କୁନ୍ତଳା କୁମାରୀ ସାବତ

ଓଡ଼ିଆ କବୟିତ୍ରୀ, ଲେଖିକା ଓ ଡାକ୍ତର

ଉତ୍କଳ ଭାରତୀ କୁନ୍ତଳା କୁମାରୀ ସାବତ (୮ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୦୧–୨୩ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୩୮) ଜଣେ ଭାରତୀୟ ଡାକ୍ତର ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ତଥା ଓଡ଼ିଆ-ଭାଷୀ କବି ଓ ଲେଖିକା ଥିଲେ । ସେ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରଥମ ମହିଳା ଡାକ୍ତର, ଲେଖକ, ଔପନ୍ୟାସିକ, କବି ଓ ସମ୍ପାଦକ ଥିଲେ ।[] ତାଙ୍କୁ ୧୯୨୫ ମସିହାରେ ପୁରୀର ମହିଳା ବନ୍ଧୁ ସମିତିଦ୍ୱାରା "ଉତ୍କଳ ଭାରତୀ" ଉପାଧୀରେ ସମ୍ମାନୀତ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହା ପରେ ୧୯୩୦ରେ ସେ ଅଲ ଇଣ୍ଡିଆ ଆର୍ଯ୍ୟନ ୟୁଥ ଲିଗର ସଭାପତି ଭାବେ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥିଲେ ।[]

କୁନ୍ତଳା କୁମାରୀ ସାବତ
ଜନ୍ମ ଓ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ(1901-02-08)୮ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୦୧
ଜଗଦଳପୁର, ଛତିଶଗଡ଼, ଭାରତ
ମୃତ୍ୟୁ୨୩ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୩୮(1938-08-23) (ବୟସ ୩୭)
ବୃତ୍ତିକବି, ଡାକ୍ତର
ଭାଷାଓଡ଼ିଆ
ଜାତୀୟତାଭାରତୀୟ

ଦସ୍ତଖତ

ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଜୀବନ

ସମ୍ପାଦନା

କୁନ୍ତଳା କୁମାରୀ ସାବତ ୧୯୦୧ ମସିହା ଫେବୃଆରି ୮ ତାରିଖରେ ତତ୍କାଳୀନ ବସ୍ତର ରାଜ୍ୟର ଜଗଦଲପୁରଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।[][] ତାଙ୍କ ପିତା ଦାନିଏଲ୍ ସାବତ ଜଣେ ଡାକ୍ତର ଥିଲେ ଓ ତାଙ୍କ ମା'ଙ୍କ ନାମ ଥିଲା ମନିକା ସାବତ । ତାଙ୍କ ପରିବାରର ଉପାଧୀ ଥିଲା ସାବୁତ । ଏହି ବଂଶରେ ବ୍ରଜବନ୍ଧୁ ସାବୁତଙ୍କର କୈାଣସି ସନ୍ତାନ ସନ୍ତତି ନ ହେବାରୁ ସେମାନେ ପୁରୀ କୁଲେଇବେଣ୍ଟ ସାହିର ବିଦ୍ୟାଧର ଦାଶଙ୍କ ପୁଅ ଶ୍ଯାମରତନଙ୍କୁ ଆଣି ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ର କରିଥିଲେ । ଶ୍ଯାମରତନ ଥିଲେ କୁନ୍ତଳା କୁମାରୀ ସାବତଙ୍କ ପିତାମହ । ମିଶନ ସ୍କୁଲରେ ପାଠ ପଢୁଥିବା ଶ୍ଯାମରତନଙ୍କୁ ଦଶ ବର୍ଷ ହୋଇଥିଲା ବେଳେ ତାଙ୍କ ପାଳିତ ପିତାମାତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହେବାରୁ ସେ ଅନ୍ଯର ଆଶ୍ରୟରେ କିଛି ଦିନ ପଢ଼ିଲେ । ଶ୍ଯାମରତନଙ୍କୁ ପାଦ୍ରୀ ଜେ. ମିଲର ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମରେ ଦୀକ୍ଷିତ କରିଥିଲେ । କିଛି ବର୍ଷ ପରେ ମିଲର ତାଙ୍କୁ ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ମାଧବୀଙ୍କ ସହ ବିବାହ କରାଇଥିଲେ । ଶ୍ଯାମରତନ ଓ ମାଧବୀ ଥିଲେ ପୁରୀ ଦାଣ୍ଡମୁକୁନ୍ଦପୁରର ବାସିନ୍ଦା ।[] ୧୮୭୩ ମସିହାରେ କୁନ୍ତଳା କୁମାରୀଙ୍କ ପିତା ଦାନିଏଲ୍ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଦାନିଏଲ୍ ଜଗଦଲପୁରରେ ପ୍ରଥମେ ଅବସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିବା ବେଳେ କୁନ୍ତଳା କୁମାରୀ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । କୁନ୍ତଳା କୁମାରୀଙ୍କୁ ବର୍ଷେ ନ ପୁରୁଣୁ ଅଧିକ ବେତନ ପାଇ ଦାନିଏଲ ତତ୍କାଳୀନ ବର୍ମା (ଆଧୁନିକ ମିଆଁମାର)କୁ ବଦଳି ହେଲେ । କୁନ୍ତଳା କୁମାରୀଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ ତାଙ୍କର ଅନ୍ୟ ସବୁ ଭାଇ ଭଉଣୀମାନେ ବର୍ମାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କୁ ଚଉଦ ବର୍ଷ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେ ବର୍ମାରେ ରହିଥିଲେ । ବର୍ମାରେ ଥିବା ବେଳେ ତାଙ୍କ ବାପା ତାଙ୍କ ମାଉସୀଙ୍କୁ ପୁନଃବିବାହ କରିଥିଲେ ଏବଂ କୁନ୍ତଳା ତାଙ୍କ ମା'ଙ୍କ ସହ ଓଡ଼ିଶା ଫେରି ଖୋର୍ଦ୍ଧାରେ ବସବାସ କରିଥିଲେ । କୁନ୍ତଳା କୁମାରୀଙ୍କ ଦୁଇ ଭାଇ ସାମୁଏଲ୍ ଓ ନିଥାନିଏଲ୍ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ହାଇସ୍କୁଲରେ ନାମ ଲେଖାଇଲେ ।

