ଫାଇଟୋମେନାଡିଓନ

ଫାଇଟୋମେନାଡିଓନ
Clinical data
Trade names	Mephyton, others
Synonyms	Vitamin K1, phytonadione, phylloquinone
AHFS/Drugs.com	monograph
Pregnancy; category	US: C (Risk not ruled out) ; ;
Routes of; administration	by mouth, subQ, IM, IV
ATC code	B02BA01 (WHO) ;
Identifiers
	IUPAC name 2-methyl-3-[(2E)-3,7,11,15-tetramethylhexadec-2-en-1-yl]naphthoquinone;
CAS Number	84-80-0;
PubChem CID	4812;
DrugBank	DB01022;
ChemSpider	4447652;
UNII	A034SE7857;
ChEBI	CHEBI:18067;
ChEMBL	CHEMBL1550;
ECHA InfoCard	100.001.422
Chemical and physical data
Formula	C31H46O2
Molar mass	450.70 g/mol
3D model (JSmol)	Interactive image;
	SMILES CC1=C(C(=O)c2ccccc2C1=O)C/C=C(\C)/CCC[C@H](C)CCC[C@H](C)CCCC(C)C;
	InChI InChI=1S/C31H46O2/c1-22(2)12-9-13-23(3)14-10-15-24(4)16-11-17-25(5)20-21-27-26(6)30(32)28-18-7-8-19-29(28)31(27)33/h7-8,18-20,22-24H,9-17,21H2,1-6H3/b25-20+/t23-,24-/m1/s1; ; Key:MBWXNTAXLNYFJB-NKFFZRIASA-N;

ଫାଇଟୋମେନାଡିଓନ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Phytomenadione, ଅନ୍ୟ ନାମ ଭିଟାମିନ କେ_୧) ଓ ଫାଇଲୋକୁଇନୋନ) ଏକ ଭିଟାମିନ ବା ଜୀବସାରର ନାମ ଯାହା ଖାଦ୍ୟରେ ମିଳେ ଓ ଖାଦ୍ୟ ଅନୁପୂରକରେ (dietary supplement) ଦିଆଯାଇଥାଏ ।^[୧]^[୨] କେତେକ ରକ୍ତସ୍ରାବ ବେମାରୀରେ (bleeding disorders) ଏହା ଅନୁପୂରକ ଭାବରେ ଦିଆଯାଏ । ମାତ୍ରାଧିକ ୱାରଫାରିନ (warfarin overdose), ନବଜାତର ରକ୍ତସ୍ରାବ ବେମାରୀ (hemorrhagic disease of the newborn), ଭିଟାମିନ କେ ଅଭାବ (vitamin K deficiency) ଓ ଅବସ୍ଟ୍ରକ୍ଟିଭ ଜଣ୍ଡିସ (obstructive jaundice) ଆଦି ଏହି ବେମାରୀ ଦଳର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ଏହା ପାଟିରେ ବା ଚର୍ମତଳ ଇଞ୍ଜେକସନ (injection under the skin) ଆକାରରେ ଦିଆଯାଏ । ଏହି ମାଧ୍ୟମରେ ଦେବା ସମ୍ଭବ ନ ହେଲେ ଶିରାଭ୍ୟନ୍ତର ବା ମାଂସପେଶୀ ଇଞ୍ଜେକସନ ଆକାରରେ ଦିଆଯାଏ । ଇଞ୍ଜେକସନ ଆକାରରେ ଦେଲେ ୨ଘଣ୍ଟା ମଧ୍ୟରେ ଏହା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହୋଇଯାଏ ।^[୨]

ଇଞ୍ଜେକସନ ଆକାରରେ ଫାଇଟୋମେନାଡିଓନ ଦେକେ ସାଧାରଣତଃ ଇଞ୍ଜେକସନ ଦିଆଯାଇଥିବା ସ୍ଥାନରେ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ହୋଇ ଯନ୍ତ୍ରଣା ହୋଇପାରେ ଓ ସ୍ୱାଦ ବଦଳିଯାଇପାରେ । ଶିରା ବା ମାଂସପେଶୀରେ ଇଞ୍ଜେକସନ ଦେଲେ ସାଂଘାତିକ ଆଲର୍ଜି ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ହୋଇପାରେ ।^[୨] ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ଏହାର ନିରାପତ୍ତା ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇନାହିଁ କିନ୍ତୁ ସ୍ତନ୍ୟପାନ ସମୟରେ ଏହା ନିରାପଦ ଜଣାଯାଏ ।^[୩] ଏହା ଅନେକ ଗୁଡ଼ିଏ ରକ୍ତ ଜମାଟ ଉତ୍ପାଦକ (blood clotting factors) ଯୋଗାଇ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହୁଏ । ^[୨] ସବୁଜ ପରିବା (green vegetables), ପରିବା ତେଲ ଓ କେତେକ ଫଳରେ ଏହାର ଉତ୍ସ ଥାଏ ।^[୪]

ଫାଇଟୋମେନାଡିଓନ ପ୍ରଥମେ ସନ ୧୯୩୯ରେ ପୃଥକ କରାଯାଇଥିଲା ।^[୫] ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ (World Health Organization's List of Essential Medicines) ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସିସ୍ଟମ (health system) ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ।^[୬] ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶମାନଙ୍କରେ (developing world) ଏହି ଔଷଧର ଏକ ୧୦ମିଗ୍ରା ଭାଏଲର ହୋଲସେଲ ମୂଲ୍ୟ ୦.ରୁ ୧.୨୭ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ।^[୭] ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଏହାର ଏକ କୋର୍ଷର ମୂଲ୍ୟ ୨୫ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାରରୁ କମ୍ ।^[୮] ଏହାର ଆବିଷ୍କାର ନିମନ୍ତେ ସନ ୧୯୪୩ରେ ଏଡ଼‌ୱାର୍ଡ ଡଏସି (Edward Doisy) ଓ ହେନରିକ ଡାମଙ୍କୁ (Henrik Dam) ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର (Nobel Prize) ଦିଆଯାଇଥିଲା ।^[୫]

ଆଧାର

↑ Watson, Ronald Ross (2014). Diet and Exercise in Cystic Fibrosis (in ଇଂରାଜୀ). Academic Press. p. 187. ISBN 9780128005880.
↑ ^୨.୦ ^୨.୧ ^୨.୨ ^୨.୩ "Phytonadione". The American Society of Health-System Pharmacists. Retrieved 8 December 2016.
↑ "Phytonadione Use During Pregnancy". Drugs.com. Retrieved 29 December 2016.
↑ "Office of Dietary Supplements – Vitamin K". ods.od.nih.gov. 11 February 2016. Retrieved 30 December 2016.
↑ ^୫.୦ ^୫.୧ Sneader, Walter (2005). Drug Discovery: A History (in ଇଂରାଜୀ). John Wiley & Sons. p. 243. ISBN 9780471899792.
↑ "WHO Model List of Essential Medicines (19th List)" (PDF). World Health Organization. April 2015. Retrieved 8 December 2016.
↑ "Vitamin K1". International Drug Price Indicator Guide. Archived from the original on 10 May 2017. Retrieved 8 December 2016.
↑ Hamilton, Richart (2015). Tarascon Pocket Pharmacopoeia 2015 Deluxe Lab-Coat Edition. Jones & Bartlett Learning. p. 229. ISBN 9781284057560.

[1] Watson, Ronald Ross (2014). Diet and Exercise in Cystic Fibrosis (in ଇଂରାଜୀ). Academic Press. p. 187. ISBN 9780128005880.

[AHFS2016-2] ୨.୦ ^୨.୧ ^୨.୨ ^୨.୩ "Phytonadione". The American Society of Health-System Pharmacists. Retrieved 8 December 2016.

[3] "Phytonadione Use During Pregnancy". Drugs.com. Retrieved 29 December 2016.

[NIH2016-4] "Office of Dietary Supplements – Vitamin K". ods.od.nih.gov. 11 February 2016. Retrieved 30 December 2016.

[Sn2005-5] ୫.୦ ^୫.୧ Sneader, Walter (2005). Drug Discovery: A History (in ଇଂରାଜୀ). John Wiley & Sons. p. 243. ISBN 9780471899792.

[WHO19th-6] "WHO Model List of Essential Medicines (19th List)" (PDF). World Health Organization. April 2015. Retrieved 8 December 2016.

[ERC2014-7] "Vitamin K1". International Drug Price Indicator Guide. Archived from the original on 10 May 2017. Retrieved 8 December 2016.

[Ric2015-8] Hamilton, Richart (2015). Tarascon Pocket Pharmacopoeia 2015 Deluxe Lab-Coat Edition. Jones & Bartlett Learning. p. 229. ISBN 9781284057560.

[୧]

[୨]

[୩]

[୪]

[୫]

[୬]

[୭]

[୮]