ରମାକାନ୍ତ ରଥ
ରମାକାନ୍ତ ରଥ (୧୩ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୩୪ - ୧୬ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୨୫) ଜଣେ ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ କବି ତଥା ଭାରତୀୟ ପ୍ରଶାସନିକ ସେବା ଅଧିକାରୀ ଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଜଣାଶୁଣା ରଚନା ମଧ୍ୟରେ କେତେ ଦିନର (୧୯୬୨), ସନ୍ଦିଗ୍ଧ ମୃଗୟା (୧୯୭୧), ସପ୍ତମ ରତୁ (୧୯୭୭), ସଚିତ୍ର ଅନ୍ଧାର (୧୯୮୨), ଶ୍ରୀରାଧା (୧୯୮୫) ଏବଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠ କବିତା (୧୯୯୨) ନାମରେ ସାତଟି କବିତା ସଂକଳନ ଅନ୍ୟତମ । ସେ ୧୯୭୮ ମସିହାରେ ତାଙ୍କ କବିତା ସଂକଳନ ସପ୍ତମ ଋତୁ ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପାଇଥିଲେ । ୧୯୮୪ରେ ସଚିତ୍ର ଅନ୍ଧାର ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ଶାରଳା ପୁରସ୍କାର ମିଳିଥିଲା ଏବଂ ଏହା ଇଂରାଜୀ ତଥା ଆଠଟି ଭାରତୀୟ ଭାଷାରେ ଅନୁଦିତ ।[୨] ୧୯୯୨ ମସିହା ପାଇଁ ସେ ସରସ୍ୱତୀ ସମ୍ମାନରେ ସମ୍ମାନୀତ ହୋଇଥିଲେ । ସେ ୧୯୫୭ରେ ଭାରତୀୟ ପ୍ରଶାସନିକ ସେବାରେ ଯୋଗଦେଇ ୧୯୯୨ ମସିହା ଯାଏ କାର୍ଯ୍ୟକରିଥିଲେ ଓ ଚାକିରି ଶେଷ ବେଳକୁ ଓଡ଼ିଶାର ମୁଖ୍ୟ ସଚିବ ଥିଲେ । ୧୯୯୩ରୁ ୧୯୯୮ ଯାଏଁ ସେ କେନ୍ଦ୍ର ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀର ଉପ-ସଭାପତି ଓ ୧୯୯୮-୨୦୦୩ ଯାଏଁ ତାହାର ସଭାପତି ଭାବରେ କାମ ତୁଲାଇଥିଲେ । ଫେବୃଆରୀ ୨୦୦୯ରେ ସେ ଫେଲୋସିପ ସମ୍ମାନ ଲାଭ କରିଥିଲେ । ଏହି ସମ୍ମାନ ଲାଭ କରିବାରେ ସେ ହେଉଛନ୍ତି ୩ୟ ଓଡ଼ିଆ ।
ପଦ୍ମ ଭୂଷଣ ରମାକାନ୍ତ ରଥ | |
|---|---|
 | |
| ଜନ୍ମ ଓ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ | ୧୩ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୩୪ କଟକ, ଓଡ଼ିଶା |
| ମୃତ୍ୟୁ | ୧୬ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୨୫ (ବୟସ ୯୦) ଭୁବନେଶ୍ୱର |
| ବୃତ୍ତି | ଭାରତୀୟ ପ୍ରଶାସନିକ ସେବା ଅଧିକାରୀ |
| ଭାଷା | ଓଡ଼ିଆ |
| ଶିକ୍ଷା | ସ୍ନାତକୋତ୍ତର (ଇଂରାଜୀ ଭାଷା) |
| ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ | ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ |
| ଶୈଳୀ | କବି |
| ସାହିତ୍ୟ କୃତି | ଶ୍ରୀରାଧା |
| ପୁରସ୍କାର | ସରସ୍ୱତୀ ସମ୍ମାନ, କେନ୍ଦ୍ର ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର, |
| ଜୀବନସାଥୀ | ଶାନ୍ତିଲତା ରଥ[୧] |
