ବାକ୍ ସ୍ୱାଧିନତା

ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ହେଉଛି ଏକ ନୀତି ଯାହା ପ୍ରତିଶୋଧ, ସେନ୍ସରସିପ୍ କିମ୍ବା ଆଇନଗତ ଅନୁମୋଦନର ଭୟ ବିନା କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି କିମ୍ବା ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ସେମାନଙ୍କ ମତାମତ ଏବଂ ଧାରଣାକୁ ପ୍ରକାଶ କରିବାର ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ ସମର୍ଥନ କରେ । ଜାତିସଂଘ ଦ୍ୱାରା ମାନବିକ ଅଧିକାରର ସାର୍ବଜନୀନ ଘୋଷଣାନାମା ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମାନବାଧିକାର ଆଇନରେ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତା ଅଧିକାରକୁ ମାନବିକ ଅଧିକାର ଭାବରେ ସ୍ୱୀକୃତି ଦିଆଯାଇଛି । ଅନେକ ଦେଶରେ ସାମ୍ବିଧାନିକ ଆଇନ ରହିଛି ଯାହା ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେଇଥାଏ । ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା, ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ଏବଂ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତା ଭଳି ଶବ୍ଦ ରାଜନୈତିକ ଆଲୋଚନାରେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ । ତଥାପି, ଆଇନଗତ ଅର୍ଥରେ, ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତା ରେ ବ୍ୟବହୃତ ମାଧ୍ୟମ ନିର୍ବିଶେଷରେ ସୂଚନା କିମ୍ବା ଧାରଣା ଖୋଜିବା, ଗ୍ରହଣ କରିବା ଏବଂ ପ୍ରଦାନ କରିବାର କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।

ଏଲିନୋର ରୁଜଭେଲ୍ଟ ଏବଂ ମାନବିକ ଅଧିକାରର ସାର୍ବଜନୀନ ଘୋଷଣାନାମା (୧୯୪୮)—ଧାରା ୧୯ ରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ "ସମସ୍ତଙ୍କର ମତ ଓ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତା ଅଧିକାର ଅଛି; ଏହି ଅଧିକାରରେ ବିନା ହସ୍ତକ୍ଷେପରେ ମତାମତ ରଖିବା ଏବଂ ଯେକୌଣସି ଗଣମାଧ୍ୟମ ମାଧ୍ୟମରେ ଏବଂ ସୀମା ନିର୍ବିଶେଷରେ ସୂଚନା ଏବଂ ଧାରଣା ଖୋଜିବା, ଗ୍ରହଣ କରିବା ଏବଂ ପ୍ରଦାନ କରିବାର ସ୍ୱାଧୀନତା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।

ଲଣ୍ଡନର ସ୍ପିକର କର୍ଣ୍ଣରରେ ବକ୍ତା, ୧୯୭୪

ୟୁଡିଏଚଆରର ଧାରା ୧୯ ରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ "ବିନା ହସ୍ତକ୍ଷେପରେ ମତାମତ ରଖିବାର ଅଧିକାର ସମସ୍ତଙ୍କର ରହିବ" ଏବଂ "ସମସ୍ତଙ୍କର ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତାର ଅଧିକାର ରହିବ; ଏହି ଅଧିକାରରେ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ସୂଚନା ଏବଂ ଧାରଣା ଖୋଜିବା, ଗ୍ରହଣ କରିବା ଏବଂ ପ୍ରଦାନ କରିବାର ସ୍ୱାଧୀନତା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହେବ, ଯାହା ମୌଖିକ ଭାବରେ, ଲିଖିତ କିମ୍ବା ମୁଦ୍ରଣରେ, କଳା ଆକାରରେ କିମ୍ବା ତାଙ୍କ ପସନ୍ଦର ଅନ୍ୟ କୌଣସି ମାଧ୍ୟମ ମାଧ୍ୟମରେ " । ଆଇସିସିପିଆରର ଧାରା ୧୯ର ସଂସ୍କରଣ ପରେ ଏହାକୁ ସଂଶୋଧନ କରି କହିଛି ଯେ ଏହି ଅଧିକାରଗୁଡ଼ିକର ବ୍ୟବହାର "ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ଏବଂ ଦାୟିତ୍ୱ" ବହନ କରେ ଏବଂ ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳେ "[f] କିମ୍ବା ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ଅଧିକାର କିମ୍ବା ପ୍ରତିଷ୍ଠାକୁ ସମ୍ମାନ" କିମ୍ବା "[f] କିମ୍ବା ଜାତୀୟ ନିରାପତ୍ତା କିମ୍ବା ସର୍ବସାଧାରଣ ଶୃଙ୍ଖଳାର ସୁରକ୍ଷା (ଅର୍ଡ୍ରେ ସର୍ବସାଧାରଣ) ସମୟରେ "କେତେକ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଅଧୀନରେ ରହିପାରେ"।  କିମ୍ବା ଜନସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କିମ୍ବା ନୈତିକତା".

ତେଣୁ ବାକ୍ ଓ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ ନିରପେକ୍ଷ ବୋଲି ମାନ୍ୟତା ଦିଆଯାଇନପାରେ ଏବଂ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାର ସାଧାରଣ ସୀମା ବା ସୀମା ଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ଅପମାନ, ନିନ୍ଦା, ଅଶ୍ଳୀଳତା, ପର୍ଣ୍ଣୋଗ୍ରାଫି, ଦେଶଦ୍ରୋହ, ଉତ୍ତେଜନା, ଲଢୁଆ ଶବ୍ଦ, ଘୃଣା ଭାଷଣ, ଗୋପନୀୟ ସୂଚନା, କପିରାଇଟ୍ ଉଲ୍ଲଂଘନ, ବାଣିଜ୍ୟ ରହସ୍ୟ, ଖାଦ୍ୟ ଲେବଲିଂ, ଅଣପ୍ରକାଶ ଚୁକ୍ତି, ଗୋପନୀୟତା ଅଧିକାର, ସମ୍ମାନ, ଭୁଲିଯିବାର ଅଧିକାର, ସାର୍ବଜନୀନ ନିରାପତ୍ତା,  ନିନ୍ଦା ଏବଂ ମିଥ୍ୟା ପ୍ରମାଣ। ଏହାର ଯଥାର୍ଥତା ମଧ୍ୟରେ ଜନ୍ ଷ୍ଟୁଆର୍ଟ ମିଲ୍ ଅନ୍ ଲିବର୍ଟିରେ ପ୍ରସ୍ତାବିତ କ୍ଷତି ନୀତି ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ, ଯାହା ସୂଚାଇଥାଏ ଯେ "ଏକମାତ୍ର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଯାହା ପାଇଁ ଏକ ସଭ୍ୟ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଯେକୌଣସି ସଦସ୍ୟଙ୍କ ଉପରେ କ୍ଷମତାକୁ ସଠିକ ଭାବରେ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଇପାରିବ, ତାଙ୍କ ଇଚ୍ଛା ବିରୁଦ୍ଧରେ, ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ର କ୍ଷତିକୁ ରୋକିବା" ।.

"ଅପରାଧ ନୀତି"ର ଧାରଣା ମଧ୍ୟ ବାକ୍ ସୀମାକୁ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ, ଯେଉଁଥିରେ ସମାଜ ପ୍ରତି ଆପତ୍ତିଜନକ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଉଥିବା ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ରୂପଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଏ, ବକ୍ତାଙ୍କ ବ୍ୟାପକତା, ଅବଧି, ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଏବଂ ସହଜତା ପରି କାରଣକୁ ବିଚାରକୁ ନିଆଯାଏ ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଏହାକୁ ଏଡାଇ ଦିଆଯାଇପାରିବ । ଡିଜିଟାଲ ଯୁଗର ବିକାଶ ସହିତ, ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାର ପ୍ରୟୋଗ ଅଧିକ ବିବାଦୀୟ ହୋଇଯାଏ କାରଣ ଯୋଗାଯୋଗ ଏବଂ ପ୍ରତିବନ୍ଧକର ନୂତନ ମାଧ୍ୟମ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ, ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଚୀନ୍ ସରକାରଙ୍କ ସାର୍ବଜନୀନ ସୁରକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ଏକ ପଦକ୍ଷେପ ଗୋଲ୍ଡେନ୍ ସିଲ୍ଡ ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ଯାହା ବିଦେଶରୁ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ପ୍ରତିକୂଳ ତଥ୍ୟକୁ ଫିଲ୍ଟର କରିଥାଏ ।

ମାନବିକ ଅଧିକାର ବିଶେଷଜ୍ଞମାନଙ୍କ ର ଏକ ସର୍ବେକ୍ଷଣ କୁ ବ୍ୟବହାର କରି ହ୍ୟୁମାନ ରାଇଟ୍ସ ମାପକ ଇନିସିଏଟିଭ୍ ବିଶ୍ୱର ବିଭିନ୍ନ ଦେଶ ପାଇଁ ମତାମତ ଏବଂ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ଅଧିକାରକୁ ମାପିଥାଏ ।

ଐତିହାସିକ ଉତ୍ପତ୍ତି

ବାକ୍ ଓ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତାର ଏକ ଦୀର୍ଘ ଇତିହାସ ରହିଛି ଯାହା ଆଧୁନିକ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମାନବାଧିକାର ଉପକରଣଠାରୁ ଆଗରୁ ରହିଛି । ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ କିମ୍ବା ପଞ୍ଚମ ଶତାବ୍ଦୀର ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ପ୍ରାଚୀନ ଏଥେନୀୟ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ନୀତି ଉଭା ହୋଇଥାଇପାରେ ବୋଲି ଅନୁମାନ କରାଯାଏ ।

ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ ଇରାସ୍ମସ୍ ଏବଂ ମିଲ୍ଟନ୍ ପ୍ରମାଣିତ କରିଥିଲେ। ଏଡୱାର୍ଡ କୋକ୍ ୧୫୯୦ ଦଶକରେ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ "ସଂସଦର ଏକ ପ୍ରାଚୀନ ପରମ୍ପରା" ବୋଲି ଦାବି କରିଥିଲେ ଏବଂ ୧୬୨୧ ର ପ୍ରତିବାଦରେ ଏହାକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରାଯାଇଥିଲା । ଇଂରାଜୀ ଅଧିକାର ଘୋଷଣାନାମା, ୧୬୮୯ରେ ଯାହା ଲେଖାଯାଇଛି, ତାହାକୁ ପୁନଃବର୍ଣ୍ଣନା କରି ଇଂଲଣ୍ଡର ବିଲ୍ ଅଫ୍ ରାଇଟ୍ସ ୧୬୮୯ ଆଇନଗତ ଭାବେ ସଂସଦରେ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାର ସାମ୍ବିଧାନିକ ଅଧିକାର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲା, ଯାହା ଏବେ ବି ବଳବତ୍ତର ରହିଛି। ଏହି ତଥାକଥିତ ସଂସଦୀୟ ଅଧିକାରରେ କୌଣସି ସମ୍ଭାବ୍ୟ ମାନହାନୀ ଦାବି ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ନାହିଁ ଅର୍ଥାତ୍ ସାଂସଦମାନେ ଆଇନଗତ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନର ଭୟ ନ କରି ଗୃହରେ କହିବାକୁ ସ୍ୱାଧୀନ ଅଟନ୍ତି । ଏହି ସୁରକ୍ଷା ଲିଖିତ ପ୍ରକ୍ରିୟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିସ୍ତାରିତ: ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଲିଖିତ ଏବଂ ମୌଖିକ ପ୍ରଶ୍ନ, ପ୍ରସ୍ତାବ ଏବଂ ବିଲ୍ ଏବଂ ପ୍ରସ୍ତାବରେ ଉପସ୍ଥାପିତ ସଂଶୋଧନ।

ମାନବିକ ଅଧିକାର ବିଶେଷଜ୍ଞମାନଙ୍କ ର ଏକ ସର୍ବେକ୍ଷଣ କୁ ବ୍ୟବହାର କରି ହ୍ୟୁମାନ ରାଇଟ୍ସ ମାପକ ଇନିସିଏଟିଭ୍ ବିଶ୍ୱର ବିଭିନ୍ନ ଦେଶ ପାଇଁ ମତାମତ ଏବଂ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ଅଧିକାରକୁ ମାପିଥାଏ । ୧୭୭୬ ମସିହାରେ ପ୍ରକାଶିତ ଏକ ରିପୋର୍ଟରେ ସେ ଲେଖିଥିଲେ:

ଲେଖିବା ଓ ମୁଦ୍ରଣର ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସ୍ୱାଧୀନତା ରାଜ୍ୟର ଏକ ମୁକ୍ତ ସଂଗଠନର ଅନ୍ୟତମ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ବୋଲି କୌଣସି ପ୍ରମାଣ ର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିବା ଉଚିତ ୍ ନୁହେଁ, କାରଣ ଏହା ବିନା, ସମ୍ପତ୍ତିଗୁଡ଼ିକରେ ଉତ୍ତମ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ ପାଇଁ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ସୂଚନା ରହିବ ନାହିଁ, ଏବଂ ନ୍ୟାୟ ପ୍ରଦାନ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ଉପରେ ନଜର ରଖାଯିବ ନାହିଁ, କିମ୍ବା ପ୍ରଜାମାନେ ଆଇନର ଆବଶ୍ୟକତା ବିଷୟରେ ଜାଣିପାରିବେ ନାହିଁ। ସରକାରଙ୍କ ଅଧିକାରର ସୀମା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କଦାୟିତ୍ୱ । ଶିକ୍ଷା ଓ ନୈତିକ ଆଚରଣକୁ ଦମନ କରାଯିବ; ଚିନ୍ତା, ଭାଷଣ ଓ ଆଚରଣରେ ଅସ୍ଥିରତା ବଜାୟ ରହିବ ଏବଂ ମଧୁରତା କିଛି ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଆମ ସ୍ୱାଧୀନତାର ସମଗ୍ର ଆକାଶକୁ ଅନ୍ଧାର କରିଦେବ ।

ଆଣ୍ଡର୍ସ ଚିଡେନିୟସ୍ଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ୧୭୬୬ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ୨ ତାରିଖରେ ଗାଭେଲରେ ଥିବା ସୁଇଡିଶ ରିକ୍ସଡାଗରେ କ୍ୟାପ୍ସ ପ୍ରେସ ନିୟମର ସ୍ୱାଧୀନତା ଗୃହୀତ କରି ସେନ୍ସରସିପକୁ ବନ୍ଦ କରିଥିଲା ଏବଂ ସ୍ୱିଡେନରେ ସରକାରୀ ରେକର୍ଡରେ ସର୍ବସାଧାରଣଙ୍କ ପ୍ରବେଶ ନୀତି ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲା । ଏଥିରୁ ବାଦ୍ ପଡ଼ିଥିଲା ରାଜାଙ୍କ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଓ ସ୍ୱିଡେନ୍ ଚର୍ଚ୍ଚର ମାନହାନି।

