ମାୟାଧର ମାନସିଂହ
ମାୟାଧର ମାନସିଂହ (୧୩ ନଭେମ୍ବର ୧୯୦୫–୧୧ ଅକ୍ଟୋବର ୧୯୭୩) ଜଣେ ଓଡ଼ିଆ କବି ଓ ଲେଖକ ଥିଲେ । ସେ ତରୁଣ ବୟସରେ ସତ୍ୟବାଦୀ ବନ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଛାତ୍ର ଥିଲେ । ସେ ସେକ୍ସପିୟର ଓ କାଳିଦାସଙ୍କ ସାହିତ୍ୟର ତୁଳନାତ୍ମକ ଗବେଷଣା କରିଥିଲେ । ଏତଦ୍ବ୍ୟତୀତ ସେ ଭାରତର ସ୍ୱାଧୀନତା ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ "ଆରତି" ପତ୍ରିକାର ସମ୍ପାଦନା ସହିତ ମଧ୍ୟ ସମ୍ପୃକ୍ତ ଥିଲେ । ସ୍ୱାଧୀନତା ପରେ ସେ "ଶଙ୍ଖ" ନାମକ ଏକ ମାସିକ ସାହିତ୍ୟ ପତ୍ରିକା ସମ୍ପାଦନା କରୁଥିଲେ । ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟିକା ହେମଲତା ମାନସିଂହ ତାଙ୍କର ଜୀବନସାଥି, ପୂର୍ବତନ ଭାରତୀୟ ପ୍ରାଶାସନିକ ଅଧିକାରୀ ଲଳିତ ମାନସିଂହ ତାଙ୍କର ପୁଅ ତଥା ଓଡ଼ିଶୀ ନୃତ୍ୟଶିଳ୍ପୀ ଓ ପ୍ରାକ୍ତନ ସାଂସଦ ସୋନାଲ ମାନସିଂହ ତାଙ୍କର ପୁତ୍ରବଧୂ ।
ପ୍ରେମିକ କବି ମାୟାଧର ମାନସିଂହ | |
|---|---|
 | |
| ଜନ୍ମ ଓ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ | ୧୩ ନଭେମ୍ବର ୧୯୦୫ ନନ୍ଦଳା, ଜିଲ୍ଲା ପୁରୀ, ଓଡ଼ିଶା |
| ମୃତ୍ୟୁ | ୧୧ ଅକ୍ଟୋବର ୧୯୭୩ (ବୟସ ୬୭) କଟକ, ଓଡ଼ିଶା, ଭାରତ |
| ଭାଷା | ଓଡ଼ିଆ |
| ଜାତୀୟତା | ଭାରତୀୟ |
| ଶିକ୍ଷା | ପି. ଏଚ. ଡି (ଇଂରାଜୀ) |
| ସାହିତ୍ୟ କୃତି | 'କୋଣାର୍କ' 'ଏଇ ସହକାର ତଳେ' |
| ପୁରସ୍କାର | ପଦ୍ମଶ୍ରୀ |
| ଜୀବନସାଥୀ | ହେମଲତା ମାନସିଂହ[୧] |
| ସନ୍ତାନ | ଲଳିତ, ଲଲାଟେନ୍ଦୁ, ଲାବଣ୍ୟେନ୍ଦୁ ଓ ନିବେଦିତା |
ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଜୀବନ
ସମ୍ପାଦନାପରିବାର
ସମ୍ପାଦନାମାୟାଧର ମାନସିଂହ ଓଡ଼ିଶାର ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲାସ୍ଥିତ ନନ୍ଦଳା ଗ୍ରାମରେ ୧୯୦୫ ମସିହା ନଭେମ୍ବର ୧୩ ତାରିଖରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେ ଓଡ଼ିଆ ଲେଖିକା ଓ କବି ହେମଲତା ମାନସିଂହଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ । ଏହି ଦମ୍ପତ୍ତିଙ୍କର ଚାରିଜଣ ସନ୍ତାନ ଲଳିତ, ଲଲାଟେନ୍ଦୁ, ଲାବଣ୍ୟେନ୍ଦୁ ଓ ନିବେଦିତା ଅଛନ୍ତି । ଖ୍ୟାତନାମା ଓଡ଼ିଶୀ ନୃତ୍ୟଗୁରୁ ଓ ପ୍ରାକ୍ତନ ସାଂସଦ ସୋନାଲ ମାନସିଂହ ତାଙ୍କର ପୁତ୍ରବଧୂ ।
ଶିକ୍ଷା
ସମ୍ପାଦନାସେ ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ ବି.ଏ. ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ସାରିବାପରେ ପାଟଣା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଏମ.ଏ. ପାସ କରିଥିଲେ ।[୨] ଇଂଲଣ୍ଡର ଡରହାମ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରେ ସେକ୍ସପିୟର ଓ କାଳିଦାସଙ୍କ ସାହିତ୍ୟରେ ତୁଳନାତ୍ମକ ପ୍ରବନ୍ଧ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ସେ ପି.ଏଚ.ଡି. ଉପାଧି ଲାଭ କରିଥିଲେ । ସେ ଥିଲେ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରଥମ ଡକ୍ଟରେଟ ଉପାଧିଧାରୀ ।[୩]
ରଚନାବଳୀ
