ରକ୍ତବାନ୍ତି
ରକ୍ତବାନ୍ତି (ଇଂରାଜୀରେ British: Haematemesis, USA: Hematemesis) ଏକ ଲକ୍ଷଣ ଯେଉଁଥିରେ ରକ୍ତବାନ୍ତି ହୁଏ । ଅନେକ ସମୟରେ କାଶରେ ମଧ୍ୟ ରକ୍ତ ପଡ଼େ ଓ ଏହି ରୋଗୀ ସଂଖ୍ୟା ଅଧିକ । ଏହାକୁ ଇଂରାଜୀରେ Hemoptysis କୁହାଯାଏ । ଏହି ଦୁଇ ଲକ୍ଷଣ ସମାନ ନୁହେଁ ଓ ସାବଧାନତା ସହ ଲକ୍ଷଣ ଇତିହାସ ରୋଗୀଠାରୁ ସଂଗ୍ରହ କରିବାକୁ ହୁଏ ।
| Hematemesis | |
|---|---|
| ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ ଓ ବାହାର ସ୍ରୋତ | |
| ସ୍ପେଶାଲିଟି | gastroenterology[*] |
| ଆଇସିଡ଼ି-୧୦ | K92.0 |
| ଆଇସିଡ଼ି-୯-ସିଏମ୍ | 578.0 |
| ରୋଗ ଡାଟାବେସ | 30745 |
| ମେଡ଼ିସିନ-ପ୍ଲସ | 003118 |
| ଇ-ମେଡ଼ିସିନ | med/3565 |
| MeSH | C23.550.414.788.400 |
ଲକ୍ଷଣ
ସମ୍ପାଦନାରୋଗୀ ରକ୍ତ ବାନ୍ତି କରେ ।
କାରଣ
ସମ୍ପାଦନା- ମାଲ୍ଲୋରୀ- ୱେସ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ (Mallory-Weiss syndrome): ଏସୋଫେଗସରେ ରକ୍ତାକ୍ତ କ୍ଷତ, ଅଧିକ ବାନ୍ତିଲାଗିବା ହେତୁ ହୁଏ ।
- ପାକସ୍ଥଳୀ ବା ଏସୋଫେଗସର ଭତର ଆସ୍ତରଣରେ ସାମାନ୍ୟ କ୍ଷତ ହେଲେ ।
- ପାଟି, ନାକ ଓ ଗଳାରୁ ରକ୍ତସ୍ରାବ ହୋଇ ଢ଼ୋକି ହୋଇଯାଇଥିଲେ ।
- ଖାଦ୍ୟନଳୀର ଅସ୍ୱାଭାବିକ ରକ୍ତନଳୀମାନଙ୍କରୁ (gastric varices or intestinal varices) ରକ୍ତସ୍ରାବ ହେଲେ । al varices
- ଏସୋଫେଗସ ବା ପାକସ୍ଥଳୀରେ ଅର୍ବୁଦ (Tumors) ହେଲେ ।
- ବିକିରଣର ବିଷାକ୍ତ ପ୍ରଭାବ (Radiation poisoning)
- ଭୁତାଣୁ ଜନିତ ରକ୍ତାକ୍ତ-ଜ୍ୱର । (Viral hemorrhagic fever)
- ଗ୍ୟାସ୍ଟ୍ରୋଏଣ୍ଟେରାଇଟିସ (Gastroenteritis)
- ଗ୍ୟାସ୍ଟ୍ରାଇଟିସ (Gastritis)
- ପେପ୍ଟିକ ଅଲସର (Peptic ulcer)
- କ୍ରନିକ ଭୁତାଣୁ ଜନିତ ହେପାଟାଇଟିସ (Chronic viral hepatitis)
- ଅନ୍ତନଳୀ ସିସ୍ଟୋସୋମିଆସିସ (Intestinal Schistosomiasis caused by the parasite schistosoma mansoni )
- ଧୁମ୍ରପାନ ଇତିହାସ
- ଅପରେଶନ ଜନିତ କ୍ଷତ (Iatrogenic Injury such as invasive procedure such as endoscopy or transesophageal echocardiography)
- ଜଲିଞ୍ଜର- ଏଲିସନ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ (Zollinger-Ellison Syndrome: severe peptic ulcer)
- ଆଟ୍ରିଓ-ଏସୋଫେଜିଆଲ ଫିସ୍ଛୁଲା (Atrio-oesophageal fistula)
- ହଲଦିଆ ଜ୍ୱର (Yellow fever)
ଚିକିତ୍ସା
ସମ୍ପାଦନାରକ୍ତବାନ୍ତି ଏକ ଜରୁରୀକାଳୀନ ଚିକିତ୍ସା ଆବଶ୍ୟକ କରେ । ଅଧିକ ରକ୍ତସ୍ରାବ ହେଲେ ରୋଗୀର ସକ୍ ହୋଇଯିବ ।
ସ୍ୱଳ୍ପ ରକ୍ତ କ୍ଷୟ
ସମ୍ପାଦନାରୋଗୀକୁ ଓମେପ୍ରାଜଲ (a proton pump inhibitor) ଔଷଧ ସାଧାରଣତଃ ଦିଆଯାଏ । ଯଦି ହେମୋଗ୍ଲୋବିନ୍ ସ୍ତର ୮.୦ ଗ୍ରା/ଡେଳିରୁ କମ ଥାଏ, ତେବେ ରକ୍ତ ଟ୍ରାନ୍ସଫ୍ୟୁଜନ ଦିଆଯାଏ ଓ ଏଣ୍ଡୋସ୍କୋପି ପରୀକ୍ଷା କରିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପାଟିବାଟେ ଖାଇବା ବନ୍ଦ କରିଦିଆଯାଏ ।
ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ରକ୍ତ କ୍ଷୟ
ସମ୍ପାଦନାସକ୍ ଚିକିତ୍ସା କରାଯାଏ, ସାଲାଇନ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ତରଳ ପଦାର୍ଥ ଓ ରକ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ ମତେ ଦିଆଯାଏ । ଆଶୁ ଏଣ୍ଡୋସ୍କୋପି କରାଯାଏ । ରକ୍ତସ୍ରାବ ସ୍ଥାନ ଜଣା ନ ପଡ଼ିଲେ ଲାପାରୋଟୋମି ଅପରେଶନ କରି ରକ୍ତସ୍ରାବ ବନ୍ଦ କରିବା ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଏ । ଶ୍ୱାସନଳୀ ଖୋଲା ରଖିବା ନିମନ୍ତେ ଏଣ୍ଡୋଟ୍ରାକିଆଲ ଟ୍ୟୁବ ଦିଆଯାଏ ।
ଅଧିକ ତଥ୍ୟ
ସମ୍ପାଦନାବହିସ୍ଥଃ ଲିଙ୍କ
ସମ୍ପାଦନା- "Vomiting blood". Medical Encyclopedia. University of Maryland Medical Center. 2011. Archived from the original on 2013-05-24. Retrieved 2014-04-26.
- MedlinePlus Encyclopedia Vomiting blood