ମିଥାଇଲଫେନିଡେଟ
ଲେଖା ଚାଲିଛି...
Clinical data | |
---|---|
Pronunciation | /ˌmɛθəlˈfɛnɪdeɪt, -ˈfiː-/ |
Trade names | Ritalin, Concerta, others |
AHFS/Drugs.com | monograph |
MedlinePlus | a682188 |
data |
|
Pregnancy category | |
Addiction liability | High[୧] |
Routes of administration | By mouth, transdermal[୧] |
ATC code | |
Legal status | |
Legal status |
|
Pharmacokinetic data | |
Bioavailability | ~30% (range: 11–52%) |
Protein binding | 10–33% |
Metabolism | Liver (80%) mostly CES1A1-mediated |
Elimination half-life | 2–3 hours[୨] |
Excretion | Urine (90%) |
Identifiers | |
| |
CAS Number | |
PubChem CID | |
IUPHAR/BPS | |
DrugBank | |
ChemSpider | |
UNII | |
KEGG | |
ChEBI | |
ChEMBL | |
ECHA InfoCard | 100.003.662 |
Chemical and physical data | |
Formula | C14H19NO2 |
Molar mass | 233.31 g/mol |
3D model (JSmol) | |
Melting point | 74 °C (165 °F) [୩] |
Boiling point | 136 °C (277 °F) [୩] |
| |
| |
(verify) |
ମିଥାଇଲଫେନିଡେଟ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Methylphenidate, ଏକ ବିକ୍ରୟ ନାମ ରିଟାଲିନ/ Ritalin) ଏକ ଉତ୍ତେଜକ ଔଷଧ (stimulant medication) ଯାହା ଧ୍ୟାନାଭାବ ଓ ଅତିସକ୍ରିୟତା ବିକାର (ଏଡିଏଚଡି/ ADHD) ଓ ନିଦ୍ରାବେଶ ରୋଗମାନଙ୍କର ଚିକିତ୍ସା ନିମନ୍ତେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।[୧] ଏଡିଏଚଡି ରୋଗ ନିମନ୍ତେ ଏହା ପ୍ରଥମ ଧାଡ଼ିର ଔଷଧ ।[୧] ଏହା ପାଟିରେ ଦିଆଯାଏ ଓ ଚର୍ମରେ ଲଗାଯାଏ ।[୧] ଏହାର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଫର୍ମୁଲା ଅଛି ଓ ପ୍ରତ୍ୟେକର ପ୍ରଭାବ ସମୟ ଅଲଗା ଥାଏ ।[୧]
ମିଥାଇଲଫେନିଡେଟର ସାଧାରଣ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ନିଦ୍ରା ସମସ୍ୟା, ଉଦ୍ବେଗ ଓ ଓଜନ ହ୍ରାସ ହୁଏ ।[୧] ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ସାଂଘାତିକ ହେଲେ ସାଇକୋସିସ, ଆଲର୍ଜି ପ୍ରତିକ୍ରିୟା, ପ୍ରାୟାପିଜ୍ମ, ନିଶାଗ୍ରସ୍ତ (abuse) ଓ ହୃତ୍ପିଣ୍ଡ ସମସ୍ୟା ହୋଇପାରେ ।[୧] ମସ୍ତିଷ୍କରେ କାଟେକୋଲାମିନର (catecholamines) କାମରେ ଉନ୍ନତି ଆଣି ଏହି ଔଷଧ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହୁଏ ।[୪] ଏହା ନିଉରନମାନଙ୍କର ଡୋପାମିନ (dopamine) ଓ ନରଏପିନେଫ୍ରିନ (norepinephrine) ରିଅପଟେକ (reuptake) ଅବରୋଧ କରିଦିଏ ।[୫][୪] ମିଥାଇଲଫେନିଡେଟ ଏକ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ସ୍ନାୟୁମଣ୍ଡଳ ଉତ୍ତେଜକ (central nervous system/ CNS) ଯାହା ସବସ୍ଟିଚ୍ୟୁଟେଡ ଫିନାଇଲଆଲାନିନ (phenethylamine) ଓ ପିପେରିଡିନ (piperidine) ରାସାୟନିକ ଶ୍ରେଣୀର (classes) ଦ୍ରବ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଉତ୍ତେଜିତ କରେ ।[୬][୧]
ଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- ↑ ୧.୦ ୧.୧ ୧.୨ ୧.୩ ୧.୪ ୧.୫ ୧.୬ ୧.୭ ୧.୮ ଆଧାର ଭୁଲ: ଅଚଳ
<ref>
ଚିହ୍ନ;AHFS2018
ନାମରେ ଥିବା ଆଧାର ଭିତରେ କିଛି ଲେଖା ନାହିଁ । - ↑ Kimko, HC; Cross, JT; Abernethy, DR (December 1999). "Pharmacokinetics and clinical effectiveness of methylphenidate". Clinical Pharmacokinetics. 37 (6): 457–70. doi:10.2165/00003088-199937060-00002. PMID 10628897.
- ↑ ୩.୦ ୩.୧ "Chemical and Physical Properties". Methylphenidate. National Center for Biotechnology Information.
{{cite encyclopedia}}
:|website=
ignored (help) - ↑ ୪.୦ ୪.୧ Arnsten AF, Li BM (2005). "Neurobiology of Executive Functions: Catecholamine Influences on Prefrontal Cortical Functions". Biological Psychiatry. 57 (11): 1377–84. doi:10.1016/j.biopsych.2004.08.019. PMID 15950011.
- ↑ Stahl, Stephen M. Stahl's Essential Psychopharmacology: Neuroscientific Basis and Practical Applications (4th ed.). Cambridge University Press. ISBN 978-1107686465.
- ↑ Preedy, Victor R. (2016). Neuropathology of Drug Addictions and Substance Misuse Volume 3: General Processes and Mechanisms, Prescription Medications, Caffeine and Areca, Polydrug Misuse, Emerging Addictions and Non-Drug Addictions (in ଇଂରାଜୀ). Academic Press. p. 651. ISBN 9780128006771.