ଭଞ୍ଜକିଶୋର ପଟ୍ଟନାୟକ

ଭାରତୀୟ ଓଡ଼ିଆ-ଭାଷୀ ଲେଖକ

ଭଞ୍ଜ କିଶୋର ପଟ୍ଟନାୟକ(୧୩ ନଭେମ୍ବର ୧୯୨୨ - ୨୭ ନଭେମ୍ବର ୧୯୯୯)[୧] ଜଣେ ଓଡ଼ିଆ ନାଟ୍ୟକାର ଥିଲେ ।[୨] ସ୍ୱାଧୀନତା ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେ ଓଡ଼ିଶାର ଜଣେ ଅଗ୍ରଣୀ ନାଟ୍ୟକାର ଥିଲେ ।[୩] ସେ ୩୫ଟି ନାଟକ, ୮ଟି ଏକାଙ୍କିକା, ୪ଟି କ୍ଷୁଦ୍ରଗଳ୍ପ ପୁସ୍ତକ, କବିତା ଓ "ମରୁପଥୀକ" ନାମରେ ଏକ ଉପନ୍ୟାସ ରଚନା କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ୧୨ଟି ନାଟକ ବେତାର ଓ ଦୂରଦର୍ଶନରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରସାରିତ ହୋଇଛି । "ଅଗ୍ନି-ପରୀକ୍ଷା" ନାଟକ ପାଇଁ ସେ ୧୯୫୮ ମସିହାରେ ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର ଲାଭ କରିଥିଲେ । "ଜୀବନର ଜୟଯାତ୍ରା" ତାଙ୍କର ଆତ୍ମଜୀବନୀ ।

ଭଞ୍ଜକିଶୋର ପଟ୍ଟନାୟକ
Born(1922-11-13)୧୩ ନଭେମ୍ବର ୧୯୨୨
ଛାଣିପୁର,ସାଲେପୁର,କଟକ
Died୨୭ ନଭେମ୍ବର ୧୯୯୯(1999-11-27) (ବୟସ ୭୭)
Nationalityଭାରତୀୟ
Educationସ୍ନାତକ ୧୯୫୬
Alma materଖ୍ରୀଷ୍ଟ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ,ଉତ୍କଳ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ
Known forଓଡ଼ିଆ ନାଟ୍ୟକାର
Parent(s)ସାଧୁଚରଣ ପଟ୍ଟନାୟକ, ସତ୍ୟଭାମା
Awardsଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର

ଜୀବନୀ ସମ୍ପାଦନା

ଭଞ୍ଜ କିଶୋର କଟକ ଜିଲ୍ଲାର ସାଲେପୁର ବ୍ଲକ ଅନ୍ତର୍ଗତ ଛାଣିପୁରଗ୍ରାମରେ ୧୯୨୨ ମସିହା ନଭେମ୍ବର ୧୩ ତାରିଖରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଜନ୍ମିତ ପିତାଙ୍କ ନାମ ଥିଲା ଦୁର୍ଗାଚରଣ ପଟ୍ଟନାୟକ ଓ ମାତାଙ୍କ ନାମ ଥିଲା ସତ୍ୟଭାମା । ତାଙ୍କ ଜନ୍ମନାମ ଥିଲା ମହେନ୍ଦ୍ର । ତାଙ୍କୁ ୯ମାସ ବୟସ ହୋଇଥିବାବେଳେ ହଇଜା ରୋଗରେ ପୀଡ଼ିତ ହୋଇ ତାଙ୍କ ମାତାଙ୍କର ନିଧନ ଘଟିଥିଲା । ଏହା ପରେ ଅପୁତ୍ରିକ ସେ ସାଧୁଚରଣ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କଦ୍ୱାରା ପାଳିତ ହୋଇଥିବାରୁ, ସାଧୁଚରଣ ହିଁ ତାଙ୍କର ପିତାଭାବରେ ପରିଚିତ । ସାଧୁଚରଣ ତାଙ୍କ ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି ରଖିଥିଲେ ଭଞ୍ଜ କିଶୋର । ପିଲାଦିନ ତାଙ୍କର ବାରିପଦାରେ ବିତିଥିଲା ।[୪] ବାରିପଦାର ମହାରାଜା ହାଇସ୍କୁଲରୁ ସେ ମାଟ୍ରିକ ପାସ କରିଥିଲେ । ସେ ଥିଲେ ସ୍କୁଲ କ୍ରିକେଟ ଓ ଫୁଟବଲ ଦଳର ଅଧିନାୟକ । ଖ୍ରୀଷ୍ଟ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ସେ ସ୍ନାତକ ପାଠ ପଢ଼ିଥିଲେ ।[୫] ସେ ଓଡ଼ିଶା ସରକାରଙ୍କର ଶିକ୍ଷା ବିଭାଗରେ ଚାକିରି କରିଥିଲେ ।[୬]

