ମହାକାଳ ମନ୍ଦିର, ଦାର୍ଜିଲିଂ
ମହାକାଳ ମନ୍ଦିର (ନେପାଳୀ: महाकाल मन्दिर. Translation: The master of Kaal[time]) ଏକ ପବିତ୍ର ହିନ୍ଦୁ ମନ୍ଦିର ଯାହା ଭାରତରେ ଥିବା ପଶ୍ଚିମ ବଙ୍ଗର ଦାର୍ଜିଲିଂ ସହରରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏକ ଶିବ (ହିନ୍ଦୁ ତ୍ରିମୂର୍ତ୍ତି ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ) ମନ୍ଦିର । ଦାର୍ଜିଲିଂ ଅବଜାରବେଟିଭ ପର୍ବତ (Observatory Hill) ଉପରେ ଥିବା ଏହି ମନ୍ଦିରକୁ ୧୭୮୨ ମସିହାରେ ଲାମା ଡୋରଜେ ରିନଜିଙ୍ଗ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ଏହା ହିନ୍ଦୁ ଓ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ଏକ ସମାହାରରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିବା ଦେଖାଯାଏ । ଏହି ମନ୍ଦିରରେ ବୌଦ୍ଧ ଓ ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ ସହାବସ୍ଥାନ କରନ୍ତି ।[୧][୨][୩][୪]
| ମହାକାଳ ମନ୍ଦିର | |
|---|---|
महाकाल मन्दिर | |
 | |
| Religion | |
| ଅନୁବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକ | ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ |
| District | ଦାର୍ଜିଲିଂ ଜିଲ୍ଲା |
| ଦେବାଦେବୀ | ଶିବ |
| Festivals | All major Hindu and Buddhist festivals |
| Location | |
| ସ୍ଥାନ | ଦାର୍ଜିଲିଂ Darjeeling |
| State | en:West Bengalପଶ୍ଚିମ ବଙ୍ଗ |
| Country | ଭାରତ |
| Architecture | |
| Type | ମନ୍ଦିର |
| ଲାମା ଡୋରଜେ ରିନଜିଙ୍ଗ (Lama Dorjey Rinzing) | |
| Date established | ୧୭୮୨ |
ଇତିହାସ ସମ୍ପାଦନା
ଦୋରଜେ ଲିଙ୍ଗ ନାମକ ଏକ ବୌଦ୍ଧ ମୋନାଷ୍ଟେରିକୁ ୧୭୬୫ ମସିହାରେ ଲାମା ଡୋରଜେ ରିନଜିଙ୍ଗ ତିଆରି କରେଇଥିଲେ ଓ ସେହି ଐତିହାସିକ ସ୍ଥାନରେ ମହାକାଳ ମନ୍ଦିର ତୋଳା ହୋଇଛି । ପୂର୍ବରୁ ଲେପଚା ନାମକ ଏକ ଗୋଷ୍ଠିଙ୍କର ସେହି ସ୍ଥାନକୁ ଏକ ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନ ରୂପେ ମାନୁଥିଲେ । ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳରେ ସେଠାରେ ଏକ ମୋନାଷ୍ଟେରି ତିଆରି ହେଲା ଓ ସେଠାରେ ଲେପଚା ଜାତି (Lepcha) ଓ ଭୁଟିଆ (Bhutia) ଲୋକମାନେ ମିଳିତ ଭାବରେ ଆରାଧନା କଲେ । ଦୋରଜେ-ଲିଙ୍ଗ ସେହି ସ୍ଥାନକୁ ୧୭୮୮ ମସିହାରେ ଗୁର୍ଖା ସୈନିକମାନେ ଅଧିକାର କରି ମୋନାଷ୍ଟେରି ନଷ୍ଟ କରିଦେଲେ ଓ ସମୟକ୍ରମେ ସେହି ସ୍ଥାନଟି ଅଧିକାଂଶ ନେପାଳୀ ହିନ୍ଦୁ ସମ୍ପ୍ରଦାୟଙ୍କର ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନ ହୋଇଗଲା । କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁସାରେ ୧୭୮୨ ମସିହାରେ ସେଠାରେ ତିନୋଟି ଶିବ ଲିଙ୍ଗ ତିଆରି ହୋଇଥିଲା ଯାହା ବ୍ରହ୍ମା ବିଷ୍ଣୁ ଓ ଶିବ ଲିଙ୍ଗକୁ ସୂଚିତ କରେ । ଉକ୍ତ ମୋନାଷ୍ଟେରି ୧୮୧୫ ମସିହାରେ ଆଙ୍ଗ୍ଲୋ-ନେପାଳୀ (Gorkha invasion) ଆକ୍ରମଣରେ ଲୁଟ ହୋଇଥିଲା । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ୧ ମାଇଲ ଦୂରକୁ ଏହା ଭୁଟିଆ ବୁସତି (Bhutia Busty) ନାମକ ସ୍ଥାନକୁ ଉଠେଇ ନିଆଗଲା । ଏହାକୁ ଭୁଟିଆ ବୁସତି ମୋନଷ୍ଟେରି (Bhutia Busty Monastery) କୁହାଗଲା । ଏହି ମନ୍ଦିରକୁ ଲୋକମାନେ ବହୁତ ସମ୍ମାନ ଦିଅନ୍ତି ଓ ଧାର୍ମିକ ଲୋକମାନେ ସେଠାରେ ପୂଜା କରନ୍ତି ।[୩][୫] କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁସାରେ ଦୋରଜେ-ଲିଙ୍ଗ ମୋନାଷ୍ଟେରି ସ୍ମରଣରେ ଦାର୍ଜିଲିଙ୍ଗ ନାମ କରଣ ହୋଇଛି ।