ଶିକ୍ଷା

ସମ୍ପାଦନା

କୁନ୍ତଳା କୁମାରୀ ସ୍କୁଲରୁ ହିନ୍ଦୀ, ମାଆଙ୍କଠାରୁ ଓଡ଼ିଆ ଓ ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କଠାରୁ ଇଂରାଜୀ ଶିକ୍ଷା କରୁଥିଲେ । ତାଙ୍କର ହାଇସ୍କୁଲ ଶିକ୍ଷା ବିଳମ୍ବରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ସେତେବେଳେ ନାରୀ ଶିକ୍ଷାର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଭାବ ସତ୍ତ୍ୱେ ତାଙ୍କ ମା'ଙ୍କ ପ୍ରେରଣାରୁ ସେ ରେଭେନ୍ସା ବାଳିକା ଉଚ୍ଚ ବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ । ପରେ କଟକସ୍ଥିତ ଓଡ଼ିଶା ମେଡିକାଲ ସ୍କୁଲ (ବର୍ତ୍ତମାନ ଶ୍ରୀ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ ଭେଷଜ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ)ରେ ଡାକ୍ତରୀ ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରିଥିଲେ । ସେ ୧୯୨୧ ମସିହାରେ ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ପଦକ ସହ ଏଲଏମପି (ଲିସେଣ୍ଟିଏଟ୍ ମେଡିକାଲ ପ୍ୟାକ୍ଟିସନର) ଡିଗ୍ରୀ ହାସଲ କରିଥିଲେ । ସେ ଓଡ଼ିଆ, ହିନ୍ଦୀ, ବଙ୍ଗଳା, ଇଂରାଜୀ ଓ ବର୍ମା ଭାଷାରେ ଦକ୍ଷ ଥିଲେ ।

ବୃତ୍ତିଗତ ଜୀବନ

ସମ୍ପାଦନା

ଡାକ୍ତରୀ ଶିକ୍ଷା ପରେ ଡାକ୍ତର କୈଳାସ ଚନ୍ଦ୍ର ରାଓଙ୍କ ତତ୍ତ୍ୱାବଧାନରେ କଟକରେ ଚିକିତ୍ସା ସେବା ୧୯୨୧ରୁ ୧୯୨୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କରୁଥିଲେ । ତା ପରେ ସେ ନିଜେ ନିଜର ବ୍ୟବସାୟ କଟକରେ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ୧୯୨୫ ମସିହାରେ ସେ ରେଡ୍‌କ୍ରସ ସୋସାଇଟିର ମହିଳା ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପରିଦର୍ଶକ ଥିଲେ । ୧୯୨୮ ମସିହାରେ ସେ ଦିଲ୍ଲୀ ଚାଲିଗଲେ ।

