ସୋନାଲ ଶୁକ୍ଳା

ସୋନାଲ ଶୁକ୍ଳା (୧୯୪୧-୨୦୨୧) ଜଣେ ଭାରତୀୟ ନାରୀବାଦୀ, କାର୍ଯ୍ୟକର୍ତ୍ତା, ଶିକ୍ଷକ, ଲେଖକ ଏବଂ ସାମାଜିକ କର୍ମୀ ଥିଲେ । ସେ ଭାଚା ଚାରିଟେବୁଲ୍ ଟ୍ରଷ୍ଟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଁ ଜଣାଶୁଣା । ଏହା ଏକ ଘରୋଇ ସଂସ୍ଥା ଯାହା ଭାରତର ମୁମ୍ବାଇରେ ମହିଳା ପଣ୍ଡିତମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଲାଇବ୍ରେରୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲା । ସେ ମଥୁରା ବଳାତ୍କାର ମାମଲାରେ ନାରୀବାଦୀ ବିରୋଧର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ସଦସ୍ୟ ଥିଲେ ଏବଂ ୧୯୮୦ ମସିହାରେ ବଳାତ୍କାର ବିରୋଧରେ ଭାରତର ଆଇନକୁ ସଂସ୍କାର ଆଣିବା ପାଇଁ ସଫଳତାର ସହ ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ।

ଜୀବନୀ

ଶୁକ୍ଳା ୧୯୪୧ ମସିହାରେ ଭାରତର ବାରାଣାସୀରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପିତା ନିନୁ ମଜୁମଦାର ଜଣେ ସଂଗୀତଜ୍ଞ ତଥା ରେଡିଓ ଉପସ୍ଥାପିକା ଥିଲେ ଯିଏକି ଭାରତର ଜାତୀୟ ପ୍ରସାରଣକାରୀ ଅଲ ଇଣ୍ଡିଆ ରେଡିଓ ପାଇଁ ଭିଭିଦ୍ ଭାରତୀ ଷ୍ଟେସନ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ ଏବଂ ମାତା କୌମୁଦୀ ମୁନ୍ସି ଜଣେ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ଗାୟକ ଥିଲେ । ତାଙ୍କର ତିନି ଭାଇ, ମୀନା, ରାଜୁଲ ଏବଂ ଉଦୟ ଥିଲେ । ସେ ଡାକ୍ତର ହିମାଂଶୁ ଶୁକ୍ଳାଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ ।

ସୋନାଲ ଶୁକ୍ଳା ୨୦୨୧ ମସିହାରେ ହୃଦ୍‌ଘାତରେ ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରିଥିଲେ ।

କାର୍ଯ୍ୟ

ଶୁକ୍ଳା ଶିକ୍ଷକ ଭାବରେ ତାଙ୍କର କ୍ୟାରିଅର୍ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ସେ ସାହିତ୍ୟରେ M.A ଏବଂ ତୁଳନାତ୍ମକ ଶିକ୍ଷାରେ M.Ed. କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ କ୍ୟାରିଅରରେ, ସେ ମୁମ୍ବାଇରେ ପରିମଳ କର୍ମଚାରୀ ଏବଂ ଆଦିବାସୀ ମତ୍ସ୍ୟ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଜୀବନରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବା ପାଇଁ ଅନେକ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଅତି ନିକଟତର ହୋଇଥିଲେ । ବ୍ୟାପକ ଘରୋଇ ହିଂସାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ସେ ପ୍ରଥମେ ନିଜ ଘରକୁ ଦୁଇ ବର୍ଷ ଧରି ଘରୋଇ ନିର୍ଯାତନାରେ ବଞ୍ଚିଥିବା ମହିଳା ମାନଙ୍କ ଆଶ୍ରୟସ୍ଥଳୀରେ ପରିଣତ କରିଥିଲେ ।

