ରାମଶଙ୍କର ରାୟ
ରାମଶଙ୍କର ରାୟ (୨୫ ମଇ ୧୮୫୭ - ୧୩ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୯୩୧) ଜଣେ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟିକ ଥିଲେ, ସେ ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ ନାଟକର ଜନକ ଭାବେ ପରିଚିତ ।[୧][୨] ୧୮୫୭ ମସିହା ଜ୍ଯେଷ୍ଠ ଶୁକ୍ଳ ଦ୍ୱିତୀୟା ତିଥିରେ ସେ ଅସୁରେଶ୍ୱର ଅନ୍ତର୍ଗତ ଦିକ୍ଷୀତପଡ଼ାରେ ଏକ ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମ ନେଇଥିଲେ । ସେ ନଟବର ରାମଶଙ୍କର ରାୟ ଭାବେ ଜଣା ।
ରାମଶଙ୍କର ରାୟ | |
|---|---|
| ଜନ୍ମ | ୨୫ ମଇ ୧୮୫୭ ଦୀକ୍ଷିତପଡ଼ା, ଅସୁରେଶ୍ୱର, କଟକ |
| ମୃତ୍ୟୁ | ୧୩ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୯୩୧ (ବୟସ ୭୪) |
| ଜାତୀୟତା | ଭାରତୀୟ |
| ଶିକ୍ଷା | ଫାର୍ଷ୍ଟ ଆର୍ଟସ (ଏଫ. ଏ.), ଆଇନ |
| ସମ୍ପର୍କୀୟ | ଗୌରୀଶଙ୍କର ରାୟ (ବଡ଼ଭାଇ) |
ପ୍ରଥମ ଓଡ଼ିଆ ଔପନ୍ୟାସିକ
ସମ୍ପାଦନାରାମଶଙ୍କରଙ୍କୁ ପ୍ରଥମ ଓଡ଼ିଆ ଔପନ୍ୟାସିକ କୁହାଯାଏ । ଐତିହାସିକ ପଟ୍ଟଭୂମି ଉପରେ ଲିଖିତ ଉପନ୍ୟାସ ସୌଦାମିନୀ, ୧୮୭୮ ମସିହାରେ ‘ଉତ୍କଳ ମଧୂପ’ ପତ୍ରିକାରେ ପ୍ରଥମେ ଧାରବାହିକ ଭାବେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ପ୍ରାୟ ୩୦ଟି ଅଧ୍ୟାୟ ଛପାଯିବା ପରେ ୧୮୮୦ ମସିହାରେ ପତ୍ରିକା ବନ୍ଦ ହୋଇଯିବାରୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ ପ୍ରକାଶ ପାଇପାରିନଥିଲା । ପରେ ସେ ଏହାକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କରିନଥିଲେ ଓ ୧୯୩୦ରେ ପ୍ରକାଶିତ ରାମଶଙ୍କର ଗ୍ରନ୍ଥାବଳିରେ ମଧ୍ୟ ଏହା ସ୍ଥାନ ପାଇନଥିଲା ।[୩]
ରଚନାବଳୀ
ସମ୍ପାଦନାତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ କାବ୍ୟ ପ୍ରେମତରୀ ୧୮୭୮ରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ରାମଶଙ୍କରଙ୍କର ପ୍ରଥମ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଉପନ୍ୟାସ ବିବାସିନୀ ୧୮୯୧ରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା ।[୪] ଉମେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ପଦ୍ମମାଳି (୧୮୮୮) ପରେ ଏହା ଦ୍ୱିତୀୟ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଓଡ଼ିଆ ଉପନ୍ୟାସ ।[୫] ସେ ବହୁ ନାଟକ, ସୁଆଙ୍ଗ, ଗୀତିନାଟ୍ୟ, ଯାତ୍ରା ଆଦି ରଚନା କରି ଓଡ଼ିଆ ନାଟ୍ୟ ସାହିତ୍ୟକୁ ଏକ ସୁସଙ୍ଗଠିତ ବିଭାଗରେ ପରିଣତ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ନାଟକ ‘କାଞ୍ଚିକାବେରୀ’ । ଏହି ନାଟକକୁ ସେ ମଞ୍ଚସ୍ଥ ମଧ୍ୟ କରାଇଥିଲେ । ଏହାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନା ଦେଇଥିଲେ ତାଙ୍କ ବଡ଼ ଭାଇ ଗୌରୀଶଙ୍କର ରାୟ ।[୬] ରାମାଭିଷେକ ତାଙ୍କର ଶେଷ ନାଟକ ଥିଲା । [୭]
- କାଞ୍ଚିକାବେରୀ, ୧୮୮୦ (କାଞ୍ଚି ଅଭିଯାନ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଆଧାରିତ ନାଟକ)
- ବନବାଳା, ୧୮୮୧ (ୱିଲିଅମ ସେକ୍ସପିଅରଙ୍କ 'The Tempest' ଆଧାରିତ ନାଟକ)[୮]
