ସୋଡ଼ିଅମ ନାଇଟ୍ରାଇଟ (ଡାକ୍ତରୀ ବ୍ୟବ‌ହାର)

ସୋଡ଼ିଅମ ନାଇଟ୍ରାଇଟ
	Chemical structure
Clinical data
AHFS/Drugs.com	FDA Professional Drug Information
Pregnancy; category	US: C (Risk not ruled out) ; ;
ATC code	V03AB08 (WHO) ;
Identifiers
CAS Number	7632-00-0;
PubChem CID	24269;
DrugBank	DB09112;
ChemSpider	22689;
UNII	M0KG633D4F;
KEGG	D05865;
Chemical and physical data
Formula	NaNO2
Molar mass	68.9953
3D model (JSmol)	Interactive image;
	SMILES N(=O)[O-].[Na+];
	InChI InChI=1S/HNO2.Na/c2-1-3;/h(H,2,3);/q;+1/p-1; Key:LPXPTNMVRIOKMN-UHFFFAOYSA-M;

ସୋଡ଼ିଅମ ନାଇଟ୍ରାଇଟ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେSodium nitrite) ଏକ ଔଷଧ ଭାବରେ ସାଇନାଇଡ ବିଷକ୍ରିୟାର ଚିକିତ୍ସାରେ ସୋଡ଼ିଅମ ଥାୟୋସଲଫେଟ ସ‌ହିତ ଦିଆଯାଏ ।^[୧] କେବଳ ସାଂଘାତିକ ସାଇନାଇଡ ବିଷକ୍ରିୟାରେ ଏହା ଦିଆଯାଏ ।^[୨] ଉଭୟ ସାଇନାଇଡ ବିଷକ୍ରିୟା ଓ କାର୍ବନ ମୋନୋକ୍ସାଇଡ ବିଷକ୍ରିୟା (carbon monoxide poisoning) ବିଷକ୍ରିୟା ଥିଲେ କେବଳ ସୋଡ଼ିଅମ ଥାୟୋସଲଫେଟ ଦିଆଯାଏ ।^[୩] ଶିରାଭ୍ୟନ୍ତର ଇଞ୍ଜେକସନ (slow injection into a vein) ଆକାରରେ ସୋଡ଼ିଅମ ନାଇଟ୍ରାଇଟ ଦିଆଯାଏ ।^[୧]

ସୋଡ଼ିଅମ ନାଇଟ୍ରାଇଟର ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ନିମ୍ନ ରକ୍ତଚାପ (low blood pressure), ମୁଣ୍ଡବଥା, ଅଣନିଶ୍ୱାସୀ (shortness of breath), ଅଚେତନ (loss of consciousness) ଓ ବାନ୍ତି ହୋଇପାରେ ।^[୧] ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ଦୃଦ୍‌ରୋଗ ଥିଲେ ସତର୍କ ହୋଇ ଏହି ଔଷଧ ଦିଆଯାଏ ।^[୧] ଚିକିତ୍ସା ଅବଧିରେ ମେଥେମୋଗ୍ଲୋବିନ (methemoglobin) ସ୍ତର ନିୟମିତ ଯାଞ୍ଚ କରିବାକୁ ହୁଏ ।^[୧] ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ କିଛି ସମ୍ଭାବ୍ୟ କ୍ଷତି ଜଣାଯାଇନଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଶିଶୁର କ୍ଷତି ହୋଇପାରେ ।^[୪] ସୋଡ଼ିଅମ ନାଇଟ୍ରାଇଟ ପ୍ରଥମେ ମେଥେମୋଗ୍ଲୋବିନ ସୃଷ୍ଟି କରେ ଯାହା ସାଇନାଇଡ ସ‌ହା ଅନୁବନ୍ଧିତ ହୋଇଯାଏ ଓ ଏହାକୁ ମାଇଟୋକଣ୍ଡ୍ରିଆରୁ (mitochondria) ବାହାର କରିଦିଏ ।^[୪]

୧୯୨୦ ଓ ୧୯୩୦ ଶତକରୁ ସୋଡ଼ିଅମ ନାଇଟ୍ରାଇଟ ଚିକିତ୍ସା କ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ୟବ‌ହାର ହୋଇଆସୁଛି ।^[୫]^[୬] ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ (World Health Organization's List of Essential Medicines) ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସିସ୍ଟମ (health system) ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ।^[୭] ସୋଡ଼ିଅମ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଥାୟୋସଲଫେଟ ଓ ସୋଡ଼ିଅମ ନାଇଟ୍ରାଇଟର ମୂଲ୍ୟ ୧୧୦ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ।^[୮]

ଆଧାର

↑ ^୧.୦ ^୧.୧ ^୧.୨ ^୧.୩ ^୧.୪ WHO Model Formulary 2008 (PDF). World Health Organization. 2009. p. 65. ISBN 9789241547659. Retrieved 8 January 2017.
↑ "Sodium Nitrite Solution for Injection - Summary of Product Characteristics (SPC) - (eMC)". www.medicines.org.uk. Retrieved 15 January 2017.
↑ Baren, Jill M. (2008). Pediatric Emergency Medicine (in ଇଂରାଜୀ). Elsevier Health Sciences. p. 1018. ISBN 1416000879.
↑ ^୪.୦ ^୪.୧ "Sodium Nitrite Injection - FDA prescribing information, side effects and uses". www.drugs.com.
↑ Dart, Richard C. (2004). Medical Toxicology (in ଇଂରାଜୀ). Lippincott Williams & Wilkins. p. 172. ISBN 9780781728454.
↑ Bryan, Nathan S.; Loscalzo, Joseph (2011). Nitrite and Nitrate in Human Health and Disease (in ଇଂରାଜୀ). Springer Science & Business Media. p. 226. ISBN 9781607616160.
↑ "WHO Model List of Essential Medicines (19th List)" (PDF). World Health Organization. April 2015. Retrieved 8 December 2016.
↑ Gasco, L; Rosbolt, MB; Bebarta, VS (April 2013). "Insufficient stocking of cyanide antidotes in US hospitals that provide emergency care". Journal of pharmacology & pharmacotherapeutics. 4 (2): 95–102. PMID 23761707.