ଗୋଲୋକ ବିହାରୀ ଧଳ
ଗୋଲୋକ ବିହାରୀ ଧଳ (୧୫ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୨୧- ୨୪ ଜୁନ ୧୯୭୪) ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟରେ ଜଣେ ଭାଷାତତ୍ତ୍ୱବିତ, ପ୍ରଫେସର, ଧ୍ୱନି ତତ୍ତ୍ୱବିତ୍, ଅନୁବାଦକ, ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଓ ଭ୍ରମଣ କାହାଣୀ ଲେଖକ ଥିଲେ ।[୧] ଜଣେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଭାବେ ସେ ବିଭିନ୍ନ ଗଠନମୂଳକ ମୂକ୍ୟବୋଧ ତଥା ଓଡ଼ିଶାର ସମାଜ, ଶିକ୍ଷା, ସଂସ୍କୃତି ଓ ପରମ୍ପରା ଉପରେ ପ୍ରବନ୍ଧମାନ ରଚନା କରୁଥିଲେ । ଭାରତର ଜାତୀୟ ଜୀବନର ତ୍ରୁଟିବିଚ୍ୟୁତି ଉପରେ ତାଙ୍କର କିଛି ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚିତ । ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧମାନ ସରଳ, ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଓ ଇଙ୍ଗିତଧର୍ମୀ ।
ଗୋଲୋକ ବିହାରୀ ଧଳ | |
|---|---|
| ଜନ୍ମ ଓ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ | ୧୫ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୨୧ ଗଞ୍ଜେଇଡିହ, ଢେଙ୍କାନାଳ |
| ମୃତ୍ୟୁ | ୨୪ ଜୁନ ୧୯୭୪ (ବୟସ ୫୨) |
| ବୃତ୍ତି | ପ୍ରଫେସର |
| ଭାଷା | ଓଡ଼ିଆ |
| ଜାତୀୟତା | ଭାରତୀୟ |
| ନାଗରିକତା |  ଭାରତୀୟ |
| ଶିକ୍ଷା | ସ୍ନାତକୋତ୍ତର |
| ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ | ରେଭେନ୍ସାk ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ବିବି ହାଇସ୍କୁଲ ଢେଙ୍କାନାଳ |
| ପୁରସ୍କାର | ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର |
| ଜୀବନସାଥୀ | କନକଲତା ଧଳ |
| ସମ୍ପର୍କୀୟ | ଭୋଳେଶ୍ୱର ଧଳ (ପିତା) ଓ ଜାହ୍ନବୀ ଦେବୀ (ମାତା) |
ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଜୀବନ
ସମ୍ପାଦନାସେ ୧୯୨୧ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ୧୫ ତାରିଖରେ, ଢେଙ୍କାନାଳର ଗଞ୍ଜେଇଡିହ ଗ୍ରାମରେ ଭୋଳେଶ୍ୱର ଧଳ ଓ ଜାହ୍ନବୀ ଦେବୀଙ୍କ ସନ୍ତାନ ଭାବେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଛାତ୍ରାବସ୍ଥାରୁ ତାଙ୍କର ସାହିତ୍ୟ ପ୍ରତି ଆଗ୍ରହ ଥିଲା ।
ଶିକ୍ଷା ଓ ବୃତ୍ତିଗତ ଜୀବନ
ସମ୍ପାଦନାସେ ନିଜ ସ୍କୁଲ ଶିକ୍ଷା ଢେଙ୍କାନାଳର ବିବି ହାଇସ୍କୁଲ ଓ କଲେଜ ଶିକ୍ଷା ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ହାସଲ କରିଥିଲେ । ୧୯୪୩ ମସିହାରେ ପାଟଣା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଅଧିନସ୍ଥ ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ସଂସ୍କୃତ ଅନର୍ସରେ କୃତିତ୍ୱର ସହ ଉତ୍ତୀର୍ଣ ହେବା ସହ ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ସ୍ନାତକ ଭାବେ ପୁରସ୍କୃତ ହୋଇଥିଲେ । ୧୯୪୫ ମସିହାରେ ପାଟଣା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଅଧିନସ୍ଥ ପାଟଣା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ସଂସ୍କୃତରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଉତ୍ତୀର୍ଣ ହେବା ପରେ ସେହିବର୍ଷ ପୁରୀ କଲେଜରେ (ସା.ଚ. ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ) ସଂସ୍କୃତ ଓ ଓଡ଼ିଆ ବିଭାଗର ଅଧ୍ୟାପକ ଭାବେ ନିଯୁକ୍ତି । ପରେ ପରେ ସମ୍ବଲପୁର ମହାବିଦ୍ୟାଳୟକୁ (ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେର ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ) ବଦଳି । ସେହିଠାରୁ ସେ ୧୯୪୯ ମସିହାରେ ଲଣ୍ଡନ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଗଲେ । ସେହି ଲଣ୍ଡନରୁ ଆମେରିକା ଓ ଫ୍ରାନ୍ସ ଯାତ୍ରା । ଫ୍ରାନ୍ସରେ ଏକ ଛାତ୍ର ସମ୍ମିଳନୀରେ ଭାରତର ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରି "Indian Mind through the Ages" ସଂପର୍କରେ ଭାଷଣ ଦେଇ ପ୍ରଶଂସିତ ହୋଇଥିଲେ ।
ବିଲାତର ଲଣ୍ଡନ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ପାଠପଢ଼ି ଆସି ଆଧୁନିକ ଭାଷାବିଜ୍ଞାନକୁ ଓଡ଼ିଶାରେ ଲୋକପ୍ରିୟ କରାଇବାରେ ସେ ଅଗ୍ରଗଣ୍ୟ ଓ ପଥ-ପ୍ରଦର୍ଶକ । ଭାଷାବିଜ୍ଞାନକୁ ସହଜ ଭାଷା ଓ ଭାବରେ ଲେଖି ସେ ଉଭୟ ସାଧାରଣ ପାଠକ ଓ ବୌଦ୍ଧିକ ଜଗତରେ ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିଥିଲେ । ଏଥି ସହିତ ହିନ୍ଦୀ ଭାଷାରେ ପ୍ରଥମ ବିଜ୍ଞାନସମ୍ମତ ଧ୍ୱନିବିଜ୍ଞାନ ବହି ଲେଖିଥିଲେ । ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଅଧୀନସ୍ଥ ଭାରତୀୟ ପ୍ରଶାସନିକ ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କ (ଆଇ.ଏ. ଏସ୍.) ଟ୍ରେନିଂ ସ୍କୁଲରେ ଭାଷାବିଜ୍ଞାନ ମାଧ୍ୟମରେ ଭାଷାଶିକ୍ଷା ଦେବାରେ ସେ ହେଉଛନ୍ତି ଭାରତର ପ୍ରଥମ ଅଧ୍ୟାପକ । ପଚାଶ ଦଶକରେ ଭାରତରେ ନୂଆକରି ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଭାଷା ସ୍କୁଲଗୁଡ଼ିକରେ ଅଧ୍ୟାପନା କ୍ଷେତ୍ରରେ ସେ ଥିଲେ ସବୁଠୁ ସାନ ଓ ଏକମାତ୍ର ଓଡ଼ିଆ ।
୧୯୫୫ରୁ ୧୯୫୮ ଯାଏ ଆଗ୍ରା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର (ବର୍ତ୍ତମାନ ବି.ଆର୍. ଆମ୍ବେଦକର୍ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ) Agra University of Hindi Studies ( ବର୍ତ୍ତମାନର K.M. Institute of Hindi Studies and linguistics )ବିଭାଗରେ ପ୍ରାଧ୍ୟାପକଭାବେ ଯୋଗଦାନ । ସେଠାରେ ସେ ଭାଷାବିଜ୍ଞାନ ଅଧ୍ୟାପନା କରୁଥିଲେ । ୧୯୭୨ ମସିହାରେ ସେ ରେଭେନ୍ସା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଓଡ଼ିଆ ବିଭାଗର ପ୍ରଫେସର ହୋଇଥିଲେ | ୧୯୭୪ ମସିହା ଜୁନ୍ ମାସରେ ଭୁବନେଶ୍ୱରରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଏକ ଭାଷା ସ୍କୁଲରେ କ୍ଲାସ ନେଇସାରି ଗେଷ୍ଟ୍ ହାଉସକୁ ଚଢ଼ୁଥିବା ବେଳେ ଆକସ୍ମିକ ସଂଜ୍ଞାହୀନ ଓ ପ୍ରାୟ ୬ ଦିନ କୋମାରେ ରହି ୨୪ ତାରିଖରେ ପରଲୋକ |
ରଚନାବଳୀ
ସମ୍ପାଦନାଦଶ ଖଣ୍ଡ ଭାଷାମୂଳକ ବହି ଲେଖିବା ସହିତ କରିଛନ୍ତି ବହୁ ଅନୁବାଦ । ପ୍ରେମଚନ୍ଦଙ୍କ ଗୋଦାନ ଉପନ୍ୟାସର ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ୧୯୫୮ରେ ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା ।[୨] ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟ ଓ ପ୍ରୌଢଶିକ୍ଷାମୂଳକ ବହି ପାଇଁ ସେ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କଠାରୁ ତିନିଥର ପୁରସ୍କୃତ ।
- ଆମେରିକା ଚିଠି (୧୯୫୨)
- ଲଣ୍ଡନ ଚିଠି (୧୯୫୩)
- ଅମର ମଣିଷ
- ଗଙ୍ଗାରୁ ଗୋଦାବରୀ
- ବନ୍ଦୀନେହେରୁ
- ମଣିଷର ଭାଷା (୧୯୫୩)
- ପେଟର ପବନ ପାଟିର କଥା (୧୯୫୫)
- ଧ୍ୱନିବିଜ୍ଞାନ (ହିନ୍ଦୀରେ, ୧୯୫୮)
- ପେଟ୍ କୀ ହୱା ମୁହ୍ଁ କୀ ବାତ୍ (ହିନ୍ଦୀରେ ୧୯୫୮)
- ଇଂରେଜି ଉଚ୍ଚାରଣ ଶିକ୍ଷା (୧୯୬୩)
- ଓଡ଼ିଆ କେବେ ? (୧୯୬୩)
- Aspiration in Oriya (1966)
- ଗାନ୍ଧିଜୀ ଓ ଭାଷା ସମସ୍ୟା (୧୯୬୯)
- ଧ୍ୱନିବିଜ୍ଞାନ (୧୯୭୪)
- ଭାଷାଶାସ୍ତ୍ର ପରିଚୟ (୧୯୭୬)
ପୁରସ୍କାର ଓ ସମ୍ମାନ
ସମ୍ପାଦନା- ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର, ୧୯୫୮ (ଗୋଦାନ ନିମନ୍ତେ)
ଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- ↑ "ଆଜି ଜନ୍ମଦିନ". No. ସମ୍ବାଦ ୧୫/୧୨/୨୦୧୩ ଭୁବନେଶ୍ୱର ସଂସ୍କରଣ. ଇଷ୍ଟର୍ଣ୍ଣ ମିଡ଼ିଆ. p. ୨. Archived from the original on 15 December 2020. Retrieved 15 December 2020.
{{cite news}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link) - ↑ "ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କୃତ ପୁସ୍ତକ ଓ ଲେଖକ". ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ. Retrieved 9 October 2017.