ଗୋରୁମାରା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ
ଗୋରୁମାରା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ (ବଙ୍ଗଳାରେ গোরুমারা জাতীয় উদ্যান) ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ରାଜ୍ୟରେ ଅବସ୍ଥିତ । ହିମାଳୟର ପାଦଦେଶରେ ଅବସ୍ଥିତ ଦୁଆର୍ସ ଅଞ୍ଚଳରେ ଥିବା ଏହି ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ମଧ୍ୟ ଆକାରର । ତୃଣଭୂମି, ଜଙ୍ଗଲ ଇତ୍ୟାଦିରେ ଗୋରୁମାରା ଅଭୟାରଣ୍ୟ ଶୋଭିତ । ଏହି ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନଟି ଭାରତୀୟ ଗଣ୍ଡାଙ୍କ ପାଇଁ ଜଣାଶୁଣା । ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ପରିବେଶ ଓ ଜଙ୍ଗଲ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଏହାକୁ ୨୦୦୯ ମସିହାର ଦେଶର ସର୍ବୋତ୍ତମ ସଂରକ୍ଷିତ ଅଞ୍ଚଳ ବୋଲି ଘୋଷଣା କରିଥିଲା ।[୧]
| ଗୋରୁମାରା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ গোরুমারা জাতীয় উদ্যান | |
|---|---|
IUCN Category II (National Park) | |
 ଗୋରୁମାରା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନର ଏକ ଗଣ୍ଡା | |
  | |
| ଅବସ୍ଥାନ | ଜଳପାଇଗୁଡ଼ି ଜିଲ୍ଲା, ପଶ୍ଚିମ ବଙ୍ଗ, ଭାରତ |
| ପାଖ ସହର | ମାଲବଜାର, ମାଇନାଗୁଡ଼ି, ଜଳପାଇଗୁଡ଼ି |
| ଦିଗବାରେଣି | 26°42′N 88°48′E / 26.7°N 88.8°E |
| ସ୍ଥାପିତ | ୧୯୪୯ (ବନ୍ୟଜନ୍ତୁ ଅଭୟାରଣ୍ୟର ମାନ୍ୟତା) ଓ ୧୯୯୪ (ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନର ମାନ୍ୟତା) |
| ପରିଚାଳନା | ଭାରତ ସରକାର, ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ସରକାର |
ଇତିହାସ ସମ୍ପାଦନା
୧୮୯୫ ମସିହାରୁ ଗୋରୁମାରା ଏକ ସଂରକ୍ଷିତ ଜଙ୍ଗଲ ରହିଆସିଥିଲା । ଏଠାରେ ବହୁ ଗଣ୍ଡା ପୂର୍ବରୁ ରହୁଥିବାରୁ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟାବୃଦ୍ଧିର ସୁଯୋଗ ଥିବାରୁ ୧୯୪୯ ମସିହାରେ ଏହାକୁ ଏକ ବନ୍ୟଜୀବ ଅଭୟାରଣ୍ୟ ଭାବେ ଘୋଷିତ କରାଗଲା । ୧୯୯୪ ମସିହା ଜାନୁଆରୀ ୩୧ ତାରିଖ ଦିନ ଗୋରୁମାରାକୁ ଏକ ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନର ମାନ୍ୟତା ପ୍ରଦାନ କରାଗଲା । ପ୍ରଥମେ ୭ (କି.ମି.)୨ ପରିମିତ ଅଞ୍ଚଳରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଗୋରୁମାରା ବର୍ତ୍ତମାନ ବର୍ଦ୍ଧିତ ହୋଇ ୮୦ (କି.ମି.)୨ କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ବିଶିଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଛି ।