୧୭୮୯ ମସିହାରେ ଫ୍ରାନ୍ସ ବିପ୍ଳବ ସମୟରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିବା ମଣିଷ ଓ ନାଗରିକଙ୍କ ଅଧିକାର ଘୋଷଣାନାମାରେ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ ଏକ ଅବିଚ୍ଛେଦ୍ୟ ଅଧିକାର ବୋଲି ବିଶେଷ ଭାବେ ପ୍ରମାଣିତ କରାଯାଇଥିଲା। ୧୭୯୧ ମସିହାରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିବା ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ସମ୍ବିଧାନର ପ୍ରଥମ ସଂଶୋଧନର ଏକ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ । ଫ୍ରାନ୍ସ ଘୋଷଣାନାମାରେ ଧାରା ୧୧ରେ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତା ପାଇଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି, ଯେଉଁଥିରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ:

ସମସ୍ତଙ୍କର ମତ ଓ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତା ଅଧିକାର ରହିଛି; ଏହି ଅଧିକାର ରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ ବିନା ମତାମତ ରଖିବା ଏବଂ ଯେକୌଣସି ଗଣମାଧ୍ୟମ ମାଧ୍ୟମରେ ଏବଂ ସୀମା ନିର୍ବିଶେଷରେ ସୂଚନା ଏବଂ ଧାରଣା ଖୋଜିବା, ଗ୍ରହଣ କରିବା ଏବଂ ପ୍ରଦାନ କରିବାର ସ୍ୱାଧୀନତା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।

୧୯୪୮ମସିହାରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିବା ମାନବାଧିକାର ସାର୍ବଜନୀନ ଘୋଷଣାନାମାର ଧାରା ୧୯ରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ:

[ଆମର] ନିଷ୍ପତ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ଏହି ନୀତି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛି ଯେ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ଏବଂ ମୁକ୍ତ ଗଣମାଧ୍ୟମର ସାମ୍ବିଧାନିକ ଗ୍ୟାରେଣ୍ଟି କୌଣସି ରାଜ୍ୟକୁ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କିମ୍ବା ଆଇନ ଉଲ୍ଲଂଘନ କୁ ନିଷେଧ କିମ୍ବା ନିଷିଦ୍ଧ କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଏ ନାହିଁ, କେବଳ ଯେଉଁଠାରେ ଏପରି ସମର୍ଥନ ଉତ୍ତେଜିତ କିମ୍ବା ଉତ୍ପାଦନ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦିଆଯାଏ ନିଶ୍ଚିତ ଆଇନହୀନ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଏବଂ ଏପରି କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଉତ୍ସାହିତ କିମ୍ବା କରିବାର ସମ୍ଭାବନା ଥାଏ ।

ଆଜି ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଓ ଆଞ୍ଚଳିକ ମାନବାଧିକାର ଆଇନରେ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ବା ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ ସ୍ୱୀକୃତି ମିଳିଛି। ନାଗରିକ ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ଅଧିକାର ଉପରେ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଚୁକ୍ତିର ଧାରା ୧୯, ମାନବାଧିକାର ଉପରେ ୟୁରୋପୀୟ ଚୁକ୍ତିର ଧାରା ୧୦, ମାନବାଧିକାର ଉପରେ ଆମେରିକୀୟ ଚୁକ୍ତିର ଧାରା ୧୩ ଏବଂ ମାନବିକ ଏବଂ ଲୋକ ଅଧିକାର ଉପରେ ଆଫ୍ରିକୀୟ ଚାର୍ଟରର ଧାରା ୯ରେ ଏହି ଅଧିକାର ରହିଛି। ଜନ୍ ମିଲ୍ଟନ୍ଙ୍କ ଯୁକ୍ତି ଆଧାରରେ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ ଏକ ବହୁମୁଖୀ ଅଧିକାର ଭାବରେ ବୁଝାଯାଏ ଯେଉଁଥିରେ କେବଳ ସୂଚନା ଏବଂ ଧାରଣା ପ୍ରକାଶ କରିବା, କିମ୍ବା ପ୍ରସାର କରିବାର ଅଧିକାର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ନୁହେଁ ବରଂ ଆହୁରି ତିନୋଟି ଭିନ୍ନ ଦିଗ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ:

1. ସୂଚନା ଏବଂ ଧାରଣା ଖୋଜିବାର ଅଧିକାର;
2. ସୂଚନା ଏବଂ ଧାରଣା ପ୍ରାପ୍ତ କରିବାର ଅଧିକାର;
3. ସୂଚନା ଏବଂ ଧାରଣା ପ୍ରଦାନ କରିବାର ଅଧିକାର

ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ, ଆଞ୍ଚଳିକ ଏବଂ ଜାତୀୟ ମାନଦଣ୍ଡ ମଧ୍ୟ ସ୍ୱୀକାର କରେ ଯେ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା, ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତା ଭାବରେ, ମୌଖିକ ଭାବରେ, ଲିଖିତ ଭାବରେ, ମୁଦ୍ରଣରେ, ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ କିମ୍ବା କଳା ମାଧ୍ୟମରେ ଯେକୌଣସି ମାଧ୍ୟମଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଅଧିକାର ଭାବରେ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାର ସୁରକ୍ଷା ରେ ବିଷୟବସ୍ତୁ ଏବଂ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ମାଧ୍ୟମ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।

ଅନ୍ୟ ଅଧିକାର ସହିତ ସମ୍ପର୍କ

ବାକ୍ ଏବଂ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତାର ଅଧିକାର ଅନ୍ୟ ଅଧିକାର ସହିତ ଘନିଷ୍ଠ ଭାବରେ ଜଡ଼ିତ । ଅନ୍ୟ ଅଧିକାର ସହିତ ସଂଘର୍ଷ କରିବା ସମୟରେ ଏହା ସୀମିତ ହୋଇପାରେ (ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ଉପରେ ସୀମିତତା ଦେଖନ୍ତୁ). ମତପ୍ରକାଶର ସ୍ୱାଧୀନତାର ଅଧିକାର ମଧ୍ୟ ଏକ ନିରପେକ୍ଷ ବିଚାର ଏବଂ ଅଦାଲତ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ଅଧିକାର ସହିତ ଜଡିତ ଯାହା ସୂଚନା ସନ୍ଧାନରେ ପ୍ରବେଶକୁ ସୀମିତ କରିପାରେ, କିମ୍ବା ଅଦାଲତ ପ୍ରକ୍ରିୟା ମଧ୍ୟରେ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତା ପ୍ରକାଶ ପାଇବାର ସୁଯୋଗ ଏବଂ ଉପାୟ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିପାରେ । ଏକ ସାଧାରଣ ନୀତି ଭାବରେ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତା ଗୋପନୀୟତା ଅଧିକାର ସହିତ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ସମ୍ମାନ ଏବଂ ପ୍ରତିଷ୍ଠାକୁ ସୀମିତ କରିପାରିବ ନାହିଁ । ତେବେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ସମାଲୋଚନା ରେ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଏ ।

ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତାର ସାଧାରଣ ଅଧିକାରର ବାହକ ଭାବରେ ବିଶେଷ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରୁଥିବା ଗଣମାଧ୍ୟମ ପାଇଁ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତାର ଅଧିକାର ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ତେବେ ଗଣମାଧ୍ୟମର ସ୍ୱାଧୀନତା ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ ସକ୍ଷମ କରେ ନାହିଁ। ଜୁଡିଥ୍ ଲିଚଟେନବର୍ଗ ଏପରି ସର୍ତ୍ତ ରଖିଛନ୍ତି ଯେଉଁଥିରେ ପ୍ରେସର ସ୍ୱାଧୀନତା ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ ପ୍ରତିବନ୍ଧିତ କରିପାରେ । ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ପ୍ରକାଶନର ବିଭିନ୍ନ ମାଧ୍ୟମକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଥିବା ସମସ୍ତ ଲୋକ ଯଦି ସୂଚନାକୁ ଦମନ କରନ୍ତି କିମ୍ବା ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାରେ ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ସ୍ୱରର ବିବିଧତାକୁ ଦମନ କରନ୍ତି । ଏହି ସୀମାକୁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଭାବରେ "ପ୍ରେସର ସ୍ୱାଧୀନତା କେବଳ ଯେଉଁମାନଙ୍କର ମାଲିକ ଅଟନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ହିଁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରାଯାଏ"। ଲିଚଟେନବର୍ଗ ଯୁକ୍ତି କରନ୍ତି ଯେ ପ୍ରେସର ସ୍ୱାଧୀନତା କେବଳ "ଟଙ୍କା ନାହିଁ, ସ୍ୱର ନାହିଁ" ନୀତି ଦ୍ୱାରା ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ସମ୍ପତ୍ତି ଅଧିକାରର ଏକ ରୂପ ।

ଏକ ନକାରାତ୍ମକ ଅଧିକାର ଭାବରେ

ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ ସାଧାରଣତଃ ଏକ ନକାରାତ୍ମକ ଅଧିକାର ଭାବରେ ଦେଖାଯାଏ । ଅର୍ଥାତ୍ ବାଚସ୍ପତିଙ୍କ ମତାମତ ଆଧାରରେ ବାଚସ୍ପତିଙ୍କ ବିରୋଧରେ କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ସରକାର ଆଇନଗତ ଭାବେ ବାଧ୍ୟ, କିନ୍ତୁ କୌଣସି ବକ୍ତା ସେମାନଙ୍କ ମତାମତ ପ୍ରକାଶ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାକୁ କେହି ବାଧ୍ୟ ନୁହଁନ୍ତି ଏବଂ ବାଚସ୍ପତି କିମ୍ବା ବାଚସ୍ପତିଙ୍କ ମତାମତ ଶୁଣିବା, ସହମତ ହେବା କିମ୍ବା ସ୍ୱୀକାର କରିବା ର ଆବଶ୍ୟକତା ନାହିଁ ।

ସାମାଜିକ ସମ୍ପର୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ଗଣତନ୍ତ୍ର

ଆମେରିକାର ଭର୍ଜିନିଆର ଚାର୍ଲୋଟ୍ସଭିଲଠାରେ ସ୍ଥାୟୀ ମୁକ୍ତ ଭାଷଣ ପ୍ରାଚୀର

ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ବାକ୍ ସ୍ବାଧୀନତାକୁ ମୌଳିକ ବୋଲି ବୁଝାଯାଏ। ମତପ୍ରକାଶର ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ ସୀମିତ କରିବା ର ନିୟମର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଜରୁରୀକାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତିରେ ମଧ୍ୟ ସାର୍ବଜନୀନ ବିତର୍କକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ଦମନ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ । ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ଏବଂ ଗଣତନ୍ତ୍ର ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କର ଅନ୍ୟତମ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ସମର୍ଥକ ହେଉଛନ୍ତି ଆଲେକଜାଣ୍ଡର ମେକ୍ଲେଜନ । ସେ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଛନ୍ତି ଯେ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଧାରଣା ହେଉଛି ଲୋକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସ୍ୱୟଂଶାସନ । ଏଭଳି ବ୍ୟବସ୍ଥା କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ଜଣେ ସଚେତନ ଭୋଟର ଙ୍କ ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି। ଉପଯୁକ୍ତ ଜ୍ଞାନସମ୍ପନ୍ନ ହେବା ପାଇଁ, ସୂଚନା ଏବଂ ବିଚାରର ମୁକ୍ତ ପ୍ରବାହ ଉପରେ କୌଣସି ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ରହିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ । ମେକ୍ଲେଜନଙ୍କ ମତରେ, କ୍ଷମତାରେ ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ଯଦି ସୂଚନା ଅଟକାଇ ଏବଂ ସମାଲୋଚନାକୁ ଦମନ କରି ଭୋଟରଙ୍କୁ ହଇରାଣ କରିପାରିବେ ତେବେ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଏହାର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଆଦର୍ଶ ପ୍ରତି ସଚ୍ଚୋଟ ହେବ ନାହିଁ। ମେକ୍ଲେଜନ ସ୍ୱୀକାର କରନ୍ତି ଯେ ମତକୁ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିବାର ଇଚ୍ଛା ସମାଜର ଲାଭ ପାଇବାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରୁ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇପାରେ । ତେବେ ସେ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଛନ୍ତି ଯେ, ହେରଫେର ବାଛିବା ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଆଦର୍ଶକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଥାଏ।

ଗଣତନ୍ତ୍ର ଆଧାରରେ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାର ଏହି ପ୍ରତିରକ୍ଷାକୁ ଏରିକ୍ ବାରେଣ୍ଡ୍ଟ "ଆଧୁନିକ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ବୋଧହୁଏ ସବୁଠାରୁ ଆକର୍ଷଣୀୟ ଏବଂ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ସବୁଠାରୁ ଫ୍ୟାଶନେବଲ ବାକ୍ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ" ବୋଲି କହିଛନ୍ତି। ଥୋମାସ ଆଇ ଏମର୍ସନ ଏହି ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଉପରେ ବିସ୍ତାର କରିଥିଲେ ଯେତେବେଳେ ସେ ଯୁକ୍ତି କରିଥିଲେ ଯେ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ସ୍ଥିରତା ଏବଂ ପରିବର୍ତ୍ତନ ମଧ୍ୟରେ ସନ୍ତୁଳନ ପ୍ରଦାନ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ଯେତେବେଳେ ଲୋକମାନେ ବିପ୍ଳବ ପାଇଁ ଆଗ୍ରହୀ ହୋଇପାରନ୍ତି ସେତେବେଳେ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ବାଷ୍ପ ଛାଡିବା ପାଇଁ ଏକ "ନିରାପତ୍ତା ଭାଲ୍ଭ" ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ | ସେ ଯୁକ୍ତି କରନ୍ତି ଯେ "ଖୋଲା ଆଲୋଚନାର ନୀତି ହେଉଛି ଏକ ଅଧିକ ଅନୁକୂଳ ଏବଂ ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଅଧିକ ସ୍ଥିର ସମୁଦାୟ ହାସଲ କରିବାର ଏକ ପଦ୍ଧତି, ସୁସ୍ଥ ବିଭାଜନ ଏବଂ ଆବଶ୍ୟକ ସହମତି ମଧ୍ୟରେ ଅନିଶ୍ଚିତ ସନ୍ତୁଳନ ବଜାୟ ରଖିବା"। ଇମର୍ସନ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ "ବିରୋଧୀ ମାନେ ଅମଲାତାନ୍ତ୍ରିକ ଅବକ୍ଷୟର ସ୍ୱାଭାବିକ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ () ଦୂର କରିବା କିମ୍ବା ସୁଧାରିବାରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସାମାଜିକ କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି"।

