ମସ୍ତିଷ୍କ ସ୍ୱଳ୍ପଅମ୍ଳଜାନ
ମସ୍ତିଷ୍କ ସ୍ୱଳ୍ପଅମ୍ଳଜାନ ବା ହାଇପୋକ୍ସିଆ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Cerebral hypoxia) ରୋଗରେ ମସ୍ତିଷ୍କକୁ ଅମ୍ଳଜାନ ଯୋଗାଣ ହ୍ରାସ ହୋଇଥାଏ; ଯଦିଓ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ରକ୍ତ ପ୍ରବାହ ଚାଲୁ ହୋଇଥାଏ ।[୧] ଏହାର ବିପରୀତରେ, "ଆନୋକ୍ସିଆ" ହେଉଛି ଅମ୍ଳଜାନର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଭାବ ।[୨] ଏହାର ଲକ୍ଷଣଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ବିଚାର ତୃଟି, ସମନ୍ୱୟ ଅଭାବ, ସ୍ମୃତି ଶକ୍ତି ହ୍ରାସ, କୋମା, ବାତ ଏବଂ ମସ୍ତିଷ୍କ ମୃତ୍ୟୁହୋଇପାରେ ।[୧]
| Cerebral hypoxia | |
|---|---|
| Anoxic brain injury, hypoxic brain injury, hypoxic ischemic encephalopathy | |
 Arteries beneath brain, Circle of Willis | |
| ବିଭାଗ | Critical care medicine |
| ଲକ୍ଷଣ | Poor judgement, memory loss, poor coordination, coma, seizure, brain death[୧] |
| କାରଣ | Cardiac arrest, drowning, strangulation, choking, suffocation, head trauma, carbon monoxide poisoning, severe anemia, drug overdose, low blood pressure, complications of general anesthesia[୧][୨] |
| ସଠିକ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ | Epidural bleed, ischemic stroke, post ictal state, traumatic brain injury, subdural bleed[୨] |
| ଚିକିତ୍ସା | Depends on underlying cause, supportive care[୧] |
| Prognosis | Often poor[୨] |
| ପୁନଃପୌନିକ | >50% post cardiac arrest[୨] |
ସମ୍ଭାବ୍ୟ କାରଣ ମଧ୍ୟରେ ହୃଦ୍ରୋଧ, କଣ୍ଠରୋଧ (strangulation), ବୁଡ଼ିଯିବା, ଶ୍ୱାସରୋଧ (choking), ମୁଣ୍ଡ ଆଘାତ , କାର୍ବନ ମନୋକ୍ସାଇଡ ବିଷକ୍ରିୟା, ଗୁରୁତର ରକ୍ତହୀନତା, ମାତ୍ରାଧିକ ଔଷଧ, ନିମ୍ନ ରକ୍ତଚାପ ବା ନିଶ୍ଚେତକ ଜଟିଳତା ଯୋଗୁ ହୋଇଥାଏ ।[୧] [୨] ମସ୍ତିଷ୍କ ଆଘାତକୁ ହାଇପୋକ୍ସିକ୍ ମସ୍ତିଷ୍କ ଆଘାତ କିମ୍ବା ହାଇପୋକ୍ସିକ୍ ଇସକେମିକ୍ ଏନସେଫାଲୋପାଥି (HIE) ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା, କିଛି ମିନିଟ୍ ମଧ୍ୟରେ ହୋଇପାରେ ଏବଂ ସ୍ଥାୟୀ ହୋଇପାରେ ।[୨] [୩]
ଚିକିତ୍ସା ମୂଳ କାରଣ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ, କିନ୍ତୁ ସାଧାରଣତଃ ସହାୟକ ଚିକିତ୍ସାର ଅଧିକ ଆବଶ୍ୟକତା ହୋଇଥାଏ ।[୧] ଏଥିରେ ଯାନ୍ତ୍ରିକ ଭେଣ୍ଟିଲେସନ୍, ଶିରାଭ୍ୟନ୍ତର ତରଳ ପଦାର୍ଥ, ବାତ ହ୍ରାସ ପାଇଁ ଔଷଧ ଏବଂ ରକ୍ତଚାପ ଚିକିତ୍ସା ନିମନ୍ତେ ଔଷଧ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇପାରେ। [୧] ଫଳାଫଳ ମସ୍ତିଷ୍କ କ୍ଷତିର ମାତ୍ରା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ଏବଂ ୭୨ଘଣ୍ଟା ଭିତରେ ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇନପାରେ ।[୧] [୨] କୋମାରେ ଥିବା ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରାୟ ୩୦% ଚେତନା ଫେରି ପାଆନ୍ତି, ୧୦% କୋମାରେ ରହନ୍ତି ଏବଂ ୬୦% ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରନ୍ତି ।[୨] ଯେଉଁମାନେ ଚେତନା ଫେରି ଆସେ, ସେମାନଙ୍କର ଗତିବିଧି ବ୍ୟାଘାତ ଏବଂ ଜ୍ଞାନଗତ ଅସୁବିଧା ହୁଏ ।[୨]
