ଗ୍ରାସନଳୀ ଛିଦ୍ର
ଗ୍ରାସନଳୀ ଛିଦ୍ର ବା ଏସୋଫେଜିଆଲ ରପଚର, ଅନ୍ୟ ନାମ ବୋରହାଭ୍ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ୍ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ, ରୋଗରେ ଗ୍ରାସନଳୀ କାନ୍ଥରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ ଛିଦ୍ର ହୋଇଥାଏ ।[୬] ଏହାର ଲକ୍ଷଣରେ ସାଧାରଣତଃ ଛାତି ଯନ୍ତ୍ରଣା ହୁଏ । [୧] ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଲକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟରେ ଅଣନିଶ୍ୱାସ, ଜ୍ୱର ଏବଂ ଗିଳିବାରେ ଅସୁବିଧା ହୋଇପାରେ । [୧] ଜଟିଳତାରେ ମେଡିଆଷ୍ଟାଇନମ ପ୍ରଦାହ ଏବଂ ସେପସିସ୍ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇପାରେ । [୭] [୧]
| Boerhaave syndrome, esophageal injury | |
 Axial CT image through the upper chest showing extraluminal air (pneumediastinum) surrounding the trachea and esophagus | |
| ବିଭାଗ | Gastroenterology, general surgery |
|---|---|
| ଲକ୍ଷଣ | Chest pain, shortness of breath, fever, trouble swallowing[୧] |
| କାରଣ | Endoscopy, trauma, caustic ingestion, vomiting, seizures, abdominal trauma, compressed air injury, childbirth[୨][୩] |
| ବିପଦ କାରକ | Esophagitis, alcoholism, eating in excess[୨] |
| ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ପଦ୍ଧତି | May be supported medical imaging or endoscopy[୧] |
| ସଠିକ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ | Aortic dissection, acute pancreatitis, heart attack, pneumothorax[୨] |
| ଚିକିତ୍ସା | Intravenous fluids, antibiotics, surgery[୪] |
| Prognosis | High risk of death[୨] |
| ପୁନଃପୌନିକ | Rare[୫] |
ଏହାର କାରଣଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ଐଣ୍ଡୋସ୍କୋପି, ଆଘାତ, ତୀବ୍ର କ୍ଷୟକାରୀ ପଦାର୍ଥ ଭୋଜନ, ବାନ୍ତି, ବାତ, ପେଟରେ ଆଘାତ, ସଙ୍କୁଚିତ ବାୟୁ ଆଘାତ ଏବଂ ପ୍ରସବ । [୮] [୯] ଅଧିକାଂଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗ୍ରାସନଳୀ ସ୍ୱାଭାବିକ ଥିବାବେଳେ ଏହାର ପ୍ରଦାହ ଏବଂ ଘାଆ ବିପଦର କାରଣ ଅଟେ । [୨] ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବିପଦ କାରଣଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ମଦ୍ୟପାନ ଏବଂ ଅତ୍ୟଧିକ ଖାଇବା । [୨] ଛାତି ଏକ୍ସ-ରେ, ସିଟି ସ୍କାନ ବା ଏଣ୍ଡୋସ୍କୋପି କରି ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଇପାରେ । [୬] ହୃତ୍ପିଣ୍ଡ ସ୍ପନ୍ଦନ ଶବ୍ଦ ସହିତ ଏକ ଫଟା ଶବ୍ଦ ଶୁଣାଯାଇପାରେ । [୧୦]
ଶିରାଭ୍ୟନ୍ତର ତରଳ ପଦାର୍ଥ, ପାଇପେରାସିଲିନ୍/ତାଜୋବ୍ୟାକ୍ଟାମ ଭଳି ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ ଏବଂ ନିମ୍ନ ଭାଗର ଗ୍ରାସନଳୀ ଜଡିତ ହେଲେ ଅସ୍ତ୍ରୋପଚାର ଚିକିତ୍ସା କରାଯାଏ । [୧୦] ମୃତ୍ୟୁ ହେବାର ଆଶଙ୍କା ଅଧିକ ଏବଂ ଚିକିତ୍ସା ବିନା ଲୋକମାନେ କିଛି ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ମରିପାରନ୍ତି ।[୮] [୪] ମଧ୍ୟ ଏବଂ ଉପର ଗ୍ରାସନଳୀର କିଛି ଆଘାତ ଅସ୍ତ୍ରୋପଚାର ବିନା ପରିଚାଳିତ ହୋଇପାରେ । [୯] ପ୍ରାଥମିକ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ଫଳାଫଳକୁ ଉନ୍ନତ କରିଥାଏ । [୨]
ଗ୍ରାସନଳୀ ଛିଦ୍ର ବିରଳ ଅଟେ । [୭] ଏହି ଅବସ୍ଥା ପ୍ରଥମେ ଅଷ୍ଟାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଚିକିତ୍ସକ ହରମାନ ବୋରହାଭ ଦସ୍ତାବିଜ କରିଥିଲେ, ଓ ତାଙ୍କ ନାମାନୁସାରେ ରୋଗର ନାମକରଣ କରାଯାଇଥିଲା। [୧୧] [୧୨] କେତେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଅନ୍ତସ୍ଥ ଗ୍ରାସନଳୀ ଚାପ ଥିବା କାରଣରୁ କେବଳ “ବୋରହାଭ” ଶବ୍ଦ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି । [୮] ଏହାର ଏକ କମ୍ ଗୁରୁତର ଅବସ୍ଥାକୁ ମାଲୋରି-ୱେସ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ କୁହାଯାଏ ଯେଉଁଥିରେ କେବଳ ମ୍ୟୁକୋସାରେ ଛିଦ୍ର ଥାଏ । [୧୩]
ଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- ↑ ୧.୦ ୧.୧ ୧.୨ ୧.୩ ୧.୪ Bautz, B; Schneider, JI (May 2020). "High-Risk Chief Complaints I: Chest Pain-The Big Three (an Update)". Emergency medicine clinics of North America. 38 (2): 453–498. doi:10.1016/j.emc.2020.01.009. PMID 32336336.
- ↑ ୨.୦ ୨.୧ ୨.୨ ୨.୩ ୨.୪ ୨.୫ ୨.୬ Turner, AR; Turner, SD (January 2021). "Boerhaave Syndrome". PMID 28613559.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ Mubang, RN; Sigmon, DF; Stawicki, SP (January 2021). "Esophageal Trauma". PMID 29261892.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ ୪.୦ ୪.୧ "Esophageal Rupture - Gastrointestinal Disorders". Merck Manuals Professional Edition (in କାନାଡିୟ ଇଂରାଜୀ). Archived from the original on 3 May 2021. Retrieved 2 May 2021.
- ↑ Oguma, J; Ozawa, S (July 2015). "[Idiopathic and Iatrogenic Esophageal Rupture]". Kyobu geka. The Japanese journal of thoracic surgery. 68 (8): 701–5. PMID 26197919.
- ↑ ୬.୦ ୬.୧ Bautz, B; Schneider, JI (May 2020). "High-Risk Chief Complaints I: Chest Pain-The Big Three (an Update)". Emergency medicine clinics of North America. 38 (2): 453–498. doi:10.1016/j.emc.2020.01.009. PMID 32336336.
- ↑ ୭.୦ ୭.୧ Oguma, J; Ozawa, S (July 2015). "[Idiopathic and Iatrogenic Esophageal Rupture]". Kyobu geka. The Japanese journal of thoracic surgery. 68 (8): 701–5. PMID 26197919.
- ↑ ୮.୦ ୮.୧ ୮.୨ Turner, AR; Turner, SD (January 2021). "Boerhaave Syndrome". PMID 28613559.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ ୯.୦ ୯.୧ Mubang, RN; Sigmon, DF; Stawicki, SP (January 2021). "Esophageal Trauma". PMID 29261892.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ ୧୦.୦ ୧୦.୧ "Esophageal Rupture - Gastrointestinal Disorders". Merck Manuals Professional Edition (in କାନାଡିୟ ଇଂରାଜୀ). Archived from the original on 3 May 2021. Retrieved 2 May 2021.
- ↑ "Boerhaave's syndrome". www.whonamedit.com. Archived from the original on 16 January 2020. Retrieved 2 May 2021.
- ↑ Boerhaave, Herman (1724). Atrocis, nec descripti prius, morbis historia: Secundum medicae artis leges conscripta [Bitter or the results were registered before the history of the disease. According to the written laws of medicine] (in Latin). Lugduni Batavorum; Ex officine Boutesteniana. OCLC 952706276.
{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ "Boerhaave's syndrome". www.whonamedit.com. Archived from the original on 16 January 2020. Retrieved 2 May 2021.