ଦାସକାଠିଆ
ଦାସକାଠିଆ ଏକ ପାରମ୍ପାରିକ ଓଡ଼ିଆ ସଙ୍ଗୀତ-ନାଟ କଳା । ଏହା ଗଞ୍ଜାମ ସମେତ ଓଡ଼ିଶାର ଅନେକ ଜିଲ୍ଲାରେ ଅଭିନୀତ ହୋଇଥାଏ ।
| ଦାସକାଠିଆ | |
|---|---|
 ଦାସକାଠିଆ ପରିବେଷଣ | |
| ମାଧ୍ୟମ | ଗୀତ-ନାଟ |
| ସଂସ୍କୃତି | ଓଡ଼ିଆ ଚଳଣି |
| ସୃଷ୍ଟି | ଗଞ୍ଜାମ,[୧] ଓଡ଼ିଶା |
| ଗୀତ-ସଙ୍ଗୀତ | ଦାସକାଠିଆ ସଙ୍ଗୀତ |
| କଳାକାର | ଗାହାଣ, ପାଳିଆ |
ଏହା ଆଗକାଳରେ ମନୋରଞ୍ଜନ ଏକ ମୁଖ୍ୟ ମାଧ୍ୟମ ଥିଲା । ଏଠିରେ ଏକ କାଠ ଯୋଡ଼ାକୁ ନିଜ ନିଜ ସହିତ ବଜାଇ[୨] ଏକ ନିଆରା ଶବ୍ଦ ତିଆରି କରାଯାଇଥାଏ, ପାଳିଆ ଓ ଗାହାଣ ଏହାକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଗୀତ ଓ ଅଭିନୟ ମାଧମରେ ଏକ ପୁରାଣ ବର୍ଣ୍ଣନାକୁ ପରିବେଷଣ କରିଥାନ୍ତି । ଗାୟକରତ୍ନ ବୈଦ୍ୟନାଥ ଶର୍ମ୍ମା ଦାସକାଠିଆର ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ କଳାକାରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ ।
ଶବ୍ଦାର୍ଥ
ସମ୍ପାଦନା'ଦାସ'ର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ସେବକ ଓ 'କାଠିଆ' ଅର୍ଥ ହେଉଛି କାଠରେ ତିଆରି ଯୋଡ଼ା ଯାହା ଗାହାଣ ଓ ପାଳିଆଙ୍କ ଦେଇ ବଜାଯାଇଥାଏ । ଏଥିରେ ଗାହାଣ ଓ ପାଳିଆ ନିଜକୁ ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କ ଦାସ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରି ତାଙ୍କର ବନ୍ଦନାପୂର୍ବକ ଗୀତ ଗାନ କରି ଅଭିନୟ ମାଧ୍ୟମରେ ଦାସକାଠିଆ ପରିବେଷଣ କରିଥାନ୍ତି ।[୩]
ବଡ଼ ଆକାରର ଦାସକାଠିକୁ ରାମତାଳି ନାମରେ ଅଭିହିତ କରାଯାଇଥାଏ । ଏହି ରାମତାଳିର ବର୍ଣ୍ଣନା କବିସମ୍ରାଟ ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜଙ୍କ ବୈଦେହୀଶ ବିଳାସରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ ।
ବାତପୋତ ତରୁ ସ୍ଫୁଟପ୍ରାୟ ସର୍ବେ ଏକାଳେ ରଘୁନନ୍ଦନ
ବେଳାସ୍ତ ଅନାଇ ଦ୍ୱିବିଦକୁ ପେଷି ବାହୁଡ଼ାଇ ନେଲେ ସୈନ୍ୟ ସେ ।
ବାଜୁଅଛି ରାମତାଳି । ବେଗେ ସୁବେଳରେ ମିଳି ହେ ।— ଏକଚତ୍ୱାରିଂଶ ଛାନ୍ଦ, ବୈଦେହୀଶ ବିଳାସ
ପରିବେଷଣ
ସମ୍ପାଦନାଏହା ମୁଖ୍ୟତଃ ଶିବଙ୍କ ବନ୍ଦନା-ଗୀତନାଟ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏଥିରେ କାଳୀ, ଗଣେଶ ଆଦି ଦେବଦେବୀଙ୍କ ବନ୍ଦନା ମଧ୍ୟ ଏଥିରେ ସ୍ଥାନ ପାଇଥାଏ । ଏହି ପରିବେଷଣ ବେଳରେ ଗାହାଣ ଓ ପାଳିଆ ନାନାଦି ଲଘୁ ପରିହାସ ଛଳରେ ଅନେକ ଜାଣିବା କଥା କହିଥାନ୍ତି ।[୪] ପରିବେଷଣ ସମୟରେ ହାତରେ ଥିବା ଯୋଡ଼ା କାଠିଆକୁ ବଜାଇ ଗୀତ ବୋଲାଯାଇଥାଏ ଓ ଅଭିନୟ କରାଯାଇଥାଏ । ଏଥିରେ ପ୍ରଧାନତଃ ପୌରାଣିକ କାହାଣୀ ସ୍ଥାନ ପାଉଥିଲେ ହେଁ ଅଧୁନା ଦୂରଦର୍ଶନ ଓ ଆକାଶବାଣୀରେ ପ୍ରସାରିତ ହେଉଥିବା ନାନାଦି ଜନ ସଚେତନତା ଓ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଚେତନତା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଚେତନତାକୁ ନେଇ ଦାସକାଠିଆ ପରିବେଷଣ କରାଯାଉଛି ।[୪]
ଅଧୁନାତନ ସ୍ଥିତି
ସମ୍ପାଦନାପାଲା ଓ ଦାସକାଠିଆ ସାଧାରଣ ଓ ସରକାରୀ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଅଭାବରୁ ଧୀରେ ଧୀରେ ଲୋପ ପାଇବାକୁ ବସୁଛି, ଏଥି ନିମନ୍ତେ ଧିରେ ଧିରେ ସରକାରୀ ଓ ବେସରକାରୀ ସ୍ତରରେ ଧିରେ ଧିରେ ଅଣଲାଭକାରୀ ଓ ଅଣ ସରକାରୀ ସଙ୍ଗଠନ ଜରିଆରେ ଏହାର ପୁନରୁଦ୍ଧାର ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ କରାଯାଉଅଛି । [୫]
ଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- ↑ "Abrupt end to tale of raconteurs". telegraphindia.com. 2013. Retrieved 11 April 2013.
Dasakathia, which dates back to as early as 17th century, is believed to have originated in Ganjam district
- ↑ ପ୍ରହରାଜ, ଗୋପାଳ ଚନ୍ଦ୍ର. "ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୋଷ". dsal.uchicago.edu. Retrieved 11 April 2013.
ଏ ଯୋଡ଼ିକୁ ଏକ ହାତରେ ଧରି ହାତକୁ ମୁଠାଇଲେ ଓ ମେଲା କଲେ ଏହା ବାଜେ
[permanent dead link] - ↑ "Daskathia". Ganjam district portal.
- ↑ ୪.୦ ୪.୧ "Daskathia: Orissa's pecularity". SankalpIndia.net. Archived from the original on 5 July 2016. Retrieved 11 June 2011.
- ↑ Sunil Patnaik. "Folk artistes get new lease of life". The Hindu. Retrieved 15 October 2010.
ବାହାର ଲିଙ୍କ
ସମ୍ପାଦନା- PALLA AND DASKATHIA Archived 2011-07-25 at the Wayback Machine.