ୟାଂଗୋନ
ୟାଂଗୋନ ବା ରେଙ୍ଗୁନ ମିଆଁମାରର ୟାଂଗୋନ ଅଞ୍ଚଳର ରାଜଧାନୀ ଅଟେ । ଏହା ୨୦୦୬ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମିଆଁମାରର ରାଜଧାନୀ ଥିଲା । [୧] ସାତ ନିୟୁତରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ବାସ କରୁଥିବା ଏହି ନଗରଟି ମିଆଁମାରର ବୃହତ୍ତମ ନଗରୀ ଅଟେ ଏବଂ ଏହାର ସର୍ବାଧିକ ଗୁରୁତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବାଣିଜ୍ୟିକ କେନ୍ଦ୍ର ଅଟେ ।
ୟାଂଗୋନ
ରେଙ୍ଗୁନ | |
|---|---|
ମହାନଗରୀ | |
 Clockwise from top: Shwedagon Pagoda, aerial view of central Yangon, colonial-era buildings along Strand Road, the Karaweik at Kandawgyi Lake, Sule Pagoda, Yangon High Court | |
 Flag | |
| Coordinates: 16°51′N 96°11′E / 16.850°N 96.183°E | |
| ଦେଶ | ମିଆଁମାର |
| ଅଞ୍ଚଳ | ୟାଂଗୋନ ଅଞ୍ଚଳ |
| ସ୍ଥାପିତ | c. 1028–1043 CE |
| Government | |
| • ମେୟର | Maung Maung Soe |
| Area | |
| • Urban | 598.75 km2 (231.18 sq mi) |
| • Metro | 10,170 km2 (3,930 sq mi) |
| Time zone | UTC+6:30 (MST) |
| Area code | 01 |
| ଯାନବାହାନ ପଞ୍ଚୀକରଣ | YGN |
| Website | ycdc |
ୟାଂଗୋନରେ ଉପନିବେଶ ସମୟର ସର୍ବାଧିକ କୋଠାବାଡ଼ି ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ [୨] ଏବଂ ସେହି ସମୟର ଜନବସତି ମଧ୍ୟ ରହିଛି ଯାହା ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅକ୍ଷତ ଅବସ୍ଥାରେ ରହିଛି । [୩] ଏଠାରେ ଅନେକ ପୁରାତନ ବୌଦ୍ଧ କିର୍ତ୍ତୀ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ, ଯାହା ମଧ୍ୟରେ ମିଆଁମାରର ସବୁଠାରୁ ପବିତ୍ର ଶ୍ୱେଡାଗନ୍ ପାଗୋଡ଼ା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ଏଠାରେ ଭାରତର ଶେଷ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ବାହାଦୁର୍ ଶାହାଙ୍କୁ ନିର୍ବାସିତ କରାଯାଇଥିଲା ।
ଇତିହାସ
ସମ୍ପାଦନାୟାଂଗୋନର ସ୍ଥାପନା ୧୧ଶ ଶତାବ୍ଦୀ ଆରମ୍ଭରେ ଡାଗୋନ ନାଁରେ ମୋନ୍ ଜାତିର ଲୋକଙ୍କଦ୍ୱାରା ହୋଇଥିଲା । ସେ ସମୟରେ ସେମାନେ ନିମ୍ନ ବର୍ମା ଅଞ୍ଚଳକୁ ନିଜ ଅଧିନରେ ରଖିଥିଲେ । [୪] ଡାଗୋନ ଏକ ଛୋଟ ଧୀବର ଗାଁ ଥିଲା । ୧୭୫୫ ମସିହାରେ ରାଜା ଆଲୌଙ୍ଗ୍ ପେୟା ଡାଗୋନ ଅଧିକାର କରି ତାହାର ନାମ ୟାଂଗୋନ ରଖିଥିଲେ । ପ୍ରଥମ ଇଂରେଜ-ବର୍ମୀୟ ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଇଂରେଜମାନେ ଏହି ସହର ଦଖଲ କରିଥିଲେ, ମାତ୍ର ପରେ ଏହା ବର୍ମୀୟ କର୍ତ୍ତୁପକ୍ଷଙ୍କୁ ଫେରାଇ ଦେଇଥିଲେ । ୧୮୪୧ ମସିହାରେ ଏହି ନଗରୀ ଅଗ୍ନୀରେ ଧ୍ୱଂଶ ହୋଇଯାଇଥିଲା ।[୫]
୧୮୫୨ ମସିହାର ଦ୍ୱିତୀୟ ଇଂରେଜ-ବର୍ମୀୟ ଯୁଦ୍ଧରେ ଇଂରେଜମାନେ ଏହି ସହର ଓ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନିମ୍ନ ବର୍ମା ଆଉଥରେ ଦଖଲ କଲେ । ଏହାପରେ ୟାଂଗୋନ୍ ବ୍ରିଟିଶ ଶାସିତ ବର୍ମାର ରାଜନୈତିକ ଓ ଅର୍ଥନିତିକ ପ୍ରାଣକେନ୍ଦ୍ରରେ ପରିଣତ ହେଲା । ୧୮୫୩ ମସିହାରେ ବର୍ମାର ରାଜଧାନୀ ଏହି ସହରକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହେଲା ।[୬] ଉପବନ ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଭରା ଏହି ସହରକୁ ତାର ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ "ପୂର୍ବର ବଗିଚା ସହର" କୁହାଯାଉଥିଲା ।
ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଏହା ମିଆଁମାର ସ୍ୱାଧୀନତା ଅନ୍ଦୋଳନର ପ୍ରାଣକେନ୍ଦ୍ର ହୋଇଥିଲା । ୧୯୪୨ରୁ ୧୯୪୫ ଯାଏଁ ଏହା ଜାପାନୀମାନଙ୍କ ଅଧୀନରେ ରହିଲା । ୨ୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧରେ ଏହି ନଗରୀ ଗଭୀର ଭାବେ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ୧୯୪୮ରେ ବର୍ମା ସ୍ୱାଧୀନ ହେବା ପରେ ୟାଂଗୋନ ଏହାର ରାଜଧାନୀ ହୋଇଥିଲା ।
ଭୌଗଳିକ ବିଶେଷତ୍ତ୍ୱ
ସମ୍ପାଦନାୟାଂଗୋନ ନିମ୍ନ ବର୍ମାରେ ୟାଂଗୋନ ଓ ବାଗୋ ନଦୀର ସଙ୍ଗମରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଏହା ମାର୍ତାବାନ ଉପସାଗରରୁ ପାଖାପାଖି ୩୦ କି ମି ଦୂରରେ ୧୬° ୪୮' ଉତ୍ତର ଅକ୍ଷାଂଶ ଓ ୧୬°୪୮' ପୂର୍ବ ଦ୍ରାଘିମାରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଏହାର ମାନକ ସମୟ କେନ୍ଦ୍ର GMT +6:30 ଘଣ୍ଟା ଅଟେ ।
ୟାଂଗୋନର ଜଳବାୟୁ ଅପେକ୍ଷାକୃତ ଆର୍ଦ୍ର ଅଟେ । [୭] ଏଠାରେ ବର୍ଷାକାଳ ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ, ପ୍ରାୟ ମଇ ମାସରୁ ଅକ୍ଟୋବର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହିଥାଏ । ନଭେମ୍ବରରୁ ଅପ୍ରେଲ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ପାଗ ସାଧାରଣତଃ ସୁଖିଲା ରହେ ଓ ଅତି ଅଳ୍ପ ପରିମାଣରେ ବର୍ଷା ହୁଏ । ଏଠାରେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ତାପମାତ୍ରା ୨୯ରୁ ୩୬° ସେଲସିଅସ ଓ ସର୍ବନିମ୍ନ ତାପମାତ୍ରା ୧୮ରୁ ୨୫° ସେଲସିଅସ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହିଥାଏ ।
ଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- ↑ "Burma's new capital stages parade". BBC News. 27 March 2006. Retrieved 3 August 2006.
- ↑ Martin, Steven (30 March 2004). "Burma maintains bygone buildings". BBC News. Retrieved 22 May 2006.
- ↑ "As Myanmar Modernizes, Architectural Gems Are Endangered". NPR. 4 June 2014. Retrieved 8 April 2017.
- ↑ Founded during the reign of King Pontarika, per Charles James Forbes Smith-Forbes (1882). Legendary History of Burma and Arakan. The Government Press. p. 20.; the king's reign was 1028 to 1043 per Harvey, G. E. (1925). History of Burma: From the Earliest Times to 10 March 1824. London: Frank Cass & Co. Ltd. p. 368.
- ↑ Kyaw Kyaw (2006). Frauke Krass; Hartmut Gaese; Mi Mi Kyi (eds.). Megacity yangon: transformation processes and modern developments. Berlin: Lit Verlag. pp. 333–334. ISBN 3-8258-0042-3.
- ↑ "Yangon Summary Review and Analysis". Bookrags.com. 17 October 2005. Retrieved 17 April 2010.
- ↑ Peel, M. C. and Finlayson, B. L. and McMahon, T. A. (2007). "Updated world map of the Köppen–Geiger climate classification" (PDF). Hydrol. Earth Syst. Sci. 11 (5): 1633–1644. doi:10.5194/hess-11-1633-2007. ISSN 1027-5606.
{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) CS1 maint: unflagged free DOI (link)