ମନ୍ଦିରମାଳା ସମ୍ପାଦନା
ମହାକାଳ ମନ୍ଦିରର ମୁଖ୍ୟ ଦେବତା ହେଉଛନ୍ତି ଶିବ । ତାଙ୍କ ଦର୍ଶନ ପାଇଁ ଜାତି ଧର୍ମ ନିର୍ବିଶେଷରେ ସବୁ ଭକ୍ତ ସେଠାକୁ ଯାଆନ୍ତି । କେତେକ ତୀର୍ଥ କରିବା ଆଶାରେ ଓ ଆଉ କେତେକ ବୁଲିବା ନିମନ୍ତେ ଯାଆନ୍ତି । ସେଠାକୁ ଯିବା ରାସ୍ତା ଦୁଇ ପାଖରେ ଓ ମନ୍ଦିର ପାଖରେ ଘଣ୍ଟି ଓ ରଙ୍ଗୀନ ପତାକା ବନ୍ଧା ହୋଇଥିବା ଦେଖାଯାଏ । ସୁନା ଛାଉଣି ହୋଇଥିବା ତିନି ଲିଙ୍ଗ ତିନି ଠାକୁର ବ୍ରହ୍ମା, ବିଷ୍ଣୁ ଓ ଶିବଙ୍କର ସୂଚନା ଦିଏ । ଲିଙ୍ଗ ପାଖରେ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କର ବିଗ୍ରହ ଅଛି । ହିନ୍ଦୁ ପୁରୋହିତ ଓ ବୌଦ୍ଧ ପୂଜକ ଏକା ସମୟରେ ପୂଜା ପାଠ କରନ୍ତି । ମନ୍ଦିର ପରିସରରେ ଏକ ଧଳା ସ୍ତୂପ ଅଛି ଯେଉଁଠାରେ ମନ୍ଦିରର ମୂଳ ନିର୍ମାତା ଲାମା ଡୋରଜେ ରିନଜିଙ୍ଗ ମହାଶୟଙ୍କ ଭଗ୍ନ ସ୍ତୂପ ଅଛି । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଛୋଟ ମନ୍ଦିରମାନଙ୍କରେ କାଳୀ, ଦୂର୍ଗା, ସାତ କନ୍ୟା ଭଗବତୀ ଦେବୀ, କୃଷ୍ଣ, ରାମ, ସାଇ ବାବା, ହନୁମାନ, ପାର୍ବତୀ, ରାଧା ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦେବ ଦେବୀଙ୍କର ବିଗ୍ରହ ରହିଛି ।
ସ୍ଥାନ ସମ୍ପାଦନା
ମହାକାଳ ମନ୍ଦିର ଚୌରାସ୍ତା ପଛ ପାଖରେ ଅଛି ଯାହା ଚାରିପାଖରେ ଦାର୍ଜିଲିଙ୍ଗ ଟାଉନର ମାଲ ରୋଡ଼ ଅଛି । ସେଠାକୁ ଯିବାକୁ ଏକ ସରୁ ଉଚ୍ଚକୁ ଯିବା ରାସ୍ତା ପଡ଼ିଛି ଯେଉଁଠାକୁ କେବଳ ଚାଲିକରି ଯାଇହୁଏ ।[୬]
ଭୌଗଳିକ ମହତ୍ୱ ସମ୍ପାଦନା
ଅବଲୋକନ ପାହାଡ଼ ସ୍ବତଃ ପତ୍ର ପୁଷ୍ପ ସବୁଜିମାରେ ଭରା ଯାହା ହିମାଳୟ ପର୍ବତମାଳାରେ ଦେଖାଯାଏ । ସେହି ମନ୍ଦିରମାଳାରୁ ପୃଥିବୀର ତୃତୀୟ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ପର୍ବତ ଶିଖର କାଞ୍ଚନଜଙ୍ଘା ଦର୍ଶନ କରିହୁଏ ।[୧]
ଏହି ଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟ ଦେଖନ୍ତୁ ସମ୍ପାଦନା
ଆଧାର ସମ୍ପାଦନା
- ↑ ୧.୦ ୧.୧ "The Mahakal Mandir in Darjeeling - Outlook Traveller". www.outlookindia.com (in ଇଂରାଜୀ). Retrieved 2018-08-15.
- ↑ win7. "Darjeeling Observatory Hill & Mahakal Temple". www.darjeeling-tourism.com. Retrieved 2018-08-15.
{{cite web}}: CS1 maint: numeric names: authors list (link) - ↑ ୩.୦ ୩.୧ "Mahakal Temple Darjeeling, Mahakal Mandir in Darjeeling". www.darjeelingonline.in. Retrieved 2018-08-15.
- ↑ "Mahakal Temple in Darjeeling India - Attractions in Darjeeling MakeMyTrip.com". www.makemytrip.com. Archived from the original on 2018-08-15. Retrieved 2018-08-15.
{{cite web}}: line feed character in|title=at position 64 (help) - ↑ "Mahakal Mandir in Darjeeling connects both Hindus and Buddhists". Detechter (in ଆମେରିକୀୟ ଇଂରାଜୀ). 2018-06-05. Retrieved 2018-08-15.
- ↑ Tourism, Darjeeling Adventure. "Mahakal Temple Darjeeling, Places to visit in Darjeeling, Observatory Hill (Mahakal Mandir) Darjeeling". darjeelingadventuretourism.com (in ଇଂରାଜୀ). Retrieved 2018-08-15.