ହୃଦ୍ଘାତ ଯୋଗୁ ପ୍ରାୟ ୫୦% ରୋଗୀଙ୍କର ମସ୍ତିଷ୍କ ସ୍ୱଳ୍ପଅମ୍ଳଜାନ ହୋଇଥାଏ ।[୨] ଏହା ଜନ୍ମ ସମୟରେ ହେଲେ ତାହାକୁ ଜନ୍ମ ଆସଫିକ୍ସିଆ କୁହାଯାଏ, ଏହା ଫଳରେ ନବଜାତକ ହାଇପୋକ୍ସିକ-ଇସକେମିକ ଏନସେଫାଲୋପାଥି ହୋଇପାରେ ।[୪] ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ପ୍ରତି ୧୦୦୦ ସଜୀବ ଜନ୍ମରେ ପ୍ରାୟ ୧.୫ ଜଣକୁ ଏହି ରୋଗ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ ।[୫] ବିକାଶଶୀଳ
ବିଶ୍ୱରେ ପ୍ରତି ୧୦୦୦ ସଜୀବ ମଧ୍ୟରୁ ୨ରୁ ୨୭ ଜଣଙ୍କର ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ସମସ୍ୟା ହୋଇଥାଏ ।[୬]
ଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- ↑ ୧.୦ ୧.୧ ୧.୨ ୧.୩ ୧.୪ ୧.୫ ୧.୬ ୧.୭ ୧.୮ "Cerebral Hypoxia | National Institute of Neurological Disorders and Stroke". www.ninds.nih.gov. Archived from the original on 1 September 2022. Retrieved 26 September 2022.
- ↑ ୨.୦୦ ୨.୦୧ ୨.୦୨ ୨.୦୩ ୨.୦୪ ୨.୦୫ ୨.୦୬ ୨.୦୭ ୨.୦୮ ୨.୦୯ ୨.୧୦ Lacerte, M; Hays Shapshak, A; Mesfin, FB (January 2022). "Hypoxic Brain Injury". PMID 30725995.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ "Hypoxic Ischemic Encephalopathy: Causes and Symptoms". Massachusetts General Hospital (in ଇଂରାଜୀ). Archived from the original on 27 September 2022. Retrieved 27 September 2022.
- ↑ Gillam-Krakauer, M; Gowen Jr, CW (January 2022). "Birth Asphyxia". PMID 28613533.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ Kurinczuk, JJ; White-Koning, M; Badawi, N (June 2010). "Epidemiology of neonatal encephalopathy and hypoxic-ischaemic encephalopathy". Early human development. 86 (6): 329–38. doi:10.1016/j.earlhumdev.2010.05.010. PMID 20554402.
- ↑ Lawn, JE; Lee, AC; Kinney, M; Sibley, L; Carlo, WA; Paul, VK; Pattinson, R; Darmstadt, GL (October 2009). "Two million intrapartum-related stillbirths and neonatal deaths: where, why, and what can be done?". International journal of gynaecology and obstetrics: the official organ of the International Federation of Gynaecology and Obstetrics. 107 Suppl 1: S5-18, S19. doi:10.1016/j.ijgo.2009.07.016. PMID 19815202.