ଲେମାଙ୍ଗ (ମିନାଙ୍ଗକାବାଉ: ଲାମାଙ୍ଗ) ହେଉଛି ଏକ ମିନାଙ୍ଗକାବାଉ[]ର ଏକ ପାରମ୍ପରିକ ଭୋଜନ ଅଟେ ଯାହା ଜାଉ ଭାତ, ନଡ଼ିଆ କ୍ଷୀର ଏବଂ ଲୁଣରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥାଏ । ଭାତ ବାଉଁଶରେ ନ ଲାଗିବା ପାଇଁ କଦଳୀ ପତ୍ରରେ ଆବୃତ ଏକ ଖାଲୁଆ ବାଉଁଶ ଟ୍ୟୁବରେ ରନ୍ଧା ଯାଇଥାଏ । ଇଣ୍ଡୋନେସିଆରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ, ଏହା ସିଙ୍ଗାପୁର, ମାଲେସିଆ ଏବଂ ବ୍ରୁନେଇରେ ମଧ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ । କାରଣ ଦକ୍ଷିଣ ପୂର୍ବ ଏସିଆରେ ବାଉଁଶରେ ରନ୍ଧା ଯାଇଥିବା ଜାଉ ଭାତ ସହିତ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଖାଦ୍ୟ ସାଧାରଣ ଅଟେ ।

ଲେମାଙ୍ଗ
ଲେମାଙ୍ଗକୁ କେବଳ ବାଉଁଶ ଖଣ୍ଡରେ ରନ୍ଧାଯାଏ ।
ଅନ୍ୟ ନାମଲାମାଙ୍ଗା
ପ୍ରକାରଭାତ ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ
ମୂଳ ସ୍ଥାନଇଣ୍ଡୋନେସିଆ[][][]
ଅଞ୍ଚଳ ବା ରାଜ୍ୟପଶ୍ଚିମ ସୁମାତ୍ରା
ସମ୍ବନ୍ଧିତ ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟଇଣ୍ଡୋନେସିଆ, ସିଙ୍ଗାପୁର, ମାଲେସିଆ,[][] Brunei[]
ମୁଖ୍ୟ ଉପାଦାନଜାଉ ଭାତ, ନଡ଼ିଆ କ୍ଷୀର

ଇଦ ଉଲ-ଫିତର ଏବଂ ଇଦ ଉଲ-ଅଦାର ବାର୍ଷିକ ମୁସଲମାନ ଛୁଟିଦିନରେ ଦୈନିକ ଉପବାସର ସମାପ୍ତି ପାଇଁ ଲେମାଙ୍ଗ ପାରମ୍ପାରିକ ଭାବରେ ଖିଆଯାଏ ।[]

ଇତିହାସ

ସମ୍ପାଦନା

ବାଉଁଶରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଏହି ଜାଉ ଭାତ ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଏକ ସର୍ବବ୍ୟାପୀ ପାରମ୍ପାରିକ ଖାଦ୍ୟ ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା । ମୀନାଙ୍ଗକାବାଉ ସଂସ୍କୃତିରେ ଲେମାଙ୍ଗ କିମ୍ବା ଲାମାଙ୍ଗ ହେଉଛି ଏକ ପାରମ୍ପାରିକ ଖାଦ୍ୟ ଅଟେ, ଯାହାକୁ ଇଣ୍ଡୋନେସିଆ ଏବଂ ପଶ୍ଚିମ ସୁମାତ୍ରାର ବିଭିନ୍ନ ପାରମ୍ପାରିକ ସମାରୋହରେ ବ୍ୟବହୃତ କରାଯାଏ । ମୀନାଙ୍ଗକାବାଉ ପରମ୍ପରା ଅନୁଯାୟୀ ଲେମାଙ୍ଗ ରାନ୍ଧିବାର ପ୍ରକ୍ରିୟା ସର୍ବପ୍ରଥମେ ଶେଖ ବୁରହାନୁଦ୍ଦୀନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଥିଲା । ଅବଶ୍ୟ, ଲେମାଙ୍ଗ ଦକ୍ଷିଣ ପୂର୍ବ ଏସିଆ ଅଞ୍ଚଳର ଅନ୍ୟ ଜନଜାତିର ପାରମ୍ପାରିକ ଖାଦ୍ୟ ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ଜଣାଯାଏ, ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ରନ୍ଧନ ପ୍ରଣାଳୀ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବହୁ ପ୍ରାଚୀନ ଏବଂ ବାଉଁଶ ନଳୀ ସହିତ ପ୍ରାକୃତିକ ସାମଗ୍ରୀ ଏବଂ ଉପାଦାନ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।[]

ଇଣ୍ଡୋନେସିଆର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ସାହିତ୍ୟରେ, ଲେମାଙ୍ଗ ବିଷୟରେ ମାରାହ ରୁସଲିଙ୍କ ୧୯୨୨ ମସିହାର ଉପନ୍ୟାସ ନର୍ବୟାରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ମେରିଙ୍ଗଗୀହଙ୍କ ମନ୍ଦ ଯୋଜନା କାରଣରୁ ନର୍ବୟା ଅଜାଣତରେ ବିଷାକ୍ତ ଲେମାଙ୍ଗ ଖାଇଥିଲେ ।[୧୦]

ବଣ୍ଟନ ଏବଂ ପରମ୍ପରା

ସମ୍ପାଦନା
 
Cooking the lemang bamboo tubes.