ଭୂଗୋଳ ସମ୍ପାଦନା
ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ରାଜ୍ୟର ଜଳପାଇଗୁଡ଼ି ଜିଲ୍ଲାର ମାଲବଜାର ସବ୍-ଡିଭିଜନ୍ରେ ଏହି ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ଅବସ୍ଥିତ । ପୂର୍ବ ହିମାଳୟର ତେରାଇ ବଳୟରେ ଗୋରୁମାରା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ରହିଛି । ଉଚ୍ଚନୀଚ ଭୂଭାଗରେ ତରଙ୍ଗ ସଦୃଶ ଜଙ୍ଗଲ, ନଦୀକୂଳିଆ ତୃଣଭୂମି ଏହି ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନର ବିଶେଷତା ଓ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ ଏହାକୁ ଦୁଆର୍ସ କୁହାଯାଏ । ମୂର୍ତ୍ତି ନଦୀ ଓ ରାଇଡାକ ନଦୀ ତଟସ୍ଥ ସମତଳ ଭୂମିରେସ୍ଥିତ ଏହି ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନର ପ୍ରମୁଖ ନଦୀ ହେଉଛି ଜଳଧାକା ନଦୀ ଯାହା ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ର ନଦୀର ଏକ ଉପ ନଦୀ । ତେଣୁ ଗଙ୍ଗା ନଦୀ ଓ ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ର ନଦୀ ମଧ୍ୟରେ ଏହା ଏକ ଜଳ ବିଭାଜିକା । ଗୋରୁମାରା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ନିକଟରେ ଜଳଦାପଡ଼ା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ଓ ଛପ୍ରାମାରି ବନ୍ୟଜୀବ ଅଭୟାରଣ୍ୟ ଅବସ୍ଥିତ । ଗୋରୁମାରା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ପ୍ରାୟ ୭୯.୯୯ ବର୍ଗ କି.ମି. ।
ଜଳବାୟୁ: ନଭେମ୍ବରରୁ ଫେବୃଆରୀ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ଏଠାରେ ତାପମାତ୍ରା ୧୦-୨୧ °ସେଲ୍ସିୟସ୍, ମାର୍ଚ୍ଚ-ଅପ୍ରେଲ୍ ମାସରେ ତାପମାତ୍ରା ୨୪-୨୭ °ସେଲ୍ସିୟସ୍ ଓ ମଇରୁ ଅକ୍ଟୋବର ମାସରେ ତାପମାତ୍ରା ୨୭-୩୭ °ସେଲ୍ସିୟସ୍ ରହିଥାଏ । ମଧ୍ୟ-ମଇରୁ ମଧ୍ୟ-ଅକ୍ଟୋବର ମଧ୍ୟରେ ଏଠାରେ ମୌସୁମୀ ପ୍ରବାହ ଯୋଗୁଁ ବୃଷ୍ଟିପାତ ହୁଏ । ଏଠାରେ ବାର୍ଷିକ ହାରାହାରି ୩୮୨ ସେଣ୍ଟିମିଟର୍ ବର୍ଷା ହୁଏ ।
ଇତିହାସ ସମ୍ପାଦନା
ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ପରିସର ମଧ୍ୟରେ ମନୁଷ୍ୟ ବସବାସ କରିବା କେବେ ଦେଖାଯାଇନାହିଁ । ଏହି ଉଦ୍ୟାନର ବନ ବିଭାଗ ବଙ୍ଗଳା ବ୍ରିଟିଶ୍ ଶାସନ ସମୟରୁ ନିର୍ମିତ । ସେହି ବଙ୍ଗଳାରେ ପୁଣି ସମସ୍ତ ଇତିହାସ ଲିପିବଦ୍ଧ କରି ରଖାଯାଇଛି । ଗୋରୁମାରା ଚାରିପାର୍ଶ୍ୱରେ ସରସ୍ୱତୀ, ବୁଧୁରାମ, ବିଚଭଙ୍ଗା, ଚାଟୁଆ, କୈଳିପୁର ଓ ମୂର୍ତ୍ତି ପରି ଅନେକ ଛୋଟ ଗାଁ ରହିଛି । ଏଠାକାର ଲୋକେ ମୁଖ୍ୟତଃ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଓ ବନ ବିଭାଗ କାର୍ଯ୍ୟରୁ ଅର୍ଥ ଉପାର୍ଜନ କରନ୍ତି ।
ପ୍ରାକୃତିକ ଇତିହାସ ସମ୍ପାଦନା
ଅରଣ୍ୟ ସମ୍ପାଦନା
ଇଣ୍ଡୋ-ମାଳୟ ଇକୋଜୋନ୍ର ଅଂଶ ଏହି ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନରେ ପରିଦୃଷ୍ଟ ଅରଣ୍ୟ ପ୍ରକାରମାନ ହେଲା :
- ତେରାଇ-ଦୋଆର୍ ତୃଣଭୂମି (କ୍ରାନ୍ତୀୟ ତଥା ଉପ-କ୍ରାନ୍ତୀୟ ତୃଣଭୂମି ଓ ବୁଦାଳିଆ ଜଙ୍ଗଲ)
- ନିମ୍ନ ଗାଙ୍ଗେୟ ସମତଳଭୂମିସ୍ଥ ଆର୍ଦ୍ର ପର୍ଣ୍ଣମୋଚୀ ଅରଣ୍ୟ
ସାଧାରଣତଃ ନେପାଳ, ଭୁଟାନ ଓ ଭାରତର ତେରାଇ ଉପ-ପାର୍ବତୀୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହି ପ୍ରକାରର ଜଙ୍ଗଲ ଦେଖାଯାଇଥାଏ ।
ଉଦ୍ଭିଦ ସମ୍ପାଦନା
ଏହି ଜଙ୍ଗଲର କିଛି ମୁଖ୍ୟ ବୃକ୍ଷଲତା ହେଲା : ଶାଳ, ଶାଗୁଆନ୍, ଶିମୁଳି ଗଛ, ବଣ ସିରିଶ ଇତ୍ୟାଦି । ନଦୀନାଳ କୂଳିଆ ସ୍ଥାନରେ ବାଉଁଶ ବଣ ଓ ତୃଣଭୂମି ମଧ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ । ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର କ୍ରାନ୍ତୀୟ କାଞ୍ଚନ ଫୁଲ (Orchid) ମଧ୍ୟ ଏହି ଜଙ୍ଗଲରେ ଦେଖାଯାଏ ।
ବନ୍ୟଜନ୍ତୁ ସମ୍ପାଦନା
-
ଗୋରୁମାରା ଜଙ୍ଗଲରେ ଏକ ବନ୍ୟ ଗୟଳ -
ଗୋରୁମାରାରେ ନଦୀ ପାର କରୁଥିବା ଏକ ହାତୀପଲ -
ଗୋରୁମାରାର ଏକ ଭାରତୀୟ ଗଣ୍ଡା -
ଗୋରୁମାରା ଅଭୟାରଣ୍ୟରେ ଏକ କୁଟୁରା -
ଗୋରୁମାରା ଅନେକ ସାପ ପ୍ରଜାତିଙ୍କ ଘର -
ଆଲେକ୍ଜାଣ୍ଡ୍ରିନ୍ ଶୁଆଙ୍କ ଏକ ଦଳ
ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନରେ ୫୦ ପ୍ରଜାତିର ସ୍ତନ୍ୟପାୟୀ ପ୍ରାଣୀ, ୧୯୪ ପ୍ରଜାତିର ପକ୍ଷୀ, ୨୨ ପ୍ରଜାତିର ସରୀସୃପ, ନଦୀ ଓ ହ୍ରଦରେ ୭ ପ୍ରଜାତିର କଇଁଛ, ୨୭ ପ୍ରଜାତିର ମାଛ ଓ ଅନ୍ୟ ବହୁ ଛୋଟ ବଡ଼ ଜୀବଜନ୍ତୁ ଦେଖିବାକୁ ମିଳନ୍ତି ।
ସ୍ତନ୍ୟପାୟୀ : ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ମଧ୍ୟରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ବଡ଼ ଆକାରର ତୃଣଭୋଜୀ ସ୍ତନ୍ୟପାୟୀ ପ୍ରାଣୀମାନେ ହେଲେ – ଭାରତୀୟ ଗଣ୍ଡା, ବନ୍ୟ ଗୟଳ, ହାତୀ, ଭାଲୁ, ଚିତଲ୍ ହରିଣ ଓ ସମ୍ବର ହରିଣ । ଆକାରରେ ଛୋଟ ସ୍ତନ୍ୟପାୟୀ ଜୀବଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କୁଟୁରା, କୁଜି ହରିଣ, ବାର୍ହା ଆଦି ଅନ୍ୟତମ । ସାଧାରଣତଃ ଏହି ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନରେ କଲରାପତରିଆ ବାଘ ଛଡ଼ା ଅନ୍ୟ ବଡ଼ ମାଂସଭୋଜୀ ଶିକାରୀ ସ୍ତନ୍ୟପାୟୀ ଜୀବ ଦେଖାଯାନ୍ତି ନାହିଁ । ଗୋରୁମାରା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନରେ ମହାବଳ ବାଘ, ବଳିଆ କୁକୁର, ଗଧିଆ ପରି ଜୀବ ନାହାନ୍ତି । ଏଠରେ ବାଘ କ୍ୱଚିତ୍ ଦେଖାଯାନ୍ତି ବୋଲି କିଛି ଲୋକଙ୍କଠାରୁ ଶୁଣିବକୁ ମିଳିଛି । ଏଠାରେ କଟାସ, ନେଉଳ, ବଣ ବିରାଡ଼ି ପରି ଛୋଟ ଆକାରର ମାଂସଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀ ଦେଖାଯାଇଥାନ୍ତି । ବାର୍ହା, ପିଗ୍ମି ଘୁଷୁରୀ, ନେପାଳୀ ମୂଷା, ହିସ୍ପିଡ୍ ଠେକୁଆ ପରି ଜୀବ ମଧ୍ୟ ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନରେ ଦେଖିପାରିବା ।
ପକ୍ଷୀ : ଗୋରୁମାରା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନର ଉପ-ପାର୍ବତୀୟ ଜଙ୍ଗଲରେ ଅଳଙ୍କୃତ କଜଳପାତୀ, କୋଚିଲାଖାଇ, ସ୍କାର୍ଲେଟ୍ ମିନିଭେଟ୍, ସନ୍ବର୍ଡ୍, ଏସିନ୍ ପାରାଡାଇଜ୍ ଫ୍ଲାଏକ୍ୟାଚର୍, କାଠହଣା, କୁକେରା (କାଳିଜ) ପକ୍ଷୀ, ମୟୂର ଇତ୍ୟାଦି ପକ୍ଷୀ ଦେଖାଯାନ୍ତି । ଉତ୍ତର ମେରୁବୃତ୍ତ ଅଞ୍ଚଳର ପ୍ରବାସୀ ପକ୍ଷୀମାନେ ଭାରତ ଆସିବା ବେଳେ ଗୋରୁମାରାରେ କିଛି ଦିନ ଅତିବାହିତ କରି ଉଷ୍ମ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଯାତ୍ରା କରନ୍ତି । ପ୍ରବାସୀ ପକ୍ଷୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପଣ୍ଡା ହଂସ (brahminy duck) ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ।
ସରୀସୃପ ଓ ଉଭୟଚର : ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନରେ ବିଷଧର ଓ ବିଷହୀନ ଅନେକ ପ୍ରଜାତିର ସାପ ଦେଖିବାକୁ ମିଳନ୍ତି । ବିଶ୍ୱର ବୃହଦାକାର ସାପମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ ଅଜଗର ଓ ବିଶ୍ୱର ସର୍ବବୃହତ୍ ବିଷଧର ସାପ ଅହିରାଜ ଗୋରୁମାରା ଜଙ୍ଗଲରେ ଦେଖିବାକୁ ପାଇବା ।
ସଂରକ୍ଷଣ ଦିଗରେ ବାଧାବିଘ୍ନ ସମ୍ପାଦନା
ଭାରତୀୟ ଗଣ୍ଡାମାନଙ୍କ ପ୍ରଜନନରେ ସହାୟତା ପାଇଁ ଏମାନଙ୍କ ନିମନ୍ତେ ଏକ ସଂରକ୍ଷିତ ଅଞ୍ଚଳ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ କରିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜରୁରୀ ଥିଲା । ତେବେ ଗୋରୁମାରାର ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳରେ ବଡ଼ ମାଂସଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତି ଯୋଗୁଁ ଏଠାରେ ତୃଣଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ବହୁମାତ୍ରାରେ ବଢ଼ିଯାଇଛି । ଏକଦା ଅଣ୍ଡିରା ଓ ମାଈ ଗଣ୍ଡାଙ୍କ ସଂଖ୍ୟାର ଅନୁପାତ ୧:୩ ଥିଲା ଯାହା କ୍ରମଶଃ ବଢ଼ି ୧:୧ ହୋଇଗଲାଣି । ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟକ ଅଣ୍ଡିରା ଗଣ୍ଡା ଅର୍ଥାତ୍ ପ୍ରଭୁତ୍ୱ ପାଇଁ ଲଢ଼େଇ ବଢ଼ିଲା ଓ ଏହି ଲଢ଼େଇ ଅନେକ ଗଣ୍ଡାଙ୍କ ଅକାଳ ମୃତ୍ୟୁର କାରଣ ସାଜିଲା । ସେହିପରି ଗୋରୁମାରା ଉଦ୍ୟାନର ବନ୍ୟ ଗୟଳଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଦ୍ୱିଗୁଣିତ ହୋଇଯିବାରୁ ଅଧିକ ଚରିବା ଫଳରେ ତୃଣଭୂମି ନଷ୍ଟ ହୋଇଯିବାର ଆଶଙ୍କା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ।
୧୯୭୦ ଓ ୧୯୮୦ ଦଶକରେ ଅବୈଧ ଶିକାର ଉଦ୍ୟାନର ଅଧିକାରୀଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ମୁଣ୍ଡବିନ୍ଧାର କାରଣ ସାଜିଥିଲା । କିନ୍ତୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୟରେ ବନ୍ଧୁକ ଓ ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ଉପକରଣ ଯୋଗୁଁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଓ ନିରୀକ୍ଷଣ କ୍ଷମତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି, ତେଣୁ ଅବୈଧ ଶିକାର କମିଛି । ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନଙ୍କ ଆଗମନ ଏଠାକାର ଗ୍ରାମବାସୀଙ୍କ ଆୟର ଏକ କାରଣ ହୋଇଥିବାରୁ ସେମାନେ ଅବୈଧ ଶିକାରରୁ ଆମଦାନୀ କରିବାର ଇଚ୍ଛା ପରିତ୍ୟାଗ କରିଛନ୍ତି । ଆଖପାଖ ଗାଁ ଲୋକଙ୍କ ଗୋରୁଗାଈ ଉଦ୍ୟାନ ନିକଟରେ ଚରିବା ଓ ମଣିଷମାନେ ନିଜ ସୁବିଧା ପାଇଁ ବଣରେ ନିଆଁ ଲଗାଇବା ସଂରକ୍ଷଣ ଦିଗରେ ଅନ୍ୟ ଏକ ବିଘ୍ନ ।
ଉଦ୍ୟାନ ପାଖ ଦେଇ ଯାଇଥିବା ରେଳ ଲାଇନ୍ ନିକଟରେ ରେଳଗାଡ଼ି ସହ ଦୁର୍ଘଟଣା ଯୋଗୁଁ କିଛି ହାତୀ ନିକଟ ଅତୀତରେ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ । ୨୦୦୬ ମସିହା ମଇ ମାସରେ ତିନୋଟି ଭିନ୍ନ ରେଳ ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ୩ଟି ହାତୀ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ । ରେଳ ବିଭାଗ ଓ ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ପ୍ରଶାସନ ମିଶି ଏହାର ପ୍ରତିକାର ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।[୨]
ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ବିଷୟରେ କିଛି ତଥ୍ୟ ସମ୍ପାଦନା
ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କ ପାଇଁ ଅନ୍ୟ ଆକର୍ଷଣ ସମ୍ପାଦନା
ରାତିରେ ଦେଖିବାର କ୍ଷମତାସମ୍ପନ୍ନ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଦୂରବିକ୍ଷଣ ଯନ୍ତ୍ର ବ୍ୟବହାର କରି ଗୋରୁମାରା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନର ବିଭିନ୍ନ ନିରୀକ୍ଷଣ ମଞ୍ଚାରୁ ଜୀବଜନ୍ତୁଙ୍କୁ ଦେଖିହେବ । ଏହି ମଞ୍ଚାଗୁଡ଼ିକ ଉଦ୍ୟାନ ମଧ୍ୟରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକୃଷ୍ଟ ସ୍ଥାନରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଛନ୍ତି । ଏହି ନିରୀକ୍ଷଣ ମଞ୍ଚାଗୁଡ଼ିକ ହେଲେ :
- ଯାତ୍ରାପ୍ରସାଦ ନିରୀକ୍ଷଣ ମଞ୍ଚା: ଏଠାକାର ଏକ ବିଖ୍ୟାତ ହାତୀର ନାମର ଅନୁକରଣ କରି ଏହି ନିରୀକ୍ଷଣ ମଞ୍ଚାକୁ ନାମିତ କରାଯାଇଛି ।
- ରାଇନୋ ଅବ୍ଜର୍ଭେସନ୍ ପଏଣ୍ଟ୍: ଗୋରୁମାରା ବନବିଭାଗ ବଙ୍ଗଳା ସାମନାରେ ଏହି ନିରୀକ୍ଷଣ ମଞ୍ଚ ଅବସ୍ଥିତ ।
- ଚନ୍ଦ୍ରଚୂଡ଼ ନିରୀକ୍ଷଣ ମଞ୍ଚ (ପୁରୁଣା ଖୁନିଆ ନିରୀକ୍ଷଣ ମଞ୍ଚ): ଏହି ନିରୀକ୍ଷଣ ମଞ୍ଚ ମୂର୍ତ୍ତି ବନ ବିଭାଗ ବଙ୍ଗଳା ସମ୍ମୁଖରେ ଅବସ୍ଥିତ
- ଚୁକ୍ଚୁକି ପକ୍ଷୀ ଦର୍ଶନ ସ୍ଥଳ: ପକ୍ଷୀଙ୍କୁ ଦେଖିବା ପାଇଁ ଏକ ଉତ୍ତମ ସ୍ଥାନ
ଏହି ଜଙ୍ଗଲରେ ହାତୀ ପିଠିରେ ବସି କିମ୍ବା ମୋଟରଗାଡ଼ିରେ ବସି ସଫାରୀ ସେବା ଉପଲବ୍ଧ ନାହିଁ । ପକ୍କା ସଡ଼କ ବାଟରେ ପାଦରେ ଚାଲି ଜଙ୍ଗଲରେ ବୁଲିବା ପାଇଁ ଅନୁମତି ରହିଛି । କିନ୍ତୁ ଜଙ୍ଗଲରେ ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ହାତୀ, ଗଣ୍ଡା ଓ ଗୟଳ ରହିଥିବାରୁ ଏହା ବିପଦଜନକ । ପ୍ରତିବର୍ଷ ୧୬ ଜୁନ୍ରୁ ୧୫ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବର୍ଷା ଋତୁରେ ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନଟି ବନ୍ଦ ରହେ । ନଭେମ୍ବର ମାସରୁ ମାର୍ଚ୍ଚ ମାସ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗୋରୁମାରା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ବୁଲିବା ପାଇଁ ଉତ୍ତମ ସମୟ ।