- କଳିକାଳ, ୧୮୮୩ (ନାଟକ)
- ରାମ ବନବାସ, ୧୮୯୧ (ନାଟକ)
- ବୁଢ଼ାବର, ୧୮୯୨ (ନାଟକ)
- କଂସବଧ, ୧୮୯୬ (ନାଟକ)
- ବିଷମୋଦକ, ୧୯୦୦ (ନାଟକ)
- ଚୈତନ୍ୟ ଲୀଳା, ୧୯୦୬ (ନାଟକ)
- ଯୁଗଧର୍ମ, ୧୯୧୨ (ଧାର୍ମିକ ସହିଷ୍ଣୁତା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ନାଟକ)
- ଲୀଳାବତୀ, ୧୯୧୨ (ବିଧବା ବିବାହ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ନାଟକ)
- କାଞ୍ଚନ ମାଳି, ୧୯୧୪ (ନାରୀଶିକ୍ଷା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ନାଟକ)
- ବିଶ୍ୱଯଜ୍ଞ, ୧୯୧୬ (ନାଟକ)
- ରାମାଭିଷେକ, ୧୯୧୭ (ରାମାୟଣ ଉପରେ ଆଧାରିତ ନାଟକ)
- ପ୍ରେମତରୀ ଗାଥା (କାବ୍ୟ)
- ସୌଦାମିନୀ, ୧୮୭୮ ('ଉତ୍କଳ ମଧୁପ'ରେ ଧାରାବାହିକ ଭାବେ ପ୍ରକାଶିତ, ପତ୍ରିକା ବନ୍ଦ ହେବାରୁ ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଉପନ୍ୟାସ)
- ବିବସନୀ, ୧୮୯୧, (ମୟୂରଭଞ୍ଜରୁ ପ୍ରକାଶିତ 'ଉତ୍କଳପ୍ରଭା' ପତ୍ରିକାରେ ଧାରାବାହିକ ଭାବେ ପ୍ରକାଶିତ ଉପନ୍ୟାସ । )
- ଉନ୍ମାଦିନୀ, ୧୮୯୩ (ଇନ୍ଦ୍ରଧନୁ ପତ୍ରିକାରେ ଧାରାବାହିକ ଭାବେ ପ୍ରକାଶିତ, ପତ୍ରିକା ବନ୍ଦ ହେବାରୁ ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଉପନ୍ୟାସ)
- ଭାଗବତ ଗୀତା, ୧୮୯୩ (ଅନୁବାଦ)
- ଇଶୋପନିଷଦ (ଅନୁବାଦ)
- କେନୋପନିଷଦ (ଅନୁବାଦ)
- ଯଜୁର୍ବେଦ (ଅନୁବାଦ)
- ଋକବେଦ (ଅନୁବାଦ), ୧୯୧୧
- ମନୁସଂହିତା, ୧୯୨୭
- ଶ୍ୱେତାଶ୍ୱତର ଉପନିଷଦ, ୧୯୨୮
- ରାମଶଙ୍କର ଗ୍ରନ୍ଥାବଳୀ, ୧୯୩୦
ଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- ↑ Jaẏanta Kumāra Dāsa (1 January 1998). Ramshankar Ray. Sahitya Akademi. pp. 9–. ISBN 978-81-260-0548-2.
- ↑ Amaresh Datta (1988). Encyclopaedia of Indian Literature. Sahitya Akademi. pp. 1091–. ISBN 978-81-260-1194-0.
- ↑ Patnaik, Jitendra Narayan (August 2007). "Rise of the Oriya Novel : 1878-1897" (PDF). Orissa Review: 112. Retrieved 14 February 2016.
- ↑ Meenakshi Mukherjee (1 January 2002). Early Novels in India. Sahitya Akademi. pp. 240–. ISBN 978-81-260-1342-5.
- ↑ Biswamoy Pati (1 January 2001). Situating Social History: Orissa, 1800-1997. Orient Blackswan. pp. 29–. ISBN 978-81-250-2007-3.
- ↑ http://www.odiya.org/misc/sahitya.shtml
- ↑ http://www.sambadepaper.com/Details.aspx?id=165307&boxid=24154656[permanent dead link]
- ↑ Sisir Kumar Das (2000). History of Indian Literature. Sahitya Akademi. pp. 280–. ISBN 978-81-7201-006-5.
ଅଧିକ ତଥ୍ୟ
ସମ୍ପାଦନା- http://odisha.gov.in/e-magazine/journal/jounalvol1/pdf/orhj-11.pdf
- ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର କ୍ରମବିକାଶ: http://www.odiya.org/misc/sahitya.shtml