ଗୋପାଳପୁର ଟସର ବସ୍ତ୍ର

ଗୋପାଳପୁର ଟସର ବସ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶାର ଏକ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ହସ୍ତକଳା ବସ୍ତ୍ର । ଯାଜପୁର ଜିଲ୍ଲାର ଗୋପାଳପୁର ଗ୍ରାମ ଟସର ରେଶମ ବସ୍ତ୍ର ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । ଏହି ହସ୍ତତନ୍ତ କଳା ୨୦୦୯ରେ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଅଧିନରେ ଭାରତୀୟ ଭୌଗଳିକ ସଂକେତ ଭାବେ ଚିହ୍ନଟ ହୋଇଥିଲା । ଟସର ବସ୍ତ୍ର ମଧ୍ୟ ଧୋତି, ଯୋଡ଼ା, ଶାଲ, ସ୍କାର୍ଫ ଏବଂ ଶାଢ଼ୀ ଆଦି ରୂପରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ।

ଗୋପାଳପୁର ଟସର ବସ୍ତ୍ର
Geographical indication
Alternative names	Gopalpur Tussar Fabrics
Type	ହସ୍ତତନ୍ତ, ବସ୍ତ୍ର
Area	ଗୋପାଳପୁର,ଯାଜପୁର ଜିଲ୍ଲା, ଓଡ଼ିଶା
Country	ଭାରତ
Registered	୨୦୦୯
Material	ହସ୍ତତନ୍ତ

ତିଆରି ପ୍ରଣାଳୀ

ସୁତା ତିଆରି

ଛାଞ୍ଚରେ ସୁତା ତିଆରି ହୁଏ । ଏଥିଲାଗି ମହିଳାମାନେ ଅଧିକାଂଶ ନିୟୋଜିତ ଥାନ୍ତି । ମହିଳାମାନେ ସୁତା ରିଲିଂରେ ସହଯୋଗ କରିଥାନ୍ତି । ବୁଣାକାରୀ ଡାହାଣ ହାତରେ କାଠର ନଟେଇ ଧରି ଏବଂ ଅନ୍ୟ ହାତରେ ସୁତା ଖିଅକୁ ଧରି ଟସର ସୁତାକୁ ରିଲ କରିଥାନ୍ତି । ଏକ ସମାନ ଗତିରେ ବୁଲେଇ ବୁଲେଇ ଏସବୁ ସମ୍ପନ୍ନ କରନ୍ତି । ବାନ୍ଧ କାମ ହାତରେ ହୋଇଥାଏ ତେଣୁ ଏହାର ଦାମ ଅଧିକ ହୋଇଥାଏ । ରିଲିଂମେସିନ ମଧ୍ୟ ବଜାରରେ ଉପଲବ୍ଧ ହେଲାଣି ଯାହା ସମୟ ବଂଚାଇଥାଏ ଏବଂ ଅଧିକ ଉତ୍ପାଦନରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ପାରମ୍ପରିକ ରୀତିରେ ଚରଖା ସାହାଯ୍ୟରେ ଚଡକି ଚାରିପଟେ ପକାଇ ନଳି ପୁରଣ କରାଯାଏ । ଏବେ ଗାନ୍ଧି ଚରଖା ବଦଳରେ ଧାତବ ଚରଖା(ସାଇକେଲ ଭଳି ଦେଖାଯାଉଥିବା ଏକ ଚରଖା) ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଛି ।

ବୁଣା

କଟ ଶଟଲ ଉପାୟରେ ବୁଣାଯାଇଥାଏ । ଫୋଡ଼ା କୁମ୍ଭ ମଧ୍ୟ ସନ୍ନିବେଶିତ ହୋଇଥାଏ । ଏହା ଏକ ସମଯସାପେକ୍ଷ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଅଟେ । ଟାଇ ଏବଂ ଡାଇ ଉପରେ ଫୋଡ଼ା କୁମ୍ଭ ଆଧାରରେ ଅଧିକ ଉତ୍ପାଦନ କରିହୁଏ ।

ସଜ୍ଜା

ବସ୍ତ୍ରକୁ ବିଭିନ୍ନ ରଙ୍ଗରେ ରଙ୍ଗାୟିତ କରାଯାଏ ମୁଖ୍ୟ ରଙ୍ଗଗୁଡ଼ିକ ହେଲା ନାରଙ୍ଗୀ, ଲାଲ, ବାଇଗଣୀ, ଏବଂ ଧୂସର ।

ଟସର ବସ୍ତ୍ର ବ୍ୟବସାୟ

ବ୍ୟବସାୟୀ ସଙ୍ଘ (PWCS), ସ୍ୱୟଂ ସହାୟକ ଗୋଷ୍ଠୀ (SHG), ବୟନିକା (OSHWCS),ସମ୍ବଲପୁରୀ ବସ୍ତ୍ରାଳୟ (SERIFED)ଆଦି ଦେଶୀ ବ୍ୟବସାୟୀଙ୍କ ସହଯୋଗରେ ଭାଗଲପୁର ଚମ୍ପା, କଲିକତା , ଦିଲ୍ଲୀ, ବେଙ୍ଗାଳୁରୁବଜାର ଏବଂ ରାଜ୍ୟର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସ୍ଥାନୀୟ ବଜାରରେ ବିକ୍ରୟ ହୋଇଥାଏ । ୨୦୧୩ -୧୪ ମସିହା ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଅନୁଯାୟୀ ଏହି କ୍ଲଷ୍ଟରରେ ୭୪୫ କରଘାରେ ପାଖାପାଖି ୫୦୦୦ ଲୋକ ଏହି ବ୍ୟବସାୟରେ ନିର୍ଭର କରି ନିଜ ଗୁଜୁରାଣ ମେଣ୍ଟେଇଥାନ୍ତି ।