ଇଣ୍ଡୋନେସିଆରେ ଲେମାଙ୍ଗ ପଶ୍ଚିମ ସୁମାତ୍ରାର ମୀନାଙ୍ଗକାବାଉ ପରମ୍ପରା ସହିତ ଜଡିତ ।[][୧୧] ତଥାପି, ବାଉଁଶ ନଳୀର ବ୍ୟବହାର କରି ଭାତ ରାନ୍ଧିବାର ପ୍ରଣାଳୀ ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ୟାପକ ଅଟେ, ଯେଉଁଥିରେ ବ୍ରୁନେଇ,[୧୨] ମୀନାହାସ, ଦୟାକ ଏବଂ ଓରଙ୍ଗର ଜନଜାତି ସାମିଲ ଅଛନ୍ତି । ଏହି ବ୍ୟଞ୍ଜନର ମୀନାହାସନ ସଂସ୍କରଣ ନାସୀ ଜହା ନାମରେ ଜଣାଯାଏ, ଯାହାକୁ ସମାନ ପଦ୍ଧତିରେ ରନ୍ଧାଯାଏ ।[୧୩]

ମୀନାଙ୍ଗକାବାଉ ପରମ୍ପରାରେ ଲେମାଙ୍ଗ ପ୍ରସ୍ତୁତି କରିବାର ପ୍ରଣାଳୀକୁ ମାଲାମାଙ୍ଗ କୁହାଯାଏ । ଲେମାଙ୍ଗ ନିଜେ ମୀନାଙ୍ଗ ଲୋକଙ୍କ ଏକତାକୁ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥାଏ କାରଣ ଏହାର ପ୍ରସ୍ତୁତି ପ୍ରଣାଳୀ ସର୍ବଦା ଏକତ୍ର କରାଯାଇଥାଏ । ଲେମାଙ୍ଗ ଏବଂ ତପାଇ ତିଆରି କରିବା ସମୟରେ ଅନେକ ବିଧିକୁ ଅନୁସରଣ କରିବା ଜରୁରୀ ହୋଇଥାଏ । ସାଧାରଣତଃ ଲେମାଙ୍ଗ ଏବଂ ତପାଇ ନିଜର ଉପାଦାନରେ ଥିବା ରାସାୟନିକ ଉପାଦାନ ଦ୍ୱାରା ଉତ୍ପାଦିତ ଅନନ୍ୟ ସ୍ୱାଦ ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଲେମାଙ୍ଗ ଏବଂ ତପାଇର ଉତ୍ପତ୍ତି, ମୀନାଙ୍ଗକାବାଉ ଲୋକଙ୍କ ପରମ୍ପରାରେ ଲେମାଙ୍ଗର ଦର୍ଶନ, ଉପସ୍ଥାପନା ଏବଂ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଲେମାଙ୍ଗ ଏବଂ ତପାଇର ସ୍ୱାଦର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଛି ।

ଇବାନ୍ ଲୋକମାନେ ସାଧାରଣତଃ ହରି ଗାୱାଇର ଅମଳ ପର୍ବ ଭଳି ଉତ୍ସବ ପାଇଁ ଲେମାଙ୍ଗ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତି । ଲେମାଙ୍ଗ ସାଧାରଣତଃ ଚିକେନ୍ ତରକାରୀ ଭଳି ମାଂସ ଜାତୀୟ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ସହିତ ଖିଆଯାଏ ।

  1. "Lemang", Taste Atlas
  2. ୨.୦ ୨.୧ Eda Erwina (2014-05-08). "Lemang, Cerita Tradisi Malamang Dari Sumatera Barat". Merdeka.com (in ଇଣ୍ଡୋନେସୀୟ). Retrieved 2020-05-21.
  3. Azzahra, Dhiya Awlia (2020-05-20). "5 Fakta Unik Lemang, Makanan Khas Sumatra Saat Puasa dan Lebaran". idntimes.com (in ଇଣ୍ଡୋନେସୀୟ). Retrieved 2020-09-22.
  4. Vol. 3, pt. 2 comprises a monograph entitled: British Malaya, 1864-1867, by L.A. Mills, with appendix by C. O. Blagden, 1925.
  5. Journal of the Straits Branch of the Royal Asiatic Society, Issues 1-6, Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland. Malaysian Branch. 1878 - History
  6. Bahrum Ali; Bandar Seri Begwan (September 8, 2009), "'Lemang' stalls are found everywhere", The Brunei Times, archived from the original on December 10, 2015
  7. "Lamang dan Tradisi Malamang pada Masyarakat Minangkabau". Kemdikbud. Archived from the original on 2022-11-30. Retrieved 2024-11-03.
  8. Cecil Lee (September 22, 2009), "Travel Snapshot – Celebrate Hari Raya Aidilfitri With Lemang", Travel Feeder
  9. Yovani, Tania (December 2019). "Lamang tapai: the ancient Malay food in Minangkabau tradition". Journal of Ethnic Foods. 6 (1): 22. doi:10.1186/s42779-019-0029-z. S2CID 209325826.
  10. Kaya, Indonesia. "Warisan Sastra Indonesia Dalam Lantunan Lagu Dan Tarian Di Drama Musikal 'Siti Nurbaya (Kasih Tak Sampai)' | Liputan Budaya - Situs Budaya Indonesia". IndonesiaKaya (in ଇଣ୍ଡୋନେସୀୟ). Retrieved 2020-09-20.
  11. "Lemang". Tribunnewswiki.com (in ଇଣ୍ଡୋନେସୀୟ). 2019-07-18. Retrieved 2020-05-26.
  12. Bahrum Ali; Bandar Seri Begwan (September 8, 2009), "'Lemang' stalls are found everywhere", The Brunei Times, archived from the original on December 10, 2015
  13. "Jika Sumbar Punya Lamang, Minahasa Punya Nasi Jaha". Republika Online (in ଇଣ୍ଡୋନେସୀୟ). 2016-11-19. Retrieved 2020-09-20.