ରକ୍ତବାହୁ

ରାଷ୍ଟ୍ରକୁଟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ରାଜା

ମାଦଳା ପାଞ୍ଜିର ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିରକୁ ଆକ୍ରମଣ କରିବାରେ ରକ୍ତବାହୁ ହେଉଛି ପ୍ରଥମ ଯବନ ଆକ୍ରମଣକାରୀ ।[୧] ଏଥିରେ ଇପଲବ୍ଧ ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ ସେ ଓଡ଼ିଶାର ତତ୍‌କାଳୀନ ରାଜା ସୁବର୍ଣ୍ଣଦେବଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରିବା ପରେ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିରକୁ ଆକ୍ରମଣ କରିବାକୁ ସମର୍ଥ ହୋଇଥିଲେ ।[୧]

ରକ୍ତବାହୁ
ଶାସନକାଳ 793 - 814 CE
Poetic Old Kannada inscription (left-800AD, right-797 AD) of Rashtrakuta King Govinda III at Mavali, Dharwad district

ମାଦଳା ପାଞ୍ଜିରେ ଉପଲବ୍ଧ ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ ରକ୍ତବାହୁଙ୍କ ଆକ୍ରମଣ ସମୟରେ ଓଡ଼ିଶାର ସୋଭନଦେବ ନାମକ ଜଣେ ରାଜା ପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥ, ବଳଭଦ୍ର ଏବଂ ଦେବୀ ସୁଭଦ୍ରାଙ୍କ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତିକୁ ଉଦ୍ଧାର କରି ଅନ୍ୟତ୍ର ନେବାକୁ ସମର୍ଥ ହେଲେ । [୨] ଯବନ ଆକ୍ରମଣରୁ ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ସୋନପୁର ନିକଟସ୍ଥ ଏକ ଗୁମ୍ଫାରେ ଚତୁର୍ଧା ମୂର୍ତ୍ତିକୁ ଲୁଚାଇ ରଖାଯାଇଥିଲା ।[୩] ଏହି ସମୟରେ ଚତୁର୍ଧା ମୁରତି ପାତାଳୀ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହା ପାତାଳୀ ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ର ନାମରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଛି ।

ପରିଚୟ ସମ୍ପାଦନା

ରାଜା ଶୋଭନ ଦେବଙ୍କ ୨ୟ ଅଙ୍କରେ ରକ୍ତବାହୁ ନାମକ ଜଣେ ବିଦେଶୀ ପୁରୀ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ । ରକ୍ତବାହୁଙ୍କ ପରିଚୟ ନେଇ ବିଭିନ୍ନ ଐତିହାସିକ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ମତ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି । ଡଃ କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ପାଣିଗ୍ରାହୀ ରକ୍ତବାହୁଙ୍କୁ ରାଷ୍ଟ୍ରକୂଟ ରାଜା ଗୋବିନ୍ଦ-୩ୟ (Govinda III)ଭାବେ ଚିହ୍ନଟ କରିଛନ୍ତି । ତାଙ୍କ ମତରେ ମାଦଳା ପାଞ୍ଜିରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ଶୋଭନଦେବ ହେଉଛନ୍ତି ଭୌମକର ରାଜା ଶୁଭଙ୍କର ଦେବ-ପ୍ରଥମ । ଐତିହାସିକ ଆର୍ ଡି ବାନାର୍ଜୀଙ୍କ ମତରେ ରକ୍ତବାହୁ କୁଶାଣ ରାଜ୍ୟର ଏକ ଯବନ ସେନାପତି । ଅନ୍ୟ କେତେକ ଐତିହାସିକମାନେ ମତ ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ ରକ୍ତବାହୁ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରୁ ସମୁଦ୍ର ପଥରେ ଆସିଥିବା ଏକ ଆକ୍ରମଣକାରୀ, ଯିଏ ସମୁଦ୍ର ପଥରେ ପୁରୀକୁ ଆସିଥିଲେ ଏବଂ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର ଆକ୍ରମଣ କରି ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ରରେ ହଇଚଇ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । ଅନ୍ୟ କେତେକଙ୍କ ମତରେ ରକ୍ତବାହୁ ଏକ କାଳ୍ପନିକ ଚରିତ୍ର ।[୪]

ଆଧାର ସମ୍ପାଦନା

  1. ୧.୦ ୧.୧ ଦାଶ, ଅଭିମନ୍ୟୁ. "Orissa Review JULY 2011..." magazines.odisha.gov.in. Retrieved 22 June 2023.
  2. Service, Pragativadi News (4 July 2022). "Patali Srikhetra: The Hidden Abode Of Lord Jagannath And His Siblings". Pragativadi. Retrieved 22 June 2023.
  3. "Raktabahu invasion and self-exile of Jagannath, siblings in Sonepur district". Argus News (in ଇଂରାଜୀ). Retrieved 22 June 2023.
  4. Mahapatra, Dr. hemanta. "Navakalebar : Ritual and History" (PDF). magazines.odisha.gov.in. Retrieved 22 June 2023.