କୈଳାସ ଚନ୍ଦ୍ର ରାଓଙ୍କୁ ପ୍ରେମ କରି ବିବାହ କରିବା ନିମନ୍ତେ ବ୍ରାହ୍ମ ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କୁ ବିବାହ କରି ପାରି ନ ଥିଲେ । ତା ପରେ ସେ ଆର୍ଯ୍ୟ ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରି କେନ୍ଦ୍ରାପଡା ସଦର ମହକୁମାର ଛଅ ନମ୍ବର୍ ୱାଡ଼ ନସଡିପୁରର ବ୍ରହ୍ମଚାରୀ କୃଷ୍ଣ ଚନ୍ଦ୍ର ଦାସଙ୍କୁ ୮ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୨୮ ମସିହାରେ ବିବାହ କରିଥିଲେ । ଏହି ଦମ୍ପତ୍ତିଙ୍କର ଦୁଇ ପୁତ୍ର ଓ ଦୁଇ କନ୍ୟାଙ୍କୁ ହୋଇଥିଲେ ।

ସମାଜସେବା

ସମ୍ପାଦନା

ଜାତିପ୍ରଥା ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ୱର ଉତ୍ତୋଳନ କରୁଥିଲେ । ଅନେକ କାଳଜୟୀ କବିତା ଲେଖିଥିଲେ । ସେ ଦେଶାତ୍ମବୋଧକ କବିତା ମଧ୍ୟ ଲେଖୁଥିଲେ । ପରଦା ପ୍ରଥା, ବାଲ୍ୟ ବିବାହ ଓ ମହିଳା ପ୍ରଭେଦ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଲେଖୁଥିଲେ । ଏହା ଛଡା ବିଧବା ବିବାହ ଓ ନାରୀ ସଶକ୍ତିକରଣ ନିମନ୍ତେ କାମ କରୁଥିଲେ । ଜାତୀୟ ସ୍ୱାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନରେ ସେ ଜଣେ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ତାରକା ଥିଲେ । ସେ ୨୩ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୩୮ ମସିହାରେ[]

ମୃତ୍ୟୁ

ସମ୍ପାଦନା

୧୯୩୮ ଅଗଷ୍ଟ ୨୩ରେ ୩୭ ବର୍ଷ ବୟସରେ ତାଙ୍କର‌ ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଥିଲା ।

ସମ୍ମାନ ଓ ପୁରସ୍କାର

ସମ୍ପାଦନା

ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖିବା ସହ ସେ ହିନ୍ଦୀ ସାହିତ୍ୟରେ ମଧ୍ୟ ଲେଖା ଲେଖି କରୁଥିଲେ । ମହାବୀର, ଜୀବନ ଓ ନାରୀ ଭାରତୀ ଭଳି ହିନ୍ଦୀ ପତ୍ରିକାମାନଙ୍କର ସେ ସମ୍ପାଦିକା ଥିଲେ । ବନାରସ ହିନ୍ଦୁ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟଆହ୍ଲାବାଦ୍ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ସମାବର୍ତ୍ତନ ଉତ୍ସବରେ ସେ ବକ୍ତୃତା ଦେବା ନିମନ୍ତେ ନିମନ୍ତ୍ରିତ ହୋଇଥିଲେ । ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ଉନ୍ନତି କଳ୍ପେ ଦିଲ୍ଲୀରେ ସେ ଭାରତୀ ତପୋବନ ସଂଘ ନାମରେ ଏକ ସମିତି ଗଢିଥିଲେ । ୧୯୨୫ ମସିହାରେ ମହିଳା ବନ୍ଧୁ ସମିତି ତାଙ୍କୁ ଉତ୍କଳ ଭାରତୀ ନାମରେ ସମ୍ମାନିତ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଅନେକ ରଚନା ଇଂରାଜୀ ତଥା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଭାରତୀୟ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦିତ ହୋଇଥିଲା । ତାଙ୍କୁ ଅନେକ ସମୟରେ ସରୋଜିନୀ ନାଇଡୁଙ୍କ ସହ ତୁଳନା କରା ଯାଉଥିଲା ।[]

ରଚନାବଳୀ

ସମ୍ପାଦନା

ଆହାଃ କି ସୁନ୍ଦର ଶିଶୁ ଭାବନା ବିହୀନ,

ସୁଧାରସ ସିକ୍ତ ତବ ଏ ନବଜୀବନ,
ପ୍ରାତଃ ସମ ସୁମଧୁର ପ୍ରଶାନ୍ତ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ,

