ସୁବର୍ଣ୍ଣପ୍ରଭା ଦେବୀ

ସୁବର୍ଣ୍ଣପ୍ରଭା ଦେବୀ (୧୭୭୯-୧୮୦୬) (ନେପାଳୀ: सुवर्णप्रभा देवी) ବିକ୍ରମ ଶାହାଙ୍କ ସମୟରେ ୧୮୦୨ ମସିହାରୁ ୧୮୦୬ ମସିହା ମଧ୍ୟରେ ନେପାଳର ମହାରାଣୀ ଥିଲେ ।

ରାଣୀ ସୁବର୍ଣ୍ଣପ୍ରଭା
ରାନେପାଳର ରାଜମାତା ଓ ମହାରାଣୀ
ଜୀବନସାଥୀ	ରାଣା ବାହାଦୂର ଶାହା
ସନ୍ତାନସନ୍ତତିଗଣ
ରଣୋଦୟତ ବିକ୍ରମ ଶାହା ସମରଶର ଶାହା ଜଣେ ରାଜକୁମାରୀ
ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନାମ
ସୁବର୍ଣ୍ଣପ୍ରଭା ଦେବୀ
ବାପା	ସୁବୁଧୀ ଖଡକା , ବାସନ୍ୟତ ପରିବାର
ଜନ୍ମ	୧୭୭୯
ମୃତ୍ୟ	୧୮୦୬
ଧର୍ମ	[[ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ]]

ଜୀବନୀ

ସୁବର୍ଣ୍ଣପ୍ରଭା ଦେବୀ ନେପାଳର ରାଜା ବାହାଦୂର ଶାହାଙ୍କ ଦ୍ୱିତୀୟ ପତ୍ନୀ ଥିଲେ । ସେ ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ରାଜକୁମାର ରଣୋଦୟତ ବିକ୍ରମ ଶାହା, ରାଜକୁମାର ସମରଶର ଶାହା ଏବଂ ଜଣେ ରାଜକୁମାରୀଙ୍କ ମା' ଥିଲେ । ସେ ସୁବୁଧୀ ଖଡକା ବାସନ୍ୟତଙ୍କ ଝିଅ ଥିଲେ । ରାଜା ରାଣା ବାହାଦୂର ଶାହା, ରାଜ ରାଜେଶ୍ୱରୀ ଦେବୀ ଏବଂ ତାଙ୍କ ପରାମର୍ଶଦାତା ଭୀମସେନ ଥାପା ବାରାଣାସୀ ଅଭିମୁଖେ ଯାତ୍ରା କରୁଥିବାବେଳେ ସେ କାଠମାଣ୍ଡୁରେ ରହି ରାଜପ୍ରତିନିଧି ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ଏହି ସମୟରେ, ପ୍ରଥମ ପତ୍ନୀ ରାଜ ରାଜେଶ୍ୱରୀ ଦେବୀ ୨୬ ଜୁଲାଇ ୧୮୦୧ ମସିହାରେ ନେପାଳ ସୀମାରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲେ ଏବଂ ସୁବର୍ଣ୍ଣପ୍ରଭାଙ୍କର ଦୁର୍ବଳ ରାଜପ୍ରତିନିଧି ପଦର ସୁଯୋଗ ନେଇ ଧୀରେ ଧୀରେ କାଠମାଣ୍ଡୁ ଆଡକୁ ଯାଇଥିଲେ ।

ଫଳସ୍ୱରୂପ, ୨୮ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୮୦୧ ମସିହାରେ ରାଜରାଜସ୍ୱୋରୀଙ୍କ ସମର୍ଥକଙ୍କଦ୍ୱାରା ସୁବର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରଭାଙ୍କର ପ୍ରିୟ ଦରବରୀ ମୂଳକାଜି (ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ) କୀର୍ତ୍ତୀମାନ ସିଂ ବାସନ୍ୟତଙ୍କୁ ଗୁପ୍ତରେ ହତ୍ୟା କରାଯାଇଥିଲା । ୨୮ ଅକ୍ଟୋବର ୧୮୦୧ ମସିହାରେ, ନେପାଳ ଏବଂ ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ମଧ୍ୟରେ ଶେଷରେ ଏକ ବାଣିଜ୍ୟ ଏବଂ ମିଳିତ ଚୁକ୍ତି ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହେଲା ।

ରାଜପ୍ରତିନିଧି

ରେସିଡେନ୍ସି ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହେବାର ପ୍ରାୟ ଆଠ ମାସ ପରେ, ରାଣୀ ରାଜରାଜେସ୍ୱରୀ ୧୭ ଡିସେମ୍ବର ୧୮୦୨ ମସିହାରେ ସୁବର୍ଣ୍ଣପ୍ରଭାଙ୍କୁ କ୍ଷମତାରୁ ବହିଷ୍କୃତ କରିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲେ । ୨୫ ଏପ୍ରିଲ ୧୮୦୬ ମସିହାରେ ରାତି ପ୍ରାୟ ୧୦ ଟା ସମୟରେ ଶେର ବାହାଦୂର ଶାହା ରାଣା ବାହାଦୂର ଶାହାଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ । ରାଜନୈତିକ ବିଶୃଙ୍ଖଳାର ସୁଯୋଗ ନେଇ ଭୀମସେନ ମୁଖିଆ (୧୮୦୬-୧୮୩୭) ହୋଇଗଲେ, ଏବଂ ତ୍ରିପୁରାସୁନ୍ଦରୀଙ୍କୁ ଲଳିତା ତ୍ରିପୁରାସୁନ୍ଦରୀ ଆଖ୍ୟା ଦିଆଗଲା । ରାଣା ବାହାଦୂରଙ୍କର ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ପତ୍ନୀ ଏବଂ ଉପପତ୍ନୀମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଚାକରାଣୀମାନଙ୍କ ସହିତ ସୁବର୍ଣ୍ଣପ୍ରଭାଙ୍କୁ ବାରଣ କରି ସତୀ କରିବାପାଇଁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ ।