ସ୍ଵାମୀନାରାୟଣ ମନ୍ଦିର, ଭୁଜ
ଶ୍ରୀ ସ୍ୱାମୀନାରାୟଣ ମନ୍ଦିର, ଭୁଜ (Devnagari: श्री स्वामिनारायण मंदिर, भुज) ଏକ ହିନ୍ଦୁ ମନ୍ଦିର ଯାହା ଭୁଜ, ଗୁଜରାଟରେ ଅବସ୍ଥିତ । ସ୍ୱାମୀନାରାୟଣ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ପ୍ରତିଷ୍ଟାତା (Swaminarayan Sampradaya) ସ୍ୱାମୀନାରାୟଣ ଏହି ମନ୍ଦିର ତିଆରି କରେଇଥିଲେ ।[୧][୨]
| ଶ୍ରୀ ସ୍ୱାମୀନାରାୟଣ ମନ୍ଦିର, ଭୁଜ | |
|---|---|
 ମନ୍ଦିରରେ ନାରାୟଣ ଦେବ (Narnarayan Dev) ବିଗ୍ରହ | |
| Religion | |
| ଅନୁବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକ | ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ |
| District | କଚ୍ଛ |
| ଦେବାଦେବୀ | |
| Location | |
| ସ୍ଥାନ | Bhuj |
| State | ଗୁଜରାଟ |
| Country | ଭାରତ |
| Architecture | |
| ଶ୍ରୀ ସ୍ୱାମୀନାରାୟଣ | |
| Completed | ୧୫ ମଇ ୧୮୨୩ |
| Website | |
| www.swaminarayan.faith | |
ଇତିହାସ
ସମ୍ପାଦନା
ଏହି ମନ୍ଦିର ନରନାରାୟଣ ଦେବ ଗାଦି (Narnarayan Dev Gadi) ଅଧୀନରେ ଅଛି । କଚ୍ଛର ଭୁଜ ସ୍ଥାନରୁ ଗଙ୍ଗାରାମଭାଇ ଜେଠି ସୁନ୍ଦରଜୀଭାଇ, ଜିଗ୍ନେଶ୍ୱରଭାଇ ଓ ଅନ୍ୟ କେତେକ ବରିଷ୍ଠ ଭକ୍ତ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇ ପ୍ରଭୁ ସ୍ୱାମୀନାରାୟଣଙ୍କର ‘ଫୁଲଡୋଲ’ ଉତ୍ସବ ଦେଖିବାକୁ ଗଢଡ଼ା ଯାଇଥିଲେ । ସେଠାରେ ସେମାନେ ସ୍ୱାମୀନାରାୟଣଙ୍କୁ ଭେଟି ଭୁଜରେ ଗୋଟିଏ ମନ୍ଦିର ତିଆରି କରିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ ।[୩]
ବୈଷ୍ଣବାନନ୍ଦ ସ୍ୱାମୀଙ୍କୁ ପ୍ରଭୁ ସ୍ୱାମୀନାରାୟଣ ଡାକିଲେ ଓ ତାଙ୍କର ସାଥୀମାନଙ୍କ ସହିତ ଭୁଜ ଯାଇ ସେଠାରେ ଏକ ମନ୍ଦିର ତିଆରି କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଲେ । ବୈଷ୍ଣବାନନ୍ଦ ସ୍ୱାମୀ ତାଙ୍କର ସହକର୍ମୀ ସାଧୁଙ୍କୁ ସାଥିରେ ନେଇ ୧୮୨୨ ମସିହାରେ ଭୁଜକୁ ଯାଇ ମନ୍ଦିର ତିଆରି ସ୍ଥାନ ପାଖରେ ଡେରା ପକେଇଲେ । ସେଠାରେ ମନ୍ଦିରର ସୂକ୍ଷ୍ମାତିସୂକ୍ଷ୍ମ ନକ୍ସା ତିଆରି କଲେ ଓ ସ୍ୱୀକୃତ କରେଇବାର ମାତ୍ର ଏକ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ନରନାରାୟଣ ଦେବ ମନ୍ଦିର ତିଆରି କରେଇଲେ ।