ଏ ନବଜୀବନେ ନାହିଁ ସଂସାର ଜଞ୍ଜାଳ୤

— କୁନ୍ତଳା କୁମାରୀ ସାବତ

'ତୋ' ପରି କ୍ଷୁଦ୍ର ମୁହିଁ 'ତୋ' ପରି କ୍ଷଣିକ,

ହସେ, ରସେ, ବାସେ ମାତ୍ର ଫୁଟିଅଛି ଘଡ଼ିକ ।

ଶେଫାଳି ପ୍ରତି

— କୁନ୍ତଳା କୁମାରୀ ସାବତ
  • ଅଞ୍ଜଳି(୧୯୨୨)
  • ଉଚ୍ଛ୍ୱାସ (୧୯୨୪)
  • ଅର୍ଚନା (୧୯୨୭)
  • ସ୍ଫୁଲିଙ୍ଗ (୧୯୨୯)
  • ଆହ୍ୱାନ (୧୯୩୦)
  • ଆଜି ବାପା ତୋତେ କହିବି କଥାଟି
  • ପ୍ରେମ ଚିନ୍ତାମଣି (୧୯୩୦)
  • ଓଡ଼ିଆଙ୍କ କାନ୍ଦଣା (୧୯୩୬)
  • ଗଡ଼ଜାତ କୃଷକ (୧୯୩୭)
  • ବରମାଳା
  • ଶେଫାଳି ପ୍ରତି
  • ତାରା ପ୍ରତି(କବିଙ୍କର ପ୍ରଥମ କବିତା)
  • କୋଟିକୋଟି କଣ୍ଠେ ଆଜି
  • ଅବହେଳିତ ଦେଶ
  • ପୂଜା
  • ଅଭିଶପ୍ତର ଅଭିମାନ
  • ମଣିକାଞ୍ଚନ(ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କାବ୍ୟ) (ସାହିତ୍ୟିକା ଜୀବନର ଆଦ୍ୟକାଳରେ ରଚିତ) (ସାବିତ୍ରୀ ଓ ସତ୍ୟବାନ ଉପାଖ୍ଯାନ)
  • ବନଫୁଲ ଉଦ୍ୟାନକୁସୁମ

ଉପନ୍ୟାସ

ସମ୍ପାଦନା

ସମ୍ମାନ ଓ ପୁରସ୍କାର

ସମ୍ପାଦନା
  • ଉତ୍କଳ ଭାରତୀ ଉପାଧୀ (ପୁରୀ ମୁକ୍ତିମଣ୍ଡପ ପଣ୍ଡିତସଭା)[]
  • ଭାରତୀ ଭୂଷଣ ଉପାଧୀ (ଅଖିଳ ଭାରତୀୟ ଆର୍ଯ୍ୟ ସମାଜ)
  1. "ଉତ୍କଳ ଭାରତୀ କୁନ୍ତଳା କୁମାରୀ". ସମ୍ବାଦ. ୮ ଫେବୃଆରୀ ୨୦୧୬. {{cite news}}: Check date values in: |date= (help)
  2. Patnaik, Jitendra Narayan (2008). "The Novels of Kuntala Kumari Sabat" (PDF). Orissa Review. Archived from the original (PDF) on 18 October 2020. Retrieved 17 April 2018.
  3. "ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତ୍ରୀ". ଧରିତ୍ରୀ. p. ୧୨. Retrieved 8 February 2022.
  4. "KUNTALA KUMARI SABAT". Archived from the original on 2016-11-12. Retrieved 2011-06-16.
  5. "Kuntala Kumari Sabat". odisha.360.batoi.com. Retrieved 15 November 2012. Her grandfather was from a Brahmin family of Danda Mukundpur a village of Puri district
  6. "KUNTALA KUMARI SABAT". orissadiary.com. Archived from the original on 9 November 2012. Retrieved 15 November 2012. She died in August 23, 1938
  7. "Kuntala Kumari Sabat". odiya.org. Retrieved 15 November 2012. Kuntala Kumari's literary gifts and role in the public life of her time are comparable to those of Sarojini Naidu
  8. "ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରଥମ ମହିଳା ଡାକ୍ତର". ଧରିତ୍ରୀ. ୧୧ ଜୁଲାଇ ୨୦୧୭. p. ୧୬. Retrieved 8 February 2022. {{cite web}}: Check date values in: |date= (help)

ଅଧିକ ତଥ୍ୟ

ସମ୍ପାଦନା