୧୯୩୬-୧୯୩୯ ପାଲେଷ୍ଟାଇନ ଆରବ ବିଦ୍ରୋହ

ବ୍ରିଟିଶ ପ୍ରଶାସନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ମ୍ୟାଣ୍ଡେଟୋରି ପାଲେଷ୍ଟାଇନରେ ପାଲେଷ୍ଟିନୀ ଆରବୀୟମାନେ କରିଥିବା ଏକ ଜଣାଶୁଣା ବିଦ୍ରୋହ ପରେ ମହାବିଦ୍ରୋହ (ଗ୍ରେଟ ରିଭୋଲ୍ଟ), ପାଲେଷ୍ଟାଇନ ମହାବିଦ୍ରୋହ (ଗ୍ରେଟ ପାଲେଷ୍ଟାଇନ ରିଭୋଲ୍ଟ), ବା ପାଲେଷ୍ଟାଇନ ବିପ୍ଳବ ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା । ଏହା ୧୯୩୬ ରୁ ୧୯୩୯ ଯାଏ ଚାଲିଥିଲା । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ବ୍ରିଟିଶ ଔପନିବେଶିକ ଶାସନରୁ ସ୍ୱାଧୀନତା ଏବଂ ଜିଓନବାଦକୁ ବ୍ରିଟିଶ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ସମର୍ଥନର ଅନ୍ତ ଚାହୁଁଥିଲା । ବ୍ରିଟେନ ପାଲେଷ୍ଟାଇନରେ ଏକ ଇହୁଦୀ ଦେଶ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲା ଏବଂ ତାହାର ସହଯୋଗୀ ପ୍ରଭାବ ଆଦି ଅଧିବାସୀ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠ ଆରବଙ୍କୁ ଅଣଦେଖା ଏବଂ ବାସଚ୍ୟୁତ କରିଥିଲା ।

ୟୁରୋପୀୟ ଇହୁଦୀ ପ୍ରବାସୀଙ୍କ ଆଗମନ କାରଣରୁ ଏକ ବିଦ୍ରୋହ ଘଟିଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ ଗ୍ରାମୀଣ ଫେଲାହୀମାନେ ଭୂମିହୀନ ହୋଇ ଘୋର ଦାରିଦ୍ର୍ୟରୁ ବର୍ତ୍ତିବା ପାଇଁ ନଗର କେନ୍ଦ୍ରସବୁକୁ ଯାଉଥିଲେ ଏବଂ ସାମାଜିକ ଭାବରେ ଅବହେଳିତ ହୋଇଥିଲେ । ୧୯୨୦ରେ ତେଲ ହାଇ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଇହୁଦୀ ଏବଂ ଆରବୀୟମାନେ ଆକ୍ରମଣ ଏବଂ ପ୍ରତି-ଆକ୍ରମଣ ଚକ୍ରରେ ଜଡ଼ିତ ଥିଲେ । କାସାମୀ ଦଳ ଦ୍ୱାରା ଦୁଇ ଇହୁଦୀଙ୍କ ହତ୍ଯା ଏବଂ ପ୍ରତିଶୋଧରେ ଦୁଇ ଆରବ ଶ୍ରମିକଙ୍କୁ ଇହୁଦୀ ବନ୍ଧୁକଧାରୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ହତ୍ଯା ଘଟଣା ସମଗ୍ର ପାଲେଷ୍ଟାଇନରେ ହିଂସା ଉତ୍ତେଜିତ କରିଥିଲା । ବିଶୃଙ୍ଖଳାର ମାସେ ପରେ ଆରବ ଉଚ୍ଚ କମିଟି ସଭାପତି ତଥା ଜେରୁଜେଲମର ମୁଫତି ଅମିନ ଅଲ-ହୁସେନି ୧୯୩୬ ମଇ ୧୬ ତାରିଖକୁ 'ପାଲେଷ୍ଟାଇନ ଦିବସ' ଭାବେ ଘୋଷଣା କରି ଏକ ସାଧାରଣ ଧର୍ମଘଟ ଡାକରା ଦେଇଥିଲେ । ଯିଶୁଭ ନେତା ଡେଭିଡ ବେନ-ଗୁରିଏନ ଆରବ ଘଟଣାସବୁକୁ ବର୍ଦ୍ଧିତ ଇହୁଦୀ ଅର୍ଥନୈତିକ ଶକ୍ତି ପାଇଁ ଭୟ, ବ୍ୟାପକ ଇହୁଦୀ ପ୍ରବାସକୁ ବିରୋଧ ଏବଂ ଜିଅନବାଦ ସହିତ ବ୍ରିଟିଶ ପରିଚୟର ଭୟ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ ।

ସାଧାରଣ ଧର୍ମଘଟ ୧୯୩୬ ଏପ୍ରିଲରୁ ଅକ୍ଟୋବର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲିଥିଲା । ଏହି ବିଦ୍ରୋହକୁ ପ୍ରାୟତଃ ଦୁଇଟି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସୋପାନ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରାଯାଏ । ପ୍ରଥମଟି ସ୍ୱତଃ ଲୋକପ୍ରିୟ ପ୍ରତିରୋଧ ଭାବରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ସହରୀ ଏବଂ ଅଭିଜାତ ଆରବ ଉଚ୍ଚ କମିଟି ଦ୍ୱାରା ଜବତ ହୋଇ ଏକ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ସଂଗଠିତ କରିଥିଲା ଆଉ ଏକ ରାଜନୈତିକ ଫଳ ହାସଲ ସକାଶେ ମୁଖ୍ୟତଃ ଧର୍ମଘଟ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ରାଜନୈତିକ ବିରୋଧ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଥିଲା । ଅକ୍ଟୋବର ୧୯୩୬ ସୁଦ୍ଧା ବ୍ରିଟିଶ ପ୍ରଶାସନ ରାଜନୈତିକ ରିହାତି, ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ କୂଟନୀତି (ଇରାକ, ସାଉଦି ଆରବ, ଟ୍ରାନ୍ସଜର୍ଡାନ ଏବଂ ୟେମେନ ଶାସକମାନଙ୍କ ସମେତ) ଏବଂ ସାମରିକ ଆଇନ ଧମକ ବ୍ଯବହାର କରି ଏହି ସୋପାନକୁ ପରାସ୍ତ କରିଥିଲା । ଦ୍ୱିତୀୟ ସୋପାନ ୧୯୩୭ରେ ଶେଷଭାଗରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଏହା ସେହି ବର୍ଷ ବ୍ରିଟିଶ ଦମନରୁ ଉତ୍ତେଜିତ ଏକ କୃଷକ ନେତୃତ୍ୱାଧୀନ ଏକ ପ୍ରତିରୋଧ ଆନ୍ଦୋଳନ । ଏଥିରେ ବ୍ରିଟିଶ ସେନା କିଛି ଗ୍ରାମ ବିଦ୍ରୋହକୁ ସମର୍ଥନ କରୁଥିବା ସନ୍ଦେହ କରି ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରୁଥିଲା । ଏହି ସୋପାନରେ ସମଗ୍ର ଜନସଂଖ୍ଯାକୁ ଭୟଭୀତ କରିବା ଏବଂ ବିଦ୍ରୋହ ପାଇଁ ଲୋକପ୍ରିୟ ସମର୍ଥନକୁ ଦୁର୍ବଳ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଦମନକାରୀ ପଦକ୍ଷେପ ବ୍ୟବହାର କରି ବ୍ରିଟିଶ ସେନା ଏବଂ ପାଲେଷ୍ଟାଇନ ପୋଲିସ ବାହିନୀ ବିଦ୍ରୋହକୁ ନିର୍ମମ ଭାବରେ ଦମନ କରିଥିଲେ । ଆରବ ପକ୍ଷରେ ନଶାଶିବି ଗୋଷ୍ଠୀ ବେଶୀ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଭୂମିକାରେ ଥିଲା । ତାହାର ଏନଡିପି ଦଳ ଅମିନ ଅଲ-ହୁସେନିଙ୍କ ଉଗ୍ରବାଦୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ନେତୃତ୍ୱରେ ବିଦ୍ରୋହୀ ଆରବ ଉଚ୍ଚ ସମିତିରୁ ଶୀଘ୍ର ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିନେଇଥିଲା । ତା' ପରେ ଏହା ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କ ପକ୍ଷ ନେଇଥିଲା । ଏହା ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଏବଂ ଜିହାଦୀ ଆରବ "ଫଇଜଲ" ଦଳ (ଆକ୍ଷରିକ "ଦଳ") ବିରୁଦ୍ଧରେ ବ୍ରିଟିଶ ସେନା ସହ ମିଶି "ଫଇଜଲ ଅଲ-ସଲାମ" ("ଶାନ୍ତି ଦଳ") ପଠାଇଥିଲା) ।