| ଦସ୍ତଖତ |  |
ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଜୀବନୀ
ସମ୍ପାଦନାସେ ୧୯୩୪ ମସିହା ଡ଼ିସେମ୍ବର ମାସ ୧୩ ତାରିଖରେ କଟକ ସହରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପୈତୃକ ଘର ପୁରୀରୁ ୪-୫ କିମି ଦୂରରେ ବ୍ରହ୍ମଗିରି ଯିବା ରାସ୍ତାରେ ଥିବା ଦାମୋଦରପୁର ଗ୍ରାମରେ । ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ ଲୋକନାଥ ମହାପାତ୍ର । ଭାଇଭଉଣୀଙ୍କ ଭିତରେ ସେ ଥିଲେ ତୃତୀୟ । ତାଙ୍କ ଅଜା ବିଶ୍ଵନାଥ ରଥ ଥିଲେ ଜଣେ ସଂସ୍କୃତ ପଣ୍ଡିତ ଓ ସେ କଟକରେ ସଂସ୍କୃତ ଶିକ୍ଷା ଦେଉଥିଲେ । ନିଜର ପୁତ୍ର ସନ୍ତାନ ନଥିବା ହେତୁ ସେ ରମାକାନ୍ତଙ୍କୁ ପୌଷ୍ୟପୁତ୍ର ରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେହି ଦିନଠାରୁ ସେ ରମାକାନ୍ତ ରଥ ନାମରେ ନାମିତ ହେଲେ। ସେ ନିଜ ଗାଁରେ ହିଁ ବଢ଼ିଥିଲେ ଓ ପଢ଼ିଥିଲେ । ଗାଁରେ ୧ ବର୍ଷ ପଢ଼ିବା ପରେ ସେ ପୁରୀସ୍ଥିତ ଆଂଗ୍ଲୋ-ବେଙ୍ଗଲୀ ସ୍କୁଲରେ ପଢ଼ିଥିଲେ ଯାହା ବର୍ତ୍ତମାନ ବିଶ୍ୱମ୍ବର ବିଦ୍ୟାପୀଠ ନାମରେ ଜଣାଯାଏ । ସେ ତିନ ବର୍ଷ ଭବାନୀପାଟଣାର ବ୍ରଜମୋହନ ସ୍କୁଲ୍ ଓ ଦୁଇ ବର୍ଷ ବଲାଙ୍ଗୀରର ପୃଥ୍ୱୀରାଜ ଉଚ୍ଚବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପଢ଼ି ପରେ କଟକରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର କରିଥିଲେ । ପରେ ୧୯୫୭ରେ ସେ ଭାରତୀୟ ପ୍ରଶାସନିକ ସେବାରେ ଯୋଗଦେଇ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଚାକିରି କରିଥିଲେ । ସେ ୧୯୯୨ରେ ଏହି ସେବାରୁ ଅବସର ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଓ ଅବସର ପୂର୍ବରୁ ଓଡ଼ିଶାର ମୁଖ୍ୟ ସଚିବ ଥିଲେ ।
ରଚନାବଳୀ
ସମ୍ପାଦନାରମାକାନ୍ତ ରଥଙ୍କ ଲେଖାରେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଓ ଆଦିଭୌତିକ କଳ୍ପନାର ବ୍ୟବହାର ଦେଖାଯାଏ । ଏହା ତାଙ୍କର ରାଧାଙ୍କୁ ନେଇ ଲେଖା ଶ୍ରୀରାଧା ଓ ସପ୍ତମ ଋତୁରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ ।
କବିତା ସଂକଳନ
ସମ୍ପାଦନା- କେତେ ଦିନର ( (୧୯୬୨)
- ଅନେକ କୋଠରୀ ( (୧୯୬୭)
- ସନ୍ଧିଗ୍ଧ ମୃଗୟା ( (୧୯୭୧)
- ସପ୍ତମ ଋତୁ ( (୧୯୭୭)(କେ.ସା.ଏ-୧୯୭୮)
- ସଚିତ୍ର ଅନ୍ଧାର ( (୧୯୮୨)
- ସୀମାନ୍ତ ବାସ
- ଫେରି ଚାହିଁଲେ
- ସବୁଦିନେ ସେପାଖେ
- ନ ଯା ନ ଯା କହୁ କହୁ
- ସରଳ ହୃଦଗଣିତ
- ଜାହାଜ ଆସିବ ଓ ଆଉ କେତୋଟି[୩]
- ଧର୍ମପଦର ଆତ୍ମହତ୍ୟା (କବିତା)
- କବିତା ସମଗ୍ର — ୧ମ, ୨ୟ ଓ ୩ୟ
- ସେବେ, ଏବେ, ସବୁବେଳେ : କବୀରଙ୍କ କବିତା (ଅନୁବାଦ)
- ଶ୍ରୀରାଧା (୧୯୮୪)
- ଶ୍ରୀ ପଳାତକ (୧୯୯୭)