୧୯୭୦ ଏବଂ ୧୯୮୦ ଦଶକରେ ଶୁକ୍ଲା ମହିଳା ସଂଗଠନର ଜଣେ ସକ୍ରିୟ ସଦସ୍ୟ ଥିଲେ । ୧୯୭୭ ମସିହାରେ, ସେ ସମାଜବାଦୀ ମହିଳା ଗୋଷ୍ଠୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ଯାହା ଇଂରାଜୀ ଏବଂ ହିନ୍ଦୀରେ ଏକ ମୁଦ୍ରିତ ସମ୍ବାଦ ଚିଠି ଫେମିନିଷ୍ଟ ନେଟୱାର୍କ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ୧୯୭୯ରେ ମଥୁରା ବଳାତ୍କାର ମାମଲା ପରେ ଏହି ସମ୍ବାଦ ଚିଠିରେ ପ୍ରକାଶିତ ଏକ ଚିଠିଦ୍ୱାରା ବ୍ୟାପକ ବିରୋଧ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ବଳାତ୍କାରକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଥିବା ଭାରତୀୟ ଆଇନକୁ ସମାଲୋଚନା କରୁଥିବା ଚାରିଜଣ ଆଇନ ପ୍ରଫେସରଙ୍କଦ୍ୱାରା ଲେଖାଯାଇଥିଲା । ସେ ୧୯୭୯ ମସିହାରେ ମଥୁରା ବଳାତ୍କାର ମାମଲାରେ ନ୍ୟାୟିକ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ମହିଳାଙ୍କ ଉପରେ ହେଉଥିବା ଅତ୍ୟାଚାର ବିରୋଧର ବିଚାରପୀଠର ସହ-ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଥିଲେ । ବଳାତ୍କାରକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଥିବା ଭାରତର ଆଇନରେ ସଂସ୍କାର ଆଣିବା ପାଇଁ ସଫଳତାର ସହ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ ।

୧୯୮୭ ରେ, ଶୁକ୍ଳା ମୁମ୍ବାଇରେ ଭାଚା ଚାରିଟେବୁଲ୍ ଟ୍ରଷ୍ଟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ଏହା ଏକ ଘରୋଇ ସଂସ୍ଥା ଯାହା ନାରୀବାଦୀ ଅନୁସନ୍ଧାନକୁ ସମର୍ଥନ କରିବା ସହିତ ମହିଳା ଛାତ୍ରମାନଙ୍କୁ ଉତ୍ସ ଯୋଗାଇବା ପାଇଁ ଏକ ଲାଇବ୍ରେରୀ (ଯେପରିକି ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ପ୍ରକାଶନ ଯାହା ସେତେବେଳେ ଭାରତରେ ସହଜରେ ଉପଲବ୍ଧ ନଥିଲା)ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ତାଙ୍କ ଘରେ ରଖାଯାଇଥିବା ଟ୍ରଷ୍ଟ ପରେ ଏକ ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ଚାଲିଗଲା, ଯେଉଁଠାରେ ଶୁକ୍ଳା ଏକ ସ୍ୱାଧୀନ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଭାବରେ ଲାଇବ୍ରେରୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ଲାଇବ୍ରେରୀରେ ୩୦୦୦ରୁ ଅଧିକ ପୁସ୍ତକ ରହିଛି ଏବଂ ୧୯୯୧ ମସିହାରେ ସଂଗୀତ ସଂଗ୍ରହ ତଥା ଭାରତୀୟ ସ୍ୱାଧିନତା ଆନ୍ଦୋଳନରେ ମହିଳାଙ୍କ ଭୂମିକା ଉପରେ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟାରୀ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ଏହି ଲାଇବ୍ରେରୀ ଭାରତରେ ନାରୀବାଦୀ ଲେଖା ଏବଂ ସାହିତ୍ୟର ଏକ ଅଭିଲେଖାଗାର ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ସହିତ, ମହିଳା ପତ୍ରିକା ସଂଗ୍ରହ ଏବଂ ମହିଳାମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଲେଖା ଲେଖାଯାଇଥାଏ ।

