ବୀଣାପାଣି ମହାନ୍ତି
ବୀଣାପାଣି ମହାନ୍ତି (୧୧ ନଭେମ୍ବର ୧୯୩୬ - ୨୪ ଅପ୍ରେଲ ୨୦୨୨) ଜଣେ ଓଡ଼ିଆ ଗାଳ୍ପିକା ଥିଲେ । ସେ ବୃତ୍ତିରେ ଅର୍ଥନୀତି ଅଧ୍ୟାପିକା ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରି ସେଥିରୁ ଅବସର ନେଇଥିଲେ । ୨୦୨୦ ମସିହାରେ ତାଙ୍କର ଆଜୀବନ ସାହିତ୍ୟିକ କୃତି ନିମନ୍ତେ ସେ ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ସମ୍ମାନ ଏବଂ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ପୁରସ୍କାର ଅତିବଡ଼ୀ ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସ ସମ୍ମାନରେ ପୁରସ୍କୃତ ହୋଇଥିଲେ । ସେ କେନ୍ଦ୍ର ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ଓ ଶାରଳା ପୁରସ୍କାରରେ ମଧ୍ୟ ସମ୍ମାନୀତ ହୋଇଥିଲେ । ସେ ଓଡ଼ିଶା ଲେଖିକା ସଂସଦର ସଭାପତି ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ।[୨]
ବୀଣାପାଣି ମହାନ୍ତି | |
|---|---|
.jpg) | |
| ଜନ୍ମ ଓ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ | ୧୧ ନଭେମ୍ବର ୧୯୩୬ ବ୍ରହ୍ମପୁର, ଗଞ୍ଜାମ |
| ମୃତ୍ୟୁ | ୨୪ ଅପ୍ରେଲ ୨୦୨୨ (ବୟସ ୮୫) |
| ବୃତ୍ତି | ଅଧ୍ୟାପିକା |
| ଭାଷା | ଓଡ଼ିଆ, ଇଂରାଜୀ |
| ନାଗରିକତା | ଭାରତୀୟ |
| ଶିକ୍ଷା | ସ୍ନାତକୋତ୍ତର (ଅର୍ଥନୀତି)[୧] |
| ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ | ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ |
| ସାହିତ୍ୟ କୃତି | ପାଟଦେଇ କସ୍ତୁରୀ ମୃଗ ଓ ସବୁଜ ଅରଣ୍ୟ |
| ପୁରସ୍କାର | କେନ୍ଦ୍ର ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର ଶାରଳା ପୁରସ୍କାର |
| ସମ୍ପର୍କୀୟ | ନିରୁପମା ରଥ (ବଡ଼ ଭଉଣୀ) |
ଜୀବନୀ ସମ୍ପାଦନ କରନ୍ତୁ
ବୀଣାପାଣି ମହାନ୍ତିଙ୍କ ଜନ୍ମ ୧୯୩୬ ମସିହାରେ ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ହୋଇଥିଲା । ମାତ୍ର ତାଙ୍କ ପୈତୃକ ଗୃହ କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା ନିକଟସ୍ଥ ଚାନ୍ଦୋଳଠାରେ ଥିଲା । ସେ ୧୯୫୩ ମସିହାରେ ମାଟ୍ରିକ, ୧୯୫୭ରେ ଅର୍ଥନୀତିରେ ସ୍ନାତକ ଓ ୧୯୫୯ରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଉତ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲେ । ସେ ଆଜୀବନ ଅବିବାହିତା ଥିଲେ ।[୩] ୧୯୬୦ ମସିହାରେ ସେ ଜଣେ ଅର୍ଥନୀତି ଅଧ୍ୟାପିକା ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ଓ ୧୯୯୨ରେ ଏଥିରୁ ଅବସର ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ସାହିତ୍ୟିକ ଜୀବନ କବିତା ଲେଖାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
ସାହିତ୍ୟ ସର୍ଜନା ସମ୍ପାଦନ କରନ୍ତୁ
ବୀଣାପାଣି ମହାନ୍ତି ପ୍ରଥମେ କବିତା ରଚନା ଆରମ୍ଭ କରି ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଗଳ୍ପ ଓ ଉପନ୍ୟାସ ମଧ୍ୟ ରଚନା କରିଥିଲେ । ୧୯୫୫ ମସିହାରେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ କବିତା "ତନ୍ଦ୍ରାହତ" ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର ନାରୀମହଲରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ୧୯୫୭ ମସିହାରେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଗଳ୍ପ "ଗୋଟିଏ ରାତ୍ରୀର କାହାଣୀ" ରବିବାର ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ରରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ୧୯୬୧ ମସିହାରେ ତାଙ୍କ ଗଳ୍ପ "ନାଉଗଛ" ତାଙ୍କୁ ବହୁ ପାଠକୀୟ ସ୍ୱୀକୃତି ଆଣି ଦେଇଥିଲା । ପରେ ସେ କବିତା ଛାଡ଼ି ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ଗଳ୍ପ ଲେଖିବାକୁ ଲାଗିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ରଚନା ମୁଖ୍ୟତଃ ଚଳନ୍ତି ଜନଜୀବନକୁ ଭିତ୍ତି କରି । ସେ "ନାଉଗଛ" ଗଳ୍ପଟି ବାଲେଶ୍ୱର କୁନ୍ତଳା କୁମାରୀ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଅଧ୍ୟାପନା ସମୟରେ ଲେଖିଥିଲେ । କଲେଜରେ ଆପେ ଆପେ ମାଡ଼ିଥିବା ନାଉଗଛ ଥିଲା ଏ ଗଳ୍ପ ପଛର ପ୍ରେରଣା । ସେହିପରି ପାଟଦେଈ ଗଳ୍ପଟି ଭୁବନେଶ୍ୱରର ରସୁଲଗଡ଼ ଛକରେ ବସରେ ଜୋର କରି ଠେଲି ବସାଯାଇଥିବା ଏକ ଝିଅକୁ ଦେଖି ଲେଖାଯାଇଥିଲା ।
ରଚନାବଳୀ ସମ୍ପାଦନ କରନ୍ତୁ
ଗପ ସମ୍ପାଦନ କରନ୍ତୁ
- କସ୍ତୁରୀ ମୃଗ ଓ ସବୁଜ ଅରଣ୍ୟ
- ପାଟଦେଇ
- ବସ୍ତ୍ର ହରଣ
- ଆରୋହଣ
- ଇଣ୍ଟରଭିଉ
- ଏକାକୀ ପରାଶର
- ନବ ତରଙ୍ଗ
- ଅନ୍ଧକାରର ଛାଇ
- ମଧ୍ୟାନ୍ତର
- ପାଟଦେଈ
- ବହ୍ନି ବଳୟ
- ଉତ୍ତରାୟଣ
- ସାୟାହ୍ନର ସ୍ୱର
- ତଟିନୀର ତୃଷ୍ଣା
- କାଳାନ୍ତର
- ମଧ୍ୟାନ୍ତର
- ଜନ୍ମାନ୍ତର
- ଅଶ୍ରୁଅନଳ
- ଶକୁନିର ଚକା
- ଅପହଞ୍ଚ ଆକାଶ
- ପାଚେରୀ ସେପଟେ ନଈ
- ଖେଳ ଚାଲିଛି
- ଦୃଶ୍ୟାନ୍ତର
- ଖେଳନା
- ଚରିତ୍ର ହସୁଛି
ଉପନ୍ୟାସ ସମ୍ପାଦନ କରନ୍ତୁ
- ସୀତାର ଶୋଣିତ
- ମନସ୍ୱିନୀ
- କୁନ୍ତୀ କୁନ୍ତଳା ଶକୁନ୍ତଳା
ଆତ୍ମଜୀବନୀ ସମ୍ପାଦନ କରନ୍ତୁ
- ବିତିଯାଇଥିବା ଦିନ (ପ୍ରକାଶନ ଅପେକ୍ଷାରେ)
ସମ୍ମାନ ଓ ପୁରସ୍କାର ସମ୍ପାଦନ କରନ୍ତୁ
- ପଦ୍ମଶ୍ରୀ, ୨୦୨୦ [୪]
- କେନ୍ଦ୍ର ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର, ୧୯୯୦ (ପାଟଦେଇ ପାଇଁ) [୫]
- ଅତିବଡ଼ୀ ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସ ସମ୍ମାନ, ୨୦୧୯[୬]
- ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର, ୧୯୭୦ (କସ୍ତୁରୀ ମୃଗ ଓ ସବୁଜ ଅରଣ୍ୟ ପାଇଁ)[୭]
- ଝଙ୍କାର ପୁରସ୍କାର (କ୍ଷୁଦ୍ରଗଳ୍ପ), ୧୯୭୪ (ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଚାର ସମିତି ପ୍ରଦତ୍ତ)[୮]
- ଶାରଳା ପୁରସ୍କାର, ୨୦୧୦ [୯]
- ସାହିତ୍ୟ ଭାରତୀ ସମ୍ମାନ, ୨୦୦୨[୧୦]
- ଧରିତ୍ରୀ କ୍ଷୁଦ୍ରଗଳ୍ପ ସମ୍ମାନ, ୧୯୮୦[୧୧]
- ବିଷୁବ ପୁରସ୍କାର, ୨୦୦୦
ମୃତ୍ୟୁ ସମ୍ପାଦନ କରନ୍ତୁ
୨୦୨୨ ମସିହା ଅପ୍ରେଲ ୨୪ ତାରିଖରେ ୮୫ ବର୍ଷ ବୟସରେ ବୀଣାପାଣି ମହାନ୍ତିଙ୍କର ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଥିଲା ।[୧୨]
ଆଧାର ସମ୍ପାଦନ କରନ୍ତୁ
- ↑ "Women's Writing". womenswriting.com. Retrieved 8 January 2013.
She graduated from Ravenshaw College with a master's degree in economics in 1959
- ↑ "କଥା ଝରକା". କଥା ପତ୍ରିକା (ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୨୦): ପୃଷ୍ଠା ୨୪. Retrieved 16 March 2020.
- ↑ "meet the author Binapani Mohanty" (PDF). sahitya-akademi.gov.in. Retrieved 26 July 2020.
- ↑ "MINISTRY OF HOME AFFAIRS: PRESS NOTE" (PDF). padmaawards.gov.in. Retrieved 26 January 2020.
- ↑ "AKADEMI AWARDS (1955-2020)". କେନ୍ଦ୍ର ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ. Retrieved 18June 2021.
{{cite web}}: Check date values in:|accessdate=(help) - ↑ "ବୀଣାପାଣି ମହାନ୍ତି ପାଇବେ ଅତିବଡ଼ୀ ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସ ପୁରସ୍କାର". No. ଧରିତ୍ରୀ ୦୩।୦୩।୨୦୨୦ ଭୁବନେଶ୍ୱର ସଂସ୍କରଣ ପୃଷ୍ଠା ୩. ଧରିତ୍ରୀ. Retrieved 3 March 2020.
- ↑ "ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କୃତ ପୁସ୍ତକ ଓ ଲେଖକ". ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ. Retrieved 10 March 2017.
- ↑ "ଝଙ୍କାର ପୁରସ୍କାର ବିଜେତା" (PDF). ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଚାର ସମିତି. Archived (PDF) from the original on 8 October 2020. Retrieved ୧ ଜୁନ ୨୦୨୧.
{{cite web}}: Check date values in:|accessdate=(help) - ↑ "The Hindu : Other States / Orissa News : Sarla Puraskar presented to Binapani Mohanty". hindu.com. 2010. Retrieved 8 January 2013.
Celebrated writer Binapani Mohanty was conferred the coveted literary award - Sarala Puraskar - for 2010
- ↑ "Binapani Mohanty gets Sahitya Bharati Samman". Times of India. 21 January 2002. Retrieved 26 July 2020.
- ↑ "ଅନୁଭୂତିରେ ଜର୍ଜରିତ ହେଲେ ଯାଇ ଗଳ୍ପରେ ତାକୁ ରୂପ ଦିଏ". ଧରିତ୍ରୀ, ସାହିତ୍ୟାୟାନ. 26 December 2015. Retrieved 10 March 2017.
- ↑ "ପରଲୋକରେ ବିଶିଷ୍ଟ ସାହିତ୍ୟିକା ବୀଣାପାଣି ମହାନ୍ତି । ୮୫ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଆଖି ବୁଜିଲେ 'ପାଟଦେଇ' | Kanak News" (in ଆମେରିକୀୟ ଇଂରାଜୀ). 2022-04-24. Archived from the original on 24 April 2022. Retrieved 2022-04-24.