ଶ୍ୟାମ ବେନେଗାଲ

ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଓ ପଟ୍ଟକଥା ଲେଖକ

ଶ୍ୟାମ ବେନେଗାଲ (ଜନ୍ମ ୧୪ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୩୪) ହିନ୍ଦୀ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରର ଜଣେ ଜଣାଶୁଣା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ | ସମାନ୍ତରାଳ ସିନେମାର ପ୍ରମୁଖ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅଙ୍କୁର, ନିଶାନ୍ତ, ମନ୍ଥାନ ଏବଂ ଭୂମିକା ଭଳି ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପାଇଁ ବେନେଗାଲ ବେଶ ଜଣାଶୁଣା ।

ଶ୍ୟାମ ବେନେଗାଲ
Shyam Benegal.jpg
ଶ୍ୟାମ ବେନେଗାଲ
ଜନ୍ମ ଓ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ (1934-12-14) ୧୪ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୩୪ (ବୟସ ୮୮)
ଜୀବିକାFilm director, Screenwriter
ଜୀବନସାଥିNira Benegal
ସମ୍ପର୍କୀୟGuru Dutt (cousin)
ପୁରସ୍କାର1976 ପଦ୍ମଶ୍ରୀ
1991 Padma Bhushan
2005 ଦାଦାସାହେବ ଫାଲକେ ପୁରସ୍କାର
2013 ANR National Award
Member of Parliament Rajya Sabha
କାର୍ଯ୍ୟକାଳ
16 February 2006 – 15 February 2012

୧୯୭୬ରେ ଶ୍ୟାମଙ୍କୁ ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ସମ୍ମାନ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା । ୨୦୦୭ରେ ହିନ୍ଦୀ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଜଗତରେ ତାଙ୍କ ଅବଦାନ ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ଭାରତୀୟ ସିନେମାର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ପୁରସ୍କାର 'ଦାଦାସାହେବ ଫାଲକେ ପୁରସ୍କାର' ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା । ସେ ଏକମାତ୍ର ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଯିଏକି ପାଞ୍ଚଥର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ହିନ୍ଦୀ ଫିଚର ଫିଲ୍ମ ପାଇଁ ଜାତୀୟ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପୁରସ୍କାର ପାଇଛନ୍ତି । ୧୯୯୧ ମସିହାରେ ଭାରତ ସରକାର କଳା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଶ୍ୟାମ ବେନେଗାଲଙ୍କୁ ପଦ୍ମ ଭୂଷଣ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ।[୧]

ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଜୀବନସମ୍ପାଦନ କରନ୍ତୁ

ଶ୍ୟାମ ବେନେଗାଲ ୧୪ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୩୪ ରେ, ତତ୍‌କାଳୀନ ଏକ ବ୍ରିଟିଶ କ୍ୟାଣ୍ଟନମେଣ୍ଟ, ତ୍ରିମୁଲଗେରିରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।[୨] ବାର ବର୍ଷ ବୟସରେ ସେ ତାଙ୍କର ଫଟୋଗ୍ରାଫର ପିତା ଶ୍ରୀଧର ବି ବେନେଗାଲ ଦେଇଥିବା କ୍ୟାମେରାରେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ସେ ହାଇଦ୍ରାବାଦର ଓସମାନିଆ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଅର୍ଥନୀତିରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଡିଗ୍ରୀ ହାସଲ କରିଥିଲେ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେ ସେଠାରେ ହାଇଦ୍ରାବାଦ ଫିଲ୍ମ ସୋସାଇଟି ଗଠନ କରିଥିଲେ।

୧୯୫୯ ମସିହାରେ, ସେ ମୁମ୍ବାଇର ଏକ ବିଜ୍ଞାପନ ଏଜେନ୍ସି 'ଲିଣ୍ଟାସ୍ ବିଜ୍ଞାପନ'ରେ କପି ରାଇଟର୍ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ସେହିଠାରେ ହିଁ ତାଙ୍କର ସୃଜନଶୀଳତା ବିକାଶ ଲାଭ କରିଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ, ବେନେଗାଲ ୧୯୬୨ ମସିହାରେ ଗୁଜରାଟୀ ଭାଷାରେ ଗେର୍ ବେଥା ଗଙ୍ଗା (ଡୋରଷ୍ଟେପ୍ରେ ଗଙ୍ଗା) ନାମକ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟାରୀ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲା । ସ୍କ୍ରିପ୍ଟରେ କାମ କରୁଥିବାବେଳେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଫିଚର ଫିଲ୍ମକୁ ଆଉ ଏକ ଦଶନ୍ଧି ଅପେକ୍ଷା କରିବାକୁ ପଡିଥିଲା ।

