ଦଗ୍ଧ

ଦଗ୍ଧ
ଦଗ୍ଧ
	ହାତର ଦ୍ୱିତୀୟ ଡିଗ୍ରୀ ଦଗ୍ଧ
ବିଭାଗ	ଆଶୁ ଚିକିତ୍ସା[*]
ଆଇସିଡ଼ି-୧୦	T20.–T31.
ଆଇସିଡ଼ି-୯-ସିଏମ୍	940–949
ରୋଗ ଡାଟାବେସ	1791
ମେଡ଼ିସିନ-ପ୍ଲସ	000030
ଇ-ମେଡ଼ିସିନ	article/1278244
MeSH	D002056
	[ଉଇକିଡାଟାରେ ବଦଳ କରନ୍ତୁ]

ଦଗ୍ଧ ଶବ୍ଦ ଚର୍ମ ବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ତନ୍ତୁମାନଙ୍କର ଉତ୍ତାପ, ବିଦ୍ୟୁତ, ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ, ଘର୍ଷଣ ବା ରାଡିଏସନ‌ଦ୍ୱାରା ଆଘାତକୁ କୁହାଯାଏ ।^[୧] ଗରମ ତରଳ ବା କଠିନ ପଦାର୍ଥ କିମ୍ବା ଅଗ୍ନି ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିବା ଫଳରେ ଦଗ୍ଧ ହୁଏ । ପୃଥିବୀର ଅଧିକାଂଶ ମହିଳା ଖୋଲା ଚୁଲି ବା ବିପଦ ଜନ‌କ ରନ୍ଧା ସ୍ଟୋଭ ଯୋଗୁ ସଙ୍କଟରେ ପଡ଼ନ୍ତି । ଆଲକୋହୋଲିଜ୍ମ ବା ଧୁଆଁ ଏହାର ଅନ୍ୟ ସଙ୍କଟଦାୟୀ ଅବସ୍ଥା । ଆତ୍ମଘାତୀ ଦଗ୍ଧ ବା ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ହିଂସା ଯୋଗୁ ମଧ୍ୟ ଏହା ହୁଏ ।^[୨]

ଚର୍ମର ବାହ୍ୟ ସ୍ତରର ଦଗ୍ଧକୁ ବାହ୍ୟ ବା ପ୍ରଥମ ଡିଗ୍ରୀ(ପରିମାଣ) ଚର୍ମ ଦଗ୍ଧ କୁହାଯାଏ । ଏହା ଲାଲ ଦେଖାଯାଏ, ଏଥିରେ ଫୋଟକା ହୁଏ ନାହିଁ ଓ ଯନ୍ତ୍ରଣା ପ୍ରାୟ ୩ ଦିନ ରହେ ।^[୩]^[୪] ଦଗ୍ଧ ଆଘାତ କିଛି ସ୍ତର ଗଭୀର ହୋଇଥିଲେ ତାହାକୁ ଆଂଶିକ ମୋଟେଇ ବା ୨ୟ ଡିଗ୍ରୀ ଦଗ୍ଧ କୁହାଯାଏ । ଏଥିରେ ଫୋଟକା ହୁଏ ଓ ଅତ୍ୟନ୍ତ କଷ୍ଟ ହୁଏ । କ୍ଷତ ପୂରଣ ହେବାକୁ ପ୍ରାୟ ୮ ସପ୍ତାହ ଲାଗେ ଓ କ୍ଷତ ଚିହ୍ନ (scar) ରହିଯାଏ । ସ୍ଥୁଳ ବା ସମସ୍ତ ସ୍ତର ଚର୍ମ ଦଗ୍ଧ ହେଲେ ତାହାକୁ ୩ୟ ଡିଗ୍ରୀ ଦଗ୍ଧ କୁହାଯାଏ । ଅନେକ ସମୟରେ ଏଥିରେ କଷ୍ଟ ହୁଏନି ଓ ସେ ସ୍ଥାନଟି ଶକ୍ତ ବା ସ୍ଟିଫ ହୋଇଯାଏ । ଏହା ଛାଏଁ ଶୁଖିଯାଏନି । ଚତୁର୍ଥ ଡିଗ୍ରୀ ଦଗ୍ଧରେ ଚର୍ମ ସ‌ହିତ ମାଂସପେଶୀ, ପେଶୀ ରଜ୍ଜୁ ଓ ଅସ୍ଥି ମଧ୍ୟ ଆଘାତ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ ।^[୩] ଏହି ପ୍ରକାର ଦଗ୍ଧରେ ଆଘାତ ସ୍ଥାନ କଳା ପଡ଼ିଯାଏ ଓ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ । ^[୩]^[୫]

