ଦୁର୍ଗାମାଧବ ମିଶ୍ର
ଦୁର୍ଗାମାଧବ ମିଶ୍ର(୧୨ ନଭେମ୍ବର ୧୯୨୯ - ୩ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୯୭), ୧୯୫୨ ମସିହାର ଭାରତୀୟ ପୁଲିସ ସେବା ଅଧିକାରୀ ଓ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଔଦ୍ୟୋଗୀକ ସୁରକ୍ଷା ବଳ(ସି.ଆଇ.ଏସ.ଏଫ)ର ମହାନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିବା ପ୍ରଥମ ଓଡ଼ିଆ ।[୧] ସେ ଜଣେ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟିକ ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ପରିଚିତ । ତାଙ୍କ ଗଳ୍ପ ସଂକଳନ "ନିଷାଦର ନିଃଶବ୍ଦ ବାରଣ" ପାଇଁ ସେ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର ଲାଭ କରିଛନ୍ତି ।[୨]
ଦୁର୍ଗାମାଧବ ମିଶ୍ର | |
|---|---|
| ଜନ୍ମ | ୧୨ ନଭେମ୍ବର ୧୯୨୯ |
| ମୃତ୍ୟୁ | ୩ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୯୭ |
| ଜାତୀୟତା | ଭାରତୀୟ |
| ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ | ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ଆହ୍ଲାବାଦ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ |
| କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଔଦ୍ୟୋଗୀକ ସୁରକ୍ଷା ବଳ | |
| ପ୍ରସିଦ୍ଧି | କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଔଦ୍ୟୋଗୀକ ସୁରକ୍ଷା ବଳର ମହାନିର୍ଦ୍ଦେଶକ |
| ପୁରସ୍କାର | ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର |
ଦୁର୍ଗାମାଧବ, ୧୯୨୯ ମସିହାରେ ନୟାଗଡ଼ ବ୍ରାହ୍ମଣସାହିରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଓ ତାଙ୍କ ଶୈଶବ କଟିଥିଲା କଟକରେ । ତାଙ୍କ ପିତା ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର ମିଶ୍ର ରେଭେନଶା କଲେଜର ହେଡ୍ କ୍ଲର୍କ ଥିଲେ ଓ ମାତା ଥିଲେ ଅପସରା ଦେବୀ । ପିତାମହ ଦୀନବନ୍ଧୁ କାବ୍ୟତୀର୍ଥ ଜଣେ ଖ୍ୟାତନାମା ପଣ୍ଡିତ, ବାମଣ୍ଡାର ରାଜା ସାର୍ ବାସୁଦେବ ସୁଢଳଦେବଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ରାଜସଭାରେ ସମ୍ବର୍ଦ୍ଧିତ ହୋଇଥିଲେ । ଦୁର୍ଗାମାଧବଙ୍କ ବାଲ୍ୟଶିକ୍ଷା କଟକ ଡଗରପଡ଼ା ଉଚ୍ଚ ପ୍ରାଥମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ୬ଷ୍ଠରୁ ୧୧ଶ ଶ୍ରେଣୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେ ରେଭେନ୍ସା କଲେଜିଏଟରେ ପଢ଼ି ପ୍ରଥମ ଶ୍ରେଣୀରେ ଉତ୍କଳ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ପ୍ରଥମ ବ୍ୟାଚ(୧୯୪୪)ରେ ମାଟ୍ରିକ୍ ପାସ୍ କଲେ । [୩]ସେ ରେଭେନ୍ସା କଲେଜରୁ ଆଇଏ (୧୯୪୬), ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଅର୍ଥନୀତିରେ ଅନର୍ସ ଓ ଡିଷ୍ଟିଙ୍କସନ୍ ରଖି ସ୍ନାତକ (୧୯୪୮) ଏବଂ ବୃତ୍ତି ପାଇ ଆହ୍ଲାବାଦ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଅର୍ଥନୀତିରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର କରିଥିଲେ । ସମାଜରେ ଜଣେ ସହ ସମ୍ପାଦକ ଭାବରେ ସେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ସମୟରେ, ଭାରତୀୟ ପୁଲିସ ସେବା ଅଧିକାରୀ ଭାବରେ ତାଙ୍କର ଚୟନ ହୋଇଥିଲା । ୧୯୬୯ରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ଠାରୁ ପୋଲିସ୍ ମେଡ଼ାଲ୍ ପାଇଥିଲେ । ଓଡ଼ିଶା ସମେତ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ସେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ଶେଷରେ ୩୦ ନଭେମ୍ବର ୧୯୮୭ରେ ସି.ଆଇ.ଏସ.ଏଫର ମହାନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଭାବରେ ଅବସର ନେଇଥିଲେ । ଭାରତ ସରକାର ତାଙ୍କୁ ନଭେମ୍ବର ୧୯୯୧ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭାରତୀୟ ରେଳ ପରିଷଦର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ପଦରେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ । ଦିଲ୍ଲୀ ରହଣୀ କାଳରେ ସେ ଓ ତାଙ୍କ ଲେଖିକା ପତ୍ନୀ ଶୈଳରାଣୀ ମିଶ୍ର ଶିବାନନ୍ଦଙ୍କ ଶିଷ୍ୟ ସ୍ୱାମୀ ଚିଦାନନ୍ଦଙ୍କ ଠାରୁ ମନ୍ତ୍ର ନେଇ ଦିବ୍ୟ ଜୀବନ ସଂଘର ସଦସ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ । ଅବସର ପରେ ଏହାର ଭୁବନେଶ୍ୱର ଶାଖାର ସଭାପତି ରହିଥିଲେ । ୧୯୯୭ ମସିହା ଫେବୃଆରି ୩ତାରିଖରେ ଦୁର୍ଗାମାଧବ ମିଶ୍ରଙ୍କର ମହାପ୍ରୟାଣ ଘଟିଥିଲା । [୪]