୧୯୬୩ ମସିହାରେ ସେ ASP (ବିଜ୍ଞାପନ, ବିକ୍ରୟ ଏବଂ ପଦୋନ୍ନତି) ନାମକ ଅନ୍ୟ ଏକ ବିଜ୍ଞାପନ ଏଜେନ୍ସି ସହିତ ମାତ୍ର କିଛି କାଳ ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ | ଏଭଳି ବିଜ୍ଞାପନ କରୁକରୁ ସେ ୯୦୦ରୁ ଅଧିକ ପ୍ରାୟୋଜିତ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟାରୀ ଏବଂ ବିଜ୍ଞାପନ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରର ନିର୍ଦ୍ଦେଶନା ଦେଇଥିଲେ ।

୧୯୬୬ରୁ ୧୯୭୩ ମଧ୍ୟରେ ଶ୍ୟାମ ପୁଣେ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଏବଂ ଟେଲିଭିଜନ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ (FTII)ରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଦୁଇଥର ଅନୁଷ୍ଠାନର ଚେୟାରମ୍ୟାନ୍ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ (୧୯୮୦-୮୩ ଏବଂ ୧୯୮୯-୯୨) । ଏହି ସମୟରେ ସେ ଏକ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟାରୀ ଏକ ଚାଇଲ୍ଡ ଅଫ୍ ଦି ଷ୍ଟ୍ରିଟ୍ସ (୧୯୬୭) କରି ବ୍ୟାପକ ପ୍ରଶଂସା ପାଇଥିଲେ । ମୋଟ ଉପରେ ସେ ୭୦ରୁ ଅଧିକ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟାରୀ ଏବଂ କ୍ଷୁଦ୍ର ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିର୍ମାଣ କରିଛନ୍ତି ।

ତାଙ୍କୁ ହୋମି ଜାହାଙ୍ଗୀର ଭାବା ଫେଲୋସିପ୍ (୧୯୭୦-୭୨)ଦ୍ୱାରା ପୁରସ୍କୃତ କରାଯାଇଥିଲା ଯାହା ତାଙ୍କୁ ନ୍ୟୁୟର୍କର ଶିଶୁ ଟେଲିଭିଜନ କର୍ମଶାଳାରେ ଏବଂ ପରେ ବୋଷ୍ଟନର WGBH-TVରେ କାମ କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦେବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା ।

୨୦୦୮ରେ ତାଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶିତ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର "ୱେଲକମ ଟୁ ସଜ୍ଜନପୁର" ଅନେକ ପ୍ରଶଂସା ଲାଭ କରିଥିଲା ।[୩]

ପ୍ରମୁଖ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରସମ୍ପାଦନ କରନ୍ତୁ

ବର୍ଷ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଟିପ୍ପଣୀ
୨୦୦୮ ୱେଲ୍‌କମ ଟୁ ସଜ୍ଜନପୁର
୨୦୦୫ ନେତାଜୀ ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷ
୨୦୦୧ ଜୁବୈଦା
୨୦୦୦ ହରି ଭରି
୧୯୯୯ ସମର
୧୯୯୬ ସରଦାରୀ ବେଗମ
୧୯୯୪ ମମ୍ମୋ
୧୯୯୩ ସୂରଜ କା ସାତୱା ଘୋଡ଼ା
୧୯୯୧ ଅନ୍ତର୍ନାଦ
୧୯୮୮ ଭାରତ ଏକ ଖୋଜ
୧୯୮୬ ଯାତ୍ରା ଦୂରଦର୍ଶନ ଧାରାବାହିକ
୧୯୮୫ ତ୍ରିକାଳ
୧୯୮୩ ମଣ୍ଡି
୧୯୮୨ ଆରୋହଣ
୧୯୮୧ କଲୟୁଗ
୧୯୭୮ ଜୁନୂନ
୧୯୭୮ କୌନ୍ଦୁରା
୧୯୭୭ ଭୂମିକା
୧୯୭୬ ମଂଥନ
୧୯୭୫ ନିଶାନ୍ତ
୧୯୭୪ ଅଙ୍କୁର

ଆଧାରସମ୍ପାଦନ କରନ୍ତୁ

  1. "WebCite query result" (PDF). www.webcitation.org. Retrieved 13 ମାର୍ଚ୍ଚ 2020. {{cite web}}: Cite uses generic title (help)
  2. "Rediff On The NeT, Movies: An interview with Shyam Benegal". www.rediff.com. Retrieved 13 ମାର୍ଚ୍ଚ 2020.
  3. "Kissa kiss ka". web.archive.org. 6 ଡିସେମ୍ବର 2007. Retrieved 13 ମାର୍ଚ୍ଚ 2020.