ଦଗ୍ଧକୁ ସାଧାରଣତଃ ପ୍ରତିରୋଧ କରିହୁଏ ।^[୨] ସାଂଘାତିକତା ଉପରେ ଏହାର ଚିକିତ୍ସା ନିର୍ଭର କରେ । ବାହ୍ୟ ଦଗ୍ଧ ଥିଲେ କଷ୍ଟ ନିବାରକ ଔଷଧ ଓ ସାମାନ୍ୟ ଉପଚାର ଯଥେଷ୍ଟ ହୁଏ କିନ୍ତୁ ସାଂଘାତିକ ଦଗ୍ଧ ଥିଲେ ସ୍ପେସିଆଲ ବର୍ଣ୍ଣ କେନ୍ଦ୍ରରେ ଲମ୍ବା ସମୟ ଧରି ଚିକିତ୍ସା ଚିକିତ୍ସା କରାଯାଏ ।^[୩] ଟ୍ୟାପ ପାଣିରେ ଥଣ୍ଡା କରିଲେ କଷ୍ଟ ଓ କ୍ଷତି କମିଯାଏ ; କିନ୍ତୁ ଅତ୍ୟଧିକ ସମୟ ଥଣ୍ଡା କରିଲେ ଶରୀରରେ ସ୍ୱଳ୍ପ ଉତ୍ତାପ ହୁଏ ।^[୩]^[୪] ଆଂଶିକ ଚର୍ମ ଦଗ୍ଧ ଥିଲେ ସାବୁନ ଓ ପାଣିଦେଇ ପରିସ୍କାର କରାଯାଏ ଓ ତାପରେ ଡ୍ରେସିଙ୍ଗ କରାଯାଏ । ଫୋଟକାର ସଠିକ ଚିକିତ୍ସା ନିଶ୍ଚିତ ନ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଛୋଟ ଆକାର ଥିଲେ ତାକୁ ଛାଡ଼ି ଦିଆଯାଏ, ବଡ଼ ଆକାର ଥିଲେ ତାହାକୁ ନିଷ୍କାସନ କରିଦିଆଯାଏ । ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ଦଗ୍ଧ ଥିଲେ ଚର୍ମ ଗ୍ରାଫ୍ଟ ଅପରେଶନ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ ।^[୩] ଅତ୍ୟଧିକ ଦଗ୍ଧ ହୋଇ ଫୁଲିଯାଇ ଥିଲେ ବା କ୍ୟାପିଲାରି ଲିକ ଥିଲେ ବ‌ହୁତ ପରିମାଣର ତରଳ ପଦାର୍ଥ ଦିଆଯାଏ ।^[୪] ଏହାର ଜଟିଳତାରେ ସଂକ୍ରମଣ ସବୁଠାରୁ ସାଧାରଣ । ^[୬] ଟିଟାନସ ଟକ୍‌ସଏଡ ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳେ ଦିଆଯାଏ । ^[୩]

ସନ ୨୦୧୩ରେ ନିଆଁ ଓ ଉତ୍ତାପ ଯୋଗୁ ୩୫ ନିୟୁତ ଲୋକ ଦଗ୍ଧଦ୍ୱାରା ଆଘାତ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ।^[୭] ଏହା ଫଳରେ ୨.୯ନିୟୁତ ଲୋକ ଡାକ୍ତରଖାନାରେ ଭର୍ତ୍ତି ହୋଇଥିଲେ ଓ ୨୩୮,୦୦୦ ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରିଥିଲେ । ^[୮] ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶ ଯେପରିକି ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆରେ ଅଧିକାଂଶ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା ।^[୨] ବଡ଼ ଦଗ୍ଧ ଘାତକ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସନ ୧୯୬୦ ପରଠାରୁ ଶିଶୁ ଓ ଅଳ୍ପ ବୟସ୍କ ଯୁବକମାନଙ୍କର ଚିକିତ୍ସାର ଫଳାଫଳରେ ଉନ୍ନତି ହୋଇଛି ।^[୯] ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଦଗ୍ଧ କେନ୍ଦ୍ରରେ ଆଡମିଶନ ହେଉଥିବା ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରାୟ ୯୬% ବଞ୍ଚିଯା‌ଉଛନ୍ତି ।^[୧୦] ପୁରୁଷ ଓ ମହିଳା ସମ ଭାବରେ ଆଘାତ ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଅନ୍ତି । ^[୨] ବୟସ ଓ ଦଗ୍ଧର ଆକାର ଅନୁସାରେ ଦିର୍ଘକାଳୀନ ଫଳ ନିର୍ଭର କରେ ।^[୩]

