ହର୍ପାଞ୍ଜିନା

ହର୍ପାଞ୍ଜିନା ବା ଗଳା ଫୋଟକା ରୋଗ ଏକ ପ୍ରକାର ଭୂତାଣୁ ସଂକ୍ରମଣ ଯୋଗୁ ହୋଇଥାଏ ଯେଉଁଥିରେ ଗଳା ପଛ ପାଖରେ ଛୋଟ ଛୋଟ ଫୋଟକା ହୋଇଯାଏ । ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଲକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟରେ ଗଳା ଯନ୍ତ୍ରଣା, ଜ୍ୱର, ଅରୁଚି, ଏବଂ ପେଟ ଯନ୍ତ୍ରଣା ହୋଇପାରେ। ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିବାର ପ୍ରାୟ ୪ ଦିନ ପରେ ରୋଗ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ । ଜଟିଳତାରେ କ୍ୱଚିତ୍ ନିର୍ଜଳନ, ଆସେପ୍ଟିକ ମେନିଞ୍ଜାଇଟିସ ବା ଏନସେଫାଲାଇଟିସ୍ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇପାରେ।

Herpangina
An example of herpangina in a child
ବିଭାଗ	Infectious disease
ଲକ୍ଷଣ	Throat ulcers, fever
ଆକ୍ରାନ୍ତ ସମୟ	3 to 5 days post exposure
ଅବଧି	1 week
କାରଣ	Enteroviruses
ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ପଦ୍ଧତି	Based on symptoms and exam
ସଠିକ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ	Hand, foot, and mouth disease, Kawasaki disease, Rocky Mountain spotted fever, eczema herpeticum, toxic shock syndrome
ଔଷଧ	Ibuprofen and paracetamol (acetaminophen)
ଚିକିତ୍ସା	Supportive care
Prognosis	Generally good
ପୁନଃପୌନିକ	Relatively common

ଏହା ଏଣ୍ଟେରୋଭାଇରସ୍ ଗୋଷ୍ଠୀର ଜୀବାଣୁମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ । କ‌କ୍ସସାକିଭୂତାଣୁ ଏ ଓ ବି ଏବଂ ଇକୋଭୂତାଣୁ ମୂଖ୍ୟତଃ ଏହି ରୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଆନ୍ତି । ଏହି ରୋଗ ଦିବାଯତ୍ନ ଅନୁଷ୍ଠନ କିମ୍ବା ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପିଲାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବ୍ୟାପିଥାଏ। ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସମ୍ଭାବ୍ୟ କାରଣକୁ ଏଡ଼େଇବା ପରେ ପରେ ଲକ୍ଷଣ ଏବଂ ପରୀକ୍ଷା ଉପରେ ଆଧାରିତ କରି ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ । ଜଟିଳ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଗଳା ପରୀକ୍ଷା କରିବା ଉପଯୋଗୀ ହୋଇପାରେ |

ଚିକିତ୍ସାରେ ସାଧାରଣତଃ ଆଇବୁପ୍ରୋଫରନ୍ ଏବଂ ପାରାସେଟାମୋଲ ଦେଇ ସ‌ହାୟକ ଚିକିତ୍ସା କରାଯାଏ । ପାଟିରେ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ପରିମାଣର ତରଳ ପଦାର୍ଥ ଦେବାକୁ ସୁପାରିଶ କରାଯାଏ | ଏହା ନିମନ୍ତେ କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଭୂତାଣୁ ବିରୋଧୀ ଔଷଧ ନାହିଁ । ଲକ୍ଷଣ ସାଧାରଣତଃ ୪ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଉପଶମ ହୋଇଯାଏ ଏବଂ ମୁଖ ଫୋଟକା ଏକ ସପ୍ତାହ ମଧ୍ୟରେ ଆରୋଗ୍ୟ ହୋଇଯାଏ ।

ହର୍ପାଞ୍ଜିନା ଅପେକ୍ଷାକୃତ ସାଧାରଣ ରୋଗ ଓ ମଡ଼କ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଏ । ଏହା ସାଧାରଣତଃ ପିଲାମାନଙ୍କଠାରେ ଦେଖାଯାଏ, ଶିଶୁ ଏବଂ ଛୋଟ ବୟସ୍କମାନେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇପାରନ୍ତି | ଅଧିକାଂଶ ଘଟଣା ଗ୍ରୀଷ୍ମ କିମ୍ବା ବର୍ଷା କାଳରେ ହୋଇଥାଏ । ଏହା ପ୍ରଥମେ ୧୯୨୦ ମସିହାରେ ଜନ ଜାହୋର୍ସ୍କି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ ।