ଜିଙ୍କ ସଲଫେଟ (ଡାକ୍ତରୀ ବ୍ୟବ‌ହାର)

ଜିଙ୍କ ସଲଫେଟ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Zinc sulfate) ଚିକିତ୍ସା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ଖାଦ୍ୟ ପରିପୂରକ (dietary supplement) ଭାବରେ ବ୍ୟବ‌ହାର କରାଯାଏ । ଦେହରେ ଜିଙ୍କ ଅଭାବ (zinc deficiency) ଥିଲେ ବା ଅଭାବ ସଙ୍କଟ ସମ୍ଭାବନା ଥିଲେ ଏହା ଦିଆଯାଏ । ପିଲାଙ୍କର ତରଳ ଝାଡ଼ା ହେଉଥିଲେ ଓଆରଟି ସ‌ହିତ ଏହା ଦିଆଯାଏ । ସାଧାରଣ ବ୍ୟବ‌ହାର ସୁପାରିସ କରାଯାଏନାହିଁ । ଜିଙ୍କ ସଲଫେଟ ପାଟିରେ ବା ଶିରାଭ୍ୟନ୍ତର ଇଞ୍ଜେକସନ (injection into a vein) ଆକାରରେ ଦିଆଯାଏ ।

ଜିଙ୍କ ସଲଫେଟ

Chemical model
Clinical data
Trade names	Solvazinc, Micro-Zn, others
AHFS/Drugs.com
Pregnancy category	US: A (No risk in human studies) and C
Routes of administration	by mouth, intravenous
Drug class	mineral supplement
ATC code	A12CB01 (WHO)
Identifiers
IUPAC name Zinc sulfate
CAS Number	7733-02-0
PubChem CID	24424
DrugBank	DB09322
ChemSpider	22833
UNII	0J6Z13X3WO
ChEBI	CHEBI:35176
ChEMBL	CHEMBL1200929
Chemical and physical data
Formula	ZnSO4
Molar mass	161.47
3D model (JSmol)	Interactive image
SMILES [O-]S(=O)(=O)[O-].[Zn+2]
InChI InChI=1S/H2O4S.Zn/c1-5(2,3)4;/h(H2,1,2,3,4);/q;+2/p-2 Key:NWONKYPBYAMBJT-UHFFFAOYSA-L

ଜିଙ୍କ ସଲଫେଟର ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ପେଟ ଯନ୍ତ୍ରଣା (abdominal pain), ବାନ୍ତି (vomiting), ମୁଣ୍ଡବଥା ଓ ଥକ୍କା ଅନୁଭବ ହୋଇପାରେ । ସାଧାରଣ ମାତ୍ରାର ଔଷଧ ଦେଲେ ଗର୍ଭାବସ୍ଥା ଓ ସ୍ତନ୍ୟପାନ ସମୟରେ ନିରାପଦ ଥାଏ ମାତ୍ର ଅଧିକ ମାତ୍ରାର ଔଷଧର ପ୍ରଭାବ ଅନୁଶୀଳନ ହୋଇନାହିଁ । ବୃକ୍‌କ ସମସ୍ୟା (kidney problems) ଥିଲେ ଅଧିକ ଯତ୍ନ ନେବା ଆବଶ୍ୟକ । ମାନବ ଶରୀର ନିମନ୍ତେ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଲବଣ (essential mineral) ମଧ୍ୟରୁ ଜିଙ୍କ (Zinc) ଗୋଟିଏ ।

ଶୋଡ଼ଷ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଜିଙ୍କ ସଲଫେଟ (Zinc sulfate) ବ୍ୟବ‌ହୃତ ହୋଇଆସୁଛି । ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ (World Health Organization's List of Essential Medicines) ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସିସ୍ଟମ (health system) ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ଜିଙ୍କ ସଲଫେଟ ଜେନେରିକ ଔଷଧ ନାମରେ (generic medication) ବିକ୍ରୟ (over the counter) ହୁଏ । ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶମାନଙ୍କରେ (developing world) ଏହି ଔଷଧର ଏକ ଦିନ ଡୋଜର ହୋଲସେଲ ମୂଲ୍ୟ ୦.୦୧ରୁ ୧୮ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର । ସଂଯୁକ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଏହାର ୧୦ଦିନ ଚିକିତ୍ସା ଖର୍ଚ୍ଚ ପ୍ରାୟ ୪.୩୨ ପାଉଣ୍ଡ ।