ଆଧାର

↑ Herndon D (ed.). "Chapter 4: Prevention of Burn Injuries". Total burn care (4th ed.). Edinburgh: Saunders. p. 46. ISBN 978-1-4377-2786-9.
↑ ^୨.୦ ^୨.୧ ^୨.୨ ^୨.୩ "Burns Fact sheet N°365". WHO. April 2014. Retrieved 3 March 2016.
↑ ^୩.୦ ^୩.୧ ^୩.୨ ^୩.୩ ^୩.୪ ^୩.୫ ^୩.୬ ^୩.୭ Tintinalli, Judith E. (2010). Emergency Medicine: A Comprehensive Study Guide (Emergency Medicine (Tintinalli)). New York: McGraw-Hill Companies. pp. 1374–1386. ISBN 0-07-148480-9.
↑ ^୪.୦ ^୪.୧ ^୪.୨ Granger, Joyce (Jan 2009). "An Evidence-Based Approach to Pediatric Burns". Pediatric Emergency Medicine Practice. 6 (1).
↑ Ferri, Fred F. (2012). Ferri's netter patient advisor (2nd ed.). Philadelphia, PA: Saunders. p. 235. ISBN 9781455728268.
↑ Herndon D (ed.). "Chapter 3: Epidemiological, Demographic, and Outcome Characteristics of Burn Injury". Total burn care (4th ed.). Edinburgh: Saunders. p. 23. ISBN 978-1-4377-2786-9.
↑ Global Burden of Disease Study 2013, Collaborators (22 August 2015). "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 301 acute and chronic diseases and injuries in 188 countries, 1990-2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013". Lancet (London, England). 386 (9995): 743–800. PMID 26063472. {{cite journal}}: |first1= has generic name (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)
↑ Haagsma, JA; Graetz, N; Bolliger, I (February 2016). "The global burden of injury: incidence, mortality, disability-adjusted life years and time trends from the Global Burden of Disease study 2013". Injury prevention : journal of the International Society for Child and Adolescent Injury Prevention. 22 (1): 3–18. PMID 26635210.
↑ Herndon D (ed.). "Chapter 1: A Brief History of Acute Burn Care Management". Total burn care (4th ed.). Edinburgh: Saunders. p. 1. ISBN 978-1-4377-2786-9.
↑ "Burn Incidence and Treatment in the United States: 2012 Fact Sheet". American Burn Association. 2012. Retrieved 20 April 2013.

[TBCChp4-1] Herndon D (ed.). "Chapter 4: Prevention of Burn Injuries". Total burn care (4th ed.). Edinburgh: Saunders. p. 46. ISBN 978-1-4377-2786-9.

[WHO2014-2] ୨.୦ ^୨.୧ ^୨.୨ ^୨.୩ "Burns Fact sheet N°365". WHO. April 2014. Retrieved 3 March 2016.

[Tint2010-3] ୩.୦ ^୩.୧ ^୩.୨ ^୩.୩ ^୩.୪ ^୩.୫ ^୩.୬ ^୩.୭ Tintinalli, Judith E. (2010). Emergency Medicine: A Comprehensive Study Guide (Emergency Medicine (Tintinalli)). New York: McGraw-Hill Companies. pp. 1374–1386. ISBN 0-07-148480-9.

[EMP2009-4] ୪.୦ ^୪.୧ ^୪.୨ Granger, Joyce (Jan 2009). "An Evidence-Based Approach to Pediatric Burns". Pediatric Emergency Medicine Practice. 6 (1).

[5] Ferri, Fred F. (2012). Ferri's netter patient advisor (2nd ed.). Philadelphia, PA: Saunders. p. 235. ISBN 9781455728268.

[TBCChp3-6] Herndon D (ed.). "Chapter 3: Epidemiological, Demographic, and Outcome Characteristics of Burn Injury". Total burn care (4th ed.). Edinburgh: Saunders. p. 23. ISBN 978-1-4377-2786-9.

[GBD2015-7] Global Burden of Disease Study 2013, Collaborators (22 August 2015). "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 301 acute and chronic diseases and injuries in 188 countries, 1990-2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013". Lancet (London, England). 386 (9995): 743–800. PMID 26063472. {{cite journal}}: |first1= has generic name (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

[GBD2016-8] Haagsma, JA; Graetz, N; Bolliger, I (February 2016). "The global burden of injury: incidence, mortality, disability-adjusted life years and time trends from the Global Burden of Disease study 2013". Injury prevention : journal of the International Society for Child and Adolescent Injury Prevention. 22 (1): 3–18. PMID 26635210.

[TBCChp1-9] Herndon D (ed.). "Chapter 1: A Brief History of Acute Burn Care Management". Total burn care (4th ed.). Edinburgh: Saunders. p. 1. ISBN 978-1-4377-2786-9.

[ABA2012-10] "Burn Incidence and Treatment in the United States: 2012 Fact Sheet". American Burn Association. 2012. Retrieved 20 April 2013.

[୧]

[୨]

[୩]

[୪]

[୫]

[୬]

[୭]

[୮]

[୯]

[୧୦]