ବିଶ୍ୱ ବ୍ୟାଙ୍କର ୱାର୍ଲ୍ଡୱାଇଡ୍ ଗଭର୍ଣ୍ଣାନ୍ସ ଇଣ୍ଡିକେଟର ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥିବା ଗବେଷଣାରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ଏବଂ ଏହା ପରେ ଥିବା ଉତ୍ତରଦାୟିତ୍ୱ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଏକ ଦେଶର ଶାସନର ଗୁଣବତ୍ତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ । ଏକ ଦେଶ ଭିତରେ "ସ୍ୱର ଏବଂ ଉତ୍ତରଦାୟିତ୍ୱ", ଯାହାକୁ "ଏକ ଦେଶର ନାଗରିକମାନେ ସେମାନଙ୍କ ସରକାର ଚୟନରେ କେତେ ମାତ୍ରାରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ହୁଅନ୍ତି, ତଥା ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତା, ସଂଘର ସ୍ୱାଧୀନତା ଏବଂ ମୁକ୍ତ ଗଣମାଧ୍ୟମ" ଭାବରେ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରାଯାଏ, ଏହା ୨୦୦ରୁ ଅଧିକ ଦେଶ ପାଇଁ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ଶାସନ ସୂଚକାଙ୍କରେ ପରିମାପ କରାଯାଇଥିବା ଶାସନର ଛଅଟି ଦିଗ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ । ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ଏକ ମୁକ୍ତ ପ୍ରେସ୍ ପାଇଁ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ସମର୍ଥନ ପାଇଁ ବିକାଶ ଏଜେନ୍ସିମାନେ ଭିତ୍ତିଭୂମି ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଜରୁରୀ ।

ରିଚାର୍ଡ ମୁନ୍ ଯୁକ୍ତି ବିକଶିତ କରିଛନ୍ତି ଯେ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ଏବଂ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତାର ମୂଲ୍ୟ ସାମାଜିକ ସମ୍ପର୍କ ସହିତ ରହିଛି । ମୁନ୍ ଲେଖିଛନ୍ତି ଯେ "ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ସହିତ ସମ୍ପର୍କ ଏବଂ ସମ୍ପର୍କ ସୃଷ୍ଟି କରେ - ପରିବାର, ବନ୍ଧୁ, ସହକର୍ମୀ, ଚର୍ଚ୍ଚ ମଣ୍ଡଳୀ ଏବଂ ଦେଶବାସୀ। ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କରି ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଜ୍ଞାନର ବିକାଶ ଏବଂ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଦିଗରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ " ।

ସୀମିତ‌ତା

 

୨୦୨୨ ରେ ହୋଲୋକାଷ୍ଟ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ ଆଇନ

ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ କେତେକ ଲୋକ ନିରପେକ୍ଷ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରନ୍ତି ନାହିଁ, ଅଧିକାଂଶ ଆଇନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସାଧାରଣତଃ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ଉପରେ ସୀମା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିଥାଏ, ବିଶେଷକରି ଯେତେବେଳେ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ଅନ୍ୟ ଅଧିକାର ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା ସହିତ ସଂଘର୍ଷ କରେ, ଯେପରିକି ଅପମାନ, ନିନ୍ଦା, ପର୍ଣ୍ଣୋଗ୍ରାଫି, ଅଶ୍ଳୀଳତା, ଯୁଦ୍ଧ ଶବ୍ଦ ଏବଂ ବୌଦ୍ଧିକ ସମ୍ପତ୍ତି କ୍ଷେତ୍ରରେ।

ବାସ୍ତବରେ, ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ଏବଂ ଗଣମାଧ୍ୟମ ନୈତିକତା ମଧ୍ୟରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ସମୟରେ, ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ହଳଦିଆ ଗଣମାଧ୍ୟମ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଲାଭ କରିଥିଲା ଏବଂ ଅତୀତରେ ଗଣମାଧ୍ୟମ ତଥ୍ୟ ପରିବର୍ତ୍ତେ ଲୋକଙ୍କୁ କେତେ ଉତ୍ସାହିତ ଏବଂ ଆକର୍ଷଣୀୟ କରିବା ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଥିଲା । ଫଳସ୍ୱରୂପ, ଗଣମାଧ୍ୟମରେ ଏପରି କିଛି ଲେଖା ଥିଲା ଯାହା ମାନହାନୀ, ନିନ୍ଦା ଏବଂ ପର୍ଣ୍ଣୋଗ୍ରାଫି ଭଳି ଅନ୍ୟ ଅଧିକାର ସହିତ ବିପରୀତ ଥିଲା ଏବଂ ଏହାକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ସର୍ବନିମ୍ନ ସେନ୍ସରସିପ୍ ଏବଂ ଗଣମାଧ୍ୟମ ନୈତିକତା ଆବଶ୍ୟକ ଥିଲା ।

ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାର କିଛି ସୀମିତତା ଆଇନଗତ ଅନୁମୋଦନ ମାଧ୍ୟମରେ ହୋଇପାରେ, ଏବଂ ଅନ୍ୟକେତେକ ସାମାଜିକ ବିଶୃଙ୍ଖଳା ମାଧ୍ୟମରେ ହୋଇପାରେ । ସାଉଦି ଆରବରେ ରାଜ ପରିବାର, ଧର୍ମ କିମ୍ବା ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରତି ଅସମ୍ମାନ କିମ୍ବା ନାପସନ୍ଦ କରି ଲେଖିବାକୁ ସାମ୍ବାଦିକମାନଙ୍କୁ ବାରଣ କରାଯାଇଛି। ସାଉଦି ଆରବରେ ଲେଖିବା ପାଇଁ ସାମ୍ବାଦିକମାନଙ୍କୁ କୌଣସି ଆଇନଗତ ସୁରକ୍ଷା ମଧ୍ୟ ଦିଆଯାଉନାହିଁ । ସାମ୍ବାଦିକ ଜମାଲ ଖାଶୋଗି ସାଉଦି ଆରବ ସରକାରଙ୍କ ସମାଲୋଚକ ଥିଲେ। ୨୦୧୮ମସିହାରେ ସାଉଦି ଆରବ ଅଧିକାରୀମାନେ ତାଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ।

ବିଷୟବସ୍ତୁ କ୍ଷତିକାରକ ଏବଂ ଆପତ୍ତିଜନକ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଏ

କିଛି ମତ ପ୍ରକାଶ କରିବା ବେଆଇନ କାରଣ ଏହାକୁ କିଛି ଲୋକ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ପାଇଁ କ୍ଷତିକାରକ ବୋଲି ଭାବନ୍ତି । ଏହି ଶ୍ରେଣୀରେ ପ୍ରାୟତଃ ଉଭୟ ମିଥ୍ୟା ଏବଂ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ବିପଜ୍ଜନକ ଭାଷଣ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ, ଯେପରିକି ଥିଏଟରରେ ମିଥ୍ୟା ଭାବରେ "ଅଗ୍ନି!" ଚିତ୍କାର କରିବା ଏବଂ ଆତଙ୍କ ସୃଷ୍ଟି କରିବା । ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାର ସୀମିତତା ପାଇଁ ଯୁକ୍ତି ଅନେକ ସମୟରେ "କ୍ଷତି ନୀତି" ବା "ଅପରାଧ ନୀତି" ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରେ ।

ଅନ୍ ଲିବର୍ଟି (୧୮୫୯)ରେ ଜନ୍ ଷ୍ଟୁଆର୍ଟ ମିଲ୍ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଥିଲେ ଯେ "... ନୈତିକ ବିଶ୍ୱାସର ବିଷୟ ଭାବରେ, ଯେକୌଣସି ସିଦ୍ଧାନ୍ତକୁ ଯେତେ ଅନୈତିକ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ, ତାହାକୁ ସ୍ୱୀକାର କରିବା ଏବଂ ଆଲୋଚନା କରିବାର ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ୱାଧୀନତା ରହିବା ଉଚିତ୍ " । ମିଲ ଯୁକ୍ତି କରନ୍ତି ଯେ ସାମାଜିକ ଲଜ୍ଜାର ସୀମା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଯୁକ୍ତିକୁ ତାର୍କିକ ସୀମାକୁ ଠେଲିବା ପାଇଁ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ୱାଧୀନତା ଆବଶ୍ୟକ ।

୧୯୮୫ ମସିହାରେ ଜୋଏଲ ଫିନବର୍ଗ ଏହାକୁ "ଅପରାଧ ନୀତି" ଭାବରେ ପରିଚିତ କରାଇଥିଲେ । ଫିନବର୍ଗ ଲେଖିଛନ୍ତି, "ପ୍ରସ୍ତାବିତ ଅପରାଧିକ ନିଷେଧାଦେଶକୁ ସମର୍ଥନ କରିବା ପାଇଁ ଏହା ସର୍ବଦା ଏକ ଭଲ କାରଣ ଯେ ଏହା ସମ୍ଭବତଃ ଅଭିନେତାଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କର ଗୁରୁତର ଅପରାଧ (ଆଘାତ କିମ୍ବା କ୍ଷତି ପରିବର୍ତ୍ତେ) ରୋକିବାର ଏକ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଉପାୟ ହେବ ଏବଂ ଏହା ସମ୍ଭବତଃ ଏଥିପାଇଁ ଏକ ଆବଶ୍ୟକ ମାଧ୍ୟମ"। ତେଣୁ ଫିନବର୍ଗ ଯୁକ୍ତି କରନ୍ତି ଯେ କ୍ଷତି ନୀତି ବାରକୁ ବହୁତ ଉଚ୍ଚରେ ରଖିଥାଏ ଏବଂ କେତେକ ପ୍ରକାରର ଅଭିବ୍ୟକ୍ତି ଆଇନ ଦ୍ୱାରା ବୈଧ ଭାବରେ ନିଷିଦ୍ଧ ହୋଇପାରେ କାରଣ ସେମାନେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆପତ୍ତିଜନକ ଅଟନ୍ତି । ତଥାପି, ଯେହେତୁ କାହାକୁ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇବା ଅପେକ୍ଷା କାହାକୁ ଅପମାନିତ କରିବା କମ୍ ଗମ୍ଭୀର ଅଟେ, ତେଣୁ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ଜରିମାନା ଅଧିକ ହେବା ଉଚିତ୍ | ଅପରପକ୍ଷରେ ମିଲ୍ ଆଇନଗତ ଜରିମାନାକୁ ସମର୍ଥନ କରନ୍ତି ନାହିଁ ଯେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେମାନେ କ୍ଷତି ନୀତି ଉପରେ ଆଧାରିତ ନହୁଅନ୍ତି। ଯେହେତୁ ଲୋକମାନେ କେତେ ମାତ୍ରାରେ ଅପରାଧ ଗ୍ରହଣ କରିପାରନ୍ତି ତାହା ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ହୋଇପାରେ, କିମ୍ବା ଅଯଥା ପକ୍ଷପାତର ପରିଣାମ ହୋଇପାରେ, ଫିନ୍ବର୍ଗ ପରାମର୍ଶ ଦିଅନ୍ତି ଯେ ଅପରାଧ ନୀତି ପ୍ରୟୋଗ କରିବା ସମୟରେ ଅନେକ ବିଷୟକୁ ବିଚାରକୁ ନିଆଯିବା ଆବଶ୍ୟକ, ଯଥା: ଭାଷଣର ପରିମାଣ, ଅବଧି ଏବଂ ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟ, ଏହାକୁ ସହଜରେ ଏଡ଼ାଇ ଦିଆଯାଇପାରିବ, ବକ୍ତାଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ, ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ ଲୋକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା, ଅପରାଧର ତୀବ୍ରତା ଏବଂ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ସାଧାରଣ ସ୍ୱାର୍ଥ।

ଜାସ୍ପର ଡୁମେନ୍ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଥିଲେ ଯେ କ୍ଷତିକୁ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ନାଗରିକଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରାଯିବା ଉଚିତ୍, ଶାରୀରିକ କ୍ଷତିକୁ ସୀମିତ ନ କରି, କାରଣ ଅଣଶାରୀରିକ କ୍ଷତି ମଧ୍ୟ ଏଥିରେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ହୋଇପାରେ; କ୍ଷତି ଏବଂ ଅପରାଧ ମଧ୍ୟରେ ଫିନବର୍ଗଙ୍କ ପାର୍ଥକ୍ୟକୁ ମୁଖ୍ୟତଃ କ୍ଷୁଦ୍ର ବୋଲି ସମାଲୋଚନା କରାଯାଏ ।

୧୯୯୯ ମସିହାରେ ବର୍ନାର୍ଡ ହାର୍କୋର୍ଟ କ୍ଷତି ନୀତିର ପତନ ବିଷୟରେ ଲେଖିଥିଲେ: "ଆଜି ଏହି ବିତର୍କରେ କୌଣସି ଉପାୟ ନଥାଇ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତାମୂଳକ କ୍ଷତି ଯୁକ୍ତିର କଳହ ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁଛି । କ୍ଷତିର ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା ଦାବିର ସମାଧାନ ପାଇଁ ବିତର୍କର ଢାଞ୍ଚା ରେ ଆଉ କୌଣସି ଯୁକ୍ତି ନାହିଁ । ମୂଳ କ୍ଷତି ନୀତି କେବେ ବି କ୍ଷତିର ଆପେକ୍ଷିକ ଗୁରୁତ୍ୱ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ନଥିଲା "।