୧୯୯୫ ରେ, ଶୁକ୍ଳା ମୁମ୍ବାଇର ମ୍ୟୁନିସିପାଲିଟି ସ୍କୁଲରେ ପଢୁଥିବା ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଅନୁଷ୍ଠାନିକ ସହାୟତା ଯୋଗାଇବା ପାଇଁ ଭାଚା ବିସ୍ତାର କରି ମୁମ୍ବାଇର ବସ୍ତିରେ ୧୫ଟି କେନ୍ଦ୍ର ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ, ଯେଉଁଠାରେ ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ବକ୍ତବ୍ୟ, ଫଟୋଗ୍ରାଫି ଏବଂ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ସହିତ କୌଶଳ ମାଗଣାରେ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯାଇଥିଲା । ଭାରତରେ COVID-19 ମହାମାରୀ ସମୟରେ ଶୁକ୍ଲା ମୁମ୍ବାଇରେ ଆବଶ୍ୟକ ପରିବାରକୁ ମାଗଣା ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ ଋତୁସ୍ରାବ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଉତ୍ପାଦ ସମେତ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସାମଗ୍ରୀ ଯୋଗାଇବା ପାଇଁ ଭାଚା ସହିତ ଏକ ସ୍ବେଚ୍ଛାସେବୀ ଦଳ ଗଠନ କରିଥିଲେ ।

୧୯୮୦ ମସିହାରୁ ୨୦୨୧ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗୁଜରାଟୀ ଖବରକାଗଜ ସହିତ ଶୁକ୍ଲା ଏକ ସାପ୍ତାହିକ ସ୍ତମ୍ଭ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ, ଯେଉଁଥିରେ ସେ ଖାଦ୍ୟ, ସାହିତ୍ୟ, ରାଜନୀତିଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ନାରୀବାଦୀ ଧାରଣା ଏବଂ ମହିଳା ଅଧିକାର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଭିନ୍ନ ବିଷୟରେ ଲେଖିଥିଲେ । ଗୁଜରାଟୀ ଲେଖକ ଗୋବର୍ଦ୍ଧନ ତ୍ରିପାଠୀଙ୍କ ଉପରେ ତାଙ୍କର କିଛି ଲେଖା ଭାରତୀୟ ସାହିତ୍ୟ ଉପରେ ବ୍ୟାପକ ଅଧ୍ୟୟନର ଏକ ଅଂଶ ଭାବରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଛି । ନାରୀବାଦ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ, ଶିକ୍ଷକ ସଂଗଠନ ଏବଂ ଭାରତରେ ଲୋକ ସାହିତ୍ୟରେ ମହିଳା ଏବଂ ପରିବାରର ଚିତ୍ର ବିଷୟରେ ସେ ଲେଖିଛନ୍ତି ।

୨୦୨୧ ମସିହାରେ, ଫ୍ରିଡ୍ରିଚ୍ ଏବର୍ଟ ଫାଉଣ୍ଡେସନ‌ଦ୍ୱାରା ତାଙ୍କୁ 'ଲିଙ୍ଗ ଆଇକନ୍' ଭାବରେ ସ୍ୱୀକୃତି ଦିଆଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଜ୍ୟୋତି ପୁୱାନୀଙ୍କଦ୍ୱାରା ଲିଖିତ ତାଙ୍କ ଜୀବନ ବିଷୟରେ ଏକ ଚିତ୍ରିତ ପୁସ୍ତକ ତାଙ୍କ ସମ୍ମାନାର୍ଥେ ମୁକ୍ତିଲାଭ କରିଥିଲା । ଶୁକ୍ଳା ଭାରତୀୟ କବି ତଥା ଲେଖକ ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥ ଟାଗୋର ଏବଂ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ତାଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟରେ ପ୍ରମୁଖ ବୋଲି ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ।