ମିତ୍ରଭାନୁ ଗୌନ୍ତିଆ

ମିତ୍ରଭାନୁ ଗଉନ୍ତିଆ (ଜନ୍ମ: ୧୭ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୯୪୨) ଜଣେ ଭାରତୀୟ ସମ୍ବଲପୁରୀ ଓ ଓଡ଼ିଆ ଗୀତିକାର ତଥା ନାଟ୍ୟକାର । ସେ ସାଧାରଣ ମଣିଷର ଜୀବନଧାରଣ ଓ ନିତିଦିନିଆ ଚଳଣି ତଥା ସାମାଜିକ ପରମ୍ପରାକୁ ନେଇ ସମ୍ବଲପୁରୀ ଗୀତ ଓ ଗୀତୀନାଟ୍ୟ ରଚନା କରିଛନ୍ତି । ୨୦୨୦ ମସିହାରେରେ ସେ ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ପୁରସ୍କାର ଲାଭ କରିଥିଲେ ।

ମିତ୍ରଭାନୁ ଗଉନ୍ତିଆ
ମିତ୍ରଭାନୁ ଗଉନ୍ତିଆ ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ପୁରସ୍କାର ଗ୍ରହଣ କରୁଥିବା ଅବସରରେ
ଜନ୍ମ	ମିତ୍ରଭାନୁ ଗଉନ୍ତିଆ (1942-03-17) ୧୭ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୯୪୨ ରଙ୍ଗବତୀ ବିଲୁଙ୍ଗ, ସମ୍ବଲପୁର, ଓଡ଼ିଶା, ଭାରତ
ବୃତ୍ତି	ଗୀତିକାର
ସକ୍ରିୟ ବର୍ଷ	୧୯୭୧ରୁ-ଏବେଯାଏଁ
ପୁରସ୍କାର	ପଦ୍ମଶ୍ରୀ (୨୦୨୦)

ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଜୀବନ

ମିତ୍ରଭାନୁ ଓଡ଼ିଶାର ସମ୍ବଲପୁର ଜିଲ୍ଲା ଅନ୍ତର୍ଗତ ରଙ୍ଗବତୀ ବିଲୁଙ୍ଗ (ପୁରୁଣା ନାମ ବିଲୁଙ୍ଗ) ଗ୍ରାମରେ ୧୯୪୨ ମସିହା ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୭ ତାରିଖରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥଲେ । ୧୨ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଉଚ୍ଚ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା ସମାପନ କରି ସେ ସମ୍ବଲପୁରୀ ଭାଷାରେ ଛୋଟ ଛୋଟ ଗୀତ ରଚନା କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ସମ୍ବଲପୁରର ଏହି ପଲ୍ଲୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ଦୂରଦର୍ଶନ ଲୋକଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚି ନ ଥିଲା । ଲୋକଙ୍କ ମନୋରଞ୍ଜନର ଏକମାତ୍ର ମାଧ୍ୟମ ଥିଲା ରେଡିଓ । ୧୯୭୧ ମସିହାରେ ସମ୍ବଲପୁର ଆକାଶବାଣୀ ସମ୍ବଲପୁର ତାଙ୍କୁ ସ୍ୱୀକୃତିପ୍ରାପ୍ତ ଗୀତିକାର ଭାବେ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା । ସମ୍ବଲପୁରୀରେ ପ୍ରାୟ ୧୦୦୦ରୁ ଅଧିକ ଗୀତ ରଚନା କରିବା ପରେ ସେ ୧୯୮୩ ମସିହାରେ ଗୀତିନାଟ୍ୟ ରଚନା କରିବା ଆରମ୍ଭ କଲେ । ତାଙ୍କ ରଚିତ ପ୍ରଥମ ଗୀତିନାଟ୍ୟ ହେଉଛି ଭାଇ ଜିଉନ୍ତିଆ । ସାହିତ୍ୟ ମାଧ୍ୟମରେ ସମାଜରେ ସଂସ୍କାର ଆଣିବା ପାଇଁ ସେ ପ୍ରୟାସ କରିଛନ୍ତି । ଜଙ୍ଗଲ କ୍ଷୟ ରୋକିବା ଦିଗରେ ସେ ଜନ ସଚେତନତା ଜାଗ୍ରତ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଝାରବଣିଆ ନାମରେ ଏକ ଗୀତିନାଟ୍ୟ ରଚନା କରିଥିଲେ । ଏହି ଗୀତିନାଟ୍ୟର ଲୋକପ୍ରିୟତା ଫଳରେ ବନୀକରଣ ଯୋଜନାରେ ସମ୍ବଲପୁରର ଜଙ୍ଗଲ ବିଭାଗ ୧୯୯୧ ମସିହାରେ "ଇନ୍ଦିରା ପ୍ରିୟଦର୍ଶିନୀ ବୃକ୍ଷ ମିତ୍ର ପୁରସ୍କାର" ଲାଭ କରିଥିଲା । ତାଙ୍କ ସମ୍ମାନରେ ତାଙ୍କ ଜନ୍ମଭୂମି ବିଲୁଙ୍ଗ ଗ୍ରାମକୁ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ୨୦୨୦ ମସିହା ଜୁଲାଇ ମାସରେ "ରଙ୍ଗବତୀ ବିଲୁଙ୍ଗ" ନାମରେ ପୁନଃନାମକରଣ କରିଥିଲେ ।

ରଚନାବଳୀ

ଗୀତିନାଟ୍ୟ

ତାଙ୍କ ରଚିତ ଅନେକ ଗୀତିନାଟ୍ୟ ହେଉଛି:

• ଭାଇ ଜିଉନ୍ତିଆ
• ଦ୍ରୌପଦୀ ହରଣ
• ତ୍ରୀପୁର ସୁନ୍ଦରୀ
• ଝାରବଣୀଆ
• ସୁନାର ସକାଳ
• ମନ୍ତ୍ରୀ ଆସ୍‌ବେ
• କୃଷ୍ଣ ଅବତାର
• ମହୀଷା ନାସିନୀ
• ଗମ୍ଭିରୀବିଜେ
• କେଳୀକଦମ୍ବ
• ରଙ୍ଗକେଳୀ

ଗୀତ ରଚନା

ଅନେକ ଲୋକପ୍ରିୟ ସମ୍ବଲପୁରୀ ଗୀତ ସେ ରଚନା କରିଛନ୍ତି । ତେବେ ରଚିତ ରଙ୍ଗବତୀ ଗୀତ ଓଡ଼ିଶା ସମେତ ପଶ୍ଚିମ ବଙ୍ଗ, ବିହାର, ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ, ଛତିଶଗଡ଼ ଓ ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶ ଓ ଭାରତର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସ୍ଥାନରେ ଜନାଦୃତ ହୋଇଛି । ଜିତେନ୍ଦ୍ର ହରିପାଲ ଏବଂ କ୍ରୀଷ୍ଣା ପଟେଲ 'ରଙ୍ଗବତୀ' ଗୀତ ଗାଈ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ହେଇଥିଲେ । ରଙ୍ଗବତୀ ଗୀତଟି ୨୦୦୭ ମସିହାରେ ଦିଲ୍ଲୀଠାରେ ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର ଦିବସ ପ୍ୟାରେଡ଼ର ଓଡ଼ିଶା ଝାଙ୍କିରେ ବଜାଯାଇଥିଲା । ଏହା ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟ ତଥା ବିଦେଶରେ ଆଦୃତ ହୋଇଥିଲା । ବିବିସି ଲଣ୍ଡନ କେନ୍ଦ୍ରରୁ ଏହି ଗୀତର ପ୍ରସାରଣ କରାଯାଇଥିଲା । । ଜିତେନ୍ଦ୍ରୀୟ ହରିପାଲ ଓ କ୍ରିଷ୍ଣା ପଟେଲଙ୍କୁ ଉତ୍କଳ ସଂସ୍କୃତି ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ତରଫରୁ ଡକ୍ଟରେଟ ଉପାଧି ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି । ସତୁରୀ ଓ ଅଶୀ ଦଶକରେ ଏହା ବିଶେଷ ଲୋକପ୍ରିୟତା ଲାଭ କରିଥିଲା । ଅଧୁନା ବାହାଘର ରୋଷଣୀ ଓ ମୂର୍ତ୍ତି ଭସାଣି ଆଦିରେ ଏହି ଗୀତ ବାଜିଥାଏ । ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆରେ ସପ୍ତମ ବିଶ୍ୱ ଜଳ ଫୋରମ ଅବସରେ କୋରିଆର ନର୍ତ୍ତକୀମାନେ ରଙ୍ଗବତୀର ତାଳରେ ନୃତ୍ୟ ପରିବେଷଣ କରିଥିଲେ । ତେଲୁଗୁ ଭାଷାରେ ନିର୍ମିତ ଏକ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ସ୍ଥାନ ପାଇଥିଲା ।