ବାକ୍ ସ୍ବାଧୀନତାର ଉଭୟ କ୍ଷତି ଓ ଅପରାଧ ସୀମାର ବ୍ୟାଖ୍ୟା ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ସାପେକ୍ଷ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ରୁଷିଆରେ, ଏଲଜିବିଟି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଭାଷଣ (ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ) ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଇଥିବା ରୁଷୀୟ ଏଲଜିବିଟି ପ୍ରଚାର ଆଇନକୁ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ କରିବା ପାଇଁ କ୍ଷତି ଏବଂ ଅପରାଧ ନୀତି ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି। ଅନେକ ୟୁରୋପୀୟ ଦେଶ ଭାଷଣକୁ ନିଷିଦ୍ଧ କରନ୍ତି ଯାହାକୁ ହୋଲୋକାଷ୍ଟ ଅସ୍ୱୀକାର ଭାବରେ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରାଯାଇପାରେ । ଏଥିରେ ଅଷ୍ଟ୍ରିଆ, ବେଲଜିୟମ, କାନାଡା, ଚେକ୍ ରିପବ୍ଲିକ୍, ଫ୍ରାନ୍ସ, ଜର୍ମାନୀ, ହଙ୍ଗେରୀ, ଇସ୍ରାଏଲ, ଲିଚ୍ଟେନଷ୍ଟାଇନ୍, ଲିଥୁଆନିଆ, ଲକ୍ଜମବର୍ଗ, ନେଦରଲାଣ୍ଡ, ପୋଲାଣ୍ଡ, ପର୍ତ୍ତୁଗାଲ, ରୁଷିଆ, ସ୍ଲୋଭାକିଆ, ସୁଇଜରଲ୍ୟାଣ୍ଡ ଓ ରୋମାନିଆ ରହିଛନ୍ତି। କେତେକ ଦେଶରେ ଆର୍ମେନିଆର ଗଣହତ୍ୟା କୁ ଅସ୍ୱୀକାର କରିବା ମଧ୍ୟ ବେଆଇନ ଅଟେ ।

କେତେକ ଦେଶରେ ନିନ୍ଦା ଏକ ଅପରାଧ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ ଅଷ୍ଟ୍ରିଆରେ ଇସଲାମର ପବିତ୍ର ମହମ୍ମଦଙ୍କୁ ବଦନାମ କରିବା ବାକ୍ ସ୍ବାଧୀନତା ଭାବେ ସୁରକ୍ଷିତ ନୁହେଁ। ଅପରପକ୍ଷେ ଫ୍ରାନ୍ସରେ ମହମ୍ମଦଙ୍କ ଧର୍ମନିନ୍ଦା ଓ ଅପମାନକୁ ବାକ୍ ସ୍ବାଧୀନତା ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖାଯାଇଛି।

କେତେକ ସରକାରୀ ଅନୁଷ୍ଠାନ ମଧ୍ୟ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଇବା ପାଇଁ ନୀତି ପ୍ରଣୟନ କରିପାରନ୍ତି, ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ରାଜ୍ୟ ପରିଚାଳିତ ବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକରେ ସ୍ପିଚ୍ କୋଡ୍ ।

ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ରାଜନୈତିକ ଭାଷଣ ଉପରେ ସ୍ଥାୟୀ ଐତିହାସିକ ମତ ହେଉଛି ବ୍ରାଣ୍ଡେନବର୍ଗ ବନାମ । ଓହିଓ (୧୯୬୯), ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ହ୍ୱିଟନି ବନାମ କାଲିଫର୍ଣ୍ଣିଆକୁ ଅତିକ୍ରମ କରିଥିଲେ । ବ୍ରାଣ୍ଡେନବର୍ଗରେ ଆମେରିକାର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ହିଂସାତ୍ମକ କାର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ବିପ୍ଳବ ବିଷୟରେ ଖୋଲାଖୋଲି କହିବାର ଅଧିକାର ବିଷୟରେ ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ:

ସୂଚନା ସମାଜର ଏକ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଭିତ୍ତିଭୂମି ଭାବରେ ଏବଂ ମାନବିକ ଅଧିକାରର ସାର୍ବଜନୀନ ଘୋଷଣାପତ୍ରର ଧାରା ୧୯ରେ ଦର୍ଶାଯାଇଥିବା ଅନୁଯାୟୀ, ଆମେ ଦୋହରାଉଛୁ ଯେ ସମସ୍ତଙ୍କର ମତ ଏବଂ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତା ଅଧିକାର ଅଛି; ଏହି ଅଧିକାରରେ ବିନା ହସ୍ତକ୍ଷେପରେ ମତାମତ ରଖିବା ଏବଂ ଯେକୌଣସି ଗଣମାଧ୍ୟମ ମାଧ୍ୟମରେ ଏବଂ ସୀମା ନିର୍ବିଶେଷରେ ସୂଚନା ଏବଂ ଧାରଣା ଖୋଜିବା, ଗ୍ରହଣ କରିବା ଏବଂ ପ୍ରଦାନ କରିବାର ସ୍ୱାଧୀନତା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ଯୋଗାଯୋଗ ହେଉଛି ଏକ ମୌଳିକ ସାମାଜିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା, ଏକ ମୌଳିକ ମାନବିକ ଆବଶ୍ୟକତା ଏବଂ ସମସ୍ତ ସାମାଜିକ ସଂଗଠନର ମୂଳଦୁଆ । [[ସୂଚନା ସମାଜ] ଏହାର କେନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁ ଅଟେ ।ସୂଚନା ସୋସାଇଟି]]। ସମସ୍ତେ, ସବୁଠି ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବାର ସୁଯୋଗ ପାଇବା ଉଚିତ ଏବଂ ସୂଚନା ସୋସାଇଟିର ସୁବିଧାରୁ କାହାକୁ ବାଦ୍ ଦିଆଯିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ ।

ବ୍ରାଣ୍ଡେନବର୍ଗର ମତ "ସ୍ପଷ୍ଟ ଏବଂ ବର୍ତ୍ତମାନର ବିପଦ"ର ପୂର୍ବ ପରୀକ୍ଷାକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଥିଲା ଏବଂ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ (ରାଜନୈତିକ) ବାକ୍ ସୁରକ୍ଷାର ଅଧିକାରକୁ ପ୍ରାୟ ନିରପେକ୍ଷ କରିଦେଇଥିଲା । ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ପ୍ରଥମ ସଂଶୋଧନ ଦ୍ୱାରା ଘୃଣ୍ୟ ଭାଷଣକୁ ମଧ୍ୟ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖାଯାଇଛି, ଯେପରି ଆର.ଏ.ଭି.ଭି.ରେ ସ୍ଥିର କରାଯାଇଛି। ସେଣ୍ଟ ପଲ୍ ସହର, (୧୯୯୨) ଯେଉଁଥିରେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ରାୟ ଦେଇଥିଲେ ଯେ ଘୃଣ୍ୟ ଭାଷଣ ଅନୁମୋଦିତ ଅଟେ, କେବଳ ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ହିଂସା ମାମଲାବ୍ୟତୀତ। ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ଏବଂ ଏହାର ଐତିହାସିକ ପୃଷ୍ଠଭୂମି ବିଷୟରେ ଅଧିକ ବିସ୍ତୃତ ସୂଚନା ପାଇଁ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ସମ୍ବିଧାନର ପ୍ରଥମ ସଂଶୋଧନ ଦେଖନ୍ତୁ।

ସମୟ, ସ୍ଥାନ ଏବଂ ଶୈଳୀ

  ସମୟ, ସ୍ଥାନ ଏବଂ ଶୈଳୀ ଉପରେ ଆଧାରିତ ସୀମିତତା ପ୍ରକାଶିତ ମତ ନିର୍ବିଶେଷରେ ସମସ୍ତ ଭାଷଣ ପାଇଁ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ । ଏଗୁଡ଼ିକ ସାଧାରଣତଃ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଯାହା ଅନ୍ୟ ଅଧିକାର କିମ୍ବା ବୈଧ ସରକାରୀ ସ୍ୱାର୍ଥକୁ ସନ୍ତୁଳିତ କରିବା ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ | ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ସମୟ, ସ୍ଥାନ ଏବଂ ଶୈଳୀ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ମଧ୍ୟରାତ୍ରିରେ ଜଣେ ରାଜନେତାଙ୍କ ଘରେ କୋଳାହଳପୂର୍ଣ୍ଣ ରାଜନୈତିକ ବିକ୍ଷୋଭକୁ ନିଷେଧ କରିପାରେ, କାରଣ ଏହା ରାଜନେତାଙ୍କ ପଡ଼ୋଶୀମାନଙ୍କୁ ନିଜ ଘରର ନୀରବ ଉପଭୋଗ କରିବାର ଅଧିକାରକୁ ବାଧା ଦେଇଥାଏ । ଯଦି ଏହା ଏକ ଭିନ୍ନ ସମୟରେ (ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଦିନରେ), ଏକ ଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ (ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ସରକାରୀ ଭବନରେ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ ଏକ ସାର୍ବଜନୀନ ମଞ୍ଚରେ) କିମ୍ବା ଭିନ୍ନ ଢଙ୍ଗରେ (ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ନୀରବ ପ୍ରତିବାଦ) ଘଟିଥାଏ ତେବେ ଅନ୍ୟଥା ସମାନ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଇପାରେ । ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଅନ୍ତିମ ସଂସ୍କାର ଆନ୍ଦୋଳନ ଏକ ଜଟିଳ ପ୍ରସଙ୍ଗ । ଆମେରିକୀୟମାନଙ୍କ ର ଅଧିକାର ହେଉଛି ସେମାନେ ଅଯୌକ୍ତିକ ମନେ କରୁଥିବା ବିଭିନ୍ନ ନୀତି ବିରୋଧରେ ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିବାଦ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ହେବା । ଅନ୍ତିମ ସଂସ୍କାର କାର୍ଯ୍ୟକୁ ବିରୋଧ କରିବା ସମୟ, ସ୍ଥାନ ଓ ପଦ୍ଧତି ମାଧ୍ୟମରେ ଉପଯୁକ୍ତ କି ନାହିଁ ତାହା ଏକ ପ୍ରଶ୍ନ। ନିକଟରେ ଏଭଳି ଘଟଣା ଘଟୁଥିବାରୁ ଏହାକୁ ସୀମିତ ରଖିବା ପାଇଁ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଛି। ଏବେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ସରକାରୀ ଭିତ୍ତିରେ ଅନ୍ତିମ ସଂସ୍କାର ଆନ୍ଦୋଳନ ଆଇନ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ଓ ନିଷିଦ୍ଧ ହୋଇଛି।

ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଏବଂ ସୂଚନା ସମାଜ

"ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସ୍ୱାଧୀନତା ପ୍ରତି ସମର୍ଥନ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରତୀକ" ଭାବରେ ଏଏସିଏସ ଏନକ୍ରିପସନ୍ ମୁଖ୍ୟ ବିବାଦ ସମୟରେ ମୁକ୍ତ ଭାଷଣ ପତାକା ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇଥିଲା।

ସେନ୍ସରସିପ୍ ଉପରେ ଇଣ୍ଡେକ୍ସର ସମ୍ପାଦକ ଜୋ ଗ୍ଲାନଭିଲ କହିଛନ୍ତି ଯେ "ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ସେନ୍ସରସିପ୍ ପାଇଁ ଯେତିକି ବିପ୍ଳବ ଯେତିକି ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଏକ ବିପ୍ଳବ"। ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ, ଜାତୀୟ ଏବଂ ଆଞ୍ଚଳିକ ମାନଦଣ୍ଡ ସ୍ୱୀକାର କରେ ଯେ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା, ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତାର ଏକ ରୂପ ଭାବରେ, ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ସମେତ ଯେକୌଣସି ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ । ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଅଶ୍ଳୀଳ ବିଷୟବସ୍ତୁକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ପାଇଁ ୧୯୯୬ ର କମ୍ୟୁନିକେସନ୍ ସେନ୍ସେନ୍ସି ଆକ୍ଟ (ସିଡିଏ) ହେଉଛି ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା କଂଗ୍ରେସର ପ୍ରଥମ ବଡ଼ ପ୍ରୟାସ । ୧୯୯୭ମସିହାରେ ରେନୋ ବନାମ ଏସିଏଲୟୁର ଐତିହାସିକ ସାଇବର ଲ' ମାମଲାରେ ଆମେରିକାର ସୁପ୍ରିମ୍ କୋର୍ଟ ଏହି ଆଇନକୁ ଆଂଶିକ ଉଲ୍ଲଂଘନ କରିଥିଲେ। ଜୁନ୍ ୧୯୯୬ରେ ସିଡିଏର କିଛି ଅଂଶକୁ ଅସାମ୍ବିଧାନିକ ଘୋଷଣା କରିଥିବା ତିନି ଜଣ ଫେଡେରାଲ ବିଚାରପତିଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ ବିଚାରପତି ଷ୍ଟୁଆର୍ଟ ଆର ଡାଲଜେଲ ତାଙ୍କ ମତରେ ନିମ୍ନଲିଖିତ କଥା କହିଥିଲେ:

The Internet is a far more speech-enhancing medium than print, the village green, or the mails. Because it would necessarily affect the Internet itself, the CDA would necessarily reduce the speech available for adults on the medium. This is a constitutionally intolerable result. Some of the dialogue on the Internet surely tests the limits of conventional discourse. Speech on the Internet can be unfiltered, unpolished, and unconventional, even emotionally charged, sexually explicit, and vulgar – in a word, "indecent" in many communities. But we should expect such speech to occur in a medium in which citizens from all walks of life have a voice. We should also protect the autonomy that such a medium confers to ordinary people as well as media magnates.[...] My analysis does not deprive the Government of all means of protecting children from the dangers of Internet communication. The Government can continue to protect children from pornography on the Internet through vigorous enforcement of existing laws criminalising obscenity and child pornography. [...] As we learned at the hearing, there is also a compelling need for public educations about the benefits and dangers of this new medium, and the Government can fill that role as well. In my view, our action today should only mean that Government's permissible supervision of Internet contents stops at the traditional line of unprotected speech. [...] The absence of governmental regulation of Internet content has unquestionably produced a kind of chaos, but as one of the plaintiff's experts put it with such resonance at the hearing: "What achieved success was the very chaos that the Internet is. The strength of the Internet is chaos." Just as the strength of the Internet is chaos, so that strength of our liberty depends upon the chaos and cacophony of the unfettered speech the First Amendment protects.

୨୦୦୩ମସିହାରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିବା ସୂଚନା ସମାଜ (ଡବ୍ଲ୍ୟୁଏସ୍ ଆଇଏସ୍ ) ନୀତି ଘୋଷଣାପତ୍ର ଉପରେ ବିଶ୍ୱ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀରେ "ସୂଚନା ସମାଜ" ପାଇଁ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତି ସ୍ୱାଧୀନତା ଅଧିକାରର ଗୁରୁତ୍ୱ ବିଷୟରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଭାବେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି:

ବର୍ଣ୍ଟ ୍ ହେଗେନ୍ହୋଲ୍ଟଜ୍ ଏବଂ ଲୁସି ଗୁଇବୋଲ୍ଟ୍ଙ୍କ କହିବା ଅନୁଯାୟୀ, ପୂର୍ବରୁ ଅଳ୍ପ କିମ୍ବା କୌଣସି ଅର୍ଥନୈତିକ ମୂଲ୍ୟ ନଥିବା ସୂଚନା ସୂଚନା ଯୁଗରେ ସ୍ୱାଧୀନ ଅର୍ଥନୈତିକ ମୂଲ୍ୟ ହାସଲ କରିଥିବାରୁ ସାର୍ବଜନୀନ ଡୋମେନ୍ "ସୂଚନାର କମ୍ମୋଡିଫିକେସନ୍" ଦ୍ୱାରା ଚାପରେ ରହିଛି। ଏଥିରେ ତଥ୍ୟଗତ ତଥ୍ୟ, ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ତଥ୍ୟ, ଜେନେଟିକ୍ ସୂଚନା ଏବଂ ଶୁଦ୍ଧ ଧାରଣା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ବୌଦ୍ଧିକ ସମ୍ପତ୍ତି ଆଇନ, ଚୁକ୍ତିଭିତ୍ତିକ ଆଇନ, ପ୍ରସାରଣ ଓ ଟେଲିଯୋଗାଯୋଗ ଆଇନ ମାଧ୍ୟମରେ ସୂଚନାର ସଂଶୋଧନ କରାଯାଉଛି।

ସୂଚନାର ସ୍ୱାଧୀନତା

ସୂଚନାର ସ୍ୱାଧୀନତା ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାର ଏକ ସମ୍ପ୍ରସାରଣ ଯେଉଁଠାରେ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ମାଧ୍ୟମ ହେଉଛି ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ । ସୂଚନାର ସ୍ୱାଧୀନତା ମଧ୍ୟ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଏବଂ ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ଗୋପନୀୟତା ଅଧିକାରକୁ ସୂଚିତ କରିପାରେ । ମତପ୍ରକାଶର ସ୍ୱାଧୀନତା ଅଧିକାର ଭଳି ଗୋପନୀୟତାର ଅଧିକାର ଏକ ସ୍ୱୀକୃତିପ୍ରାପ୍ତ ମାନବିକ ଅଧିକାର ଏବଂ ସୂଚନାର ସ୍ୱାଧୀନତା ଏହି ଅଧିକାରର ସମ୍ପ୍ରସାରଣ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ । ସୂଚନାର ସ୍ୱାଧୀନତା ମଧ୍ୟ ଏକ ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ସେନ୍ସରସିପ୍, ଅର୍ଥାତ୍ ସେନ୍ସରସିପ୍ କିମ୍ବା ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ବିନା ୱେବ ବିଷୟବସ୍ତୁ ଆକସେସ୍ କରିବାର କ୍ଷମତା ସହିତ ଜଡିତ ହୋଇପାରେ।

ସୂଚନା ର ସ୍ୱାଧୀନତା ମଧ୍ୟ କାନାଡାରେ ଓଣ୍ଟାରିଓର ସୂଚନା ସ୍ୱାଧୀନତା ଏବଂ ଗୋପନୀୟତା ସୁରକ୍ଷା ଆଇନ ପରି କାର୍ଯ୍ୟ ଦ୍ୱାରା ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ସୁରକ୍ଷିତ ଅଟେ । ସୂଚନା ଅଧିକାର ଆଇନ କାନାଡାର ନାଗରିକ, ସ୍ଥାୟୀ ବାସିନ୍ଦା ଏବଂ କାନାଡାରେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିବା କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି କିମ୍ବା ନିଗମକୁ ଏହି ଆଇନ ଅଧୀନରେ ଥିବା ସରକାରୀ ଅନୁଷ୍ଠାନର ରେକର୍ଡ ଆକସେସ୍ କରିବାର ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରେ ।

ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ସେନ୍ସରସିପ୍

ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ର ରାଜ୍ୟ ପ୍ରାୟୋଜିତ ସେନ୍ସରସିପ୍, ତଦାରଖ ଏବଂ ତଦାରଖ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ସୂଚନା ସ୍ୱାଧୀନତାର ଧାରଣା ଉଭା ହୋଇଛି। ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ସେନ୍ସରସିପ୍ ରେ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ସୂଚନା ପ୍ରକାଶନ କିମ୍ବା ଆକସେସ୍ ର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କିମ୍ବା ଦମନ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ଗ୍ଲୋବାଲ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଫ୍ରିଡମ୍ କନସୋର୍ଟିୟମ୍ ଦାବି କରିଛି ଯେ ସେମାନେ "ବନ୍ଦ ସମାଜ" ପାଇଁ "ସୂଚନାର ମୁକ୍ତ ପ୍ରବାହ"କୁ ଅବରୋଧ ହଟାଇବାକୁ ଦାବି କରନ୍ତି । ରିପୋର୍ଟର୍ସ ବିଦାଉଟ୍ ବର୍ଡର୍ସ (ଆରଡବ୍ଲ୍ୟୁବି) "ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଶତ୍ରୁ ତାଲିକା" ଅନୁଯାୟୀ ନିମ୍ନଲିଖିତ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ବ୍ୟାପକ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ସେନ୍ସରସିପ୍ ରେ ନିୟୋଜିତ ଅଛନ୍ତି: ମୁଖ୍ୟ ଭୂମି ଚୀନ୍, କ୍ୟୁବା, ଇରାନ, ମିଆଁମାର / ବର୍ମା, ଉତ୍ତର କୋରିଆ, ସାଉଦି ଆରବ, ସିରିଆ, ତୁର୍କମେନିସ୍ତାନ, ଉଜ୍ବେକିସ୍ତାନ ଏବଂ ଭିଏତନାମ।

ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ସେନ୍ସରସିପ୍ ର ଏକ ବ୍ୟାପକ ପ୍ରଚାରିତ ଉଦାହରଣ ହେଉଛି "ଚୀନର ଗ୍ରେଟ୍ ଫାୟାରୱାଲ" (ଉଭୟ ନେଟୱାର୍କ ଫାୟାରୱାଲ ଏବଂ ଚୀନର ପ୍ରାଚୀନ ଗ୍ରେଟ୍ ୱାଲ ଭାବରେ ଏହାର ଭୂମିକା ବିଷୟରେ)। ଏହି ସିଷ୍ଟମ ଆଇପି ଠିକଣାକୁ ଥ୍ରୁଟ୍ କରିବାରୁ ରୋକିବା ଦ୍ୱାରା ବିଷୟବସ୍ତୁକୁ ଅବରୋଧ କରେ ଏବଂ ଇଣ୍ଟରନେଟ ଗେଟୱେରେ ଷ୍ଟାଣ୍ଡାର୍ଡ ଫାୟାରୱାଲ ଏବଂ ପ୍ରୋକ୍ସି ସର୍ଭରକୁ ନେଇ ଗଠିତ । ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସାଇଟ୍ ଗୁଡିକୁ ଅନୁରୋଧ କରାଗଲେ ସିଷ୍ଟମ୍ ମଧ୍ୟ ଚୟନକରି ଡିଏନଏସ ବିଷକ୍ରିୟାରେ ନିୟୋଜିତ ହୁଏ । ସରକାର ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ବିଷୟବସ୍ତୁକୁ ଶୃଙ୍ଖଳିତ ଭାବରେ ଯାଞ୍ଚ କରୁଥିବା ପରି ମନେ ହେଉନାହିଁ, କାରଣ ଏହା ବୈଷୟିକ ଭାବରେ ଅବ୍ୟବହୃତ ମନେ ହୁଏ । ପିପୁଲ୍ସ ରିପବ୍ଲିକ୍ ଅଫ୍ ଚାଇନାରେ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ସେନ୍ସରସିପ୍ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଆଇନ ଏବଂ ପ୍ରଶାସନିକ ନିୟମ ଅଧୀନରେ ପରିଚାଳିତ ହୋଇଥାଏ, ଯେଉଁଥିରେ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଉପରେ ନିର୍ଦେଶିତ ୬୦ରୁ ଅଧିକ ନିୟମ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ରାଷ୍ଟ୍ରାୟତ୍ତ ଆଇଏସପି, ବ୍ୟବସାୟିକ କମ୍ପାନୀ ଏବଂ ସଂଗଠନର ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାଖାଗୁଡିକ ଦ୍ୱାରା ସେନ୍ସରସିପ୍ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଜୋରଦାର ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯାଏ ।

ସାଉଦି ଆରବ ସରକାର ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ଆକାଉଣ୍ଟଗୁଡିକର ଯାଞ୍ଚକୁ ଜୋରଦାର କରୁଛନ୍ତି, ଯେଉଁଥିରେ ସେମାନେ କିଛି ସମାଲୋଚନାମୂଳକ ଟ୍ୱିଟ୍ କୁ ନେଇ ଅନେକ ସାମାଜିକ କର୍ମୀ, ସମାଲୋଚକ ଏବଂ ଏପରିକି ସାଧାରଣ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ବ୍ୟବହାରକାରୀଙ୍କୁ ଅଟକ ରଖିଥିଲେ । ଜଣେ ଆଇନ ପ୍ରଫେସର ଆୱାଦ ଅଲ-କାନି ସାଉଦିର ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ସେନ୍ସରସିପର ଶିକାର ହୋଇ ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥିଲେ। ସାଉଦି ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ଗଣମାଧ୍ୟମ ତାଙ୍କ ଟ୍ୱିଟର ଏବଂ ହ୍ଵାଟ୍ସଆପ୍ ପୋଷ୍ଟ ଯୋଗୁଁ ତାଙ୍କୁ ଜଣେ ବିପଜ୍ଜନକ ପ୍ରଚାରକ ଭାବରେ ଚିତ୍ରିତ କରିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟମାନେ ତାଙ୍କୁ ଜଣେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରୁଥିଲେ ଯିଏ କି ସୋସିଆଲ ମିଡିଆର ଦୃଢ଼ ପ୍ରଭାବ ବଜାୟ ରଖିଥିଲେ ।

ଭୁଲ ସୂଚନା ସହିତ ସମ୍ପର୍କ

କେତେକ ଆଇନ ପଣ୍ଡିତ (ଯେପରିକି କଲମ୍ବିଆ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଟିମ ଉ) ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଛନ୍ତି ଯେ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାର ପାରମ୍ପରିକ ପ୍ରସଙ୍ଗ- "ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ପ୍ରତି ମୁଖ୍ୟ ବିପଦ" ହେଉଛି "ଦମନକାରୀ ରାଷ୍ଟ୍ର"ର ସେନ୍ସରସିପ୍ ଏବଂ "ଅଜ୍ଞାତ କିମ୍ବା ଖରାପ ଭାଷଣ"କୁ ସେନ୍ସରସିପ୍ ପରିବର୍ତ୍ତେ "ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ଭଲ ଭାଷଣ" ଦ୍ୱାରା ଦୂର କରାଯାଇପାରିବ ଏବଂ କରାଯିବା ଉଚିତ୍ - ସୂଚନାର ଅଭାବକୁ ଗ୍ରହଣ କରେ । ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଏହି ଅଭାବ ଦେଖାଦେଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଇଣ୍ଟରନେଟର ଆଗମନ ସହିତ, ସୂଚନା ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣରେ ହୋଇଗଲା, "କିନ୍ତୁ ଶ୍ରୋତାଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ" କମ୍ ହୋଇଗଲା । ଏହାବ୍ୟତୀତ, ଉଙ୍କ ଭାଷାରେ, ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଦ୍ୱାରା ଏହି "ଶସ୍ତା ଭାଷଣ" ସମ୍ଭବ ହୋଇଛି " ... ଆଲୋକିତ କିମ୍ବା ବିତର୍କ ପାଇଁ ଯେତିକି ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ସେତିକି ଆକ୍ରମଣ, ହଇରାଣ ଏବଂ ନୀରବତା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇପାରେ "। ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ ଫ୍ରଣ୍ଟିୟର ଫାଉଣ୍ଡେସନ (ଇଏଫ୍ଏଫ୍) ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଛି ଯେ "ସେନ୍ସରସିପ୍ ଅନଲାଇନରେ ଭୁଲ୍ ସୂଚନାର ଏକମାତ୍ର ଉତ୍ତର ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ" ଏବଂ ବୈଷୟିକ କଂପାନିଗୁଡ଼ିକର "ସଠିକ, ଉପଯୋଗୀ ଭାଷଣକୁ ଅତ୍ୟଧିକ ସଂଶୋଧନ ଏବଂ ସେନ୍ସର କରିବାର ଇତିହାସ ଅଛି - କିମ୍ବା ଆହୁରି ଖରାପ, ସେମାନଙ୍କ ନୀତି ସହିତ ଭୁଲ ସୂଚନାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା।

ଉଙ୍କ ମତରେ ଏକବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ବିପଦ "ଦମନକାରୀ ରାଜ୍ୟ" ନୁହେଁ ଯାହା "ବକ୍ତାମାନଙ୍କୁ ସିଧାସଳଖ" ଟାର୍ଗେଟ କରେ, ବରଂ ଏହା:  

ମତଭେଦ ଓ ସତ୍ୟର ଇତିହାସ

ସୂଚୀ ଲିବ୍ରୋରମ୍ ନିଷେଧର ଶୀର୍ଷକ ପୃଷ୍ଠା, କିମ୍ବା ନିଷିଦ୍ଧ ପୁସ୍ତକର ତାଲିକା (ଭେନିସ୍, ୧୫୬୪)

