୍ଚଳରୁ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ମାନବୀୟ ହସ୍ତକ୍ଷେପର ମୂଳୋତ୍ପାଟନ ଓ ବଫର୍ ଅଞ୍ଚଳରେ ମାନବୀୟ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଓ ସନ୍ତୁଳନ
- ମନୁଷ୍ୟକୃତ ଓ ବା ଅନ୍ୟ ପ୍ରାକୃତିକ କାରଣରୁ ହୋଇଥିବା ପରିବାସ କ୍ଷୟକ୍ଷତିକୁ ସୁଧାରି ଜଙ୍ଗଲ-ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପୁନରୁଦ୍ଧାର ଓ ପୂର୍ବବତ୍ ସ୍ଥିତି ହାସଲ କରିବା
- ବଣର ଉଦ୍ଭିଦ ଓ ଜୀବଜଗତରେ ହେଉଥିବା କ୍ରମଶଃ ପରିବର୍ତ୍ତନର ନିରୀକ୍ଷଣ କରିବା ଓ ବନ୍ୟଜୀବଙ୍କ ବିଷୟରେ ଅଧିକ ଜାଣିବା ପାଇଁ ଗବେଷଣା କରିବା
୧୯୮୦ ଦଶନ୍ଧିର ଶେଷ ବେଳକୁ ବ୍ୟାଘ୍ର ଅଭୟାରଣ୍ୟ ସଂଖ୍ୟା ୯ରୁ ୧୫ ଓ ସଂରକ୍ଷିତ ବ୍ୟାଘ୍ର ଅଭୟାରଣ୍ୟ ୯୧୧୫ ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର୍ରୁ ୨୪୭୦୦ ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର୍କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା । ୧୯୮୪ ମସିହା ସୁଦ୍ଧା ଏହି ସବୁ ଅଭୟାରଣ୍ୟରେ ବାଘ ସଂଖ୍ୟା ୧୧୦୦ରୁ ଅଧିକ ବୋଲି ଅନୁମାନ କରାଯାଇଥିଲା ।[୧] ୧୯୯୭ ମସିହା ସୁଦ୍ଧା ୩୩୦୦୦ ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର୍ ପରିମିତ ଅଞ୍ଚଳରେ ୨୩ଟି ବ୍ୟାଘ୍ର ଅଭୟାରଣ୍ୟ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇସାରିଥିଲା । ତେବେ ଅଭୟାରଣ୍ୟକୁ ଲାଗି ରହିଥିବା ବ୍ୟାଘ୍ର ପରିବାସ ଜଙ୍ଗଲ ଉଚ୍ଛେଦ, ଅବୈଧ ଶିକାର, ସଡ଼କ, ବିବିଧ ଉନ୍ନୟନମୂଳକ ଯୋଜନା, ଖଣି ଓ ଶିଳ୍ପର ବିକାଶ ତଥା ହସ୍ତକ୍ଷେପ ଯୋଗୁଁ ନିରାଶାଜନକ ସ୍ଥିତିରେ ରହିଥିଲା ।[୪]
ବ୍ୟାଘ୍ର ଅଭୟାରଣ୍ୟମାନଙ୍କରେ ବେତାର ଯୋଗାଯୋଗ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଓ ନିରୀକ୍ଷଣ ଶିବିର ସ୍ଥାପନ କରିବା ଯୋଗୁଁ ଅବୈଧ ଶିକାର କିଛି ମାତ୍ରାରେ ହ୍ରାସ ପାଇଛି । ଜଙ୍ଗଲ ନିଆଁର ନିର୍ବାପନ ଓ ନିରାକରଣ ପାଇଁ ସୁବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି । ଅଭୟାରଣ୍ୟକୁ ସଂଲଗ୍ନ ଓ ବିଶେଷ କରି କୋର୍ ଅଞ୍ଚଳରୁ ଅନେକ ଗ୍ରାମମାନଙ୍କୁ ସଫଳତାର ସହିତ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ କରାଯାଇପାରିଛି । ବ୍ୟାଘ୍ର ଅଭୟାରଣ୍ୟମାନଙ୍କରେ ଗୋରୁଗାଈ ଚରିବା ଉପରେ ବ୍ୟାପକ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଇଛି । ଜଙ୍ଗଲ ପରିବେଶରେ ଜଳାଶୟମାନଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ଦିଗରେ ଧ୍ୟାନ ଦିଆଯାଉଛି । ଅନେକ ଅଭୟାରଣ୍ୟର ଜଙ୍ଗଲର ଉଦ୍ଭିଦରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା କ୍ରମିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ସମ୍ପର୍କିତ ଗବେଷଣାମୂଳକ ତଥ୍ୟ ମଧ୍ୟ ବର୍ତ୍ତମାନ ଉପଲବ୍ଧ । ଭବିଷ୍ୟତରେ ବ୍ୟାଘ୍ର ଅଭୟାରଣ୍ୟରେ ଆଧୁନିକ ସୂଚନା ଓ ପ୍ରୌଦ୍ୟୋଗିକ ଯୋଗାଯୋଗ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ବ୍ୟବହାର କରି ବନ୍ୟଜୀବ ସଂରକ୍ଷଣ, ଅପରାଧ ନିରାକରଣ, GIS ଆଧାରିତ ଡିଜିଟାଲ୍ ଡେଟାବେସ୍, ବାଘ ପରିବାସ ଓ ସଂଖ୍ୟା ପାଇଁ ନୂତନ ମୂଲ୍ୟାୟନ ପଦ୍ଧତି ପ୍ରଚଳନ କରାଯିବାର ଯୋଜନା କରାଯାଉଛି ।
ବିବାଦ ଓ ସମସ୍ୟା
ସମ୍ପାଦନାବ୍ୟାଘ୍ର ପରିଯୋଜନାର ପ୍ରଚେଷ୍ଟା ବ୍ୟାପକ ଅବୈଧ ଶିକାର ଯୋଗୁଁ ବହୁ ସମୟରେ ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଛି । ସରିସ୍କା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ଓ ନାମଦଫା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନରେ ହୋଇଥିବା ଅବ୍ୟବସ୍ଥା ଓ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ବହୁ ଭାରତୀୟ ଗଣମାଧ୍ୟମଙ୍କଦ୍ୱାରା ପ୍ରସାରିତ ହୋଇଥିଲା । ଅନେକ ଆଦିମ ଓ ଜଙ୍ଗଲ ନିବାସୀ ଜନଜାତିଙ୍କ ଅଧିକାରର ରକ୍ଷା ପାଇଁ ୨୦୦୬ ମସିହାରେ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କଦ୍ୱାରା ବନ ଅଧିକାର ନିୟମ ଆଗତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ନିୟମ କିନ୍ତୁ ବ୍ୟାଘ୍ର ସଂରକ୍ଷଣ ନିୟମ ପ୍ରତି ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କରିବାରୁ ଏକ ନୂତନ ବିବାଦ ସୃଷ୍ଟି ହେଲା । ଏହି ବନ ଅଧିକାର ନିୟମ ମନୁଷ୍ୟ-ବାଘ ମୁହାଁମୁହିଁ ହେବା ସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି କରିବ ଓ ଅବୈଧ ଶିକାରକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ମିଳିବ ବୋଲି ଅନେକ ମତ ପୋଷଣ କରିଥିଲେ । କିଛି ଲେଖକ ବାଘ ଓ ମଣିଷ ଏକାଠି ରହିପାରିବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ ବୋଲି ମଧ୍ୟ ମତ ରଖିଥିଲେ ।[୫][୬] ବାଘ ଓ ମଣିଷ ଏକା ସହିତ ମିଶି ନ ରହିପାରିବା ଚିନ୍ତାଧାରା ଏକ ଅପରିପକ୍ୱ ଓ ଅଦୂରଦର୍ଶୀ ଚିନ୍ତାଧାରା ବୋଲି ଆଉ କିଛି ଲେଖକ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଥିଲେ । ବାଘଙ୍କ ସାମ୍ପ୍ରତିକ ସ୍ଥିତି ପାଇଁ ବନବାସୀ ଜନଜାତି ନୁହଁ ବରଂ ବନ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ଅବହେଳା ଓ ଦାୟିତ୍ୱହୀନତା ମୂଳ କାରଣ ବୋଲି ଏମାନଙ୍କ ଯୁକ୍ତି ଥିଲା । ଭାରତୀୟ ସରକରଙ୍କ “ଟାଇଗର୍ ଟାସ୍କ ଫୋର୍ସ୍” ଓ କିଛି ବନବାସୀ ଜନଜାତି ସୁରକ୍ଷା ମଞ୍ଚ ଏପରି ମତର ସମର୍ଥନ କରିଥିଲେ ।[୭][୮]
ଆହୁରି ଦେଖନ୍ତୁ
ସମ୍ପାଦନାଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- ↑ ୧.୦ ୧.୧ ୧.୨ Panwar, H. S. (1987). "Project Tiger: The reserves, the tigers, and their future". In Tilson, R. L.; Sel, U. S. (eds.). Tigers of the world: the biology, biopolitics, management, and conservation of an endangered species. Park Ridge, N.J.: Minnesota Zoological Garden, IUCN/SSC Captive Breeding Group, IUCN/SSC Cat Specialist Group. pp. 110–117.
{{cite book}}: External link in|chapterurl=|chapterurl=ignored (|chapter-url=suggested) (help) - ↑ Jhala, Y. V., Gopal, R., Qureshi, Q. (eds.) (2008). Status of the Tigers, Co-predators, and Prey in India (PDF). TR 08/001. National Tiger Conservation Authority, Govt. of India, New Delhi; Wildlife Institute of India, Dehradun. Archived from the original (PDF) on 2 ଜୁନ 2013.
{{cite book}}:|author=has generic name (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ "Tiger population grows". CNN IBN. Archived from the original on 2015-01-23. Retrieved 2018-05-01.
- ↑ Thapar, V. (1999). The tragedy of the Indian tiger: starting from scratch. In: Seidensticker, J., Christie, S., Jackson, P. (eds.) Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes. Cambridge University Press, Cambridge. hardback ISBN 0-521-64057-1, paperback ISBN 0-521-64835-1. pp. 296–306.
- ↑ Buncombe, A. (31 October 2007) The face of a doomed species. The Independent
- ↑ Strahorn, Eric A. (2009-01-01). An Environmental History of Postcolonial North India: The Himalayan Tarai in Uttar Pradesh and Uttaranchal (in ଇଂରାଜୀ). Peter Lang. p. 118. ISBN 9781433105807.
- ↑ Government of India (2005) Tiger Task Force Report Archived 27 March 2009 at the Wayback Machine..
- ↑ Campaign for Survival and Dignity Tiger Conservation: A Disaster in the Making Archived 11 July 2011 at the Wayback Machine.. forestrightsact.com