ତିର୍ଥେଶ୍ୱର ଶିବ ମନ୍ଦିର
ଭାରତରେ ଏକ ମନ୍ଦିର
ତିର୍ଥେଶ୍ୱର ଶିବ ମନ୍ଦିର, ଭାରତୀୟ ରାଜ୍ୟ ଓଡ଼ିଶାର ରାଜଧାନୀ ସହର ଭୁବନେଶ୍ୱରଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
| ତିର୍ଥେଶ୍ୱର ଶିବ ମନ୍ଦିର | |
|---|---|
 | |
| Religion | |
| ଅନୁବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକ | ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ |
| Location | |
| ସ୍ଥାନ | ଭୁବନେଶ୍ୱର |
| State | ଓଡ଼ିଶା |
| Country | ଭାରତ |
| Architecture | |
| Type | କଳିଙ୍ଗ ସ୍ଥାପତ୍ୟ କଳା |
| Elevation | 26 m (85 ft) |
ଅବସ୍ଥିତି
ସମ୍ପାଦନାତିର୍ଥେଶ୍ୱର ମନ୍ଦିରର ଅବସ୍ଥିତ 20◦ latitude and 14’ 36"N, 85◦ longitude and 50’ 10"E, ଏବଂ ଏହାର ଉଚ୍ଚତା ୮୫ଫୁଟ ।
ଏହା ପୁରୁଣା ଭୁବନେଶ୍ୱର ଅଞ୍ଚଳର ତଳବଜାରଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ । ବିନ୍ଦୁସାଗର ପୁଷ୍କରିଣୀଠାରୁ ଲିଙ୍ଗରାଜ ମନ୍ଦିରକୁ ଯିବା ରାସ୍ତାରେ ବାମ ପାର୍ଶ୍ୱରେ ଏହି ମନ୍ଦିର ରହିଛି । ମନ୍ଦିରର ମୁଖ ପଶ୍ଚିମ ଦିଗକୁ ରହିଛି । ଏଠାରେ ଶିବ ଲିଙ୍ଗ ସହ ଯୋନିପୀଠ ମଧ୍ୟ ରହିଛି । ଏହି ମନ୍ଦିରରେ ନିୟମିତ ପୂଜା ଅର୍ଚ୍ଚନା ହୁଏ ।
ଇତିହାସ
ସମ୍ପାଦନାସ୍ଥାପତ୍ୟ କଳାକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କାଲେ ଏହି ମନ୍ଦିର ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଗଙ୍ଗବଂଶ ସମୟରେ ନିର୍ମାଣ ହେଇଥିବାର ଜଣାଯାଇଥାଏ । ଏହି ମନ୍ଦିର ବର୍ତ୍ତମାନ ବେସରକାରି ମାଲିକାନାରେ ପରିଚାଳିତ । ତଳବଜାର ଅଞ୍ଚଳର ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ମନ୍ଦିର ପରିଚାଳନା ଭାର ନିଅନ୍ତି ।
ଯାନିଯାତରା
ସମ୍ପାଦନାମନ୍ଦିରରେ ମହା ଶିବରାତ୍ରି ସହ ଜଳାଭିଷେକ, ସଂକ୍ରାନ୍ତି ଆଦି ନିୟମାନୁସାରେ ପାଳିତ ହୁଏ ।
ଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- Debala Mitra, ‘Bhubaneswar’ New Delhi, 1958, P. 29.
- K.C. Panigrahi, Archaeological Remains at Bhubaneswar, Calcutta, 1961. PP. 16–17.
- L. S.S. O’ Malley, Bengal District Gazetteer Puri, Calcutta 1908, P. 240.
- M.M. Ganguly, Orissa and Her remains, Calcutta, 1912, PP. 393–394.
- P.R. Ramachandra Rao, Bhubaneswar Kalinga Temple Architecture, Hyderabad, 1980, P. 29.
- R.P. Mohapatra, ‘Archaeology in Orissa’. Vol. I, Delhi, 1986. P. 57.
- R.L. Mitra. The Antiauities of Orissa, Vol.II, Calcutta, 1963, PP. 160–161.
- T.E. Donaldson, ‘Hindu Temple Art of Orissa’. Vol. I, Leiden, 1985, P. 76.
ବାହାର ଲିଙ୍କ
ସମ୍ପାଦନା- Temples of Orissa
- Orissa Tourism Archived 2012-03-24 at the Wayback Machine.