ରଘୁନାଥ ମୁର୍ମୁ
ରଘୁନାଥ ମୁର୍ମୁ (୧୮ ମଇ ୧୯୦୫[୧] – ୧ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୮୨) ଜଣେ ଭାଷା ଓ ଲିପି ଗବେଷକ ଥିଲେ । ସେ ପ୍ରଥମ କରି ଅଲ ଚିକି ଲିପି ତିଆରି କରିଥିବାରୁ ଏହି ଲିପିର ଜନକ ନାମରେ ମଧ୍ୟ ଜଣାଶୁଣା । ଏଥି ନିମନ୍ତେ ତାଙ୍କୁ ସାନ୍ତାଳୀ ଭାଷାଭାଷୀ ଲୋକେ ଆଦରରେ "ଗୁରୁ ଗୋମକେ' ବୋଲି ମଧ୍ୟ ଡାକିଥାନ୍ତି । ଅଲ ଚିକି ବହୁବିଧ ନାମ ଯଥା ଅଲ ସେମେଟ ("ପ୍ରଣାଳୀ"), ଅଲ ସିକି, ଅଲ ଓ ବେଳେବେଳେ ସାନ୍ତାଳୀ ଅକ୍ଷର ବୋଲି ଜଣାଶୁଣା । ୧୯୨୫ରେ ଏହି ଲିପି ସାନ୍ତାଳୀ ଭାଷା ଲେଖିବା ନିମନ୍ତେ ଭାରତ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦେଶରେ ବ୍ୟବହାର କରାଗଲା । ସେ ଓଡ଼ିଶା, ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ଓ ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡର ସାନ୍ତାଳ ଜନଜୀବନରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବା ନିମନ୍ତେ ଅନେକ କାମ କରିଥିଲେ । ରଘୁନାଥ ମୁର୍ମୁଙ୍କ ଅବଦାନକୁ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ସରକାର ସ୍ୱୀକାର କରିଛନ୍ତି ଏବଂ ତାଙ୍କ ସ୍ମୃତିରେ ୧୯୮୬ ମସିହାରେ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ବାଙ୍କୁରା ଜିଲ୍ଲାର ଜାମବାଣୀଠାରେ ପଣ୍ଡିତ ରଘୁନାଥ ମୁର୍ମୁ ସ୍ମୃତି ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ[୨] ଓ ୨୦୦୭ ମସିହାରେ ମୁର୍ସିଦାବାଦଠାରେ କଲ୍ୟାଣୀ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଅଧିନରେ ଏକ ଶିକ୍ଷକ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ[୩] ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି । ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ମଧ୍ୟ ରାଜ୍ୟର ପଞ୍ଚମ ମେଡିକାଲ କଲେଜକୁ ତାଙ୍କ ନାମରେ ନାମିତ କରିଛନ୍ତି ।[୪]
ରଘୁନାଥ ମୁର୍ମୁ | |
|---|---|
.jpg) ରଘୁନାଥ ମୁର୍ମୁ | |
| ଜନ୍ମ ଓ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ | ୧୮ ମଇ ୧୯୦୫
(ଡହରଡିହା) ଦାଣ୍ଡବୋସ, ରାଇରଙ୍ଗପୁର, ମୟୂରଭଞ୍ଜ ଜିଲ୍ଲା |
| ମୃତ୍ୟୁ | ୧ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୮୨ (ବୟସ ୭୬) |
| ଛଦ୍ମନାମ | ଗୁରୁ ଗୋମକେ |
| ବୃତ୍ତି | ଚିନ୍ତାନାୟକ, କବି, ଲେଖକ, ଦାର୍ଶନିକ, ନାଟ୍ଯକାର |
| ଜାତୀୟତା | ଭାରତୀୟ |
| ବିଷୟ | ସାହିତ୍ୟ |
| ସାହିତ୍ୟର ଆନ୍ଦୋଳନ | ଅଲ ଚିକି ଲିପିର ଗଠନ |
| ସାହିତ୍ୟ କୃତି | ଦାରେଗେ ଧାନ'' ସିଧୁ କାହ୍ନୁ ବିଦୁ ଚନ୍ଦନ ଖେରବାଳ ବୀର "ହିତଲ" |
ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଜୀବନ
ରଘୁନାଥ ମୁର୍ମୁ ମୟୂରଭଞ୍ଜରେ ୧୯୦୫ ମସିହା ବୈଶାଖ ପୂର୍ଣ୍ଣମୀ ତିଥି (୧୮ ମଇ ୧୯୦୫)[୫]ରେ ଡହରଡିହା (ଦାଣ୍ଡବୋସ)ଠାରେ ଏକ ସାନ୍ତାଳ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମ ନେଇଥିଲେ । ସେ ରାଇରଙ୍ଗପୁରର ବଡାମତଳିଆଠାରେ ଜଣେ ସ୍କୁଲ ଶିକ୍ଷକ ଥିବା ସମୟରେ ସାନ୍ତାଳୀ ସାହିତ୍ୟ ପ୍ରତି ଆକୃଷ୍ଟ ହୋଇଥିଲେ । [୬]