ଗଳ୍ପ
ସମ୍ପାଦନା- ମେଘ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗଳ୍ପ
ପୁରସ୍କାର ଓ ସମ୍ମାନ
ସମ୍ପାଦନା- ପଦ୍ମ ଭୂଷଣ, ୨୦୦୬
- ଅତିବଡ଼ୀ ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସ ସମ୍ମାନ, ୨୦୧୮[୪]
- ସରସ୍ୱତୀ ସମ୍ମାନ- ଶ୍ରୀରାଧା, ୧୯୯୨
- କେନ୍ଦ୍ର ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର - ସପ୍ତମ ଋତୁ, ୧୯୭୮
- ବିଷୁବ ପୁରସ୍କାର, ୧୯୯୧ [୫]
- ଶାରଳା ପୁରସ୍କାର, ୧୯୮୪[୬]
- ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଚାର ସମିତି ଝଙ୍କାର ପୁରସ୍କାର (କବିତା), ୧୯୭୦
- ସାରଳା ସମ୍ମାନ, ୨୦୧୧
- ସାହିତ୍ୟ ଭାରତୀ ସମ୍ମାନ, ୨୦୦୬
- କଳିଙ୍ଗ ରତ୍ନ, ୨୦୦୯[୭]
- ଉତ୍କଳ ରତ୍ନ, ୨୦୧୭
ମୃତ୍ୟୁ
ସମ୍ପାଦନା୨୦୨୫ ମାର୍ଚ୍ଚ ମାସ ୧୬ ତାରିଖରେ ଭୁବନେଶ୍ୱରର ଖାରବେଳନଗରସ୍ଥିତ ବାସଭବନରେ ରମାକାନ୍ତଙ୍କର ପରଲୋକ ଘଟିଥିଲା ।[୮]
ଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- ↑ "୮୭ ବର୍ଷରେ ବିଶିଷ୍ଟ କବି ରମାକାନ୍ତ ରଥ". No. ସମ୍ବାଦ ୧୪/୧୨/୨୦୨୧ ଭୁବନେଶ୍ୱର ସଂସ୍କରଣ ପୃଷ୍ଠା ୯. ଇଷ୍ଟର୍ଣ୍ଣ ମିଡ଼ିଆ. 14 December 2021. Archived from the original on 14 December 2021. Retrieved 14 December 2021.
- ↑ ଜହ୍ନରାତି (PDF). Odisha Society of America. December 2013. p. 159. Archived from the original (PDF) on 2016-03-04. Retrieved 2015-09-16.
- ↑ "ସ୍ମୃତି ଅନୁଭୂତି". No. ନିତିଦିନ ୧୬/୧୨/୨୦୧୮ପୃଷ୍ଠା ୯. Archived from the original on 2020-10-17. Retrieved 17 December 2018.
- ↑ "ରମାକାନ୍ତ ରଥଙ୍କୁ ଅତିବଡ଼ୀ ପୁରସ୍କାର". No. ସମ୍ବାଦ ୨୭/୦୭/୨୦୧୮ ପୃଷ୍ଠା ୯. Retrieved 27 July 2018.[permanent dead link]
- ↑ "ବିଷୁବ ପୁରସ୍କାର ବିଜେତା" (PDF). ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଚାର ସମିତି. Archived (PDF) from the original on 8 October 2020. Retrieved 9 October 2020.
- ↑ "Sarala Award Recipients". IMFA. Retrieved 4 March 2017.
- ↑ "ମନୁଷ୍ୟ ହୃଦୟକୁ ଜିତିଛି ସାହିତ୍ୟ". dharitri.com. ୧୧ ଅପ୍ରେଲ ୨୦୧୦. Retrieved 31 March 2021.
{{cite web}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ https://web.archive.org/web/20250316042601/https://www.dharitri.com/eminent-poet-padmabhushan-ramakant-rath-pass-away/