ପ୍ରିଣ୍ଟିଂ ପ୍ରେସ୍ ଆବିଷ୍କାର ପୂର୍ବରୁ, ଏକ ଲିଖିତ କାର୍ଯ୍ୟ, ଥରେ ସୃଷ୍ଟି ହେବା ପରେ, କେବଳ ଅତ୍ୟନ୍ତ କଠିନ ଏବଂ ତ୍ରୁଟିପ୍ରବଣ ମାନୁଆଲ୍ କପି ଦ୍ୱାରା ଶାରୀରିକ ଭାବରେ ଗୁଣିତ ହୋଇପାରିବ । ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଧାର୍ମିକ ଅନୁଷ୍ଠାନରେ ସୀମିତ ଥିବା ଲେଖକମାନଙ୍କ ଉପରେ ସେନ୍ସରସିପ୍ ଏବଂ ନିୟନ୍ତ୍ରଣର କୌଣସି ବିସ୍ତୃତ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନଥିଲା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ରଚନା ବ୍ୟାପକ ବିବାଦ ସୃଷ୍ଟି କରିନଥିଲା । ପ୍ରିଣ୍ଟିଂ ପ୍ରେସ୍ ଏବଂ ଏହା ଯେଉଁ ଧାର୍ମିକ ବିଦ୍ରୋହକୁ ବ୍ୟାପିବାକୁ ଅନୁମତି ଦେଇଥିଲା ତାହାର ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ରୋମାନ୍ କ୍ୟାଥଲିକ୍ ଚର୍ଚ୍ଚ ସେନ୍ସରସିପ୍ ଲାଗୁ କରିବାକୁ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଥିଲା। ମୁଦ୍ରଣ ଏକ କୃତିର ଏକାଧିକ ସଠିକ ନକଲ ପାଇଁ ଅନୁମତି ଦେଇଥାଏ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଧାରଣା ଏବଂ ସୂଚନାର ଅଧିକ ଦ୍ରୁତ ଏବଂ ବ୍ୟାପକ ପ୍ରସାର ହୁଏ (ଦେଖନ୍ତୁ ମୁଦ୍ରଣ ସଂସ୍କୃତି)। ଅଧିକାଂଶ ୟୁରୋପୀୟ ଦେଶରେ କପିରାଇଟ୍ ଆଇନର ଉତ୍ପତ୍ତି ରୋମାନ କ୍ୟାଥଲିକ ଚର୍ଚ୍ଚ ଏବଂ ସରକାରମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରିଣ୍ଟର ଉତ୍ପାଦନକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଏବଂ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବାକୁ ପ୍ରୟାସ ରେ ରହିଛି ।

ପାନେଗିରିକା ଓରେସନେସ୍ ସେପ୍ଟେମ୍ (୧୫୯୬)ରେ ଡଚ୍ ବିଶପ୍ ହେନରିକ୍ ଭାନ୍ କୁଇକ୍ ସେନ୍ସରସିପ୍ ର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଥିଲେ ଯେ ଜୋହାନେସ୍ ଗୁଟେନବର୍ଗଙ୍କ ପ୍ରିଣ୍ଟିଂ ପ୍ରେସ୍ ଦ୍ୱାରା "କ୍ଷତିକାରକ ମିଛ" ଦ୍ୱାରା ସଂକ୍ରମିତ ଏକ ବିଶ୍ୱ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି - ତେଣୁ ଭାନ୍ କୁଇକ୍ ତାଲମୁଦ ଏବଂ କୁରାନ ଏବଂ ମାର୍ଟିନ୍ ଲୁଥର, ଜିନ୍ କାଲଭିନ୍ ଏବଂ ରୋଟରଡାମର ଇରାସମୁସ୍ଙ୍କ ଲେଖାକୁ ଏକାକୀ କରିଥିଲେ।

୧୫୦୧ ମସିହାରେ ପୋପ ଷଷ୍ଠ ଆଲେକଜାଣ୍ଡର ଲାଇସେନ୍ସ ବିହୀନ ପୁସ୍ତକ ଛପା ବିରୋଧରେ ଏକ ବିଲ୍ ଜାରି କରିଥିଲେ । ୧୫୫୯ ମସିହାରେ ପୋପ ଚତୁର୍ଥ ପଲ୍ ଇଣ୍ଡେକ୍ସ ଏକ୍ସପର୍ଜେଟୋରିଅସ୍ ବା ନିଷିଦ୍ଧ ପୁସ୍ତକ ତାଲିକା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ଇଣ୍ଡେକ୍ସ ଏକ୍ସପରଗେଟରିୟସ୍ ହେଉଛି ରୋମାନ କ୍ୟାଥଲିକ ଚର୍ଚ୍ଚ ଦ୍ୱାରା ଜାରି କରାଯାଇଥିବା "ଖରାପ ପୁସ୍ତକ" କ୍ୟାଟାଲଗର ସବୁଠାରୁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଏବଂ ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ଉଦାହରଣ, ଯାହା ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଚିନ୍ତାଧାରା ଏବଂ ମତାମତ ଉପରେ ଅଧିକାର ରେ ଥିବା ଅନୁମାନ କରାଯାଏ ଏବଂ ଏହାର ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଥିବା ମତକୁ ଦମନ କରେ । ଇଣ୍ଡେକ୍ସ ଏକ୍ସପରଗେଟୋରିୟସ୍ ରୋମାନ୍ ଇନକ୍ୟୁଜିସନ୍ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହୋଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ସ୍ଥାନୀୟ ସରକାରୀ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଏହାକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଏହା ୩୦୦ ସଂସ୍କରଣ ଦେଇ ଗତି କରିଥିଲା । ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ରେନେ ଡେକାର୍ଟ, ଜିଓର୍ଡାନୋ ବ୍ରୁନୋ, ଗାଲିଲିଓ ଗାଲିଲି, ଡେଭିଡ ହ୍ୟୁମ, ଜନ୍ ଲକ୍, ଡାନିଏଲ ଡେଫୋ, ଜିନ୍ ଜାକ୍ ରୁସୋ ଏବଂ ଭୋଲଟେୟାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଲିଖିତ ପୁସ୍ତକଗୁଡ଼ିକୁ ନିଷିଦ୍ଧ କିମ୍ବା ସେନ୍ସର କରାଯାଇଛି। ଯଦିଓ ସରକାର ଏବଂ ଚର୍ଚ୍ଚ ଅନେକ ଉପାୟରେ ମୁଦ୍ରଣକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ କାରଣ ଏହା ବାଇବେଲ ଏବଂ ସରକାରୀ ସୂଚନା ପ୍ରସାରଣ ପାଇଁ ଅନୁମତି ଦେଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଅସନ୍ତୋଷ ଏବଂ ସମାଲୋଚନାର କାର୍ଯ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ପ୍ରସାରିତ ହୋଇପାରେ । ଫଳସ୍ୱରୂପ, ସରକାରମାନେ ସମଗ୍ର ୟୁରୋପରେ ପ୍ରିଣ୍ଟରମାନଙ୍କ ଉପରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ, ଯେଉଁଥିପାଇଁ ସେମାନଙ୍କ ପାଖରେ ବହି ବାଣିଜ୍ୟ ଏବଂ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ସରକାରୀ ଲାଇସେନ୍ସ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ ଥିଲା ।

ଜନ୍ ମିଲ୍ଟନ୍ ଙ୍କ ୧୬୪୪ ସଂସ୍କରଣର ପ୍ରଥମ ପୃଷ୍ଠା ଆରିଓପାଗିଟିକା, ଯେଉଁଥିରେ ସେ ୧୬୪୩ ର ଲାଇସେନ୍ସ ଅର୍ଡର ବିରୋଧରେ ଦୃଢ଼ ଯୁକ୍ତି ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ

ଅସନ୍ତୋଷ ବା ବିଶୃଙ୍ଖଳାମୂଳକ ମତପ୍ରକାଶକୁ ବରଦାସ୍ତ କରାଯିବା ଉଚିତ, ଆଇନ ଦ୍ୱାରା ନିନ୍ଦା କିମ୍ବା ଦଣ୍ଡିତ କରାଯିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ, ଏହି ଧାରଣା ମୁଦ୍ରଣ ଏବଂ ପ୍ରେସର ଉତ୍ଥାନ ସହିତ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା । ୧୬୪୪ ମସିହାରେ ପ୍ରକାଶିତ ଆରିଓପାଗିଟିକା ଇଂଲଣ୍ଡର ସଂସଦରେ ପ୍ରିଣ୍ଟରମାନଙ୍କୁ ସରକାରୀ ଲାଇସେନ୍ସ ପୁନଃ ପ୍ରଚଳନ କରିବା ପାଇଁ ଜନ୍ ମିଲ୍ଟନ୍ଙ୍କ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଥିଲା, ତେଣୁ ପ୍ରକାଶକ। ଚର୍ଚ୍ଚ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିଥିଲେ ଯେ ଛାଡପତ୍ର ଅଧିକାର ଉପରେ ମିଲଟନଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧ ପ୍ରକାଶନ ପାଇଁ ଲାଇସେନ୍ସ ମନା କରାଯାଇଥିଲା। ବିନା ଲାଇସେନ୍ସରେ ପ୍ରକାଶିତ ଆରିଓପାଗିଟିକାରେ ମିଲ୍ଟନ୍ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତା ଏବଂ ମିଥ୍ୟାର ସହନଶୀଳତା ପାଇଁ ଏକ ଉତ୍ସାହଜନକ ନିବେଦନ କରି କହିଥିଲେ:  

ଜାକୋବସ୍ ଡି ଭୋରାଗାଇନ୍ଙ୍କ ଗୋଲ୍ଡେନ ଲିଜେଣ୍ଡ (୧୨୬୦)ର ଏହି ୧୬୮୮ ସଂସ୍କରଣ୧୭୦୭ ର ଇଣ୍ଡେକ୍ସ ଲିବ୍ରୋମ୍ ଏକ୍ସପରଗେଟରମ୍ ଅନୁଯାୟୀ ସେନ୍ସର କରାଯାଇଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରଚଳନରେ ଥିବା ପୁସ୍ତକର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଂଶଗୁଡ଼ିକୁ ତାଲିକାଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା ଯେଉଁଥିପାଇଁ ସେନ୍ସରସିପ୍ ଆବଶ୍ୟକ ଥିଲା ।

ମିଲ୍ଟନ୍ ଙ୍କ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତି ର ସ୍ୱାଧୀନତାର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଏକ ପ୍ରୋଟେଷ୍ଟାଣ୍ଟ ବିଶ୍ୱଦୃଷ୍ଟିଉପରେ ଆଧାରିତ ଥିଲା । ସେ ଭାବୁଥିଲେ ଯେ ସଂସ୍କାରର ସତ୍ୟତାକୁ ଖୋଜିବା ଇଂରେଜ ଲୋକମାନଙ୍କର ଲକ୍ଷ୍ୟ, ଯାହା ସମସ୍ତ ଲୋକଙ୍କ ଜ୍ଞାନକୁ ଆଗେଇ ନେବ । ତଥାପି ମିଲ୍ଟନ୍ ମଧ୍ୟ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତା ବିଷୟରେ ଭବିଷ୍ୟତଆଲୋଚନାର ମୁଖ୍ୟ ଧାରାଗୁଡ଼ିକୁ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ। ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିସ୍ୱାଧୀନତା ଏବଂ "କ୍ଷତିକାରକ" ଭାଷଣର ପରିସରକୁ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରି ମିଲ୍ଟନ୍ ପ୍ରାକ୍-ସେନ୍ସରସିପ୍ ନୀତି ବିରୋଧରେ ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ମତ ପାଇଁ ସହନଶୀଳତା ସପକ୍ଷରେ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଥିଲେ। ଗୌରବମୟ ବିପ୍ଳବର କିଛି ସମୟ ପରେ ବିଲ୍ ଅଫ୍ ରାଇଟ୍ସ ୧୬୮୯ ଆଗତ ହେବା ପରେ ୧୬୪୩ ର ଲାଇସେନ୍ସ ଅର୍ଡର ଶେଷ ହେବା ପରେ ଇଂଲଣ୍ଡରେ ପ୍ରେସର ସ୍ୱାଧୀନତା ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ହେବା ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଇଥିଲା । ଟାଟଲର (୧୭୦୯) ଏବଂ ଦର୍ଶକ (୧୭୧୧) ଭଳି ପ୍ରକାଶନର ଆବିର୍ଭାବ ଇଂଲଣ୍ଡରେ ଏକ 'ବୁର୍ଜୁଆ ସାର୍ବଜନୀନ କ୍ଷେତ୍ର' ସୃଷ୍ଟି କରିବା ପାଇଁ ଶ୍ରେୟ ଦିଆଯାଏ ଯାହା ଚିନ୍ତାଧାରା ଏବଂ ସୂଚନାର ମୁକ୍ତ ଆଦାନ ପ୍ରଦାନ ପାଇଁ ଅନୁମତି ଦେଇଥିଲା ।

ମୁଦ୍ରଣର "ବିପଦ" ବ୍ୟାପିବା ପରେ ଅଧିକ ସରକାର ନିୟନ୍ତ୍ରଣକୁ କେନ୍ଦ୍ରୀଭୂତ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ। ୧୫୪୬ ମସିହାରେ ଫ୍ରାନ୍ସ ମୁକୁଟ ମୁଦ୍ରଣ ଏବଂ ପ୍ରିଣ୍ଟର ଏଟିନେ ଡୋଲେଟ୍ କୁ ପୋଡ଼ି ଦିଆଯାଇଥିଲା । ୧୫୫୭ ମସିହାରେ ବ୍ରିଟିଶ କ୍ରାଉନ୍ ଷ୍ଟେସନର୍ସ କମ୍ପାନିକୁ ଚାର୍ଟର କରି ଦେଶଦ୍ରୋହୀ ଓ ଦେଶଦ୍ରୋହୀ ପୁସ୍ତକର ପ୍ରବାହକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ଚିନ୍ତା କରିଥିଲେ । ଛାପିବାର ଅଧିକାର ସେହି ଗିଲ୍ଡର ସଦସ୍ୟଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସୀମିତ ଥିଲା । ୩୦ ବର୍ଷ ପରେ ଷ୍ଟାର ଚେମ୍ବରକୁ "ବିକୃତ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ଏବଂ ବିଶୃଙ୍ଖଳିତ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ପୁସ୍ତକ ବିକ୍ରି କିମ୍ବା ବିକ୍ରୟର କଳା କିମ୍ବା ରହସ୍ୟ" ଭାବରେ ପ୍ରକାଶ କରୁଥିବା "ମହାନ ସାହସିକତା ଏବଂ ଅପବ୍ୟବହାର" କୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ଚାର୍ଟର କରାଯାଇଥିଲା । ମୁଦ୍ରଣ ଅଧିକାର ଦୁଇଟି ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଏବଂ ଲଣ୍ଡନ ସହରରେ ଥିବା ୨୧ଟି ପ୍ରିଣ୍ଟର ରେ ସୀମିତ ଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ୫୩ଟି ପ୍ରିଣ୍ଟିଂ ପ୍ରେସ୍ ଥିଲା । ୧୬୩୭ ମସିହାରେ ବ୍ରିଟିଶ ମୁକୁଟ ଟାଇପ୍ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ପରେ ମୁଦ୍ରକମାନେ ନେଦରଲ୍ୟାଣ୍ଡକୁ ପଳାଇ ଆସିଥିଲେ । କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ସହ ସଂଘର୍ଷ ପ୍ରିଣ୍ଟରମାନଙ୍କୁ ଉଗ୍ରବାଦୀ ଏବଂ ବିଦ୍ରୋହୀ କରିଦେଇଥିଲା ଏବଂ ୧୭୮୯ ମସିହାରେ ପ୍ୟାରିସର ବାଷ୍ଟିଲରେ ୮୦୦ ଲେଖକ, ପ୍ରିଣ୍ଟର ଏବଂ ପୁସ୍ତକ ଡିଲରଙ୍କୁ ଜେଲରେ ରଖାଯାଇଥିଲା ।

ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତା ଅଧିକାର ଉପରେ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଆଲୋଚନାରେ ଇଂରାଜୀ ଚିନ୍ତକମାନଙ୍କର ଏକ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ଅଗ୍ରଣୀ ଥିଲେ, ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜନ୍ ମିଲ୍ଟନ୍ (୧୬୦୮-୭୪) ଏବଂ ଜନ୍ ଲକ୍ (୧୬୩୨-୧୭୦୪)। ଲକ୍ ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ଏକକ ଏବଂ ଜୀବନ, ସ୍ୱାଧୀନତା, ସମ୍ପତ୍ତି ଏବଂ ସୁଖ ଅନୁସନ୍ଧାନର ଅଧିକାରର ବାହକ ଭାବରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ତେବେ ଲକ୍ଙ୍କ ଧାରଣା ମୁଖ୍ୟତଃ ନିଜ ଆତ୍ମାକୁ ମୁକ୍ତି ପାଇବାର ଅଧିକାର ର ଧାରଣା କୁ ନେଇ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା । ତେଣୁ ସେ ମୁଖ୍ୟତଃ ଧାର୍ମିକ ବିଷୟରେ ଚିନ୍ତିତ ଥିଲେ । ଲୋକମାନେ ସାର୍ବଜନୀନ ସହନଶୀଳତା କିମ୍ବା ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ ସମର୍ଥନ କରିନଥିଲେ; ତାଙ୍କ ଧାରଣା ଅନୁଯାୟୀ, ନାସ୍ତିକମାନଙ୍କ ପରି କିଛି ଗୋଷ୍ଠୀକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯିବା ଉଚିତ ୍ ନୁହେଁ ।

ବିବିସି ର ମୁଖ୍ୟାଳୟରେ ଜର୍ଜ ଅର୍ୱେଲଙ୍କ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି । ଏକ ଖୋଲା ସମାଜରେ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାର ପ୍ରତିରକ୍ଷା, ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ପଛରେ ଥିବା କାନ୍ଥରେ "ଯଦି ସ୍ୱାଧୀନତାର କିଛି ଅର୍ଥ ଅଛି, ତେବେ ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଲୋକମାନେ ଯାହା ଶୁଣିବାକୁ ଚାହାଁନ୍ତି ନାହିଁ ତାହା କହିବାର ଅଧିକାର", ଜର୍ଜ ଅର୍ୱେଲଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତାବିତ ଆନିମଲ ଫାର୍ମ (୧୯୪୫)ର ଶବ୍ଦ ।

ସପ୍ତଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଦ୍ୱିତୀୟାର୍ଦ୍ଧ ବେଳକୁ ୟୁରୋପୀୟ ମହାଦେଶର ବାରୁଚ୍ ସ୍ପିନୋଜା ଏବଂ ପିଏରେ ବେଲେଙ୍କ ପରି ଦାର୍ଶନିକମାନେ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଇଂରାଜୀ ଦାର୍ଶନିକମାନଙ୍କ ତୁଳନାରେ ଅଧିକ ସାର୍ବଜନୀନ ଭାବରେ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ଏବଂ ସହନଶୀଳତାକୁ ନେଇ ଧାରଣା ବିକଶିତ କରିଥିଲେ । ଅଷ୍ଟାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ ବେଳକୁ ସମଗ୍ର ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ବିଶ୍ୱର ଚିନ୍ତକମାନେ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାର ଧାରଣା ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରୁଥିଲେ, ବିଶେଷକରି ଡେନିସ୍ ଡିଡେରୋଟ, ବ୍ୟାରନ୍ ଡି'ହୋଲ୍ବାକ୍ ଏବଂ କ୍ଲାଉଡ୍ ଆଡ୍ରିଆନ୍ ହେଲଭେଟିୟସ୍ ଙ୍କ ପରି ଫ୍ରାନ୍ସ ଦାର୍ଶନିକମାନେ। ଏହି ଧାରଣାକୁ ଉଭୟ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଓ ଅଭ୍ୟାସରେ ରାଜନୈତିକ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିବା ଆରମ୍ଭ ହେଲା; ଇତିହାସରେ ପ୍ରଥମ ରାଜ୍ୟ ଆଦେଶ ଥିଲା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ଘୋଷଣା କରିବା ପାଇଁ ୪ ଡିସେମ୍ବର ୧୭୭୦ରେ ଡେନମାର୍କ-ନରୱେରେ ଜୋହାନ ଫ୍ରେଡ୍ରିକ୍ ଷ୍ଟ୍ରୁଏନସିଙ୍କ ଶାସନ କାଳରେ ଜାରି ହୋଇଥିବା ଆଦେଶ । ତେବେ ୧୭୭୧ ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର ୭ ତାରିଖରେ ଷ୍ଟ୍ରୋଏନ୍ସି ନିଜେ ଏହି ଆଦେଶରେ କିଛି ସାମାନ୍ୟ ସୀମା ଲଗାଇଥିଲେ ଏବଂ ୧୭୭୩ ମସିହାରେ ପ୍ରଣୟନ ହୋଇଥିବା ଆଇନ ସହିତ ଷ୍ଟ୍ରୋଏନ୍ସିର ପତନ ପରେ ଏହା ଆହୁରି ସୀମିତ ହୋଇଯାଇଥିଲା, ଯଦିଓ ସେନ୍ସରସିପ୍ ପୁନଃ ପ୍ରଚଳନ କରାଯାଇନଥିଲା ।

ଜନ୍ ଷ୍ଟୁଆର୍ଟ ମିଲ୍ (୧୮୦୬-୧୮୭୩) ଯୁକ୍ତି କରିଥିଲେ ଯେ ମାନବ ସ୍ୱାଧୀନତା ବିନା ବିଜ୍ଞାନ, ଆଇନ କିମ୍ବା ରାଜନୀତିରେ କୌଣସି ଅଗ୍ରଗତି ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ, ଯାହା ମିଲ୍ଙ୍କ ମତରେ ମୁକ୍ତ ଭାବରେ ମତବିନିମୟ ଆବଶ୍ୟକ । ୧୮୫୯ ମସିହାରେ ପ୍ରକାଶିତ ମିଲ୍ଙ୍କ ଅନ୍ ଲିବର୍ଟି ଅଭିବ୍ୟକ୍ତି ର ସ୍ୱାଧୀନତା ଅଧିକାରର ଏକ କ୍ଲାସିକ୍ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ପାଲଟିଥିଲା । ମିଲ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଥିଲେ ଯେ ସତ୍ୟ ମିଥ୍ୟାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥାଏ, ତେଣୁ ସତ୍ୟ କିମ୍ବା ମିଥ୍ୟା ଚିନ୍ତାଧାରାର ମୁକ୍ତ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଭୟ କରିବା ଉଚିତ ୍ ନୁହେଁ । ସତ୍ୟ ସ୍ଥିର ବା ସ୍ଥିର ନୁହେଁ ବରଂ ସମୟ ସହିତ ବିକଶିତ ହୁଏ । ମିଲ୍ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଥିଲେ ଯେ ଆମେ ଏକଦା ଯାହାକୁ ସତ ଭାବୁଥିଲୁ ତାହା ଏବେ ମିଥ୍ୟା ସାବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଛି। ତେଣୁ ସେମାନଙ୍କ ରହସ୍ୟହୀନତା ପାଇଁ ମତାମତ କୁ ନିଷିଦ୍ଧ କରାଯିବା ଉଚିତ ୍ ନୁହେଁ। ମିଲ୍ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଥିଲେ ଯେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ମତର ଗଭୀର ନିଦକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ମୁକ୍ତ ଆଲୋଚନା ଜରୁରୀ। ଆଲୋଚନା ସତ୍ୟର ପଦଯାତ୍ରାକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇବ ଏବଂ ମିଥ୍ୟା ମତକୁ ବିଚାର କରି ସତ ମତର ଆଧାରକୁ ପୁନର୍ବାର ସୁନିଶ୍ଚିତ କରାଯାଇପାରିବ । ଏହାବ୍ୟତୀତ ମିଲ୍ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଥିଲେ ଯେ ଏକ ମତ କେବଳ ସେହି ମତର ମାଲିକଙ୍କ ପାଇଁ ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ମୂଲ୍ୟ ବହନ କରିଥାଏ, ତେଣୁ ସେହି ମତର ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଚୁପ୍ କରିବା ମୌଳିକ ମାନବିକ ଅଧିକାର ପ୍ରତି ଅନ୍ୟାୟ ଅଟେ । ସାଧାରଣତଃ ଏହା ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ମିଲ୍ଙ୍କ ପାଇଁ, ଏକମାତ୍ର ଉଦାହରଣ ଯେଉଁଥିରେ ଭାଷଣକୁ ଯଥାର୍ଥ ଭାବରେ ଦମନ କରାଯାଇପାରିବ ତାହା ହେଉଛି ଏକ ସ୍ପଷ୍ଟ ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ବିପଦରୁ କ୍ଷତିକୁ ରୋକିବା | ଅର୍ଥନୈତିକ କିମ୍ବା ନୈତିକ ପ୍ରଭାବ କିମ୍ବା ବକ୍ତାଙ୍କ ନିଜସ୍ୱ କଲ୍ୟାଣ ଭାଷଣଦମନକୁ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ କରିବ ନାହିଁ । ତେବେ ମିଲ୍ ଇନ୍ ଅନ ଲିବର୍ଟି ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ ଦଲାଲମାନଙ୍କ ଭାଷଣ - ଗ୍ରାହକ ଏବଂ ଯୌନ କର୍ମୀମାନଙ୍କୁ ଯୌନ ସମ୍ପର୍କ ରଖିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିବା - ସୀମିତ ହେବା ଉଚିତ୍ । ଏଥିରୁ ଜଣାପଡୁଛି ଯେ ସେ ଏପରି କିଛି ଭାଷଣକୁ ସୀମିତ କରିବାକୁ ଇଚ୍ଛୁକ ହୋଇପାରନ୍ତି ଯାହା ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇନଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କର ନିର୍ଣ୍ଣାୟକ ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ କ୍ଷୁଣ୍ଣ କରିଥାଏ ।

୧୯୦୬ ମସିହାରେ ଭୋଲଟେୟାରଙ୍କ ଜୀବନୀରେ ଏଭଲିନ୍ ବିଟ୍ରିସ୍ ହଲ୍ ଭୋଲଟେୟାରଙ୍କ ବିଶ୍ୱାସକୁ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିବା ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖିତ ବାକ୍ୟ ରଚନା କରିଥିଲେ: "ତୁମେ ଯାହା କହୁଛ ତାହାକୁ ମୁଁ ନାପସନ୍ଦ କରେ, କିନ୍ତୁ ମୁଁ ମୃତ୍ୟୁ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତୁମର କହିବାର ଅଧିକାରକୁ ରକ୍ଷା କରିବି"। ବାକ୍ ସ୍ବାଧୀନତାର ନୀତି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିବା ପାଇଁ ହଲ୍ ଙ୍କ ଉକ୍ତିକୁ ବାରମ୍ବାର ଉଦାହରଣ ଦିଆଯାଏ। ନୋମ୍ ଚମ୍ସ୍କି କହିଛନ୍ତି, "ଯଦି ଆପଣ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାରେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି, ତେବେ ଆପଣ ଙ୍କୁ ପସନ୍ଦ ନ ଥିବା ମତ ପାଇଁ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାରେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି । ଷ୍ଟାଲିନ୍ ଓ ହିଟଲରଙ୍କ ଭଳି ଏକଛତ୍ରବାଦୀ ମାନେ କେବଳ ପସନ୍ଦ କରୁଥିବା ମତ ପାଇଁ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ସପକ୍ଷରେ ଥିଲେ। ଯଦି ଆପଣ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ସପକ୍ଷରେ ଅଛନ୍ତି, ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଆପଣ ଯେଉଁ ମତକୁ ଘୃଣା କରନ୍ତି ସେଥିପାଇଁ ଆପଣ ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ସପକ୍ଷରେ ଅଛନ୍ତି " । ଲି ବୋଲିଙ୍ଗର ଯୁକ୍ତି କରନ୍ତି ଯେ "ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା ନୀତିରେ ଅସାଧାରଣ ଆତ୍ମ-ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପାଇଁ ସାମାଜିକ ଯୋଗାଯୋଗର ଏକ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଚିତ୍ରିତ କରିବାର ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ, ଯାହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଅନେକ ସାମାଜିକ ମୁକାବିଲା ଦ୍ୱାରା ଉତ୍ପନ୍ନ ଭାବନାକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ସାମାଜିକ କ୍ଷମତା ବିକଶିତ କରିବା ଏବଂ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା"। ବୋଲିଙ୍ଗର ଯୁକ୍ତି କରନ୍ତି ଯେ ସହନଶୀଳତା ଏକ ବାଞ୍ଛିତ ମୂଲ୍ୟ, ଯଦି ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ନୁହେଁ । ତଥାପି, ସମାଲୋଚକମାନେ ଯୁକ୍ତି କରନ୍ତି ଯେ ଯେଉଁମାନେ ସିଧାସଳଖ ଅସ୍ୱୀକାର କରନ୍ତି କିମ୍ବା ସମର୍ଥନ କରନ୍ତି, ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଗଣହତ୍ୟା (ଉପରୋକ୍ତ ସୀମା ଦେଖନ୍ତୁ) ସେମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସମାଜ ଚିନ୍ତିତ ହେବା ଉଚିତ୍ ।