ଜଙ୍ଗଲକୁ ଲାଗି ରହିଥିବା ଗାଁଗଣ୍ଡା ମଧ୍ୟ ବୁଲିହେବ । ଏହି ସବୁ ଗାଁ ବୁଲିଲେ ସେଠାକାର ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନଧାରଣ ଶୈଳୀ, ସଂସ୍କୃତି ବିଷୟରେ ଧାରଣା ମିଳେ । ଏଠାକାର ବୁଧୁରାମ ଗାଁରେ ପ୍ରତିଦିନ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ଆଦିମ ଜନଜାତିଙ୍କ ନୃତ୍ୟ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହୁଏ । ଲତାଗୁଡ଼ି ପ୍ରକୃତି ବ୍ୟାଖ୍ୟା କେନ୍ଦ୍ରରେ ସ୍ଥାନୀୟ ପ୍ରାକୃତିକ ଇତିହାସ ବିଷୟରେ ଅନେକ ତଥ୍ୟ ଜାଣିହେବ ।
ରହିବା ସ୍ଥାନ ସମ୍ପାଦନା
ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନରେ ଥିବା ବନବିଭାଗ ବଙ୍ଗଳା ବହୁ ପୁରୁଣା, ଅଧିକାଂଶରେ କାଠରେ ନିର୍ମିତ ଓ ଏଥିରେ ଏକ ନିରୀକ୍ଷଣ ମଞ୍ଚ ରହିଛି ଯେଉଁଠାରୁ ସମ୍ମୁଖରେ ଥିବା ଜୀବଜନ୍ତୁଙ୍କ ଖଣିଜ ଲବଣ ଚାଟିବା ସ୍ଥାନଟିଏ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବେ ଦେଖାଯାଏ । ରିଭର୍ ୱୁଡ୍ ଫରେଷ୍ଟ୍ ରିଟ୍ରିଟ୍ସ୍ ନାମକ ଏକ ଚତୁଃ-ତାରକା ହୋଟେଲ୍ ରହିଛି ଯେଉଁଠାରୁ ଗୋରୁମାରା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ, ମୂର୍ତ୍ତି ନଦୀ ଓ ଧୂପଝଡ଼ା ହାତୀ ଶିବିର ଦେଖାଯାଏ । ରାଜ୍ୟ ବନ ବିଭାଗଦ୍ୱାରା ଜଙ୍ଗଲକୁ ଲାଗି ରହିଥିବା କାଳୀପୁର ଗାଁ ପାଖରେ କିଛି ବନ କୁଟୀର ନିର୍ମାଣ କରିଛନ୍ତି । ଲତାଗୁଡ଼ି ଓ ରାମସାହିରେ ରହିବା ପାଇଁ ଅନେକ ବେସରକାରୀ କୁଟୀର ରହିଛି ।
କିପରି ଯିବେ ସମ୍ପାଦନା
- ନିକଟତମ ବିମାନ ବନ୍ଦର: ବାଗ୍ଡୋଗ୍ରା, ଦାର୍ଜିଲିଂ ଜିଲ୍ଲା, ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ (୮୦ କି.ମି. ଦୂରରେ)
- ନିକଟତମ ରେଳ ଷ୍ଟେସନ୍ : ଜଳପାଇଗୁଡ଼ି ଜିଲ୍ଲାର ନୂଆ ମୟନଗୁଡ଼ି ରେଳ ଷ୍ଟେସନ୍, ନୂଆ ମାଲ୍ ଜଙ୍କସନ୍ ଓ ଚାଲ୍ସା । ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନରୁ ପ୍ରାୟ ୧୮ କି.ମି. ଦୂରରେ ଏହା ଅବସ୍ଥିତ । ନୂଆ ଜଳପାଇଗୁଡ଼ି ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ନିକଟରେ ଥିବା ଏକ ବଡ଼ ଓ ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ରେଳ ଷ୍ଟେସନ୍ ।
- ନିକଟତମ ରାଜପଥ : ସିଲିଗୁଡ଼ି ଓ ଗୁଆହାଟୀକୁ ସଂଯୋଗ କରୁଥିବା ଜାତୀୟ ରାଜପଥ – ୩୧ ଲତାଗୁଡ଼ି ଦେଇ ଯାଏ । ଲତାଗୁଡ଼ିରୁ ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନକୁ ପ୍ରବେଶ ପଥ ରହିଛି ।