୧୯୯୯ ନଭେମ୍ବର ୨୭ ତାରିଖରେ ତାଙ୍କର ପରଲୋକ ଘଟିଥିଲା ।

ନାଟ୍ୟକାର ଜୀବନ ସମ୍ପାଦନା

୧୯୩୯ ମସିହାରେ ଭଞ୍ଜ କିଶୋର ପଢୁଥିବା ମହାରାଜା ହାଇସ୍କୁଲରେ ତାଙ୍କ ପ୍ରଥମ ନାଟକ ଝଡ଼ରାତି ମଞ୍ଚସ୍ଥ ହୋଇଥିଲା । ୧୯୪୦ ମସିହାରେ ତାଙ୍କ ଗ୍ରାମ ଛାଣିପୁରର "ଭୀଷ୍ମ ରଙ୍ଗମଞ୍ଚ"ରେ ତାଙ୍କ ଦ୍ୱିତୀୟ ନାଟକ "ପ୍ରେମପୁଷ୍ପ" ମଞ୍ଚସ୍ଥ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ନାଟକରେ ସେ ନାରୀ ଚରିତ୍ର "ପୁଷ୍ପ" ଭୂମିକାରେ ଅଭିନୟ କରିଥିଲେ । ସେହି ଭୀଷ୍ମ ରଙ୍ଗମଞ୍ଚରେ ତାଙ୍କର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ନାଟକ ମଧ୍ୟ ମଞ୍ଚସ୍ଥ ହୋଇଥିଲା । କଟକରେ ଚାକିରୀ କରିବା ସମୟରେ ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣା ରଙ୍ଗମଞ୍ଚ ଏ ଓ ବି ତଥା "ଜନତା" ରଙ୍ଗମଞ୍ଚରେ ତାଙ୍କର ଅନେକ ନାଟକ ମଞ୍ଚସ୍ଥ ହୋଇଥିଲା ।

ରଚନାବଳୀ ସମ୍ପାଦନା

ନାଟକ ସମ୍ପାଦନା

  • ଅଗ୍ନି-ପରୀକ୍ଷା
  • ଅତିଥି - ୧୯୫୪(ଇଉନିଭରସିଟି ବୁକ୍ ଷ୍ଟୋର)
  • ଦିଗ ଦର୍ଶନ - ୧୯୯୧(ଫ୍ରେଣ୍ଡସ ପବ୍ଲିସରସ)
  • ବେନାମୀ
  • ଅଶୋକ ସ୍ତମ୍ଭ[୭]
  • ବୈରାଗୀର ସଂସାର[୮]
  • ମାଣିକଯୋଡ଼ି
  • ଜୟମାଲ୍ୟ
  • ତୋଫାନ
  • ଗରିବ
  • ଶିକାରୀ
  • ପ୍ରତାପରୁଦ୍ର
  • ରାଜନତିର୍କୀ
  • କାଶ୍ମୀର ବେଗମ୍
  • ଗୁଲ୍ନାୟକ

ଏକାଙ୍କିକା ସମ୍ପାଦନା

  • ବାଣହରଣ
  • ସଂସ୍କାର
  • ପ୍ରାୟଶ୍ଚିତ ଭେଟି
  • ଜନ୍ମାନ୍ତର
  • ବରକନ୍ୟା
  • ସାବିତ୍ରୀ
  • ଧରଣୀ
  • ସୁଲତାନ ରେଜିଆ[୯]

ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ସମ୍ପାଦନା

ଆତ୍ମଜୀବନୀ ସମ୍ପାଦନା

  • ଜୀବନର ଜୟଯାତ୍ରା

ପୁରସ୍କାର ଓ ସମ୍ମାନ ସମ୍ପାଦନା

  • ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର - ୧୯୫୮(ଅଗ୍ନି-ପରୀକ୍ଷା)[୧୧]
  • ଓଡ଼ିଶା ସଙ୍ଗୀତ ନାଟକ ଏକାଡେମୀଦ୍ୱାରା ସମ୍ମାନୀତ - ୧୯୭୭
  • କେନ୍ଦ୍ର ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀଦ୍ୱାରା ସମ୍ମାନୀତ
  • ରାମଚନ୍ଦ୍ର ମିଶ୍ର ନାଟକ ସମ୍ମାନ, ୧୯୯୪ (ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟ ସମାଜ ପ୍ରଦତ୍ତ)
  • ବିଷୁବ ପୁରସ୍କାର
  • ଜାତୀୟ ପୁରସ୍କାର - ୧୯୮୪(କୋଣାର୍କ ନାଟକ ପାଇଁ)
  • କବିଚନ୍ଦ୍ର ସ୍ମୃତି ସମ୍ମାନ - ୧୯୮୨
  • ଓଡ଼ିଆ ନାଟକ ଶତବାର୍ଷିକୀ ସମ୍ମାନ - ୧୯୭୭
  • ଆଦି ନାଟ୍ୟକାର ସମ୍ମାନ - ୧୯୯୬
  • ରବୀନ୍ଦ୍ର କଳାକ୍ଷେତ୍ର ସମ୍ମାନ(ବାଙ୍ଗାଲୋର) - ୧୯୭୩
  • ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପୁରସ୍କାର (ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନବଜନ୍ମ ପାଇଁ)
  • ନାଟ୍ୟରତ୍ନ ଉପାଧି
  • ନାଟ୍ୟ ଭାରତୀ ଉପାଧି

ଆଧାର ସମ୍ପାଦନା

  1. "ଯୋଗଜନ୍ମା ଭଞ୍ଜକିଶୋର". No. ନିତିଦିନ ୧୩/୧୧/୨୦୧୯ ପୃଷ୍ଠା ୮. ନିତିଦିନ. Archived from the original on 2020-11-27. Retrieved 13 November 2019.
  2. "Literature: Drama". www.odisha.gov.in. Govt of Odisha. Retrieved 24 October 2019.
  3. Orissa (India). Orissa District Gazetteers: Cuttack. Superintendent, Orissa Government Press.
  4. Gopinath Mohanty; State Level Vyasakabi Fakir Mohan Smruti Samsad; Santosha Kumāra Ratha (2003). Cultural heritage of [Orissa]. State Level Vyasakabi Fakir Mohan Smruti Samsad. ISBN 978-81-902761-4-6.
  5. "ଆଜି ଜନ୍ମଦିନ". No. ସମ୍ବାଦ ୧୩/୧୧/୨୦୧୯ ଭୁବନେଶ୍ୱର ସଂସ୍କରଣ ପୃଷ୍ଠା ୧୩. ସମ୍ବାଦ. Retrieved 13 November 2019.
  6. Reference India. Tradesman & Men India. 1969.
  7. Indian Literature. Sahitya Akademi. 1963.
  8. Orissa Review. Home Department, Government of Orissa. 1987.
  9. "ନାଟ୍ୟକାର ସ୍ୱର୍ଗତ ଭଞ୍ଜକିଶୋରଙ୍କୁ ସଂସ୍କୃତି ବିଭାଗ ଭୁଲିଗଲାଣି". eodishasamachar.com/. eodishasamachar.com. Archived from the original on 24 October 2019. Retrieved 24 October 2019.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
  10. Glimpses on Art and Literature, Orissa. Cuttack Students Store. 1976.
  11. "ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାରପ୍ରାପ୍ତ ପୁସ୍ତକ ଓ ଲେଖକ". odishasahityaakademi.org/. ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ. Retrieved 24 October 2019.

ଅଧିକ ତଥ୍ୟ ସମ୍ପାଦନା