ଲଣ୍ଡନସ୍ଥିତ ପିଇଏନ୍ ଇଣ୍ଟରନ୍ୟାସନାଲର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଭାବରେ ଇଂରାଜୀ ଲେଖକ ଏଚ୍ ଜି ୱେଲ୍ସ ୧୯୩୪ମସିହାରେ ଷ୍ଟାଲିନଙ୍କୁ ଭେଟି ସୋଭିଏତ ୟୁନିୟନରେ ସଂସ୍କାର ପାଇଁ ଆଶାବାଦୀ ଥିଲେ। ତେବେ ମସ୍କୋରେ ସେମାନଙ୍କର ସାକ୍ଷାତ ସମୟରେ ୱେଲ୍ସ କହିଛନ୍ତି, "ମତର ମୁକ୍ତ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତି- ଏପରିକି ବିରୋଧୀଙ୍କ ମତାମତ, ମୁଁ ଜାଣେ ନାହିଁ ଯେ ଆପଣ ଏଠାରେ ଏତେ ସ୍ୱାଧୀନତା ପାଇଁ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଅଛନ୍ତି କି ନାହିଁ"।

ଲେଡି ଚାଟର୍ଲିଙ୍କ ଲଭରର ଏକ "ଅଜ୍ଞାତ" ସଂସ୍କରଣ (୧୯୫୯)

୧୯୨୮ ମସିହାରେ ଡିଏଚ ଲରେନ୍ସଙ୍କ ଉପନ୍ୟାସ ଲେଡି ଚାଟର୍ଲିଙ୍କ ଲଭରକୁ ବ୍ରିଟେନ, ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା, ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ, କାନାଡା ଏବଂ ଭାରତ ସମେତ ଅନେକ ଦେଶରେ ଅଶ୍ଳୀଳତା ପାଇଁ ନିଷିଦ୍ଧ କରାଯାଇଥିଲା । ୧୯୫୦ ଦଶକର ଶେଷ ଭାଗ ଏବଂ ୧୯୬୦ ଦଶକର ପ୍ରାରମ୍ଭରେ, ଏହା ଐତିହାସିକ ଅଦାଲତଙ୍କ ରାୟର ବିଷୟ ଥିଲା ଯେଉଁଥିରେ ଅଶ୍ଳୀଳତା ପାଇଁ ନିଷେଧାଦେଶ କୁ ଉଚ୍ଛେଦ କରାଯାଇଥିଲା । ବ୍ରିଟେନର ଦ ଟେଲିଗ୍ରାଫ୍ ର ଡୋମିନିକ୍ ସାଣ୍ଡବ୍ରୁକ୍ ଲେଖିଛନ୍ତି, "ବର୍ତ୍ତମାନ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଅଶ୍ଳୀଳତା ଏକ ସାଧାରଣ କଥା ହୋଇଗଲାଣି, ଯେଉଁ ସମାଜ ଲେଡି ଚାଟାର୍ଲିଙ୍କ ଲଭର ଭଳି ପୁସ୍ତକକୁ ନିଷିଦ୍ଧ କରିବା ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ମନେ କରୁଥିଲା, ସେହି ସମାଜର ବାତାବରଣକୁ ପୁନରୁଦ୍ଧାର କରିବା କଷ୍ଟକର କାରଣ ଏହା ଏହାର ପାଠକମାନଙ୍କୁ 'ଅପମାନିତ ଏବଂ ଦୁର୍ନୀତିଗ୍ରସ୍ତ' କରିବାର ସମ୍ଭାବନା ଥିଲା। ନ୍ୟୁୟର୍କ ଟାଇମ୍ସର ଫ୍ରେଡ୍ କାପଲାନ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଅଶ୍ଳୀଳତା ଆଇନକୁ ଉଚ୍ଛେଦ କରିବା ଦ୍ୱାରା ଆମେରିକାରେ ବାକ୍ ସ୍ବାଧୀନତାର ବିସ୍ଫୋରଣ ଘଟିଛି। ୧୯୬୦ ଦଶକରେ ୧୯୬୪-୬୫ ଶିକ୍ଷାବର୍ଷରେ କାଲିଫର୍ଣ୍ଣିଆ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ, ବର୍କଲେ ପରିସରରେ ଏକ ବିଶାଳ ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ଛାତ୍ର ଆନ୍ଦୋଳନ ମଧ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା ।

ଆଙ୍ଗ୍ଲୋଫୋନ୍ ରାଷ୍ଟ୍ରତୁଳନାରେ ଫ୍ରାନ୍ସ ସାହିତ୍ୟ ସ୍ୱାଧୀନତାର ଆଶ୍ରୟସ୍ଥଳୀ ଥିଲା। ମସ୍ତିଷ୍କ ପ୍ରତି ଫ୍ରାନ୍ସର ସହଜ ସମ୍ମାନର ଅର୍ଥ ହେଲା ଯେ ଫ୍ରାନ୍ସ ସାହିତ୍ୟିକମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ରଚନା ପାଇଁ ଦଣ୍ଡ ଦେବାକୁ ଅନିଚ୍ଛା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲା ଏବଂ ମାମଲା ବିରଳ ଥିଲା । ଅନ୍ୟ ସବୁସ୍ଥାନରେ ଏହା ନିଷିଦ୍ଧ ଥିବା ବେଳେ ଜେମ୍ସ ଜୋଏସ୍ଙ୍କ ୟୁଲିସେସ୍ ୧୯୨୨ ମସିହାରେ ପ୍ୟାରିସରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା । ହେନରୀ ମିଲରଙ୍କ ୧୯୩୪ ମସିହାର ଉପନ୍ୟାସ ଟ୍ରପିକ୍ ଅଫ୍ କ୍ୟାନସର (୧୯୬୩ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ନିଷିଦ୍ଧ) ଏବଂ ଲରେନ୍ସଙ୍କ ଲେଡି ଚାଟାର୍ଲିଙ୍କ ଲଭର ସମ୍ପୃକ୍ତ ଲେଖକଙ୍କ ନିଜ ଦେଶରେ ଉପଲବ୍ଧ ହେବାର ଦଶନ୍ଧି ପୂର୍ବରୁ ଫ୍ରାନ୍ସରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା ।

୧୯୬୪ମସିହାରେ ହାସ୍ୟ ଅଭିନେତା ଲେନି ବ୍ରୁସ୍ ବିଭିନ୍ନ ଅଶ୍ଳୀଳ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ନେଇ ପୁଣି ଅଭିଯୋଗ ଆସିବା ପରେ ଆମେରିକାରେ ତାଙ୍କୁ ଗିରଫ କରାଯାଇଥିଲା। ତିନି ଜଣିଆ ପ୍ୟାନେଲ ତାଙ୍କର ୬ ମାସ ଧରି ଚାଲିଥିବା ଶୁଣାଣିର ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରିଥିଲେ। ନଭେମ୍ବର ୧୯୬୪ରେ ସେ ଅଶ୍ଳୀଳତା ଅଭିଯୋଗରେ ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଥିଲେ। ୨୧ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୬୪ରେ ତାଙ୍କୁ ଏକ ୱାର୍କହାଉସରେ ୪ ମାସ ଜେଲ ଦଣ୍ଡାଦେଶ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ଆବେଦନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ସମୟରେ ତାଙ୍କୁ ଜାମିନରେ ମୁକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଆପିଲ ର ନିଷ୍ପତ୍ତି ହେବା ପୂର୍ବରୁ ତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଥିଲା। ବ୍ରୁସ୍ଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁର ୩୭ ବର୍ଷ ପରେ ୨୩ ଡିସେମ୍ବର ୨୦୦୩ରେ ନ୍ୟୁୟର୍କ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଜର୍ଜ ପାଟାକୀ ତାଙ୍କୁ ଅଶ୍ଳୀଳତା ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ମରଣୋତ୍ତର କ୍ଷମା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ।

ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତା ଅଧିକାରକୁ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରାଯାଇଛି ଯେଉଁଥିରେ ଅଜଣା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ବିନା ଅନୁମତି କିମ୍ବା ଜ୍ଞାନରେ ସାର୍ବଜନୀନ ସ୍ଥାନରେ ଫଟୋ ଉଠାଇବା ଏବଂ ପ୍ରକାଶ କରିବାର ଅଧିକାର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି । ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଏଭଳି ସ୍ଥିତି ନାହିଁ।

ଅପରାଧ

ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୦୨୨ ସୁଦ୍ଧା ଯେଉଁ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନଙ୍କରେ ଲେସ୍-ମାଜେଷ୍ଟେ ଆଇନ ଅଛି ସେମାନଙ୍କର ଏକ ମାନଚିତ୍ର

କେତେକ ଦେଶରେ ଲୋକମାନଙ୍କୁ କିଛି ଜିନିଷ ବିଷୟରେ କହିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଏ ନାହିଁ ଯେପରିକି ଲେସ୍-ମାଜେଷ୍ଟେ ଯାହା ଏକ ଶାସକ ସାର୍ବଭୌମର ମର୍ଯ୍ୟାଦା ବିରୁଦ୍ଧରେ କିମ୍ବା ଏକ ରାଷ୍ଟ୍ର ବିରୁଦ୍ଧରେ ଏକ ଅପରାଧ ଅଟେ । ଏପରି କରିବା ଏକ ଅପରାଧ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ ସାଉଦି ଆରବ ୨୦୧୮ରେ ସାମ୍ବାଦିକ ଜମାଲ ଖାସୋଗିଙ୍କୁ ଫାଶୀ ଦେବା ପାଇଁ ଦାୟୀ । ସେ ତୁର୍କୀରେ ଥିବା ସାଉଦି ଦୂତାବାସରେ ପ୍ରବେଶ କରିବା ପରେ ସାଉଦି ହତ୍ୟାକାରୀମାନେ ତାଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ। ଆଉ ଜଣେ ସାଉଦି ଲେଖକ ରାଇଫ ବଦାବିଙ୍କୁ ୨୦୧୨ରେ ଗିରଫ କରାଯାଇଥିଲା।

୪ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୨୨ରେ ରୁଷ୍ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭ୍ଲାଦିମିର ପୁଟିନ୍ ୟୁକ୍ରେନରେ ରୁଷିଆର ସାମରିକ ଅଭିଯାନ ବିଷୟରେ 'ମିଥ୍ୟା ଖବର' ପ୍ରସାରିତ କରିବା ପାଇଁ ୧୫ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜେଲ୍ ଦଣ୍ଡ ବିଧାନ କରି ଏକ ବିଲ୍ ରେ ସ୍ୱାକ୍ଷର କରିଥିଲେ। ଡିସେମ୍ବର ୨୦୨୨ ସୁଦ୍ଧା ୪,୦୦୦ରୁ ଅଧିକ ରୁଷୀୟଙ୍କ ବିରୋଧରେ "ଫେକ୍ ନ୍ୟୁଜ୍" ଆଇନ ଅଧୀନରେ ମାମଲା ରୁଜୁ କରାଯାଇଥିଲା. ୧୯୯୩ ମସିହାର ରୁଷୀୟ ସମ୍ବିଧାନ ଦ୍ୱିତୀୟ ଅଧ୍ୟାୟର ଧାରା ୨୯, ମଣିଷ ଏବଂ ନାଗରିକଙ୍କ ଅଧିକାର ଏବଂ ସ୍ୱାଧୀନତା ଉପରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଇଛି ।

ବାହ୍ୟ ଆଧାର

• Curtis, Michael Kent (2000). Free Speech, "The People's Darling Privilege": Struggles for Freedom of Expression in American History. Duke University Press. ISBN 0822325292.
• Doomen, Jasper (2014). Freedom and Equality in a Liberal Democratic State. Bruylant. ISBN 9782802746232.
• Godwin, Mike (2003). Cyber Rights: Defending Free Speech in the Digital Age. MIT Press. ISBN 0262571684.
• Grossman, Wendy M. (1997). Net.wars. New York University Press. ISBN 0814731031.
• . Thousand Oaks, CA. pp. 182–85 https://books.google.com/books?id=yxNgXs3TkJYC. {{cite encyclopedia}}: Missing or empty |title= (help)
• Lewis, Anthony (2007). Freedom for the Thought That We Hate: A Biography of the First Amendment. Basic Books. ISBN 9780465039173. OCLC 494134545.
• McLeod, Kembrew (2007). Freedom of Expression: Resistance and Repression in the Age of Intellectual Property. Lawrence Lessig (foreword). University of Minnesota Press. ISBN 978-0816650316.
• Nelson, Samuel P. (2005). Beyond the First Amendment: The Politics of Free Speech and Pluralism. The Johns Hopkins University Press. ISBN 0801881730.
• Semeraro, Pietro (2009). L'esercizio di un diritto. Giuffre Milano.
• ଶ, କାରୋଲିନ୍ । "ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତା ଏବଂ ବ୍ରିଟିଶ ସ୍ୱାଧୀନତାର ପାଲାଡିୟମ୍, 1650-2000: ଏକ ସମୀକ୍ଷା ପ୍ରବନ୍ଧ". ଇତିହାସ କମ୍ପାସ୍ (ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୨୦)। ଅନଲାଇନ୍‌।
• ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ, ବାକ୍ ସ୍ବାଧୀନତା ଏବଂ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ । ବ୍ରିଟେନ, ଟେଲର ଏବଂ ଫ୍ରାନ୍ସିସ୍, 2023।
• - ଜିନ୍ ବ୍ରିକ୍ମଣ୍ଟ (2014), ଲା ରେପବ୍ଲିକ୍ ଡେସ୍ ସେନସୁର୍ସ, ଲ'ହର୍ନେ, 176p।

ବାହ୍ୟ ଲିଙ୍କ୍

• "Freedom of Speech" entry by Jeffrey Howard in the Stanford Encyclopedia of Philosophy
• Article19.org - ମୁକ୍ତ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତି ପାଇଁ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ଅଭିଯାନ
• ମୁକ୍ତ ଭାଷଣ ବିତର୍କ - ଅକ୍ସଫୋର୍ଡ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ସେଣ୍ଟ ଆଣ୍ଟୋନି କଲେଜରେ ସ୍ୱାଧୀନତା ଅଧ୍ୟୟନ ପାଇଁ ଡାହରେନଡର୍ଫ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ଏକ ଗବେଷଣା ପ୍ରକଳ୍ପ
• ସେନ୍ସରସିପ୍ ଉପରେ ସୂଚକାଙ୍କ - ଏକ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସଂଗଠନ ଯାହା ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତାର ଅଧିକାରକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ ଏବଂ ରକ୍ଷା କରେ
• ମିଡିଆ ଫ୍ରିଡମ ନେଭିଗେଟର: ଏକ ନଜରରେ ମିଡିଆ ସ୍ୱାଧୀନତା ସୂଚକାଙ୍କ, ଡଏଚ ୱେଲେ ଏକାଡେମୀ
• ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିସ୍ୱାଧୀନତା ପାଇଁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପ୍ରତିନିଧି, ଅର୍ଗାନାଇଜେସନ୍ ଅଫ୍ ଆମେରିକୀୟ ଷ୍ଟେଟ୍ସ