- ନିକଟତମ ସହର : ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ନିକଟସ୍ଥ ସହର ଦୁଇଟି ହେଲେ ଲତାଗୁଡ଼ି (୮ କି.ମି.) ଓ ରାମସାହି ।
- ନିକଟତମ ନଗର : ମୟନଗୁଡ଼ି ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନରୁ ୧୭ କି.ମି. ଦୂରରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଜଳପାଇଗୁଡ଼ି ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନରୁ ୪୨ କି.ମି. ଦୂରରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
- କେମିତି ପହଞ୍ଚିବେ ? : ଦେଶର ବହୁ ସ୍ଥାନରୁ ନୂଆ ଜଳପାଇଗୁଡ଼ିକୁ ରେଳସେବା ରହିଛି । ସେଠାର ଜଣେ ପର୍ଯ୍ୟଟକ ଟାକ୍ସି ବା ବସ୍ଦ୍ୱାରା ଲତାଗୁଡ଼ି ବା ରାମସାହିରେ ପହଞ୍ଚିପାରିବେ । ସିଲିଗୁଡ଼ିରୁ ମୟନଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରତି ୧୫ ମିନିଟ୍ରେ ଗୋଟିଏ ବସ୍ ବାହାରେ । ଏହି ଯାତ୍ରାର ଅବଧି ପ୍ରାୟ ୯୦ ମିନିଟ୍ । ମୟନଗୁଡ଼ିରୁ ଲତାଗୁଡ଼ି ଓ ରାମସାହିକୁ ଅନେକ ବସ୍ ରହିଛି । ୧୩୧୪୧ ତୀସ୍ତା ତୋର୍ସା ଏକ୍ସପ୍ରେସ୍, ୧୫୯୫୯ କାମରୂପ ଏକ୍ସପ୍ରେସ୍, ୧୨୩୭୭-୦୫୭୨୫ ପଦାତିକ ଏକ୍ସପ୍ରେସ୍ ଯୋଗେ ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନେ ମୟନଗୁଡ଼ି ପହଞ୍ଚି ପାରିବେ ଓ ସେଠାରୁ ୨୦ ମିନିଟ୍ର ଯାତ୍ରା ପରେ ଲତାଗୁଡ଼ି ବା ରାମସାହିରେ ପହଞ୍ଚିପାରିବେ । ୧୩୧୪୯ କାଞ୍ଚନକନ୍ୟା ଏକ୍ସପ୍ରେସ୍ ପ୍ରତିଦିନ ପ୍ରତିଦିନ ନୂଆ ମାଲ୍ ଜଙ୍କସନ୍ରେ ରୁହେ ଓ ସେଠାରୁ ବସ୍ ବା ଟାକ୍ସି ନେଇ ଲତାଗୁଡ଼ି ଯାଇହେବ ।
ନୂଆ ଜଳପାଇଗୁଡ଼ି ବା ସିଲିଗୁଡ଼ି —→ମୟନଗୁଡ଼ି ବା ମାଲବଜାର—→ ଲତାଗୁଡ଼ି ବା ରାମସାହି
ଆଧାର ସମ୍ପାଦନା
- ↑ http://www.telegraphindia.com/1100410/jsp/siliguri/story_12323738.jsp Centre says Gorumara best among the wild
- ↑ http://www.telegraphindia.com/1061105/asp/bengal/story_6961715.asp
- Ministry of Forests and Environment Protected Areas website[permanent dead link]
- Gorumara National Park Brochure, (2005) published by Divisional Forest Officer, Wildlife Division-II, Jalpaiguri Directorate of Forests, Government of West Bengal.
- Says wild elephants of Gorumara are worshiped as Mahakala by some of the localites