୧୯୮୨ ମସିହା ଫେବୃଆରୀ ୧ ତାରିଖରେ ରଘୁନାଥ ମୁର୍ମୁଙ୍କ ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଥିଲା ।[୭]
ରଚିତ ପୁସ୍ତକ
ପାଠ୍ୟ ପୁସ୍ତକ
- ଞ୍ଜେଲ ଜଂ ଲାଗିଦ୍ ଅଲ୍
- ଅଲ୍ ଚେମେଦ୍ (ଅକ୍ଷର ଶିକ୍ଷା)
- ପାର୍ସିପୋହା (ଶିଶୁପାଠ)
- ପାର୍ସିଅପାଦ
ନାଟକ ପୁସ୍ତକ
- ବିନ୍ଦୁ ଚାନ୍ଦାନ - ୧୯୪୨
- ଦାଳେଗେ ଧନ୍
- ଖେରୱାଳ ବୀର
- ସିଦୁ କାହ୍ନୁ ସାନ୍ତାଳ ହୁଲ୍
- ଦାଳେଗେ ଧନ୍[୮]
କବିତା ପୁସ୍ତକ
- ହର୍ ସେରେଞ୍ଜ - ୧୯୩୬
- ବାହା ସେରେଞ୍ଜ
- ହିତାଲ
ଗଣିତ ପୁସ୍ତକ
- ଏଲଖା ପତବ୍
ବ୍ୟାକରଣ ପୁସ୍ତକ
- ରନଳ
ସମ୍ମାନ ଓ ପୁରସ୍କାର
- ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ସମ୍ବର୍ଦ୍ଧନା - ୧୯୭୮
- ଡି'ଲିଟ - ୧୯୫୧ (ରାଞ୍ଚୀ ଦୁମକୁଡ଼ିଆ ଅନୁଷ୍ଠାନ ପକ୍ଷରୁ)
ଆଧାର
- ↑ "page-AA - Suryaprava e-Paper - Odisha's leading daily Odia newspaper - Suryaprava e-Paper - Odisha's leading daily Odia news paper - Suryaprava e-Paper - Odisha's leading daily Odia news paper". web.archive.org. 2017-06-27. Archived from the original on 2017-06-27. Retrieved 2019-05-18.
- ↑ "ଆର୍କାଇଭ୍ କପି". Archived from the original on 2016-12-20. Retrieved 2014-04-19.
{{cite web}}: Cite has empty unknown parameter:|1=(help) - ↑ "ଆର୍କାଇଭ୍ କପି". Archived from the original on 2019-11-21. Retrieved 2014-04-19.
{{cite web}}: Cite has empty unknown parameter:|1=(help) - ↑ http://www.newindianexpress.com/states/odisha/2017/sep/06/cm-naveen-patnaik-inaugurates-odishas-5th-government-medical-college-1653271.html
- ↑ "ବୈଶାଖ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା". ଦୃକ ପଞ୍ଚାଙ୍ଗ. Retrieved 15 May 2017.
- ↑ ସମ୍ବାଦ ୧୯/୦୪/୨୦୧୩ ପୃଷ୍ଠା ୪ରେ ପ୍ରକାଶିତ ଖବର, ଅଲଚିକି ସ୍ରଷ୍ଟାଙ୍କ ସ୍ମୃତିରକ୍ଷା : ଓଡ଼ିଶାଠାରୁ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ଆଗରେ
- ↑ "ସାନ୍ତାଳୀ ଭାଷାର ପ୍ରଜ୍ଞାପୁରୁଷ". ସମ୍ବାଦ ୦୧/୦୨/୨୦୧୬ ଭୁବନେଶ୍ୱର ସଂସ୍କରଣ ପୃଷ୍ଠା ୪. Retrieved 1 February 2016.[permanent dead link]
- ↑ "ଆର୍କାଇଭ୍ କପି". ସମ୍ବାଦ ୧୦/୦୫/୨୦୧୭ ଭୁବନେଶ୍ୱର ସଂସ୍କରଣ ପୃଷ୍ଠା ୨. Archived from the original on 16 May 2017. Retrieved 10 May 2017.
{{cite news}}: Cite has empty unknown parameter:|1=(help)
ଅଧିକ ତଥ୍ୟ
- Brief biographical information
- [୧] Archived 2016-03-07 at the Wayback Machine.