[୩] ସ୍ୱର୍ଗୀୟ ରାମାନନ୍ଦ ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ଯୋଗୁ ସେହି କଚ୍ଛ ସ୍ଥାନରେ ସତସଙ୍ଗ ବିସ୍ତାର ଲାଭ କରିବାକୁ ଲାଗିଲା । ଭୁଜ ଓ କଚ୍ଛର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସ୍ଥାନମାନଙ୍କୁ ବାରମ୍ବାର ଯାଇ ପରିଦର୍ଶନ କଲେ । ଭାରତର ପଶ୍ଚିମ ଭାଗରେ ଏହି ମନ୍ଦିରକୁ ସ୍ୱାମୀ ନାରାୟଣ ନିଜେ ଯାଇ ନାରାୟଣ ଦେବ ବିଗ୍ରହ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ । ହରିକୃଷ୍ଣ ନାମକ ତାଙ୍କ ନିଜର ଏକ ବିଗ୍ରହକୁ ମନ୍ଦିର ଭିତରେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଅଯୋଧ୍ୟାପ୍ରସାଦଜୀ ମହାରାଜ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ମନ୍ଦିରର ପୂର୍ବ ଗମ୍ବୁଜ ଭାଗରେ ରାଧାକୃଷ୍ଣ ଦେବ, ହରିକୃଷ୍ଣ ମହାରାଜ ଓ ପଶ୍ଚିମ ଭାଗରେ ଘନଶ୍ୟାମ ମହାରାଜଙ୍କର ବିଗ୍ରହ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି । ରୂପ ଚୌକି ନାମକ ମଝି ଛକରେ ଗଣେଶ ଓ ହନୁମାନଙ୍କ ବିଗ୍ରହ ଅଛି ।
ଜୀବଦ୍ଦଶାରେ ସ୍ୱାମୀନାରାୟଣ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ସାମଗ୍ରୀଗୁଡ଼ିକ ମନ୍ଦିରର ଅକ୍ଷର ଭବନରେ ସୁରକ୍ଷିତ ଭାବରେ ରଖାଯାଇଛି ।
ଗୁଜରାଟର ଭୂମିକମ୍ପ
ସମ୍ପାଦନା
୨୬ ଜାନୁଆରୀ ୨୦୦୧ ମସିହାରେ ଗୁଜରାଟ ଭୂମିକମ୍ପରେ ଭୁଜ ସହର ବହୁତ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ତାହା ମଧ୍ୟରେ ସ୍ୱାମୀନାରାୟଣ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତାଙ୍କର ଏହି ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ଦେଖି କଚ୍ଛର ଭାରତୀୟ ଓ ବିଦେଶୀ ସତସଙ୍ଗୀମାନେ ଏହି ମନ୍ଦିରଠାରୁ କିଛି ଦୂରରେ ଏକ ନୂଆ ଭୁଜ ଶ୍ରୀ ସ୍ୱାମୀନାରାୟଣ ମନ୍ଦିର (new temple) ତିଆରି କରିବାକୁ ସ୍ଥିର କରିଥିଲେ ।[୪][୫]
ଏହା ମଧ୍ୟ ଦେଖନ୍ତୁ
ସମ୍ପାଦନା*Williams, Raymond (2001). Introduction to Swaminarayan Hinduism. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-65422-7.
ବାହ୍ୟ ଲିଙ୍କ
ସମ୍ପାଦନା
ଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- ↑ "Swaminarayan Temples". Archived from the original on 2008-05-18. Retrieved 2022-11-04.
- ↑ Williams 2001, p. 29
- ↑ ୩.୦ ୩.୧ "Life and Faith of Swaminarayan: Bhuj - Kutch". Archived from the original on 2008-05-18. Retrieved 2022-11-04.
- ↑ "Swaminarayan Temples: Bhuj". Archived from the original on 2008-05-18. Retrieved 2022-11-04.
- ↑ Someshwar, Savera R (27 January 2002). "'We have to get on with our lives'". Rediff. Retrieved 21 October 2018.