ରଚନାବଳୀ
ସମ୍ପାଦନାସାହିତ୍ୟ ଥିଲା ଦୁର୍ଗାମାଧବଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱର ଅନ୍ୟତମ ଦିଗ । ଛାତ୍ର ଜୀବନରୁ ତାଙ୍କ ସାହିତ୍ୟ ପ୍ରତିଭା ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା । ନବମ ଶ୍ରେଣୀରୁ କବିତା ଲେଖା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ହାତଲେଖା ପତ୍ରିକା 'ଜ୍ଞାନମଞ୍ଜରୀ' ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ୧୯୪୪ରେ କଲେଜରେ ଯୋଗ ଦେଲେ ପରେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ କବିତା 'ନବୀନ'ରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ପରେ ଡଗର, ସହକାର, ନବଭାରତ, ଶଙ୍ଖ, ଝଙ୍କାର, ଚତୁରଙ୍ଗ, ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ରରେ କବିତାମାନ ପ୍ରକାଶ ପାଇଲା । ସମୟ କ୍ରମେ ତାଙ୍କର ଅନେକ ଗଳ୍ପ ହିନ୍ଦୀ ଓ ବଙ୍ଗଳାରେ ଅନୁବାଦ ହୋଇଛି । ସେ ଏକାଧାରରେ ଜଣେ ସମ୍ପାଦକ, କବି, ଗାଳ୍ପିକ ଓ ଅନୁବାଦକ ଥିଲେ । ବିଭିନ୍ନ ପତ୍ର ପତ୍ରିକାରେ ସମ୍ପାଦକ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ।
ଗଳ୍ପ/କାବ୍ୟ ସଂକଳନସମ୍ପାଦନା
|
ସମ୍ପାଦନାସମ୍ପାଦନା
ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟସମ୍ପାଦନା
ଅନୁବାଦସମ୍ପାଦନା
|
ସମ୍ମାନ ଓ ପୁରସ୍କାର
ସମ୍ପାଦନା- ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର, ୧୯୮୨ (ନିଷାଦର ନିଃଶବ୍ଦ ବାରଣ ପାଇଁ)[୮]
- ଝଙ୍କାର ପୁରସ୍କାର (କ୍ଷୁଦ୍ରଗଳ୍ପ), ୧୯୭୫ (ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଚାର ସମିତି ପ୍ରଦତ୍ତ)[୯]
- ଫକୀର ମୋହନ କ୍ଷୁଦ୍ରଗଳ୍ପ ସମ୍ମାନ, ୧୯୯୩ (ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟ ସମାଜ ପ୍ରଦତ୍ତ)
- ଉତ୍କଳ ପାଠକ ସଂସଦ ସମ୍ମାନ ୧୯୯୫
- ନୀଳଶୈଳ ପୁରସ୍କାର
- ଶାରଳା ସ୍ମାରକୀ ସମ୍ମାନ
- ସୁଧନ୍ୟା ସମ୍ମାନ
- ଶିଳାଶ୍ରୀ ସମ୍ମାନ
ଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- ↑ Tryst with Law Enforcement and Human Rights: Four Decades in Indian Police. APH Publishing. 2002. pp. 225–. ISBN 978-81-7648-340-7.
- ↑ Amaresh Datta (1987). Encyclopaedia of Indian Literature: A-Devo. Sahitya Akademi. pp. 305–. ISBN 978-81-260-1803-1.
- ↑ "ରେଫରେନ୍ସ୍-୪ | ଓଡ଼ିଆ ବିଭବ Odia Bibhaba". odiabibhaba.in. Retrieved 2024-09-04.
- ↑ "ସିଆଇଏସଏଫର ପ୍ରଥମ ଓଡ଼ିଆ ମୁଖ୍ୟ". ସମ୍ବାଦ ୦୩/୦୨/୨୦୧୬ ଭୁବନେଶ୍ୱର ସଂସ୍କରଣ ପୃଷ୍ଠା ୪. Retrieved 3 February 2016.[permanent dead link]
- ↑ Jagannatha Mahanti; Jagannātha Mahānti; Oḍiśā Sāhitya Ekāḍemī (1993). Children's literature of Orissa. Orissa Sahitya Akademi.
- ↑ "ଆର୍କାଇଭ୍ କପି". Archived from the original on 2017-03-15. Retrieved 2016-02-03.
{{cite web}}: Cite has empty unknown parameter:|1=(help) - ↑ "ଆର୍କାଇଭ୍ କପି" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2016-04-28. Retrieved 2016-02-03.
{{cite web}}: Cite has empty unknown parameter:|1=(help) - ↑ http://odisha.gov.in/e-magazine/orissaannualreference/ORA-2005/pdf/orissa_sahitya_academy.pdf
- ↑ "ଝଙ୍କାର ପୁରସ୍କାର ବିଜେତା" (PDF). ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଚାର ସମିତି. Archived (PDF) from the original on 8 October 2020. Retrieved ୧ ଜୁନ ୨୦୨୧.
{{cite web}}: Check date values in:|accessdate=(help)