ଭାରତୀ ମଠ ମନ୍ଦିର, ଭୁବନେଶ୍ୱର
ଭାରତୀ ମଠ ମନ୍ଦିର, ଭାରତୀୟ ରାଜ୍ୟ ଓଡ଼ିଶାର ରାଜଧାନୀ ସହର ଭୁବନେଶ୍ୱରରେ ଥିବା ଏକ ବିଷ୍ଣୁ ମନ୍ଦିର ।[୩] ଏହା ୧୧ଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ମନ୍ଦିରଟି ତିନି ମହଲା ବିଶିଷ୍ଟ ଓ ଏହା ମଠ ହିସାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
| ଭାରତୀ ମଠ ମନ୍ଦିର | |
|---|---|
| Religion | |
| ଅନୁବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକ | ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ |
| ଦେବାଦେବୀ | ବିଷ୍ଣୁ[୧] |
| Location | |
| ସ୍ଥାନ | ଭୁବନେଶ୍ୱର |
| State | ଓଡ଼ିଶା |
| Country | ଭାରତ[୨] |
  Location in Orissa | |
| ଭୌଗଳିକ ଅବସ୍ଥିତି | 20°14′25.53″N 85°49′56.54″E / 20.2404250°N 85.8323722°E |
| Architecture | |
| Type | କଳିଙ୍ଗ ସ୍ଥାପତ୍ୟ କଳା |
| Completed | ୧୧ଶ ଶତାବ୍ଦୀ |
| Elevation | [convert: invalid number] |
| Website | |
| www.ignca.nic.in/ | |
ଅବସ୍ଥିତି
ସମ୍ପାଦନାପୁରୁଣା ଭୁବନେଶ୍ୱରର ବଢେଇବାଙ୍କ ଛକଠାରେ ଏହି ମଠ ଅବସ୍ଥିତ । ରଥ ରୋଡ଼ରେ ବାମ ପାର୍ଶ୍ୱକୁ ଗଲେ ଏହି ମଠରେ ପହଞ୍ଚି ହେବ । ଏହି ମଠ ଭୁବନେଶ୍ୱରସ୍ଥିତ ସର୍ବପୁରତନ ମଠ ଆସ୍ଥାନ । ଏହି ମଠର ପୂର୍ବରେ ରଥ ରୋଡ଼, ଦକ୍ଷିଣରେ ଯମେଶ୍ୱର ପାଟଣା ରୋଡ଼ , ପଶ୍ଚିମରେ ଭ୍ରୂକୁଟେଶ୍ୱର ମନ୍ଦିର ରହିଛି । ମଠର ମୁଖ୍ୟଦ୍ୱାରା ପଶ୍ଚିମ ଦିଗକୁ ରହିଛି ।
କିମ୍ବଦନ୍ତୀ
ସମ୍ପାଦନାକିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁସାରେ ଏହି ମଠ ଯଯାତୀ କେଶରୀଙ୍କଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ ହେଇଥିଲା । ଯଯାତୀ କେଶରୀ ଭୁବନେଶ୍ୱରର ଲିଙ୍ଗରାଜ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କରିବା ସମୟରେ କାରିଗରମାନଙ୍କୁ ରଖିବା ନିମନ୍ତେ ଏହାର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।
ମାଲିକାନା
ସମ୍ପାଦନାରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରତ୍ଣ୍ୱତତ୍ତ୍ୱ ବିଭାଗର ଅଧୀନରେ ଥିବା ଏହି ମଠ ବର୍ତ୍ତମାନର ମହାନ୍ତ ପ୍ରଣବ କେଶରୀ ଗୋସ୍ୱାମୀଙ୍କଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହୁଏ ।
ଏହି ମଠରେ କାର୍ତ୍ତିକ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା , ପ୍ରଥମାଷ୍ଟମୀ , ଦୁର୍ଗା ପୂଜା ଇତ୍ୟାଦି ପାଳନ କରାଯାଏ । କୁହା ଯାଏ ମହାଦେବ ଶିବ ଏଠାକୁ ପ୍ରଥମାଷ୍ଟମୀ ସମୟରେ ତାଙ୍କ ମାମୁଁଙ୍କୁ ଭେଟିବାକୁ ଆସନ୍ତି ।
ସ୍ଥାପତ୍ୟ
ସମ୍ପାଦନାମଠ ୨୬ ବର୍ଗ ମିଟର ପରିମିତ ସ୍ଥାନରେ ମସୃଣ ବାଲିପଥରରେ ନିର୍ମିତ । ମଠର ଚତୁର୍ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରାଚୀରଦ୍ୱାରା ଅବଦ୍ଧ । ତେବେ ରକ୍ଷ୍ୟଣାବେକ୍ଷଣ ଅଭାବରୁ ମଠର ଗୃହ ଭଗ୍ନ ଅବସ୍ଥା ଆଡକୁ ଗତି କରୁଛି ।
ପୁନଶ୍ଚ ପଠନ
ସମ୍ପାଦନାଆଧାର ନୋଟ
ସମ୍ପାଦନା- K. C. Panigrahi, Archaeological Remains at Bhubaneswar, Calcutta, 1961. P. 19.
- T. E. Donaldson, Hindu Temple Art of Orissa, Vol. I, Leiden, 1985, P. 64.
- Date of Documentation: 22.10.2006
ଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- Lesser Known Monuments of Bhubaneswar by Dr. Sadasiba Pradhan (ISBN 81-7375-164-1)
- ↑ Suriya (26 August 2015). Jothirlingam: The Indian Temple Guide. Partridge Publishing India. pp. 121–. ISBN 978-1-4828-4786-4.
- ↑ "Bharati Matha, Old Town, Bhubaneswar, Dist.-Khurda" (PDF). ignca.nic.in. Retrieved 19 October 2017.
- ↑ Krishna Chandra Panigrahi (1961). Archaeological Remains at Bhubaneswar. Orient Longmans.