ସମ୍ପାଦନାମାୟାଧର ମାନସିଂହ ଜଣେ ଓଡ଼ିଆ କବି ଭାବେ ସୁପରିଚିତ । ତେବେ ସେ ଅନେକ ପ୍ରବନ୍ଧ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗଦ୍ୟ ସାହିତ୍ୟ ରଚନା କରିଛନ୍ତି । ତାଙ୍କର ଜଣାଶୁଣା ପ୍ରବନ୍ଧ ପୁସ୍ତକ ମଧ୍ୟରେ "ଜୀବନ ପଥ", "ଶିକ୍ଷା, ଶିକ୍ଷକ, ଶିକ୍ଷାୟତନ", "ଓଡ଼ିଆ ସମାଜ ଓ ସାହିତ୍ୟ" ପ୍ରଭୃତି ଅନ୍ୟତମ । ତାଙ୍କ ରଚନାରେ ସାଧାରଣ ଜନଜୀବନର ସମସ୍ୟା, ସମାଜ, ସସ୍କୃତି ଇତ୍ୟାଦି ବର୍ଣ୍ଣିତ ।[୪]
ଏଇ ସହକାର ତଳେ,
ସେଦିନ ପ୍ରିୟାର କରକଙ୍କଣ ଭିଡ଼ିଥିଲା ମୋର ଗଳେ
ଚାନ୍ଦିନୀ ରାତି ଉଠିଥିଲା ମାତି
ମଳୟ ପରଶ ପାଇ
ବନପକ୍ଷୀ ଦୂରେ କରୁଣ ମଧୁରେ
ଯାଉଥିଲା ଅବା ଗାଇ
ଜ୍ୟୋତ୍ସ୍ନା ଓ ଛାୟା ରଚିଥିଲା ମାୟା
ଚିତ୍ର ଏ ତରୁତଳେ
ସହଚରୀ ମୋର ପ୍ରଣୟ ବିଭୋର
ଭିଡ଼ିଥିଲା ମୋର ଗଳେ
ଏଇ ସହକାର ତଳେ
- ଧୁପ
- ସାଧବ ଝିଅ
- ହେମଶସ୍ୟ
- ପଲ୍ଲୀସନ୍ଧ୍ୟା
- ମହାନଦୀରେ ଜ୍ୟୋତ୍ସ୍ନା ବିହାର
- ଦହନ ସୁଖ
- ରୂପଦେବତା
- କୋଣାର୍କ
- କାବ୍ୟ :
- ଉପେକ୍ଷିତା
- ନିକ୍ୱଣ
- ଶୁଭଦୃଷ୍ଟି
- ସାଧବଝିଅ
- ଜେମା
- କମଳାୟନ
- ଦୂରେ ରହ
ପ୍ରବନ୍ଧ
ସମ୍ପାଦନା- ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ଇତିହାସ (୧୯୬୨)[୬]
ଅନୁବାଦ
ସମ୍ପାଦନାସେ "ସେକ୍ସପିଅର"ଙ୍କ ଲିଖିତ "'Othello"ର ଓଡ଼ିଆରେ ରୂପାନ୍ତର କରିଥିଲେ ।[୭]
ଅନ୍ୟାନ୍ୟ
ସମ୍ପାଦନା- ପଶ୍ଚିମ ପଥିକ (ଭ୍ରମଣ କାହାଣୀ)
- କବି ଓ କବିତା (ସମାଲୋଚନା ପ୍ରବନ୍ଧ ସଂକଳନ)
- କମଳାୟନ (କାବ୍ୟ)
- ସାହିତ୍ୟ ଓ ସମାଜ
- ମାଟିର ମହାକବି ସାରଳା ଦାସ
- ଶିକ୍ଷା, ଶିକ୍ଷକ ଓ ଶିକ୍ଷାୟତନ
- ଜୀବନପଥ
- ଜୀବନୀ ଓ ପ୍ରବନ୍ଧ
- ଶିକ୍ଷାର କିଏ, କଣ, କାହିଁକି
- ଶିକ୍ଷାବିତ୍ର ଗାଥା (ଆତ୍ମଜୀବନୀ)
- ସରସ୍ୱତୀ ଫକୀର ମୋହନ
- ରାଜ କବି(ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜଙ୍କ ଜୀବନୀ ଆଧାରିତ ନାଟକ)
ଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- ↑ "MANASINGHA : LIFE AND PERSONALITY" (PDF). Orissa Review (Sept-Oct 2017): 100. Archived from the original (PDF) on 18 April 2021. Retrieved 28 January 2019.
- ↑ "A poet and a patriot". The Hindu. Retrieved 30 September 2014.
- ↑ Mansingh, Lalit. "Welcome to Muse India". museindia.com. Archived from the original on 1 August 2013. Retrieved 29 June 2013.
He returned from England with a doctorate in English Literature – the first doctorate earned in the State of Orissa
- ↑ * ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ଇତିହାସ, ଡକ୍ଟର ବାଉରୀବନ୍ଧୁ କର, (୧୯୮୯)
- ↑ Patanaik, Bibekananda. "Odia Premika Kabi(Lover Poet) : Mayadhar Mansingh". eOdisha. Archived from the original on 22 October 2014. Retrieved 30 September 2014.
- ↑ Mansingha,Mayadhar (1962) History of Odia literature Sahitya Akademi, New Delhi
- ↑ Changing the Terms, Translating in the Postcolonial Era Archived 2011-08-27 at the Wayback Machine.. Sherry Simon and Paul St-Pierre. 272 pages . 6 x 9 ISBN 978-0-7766-0524-1 (November 2000). pp. 77