ମହୁରୀ
ପାରମ୍ପରିକ ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର
ମହୁରୀ ଓଡ଼ିଶାରେ ବାଜୁଥିବା ଏକ ପାରମ୍ପରିକ ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର । ଏହା ଏକ ପ୍ରକାର ତୁରୀ ବା ପେଏଁକାଳୀ ଯାହାକୁ ମୁଖରେ ଫୁଙ୍କି ବଜାଯାଏ[୧] । ସାଧାରଣତଃ ଯେକୌଣସି ଲୋକନୃତ୍ୟ ବା ଲୋକଗୀତ ଆସରରେ ମହୁରୀ ବାଜିଥାଏ । ଏହା 'ମଙ୍ଗଳବାଦ୍ୟ' ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ ଓ ବିବାହ ବ୍ରତ ଆଦି ମଙ୍ଗଳକାର୍ଯ୍ୟରେ ମହୁରୀ ସମେତ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ମଙ୍ଗଳବାଦ୍ୟ ବାଜିବା ଆବଶ୍ୟକୀୟ । ମହୁରୀ ବଜାଉଥିବା ଶିଳ୍ପୀଙ୍କୁ ମହୁରିଆ କୁହାଯାଏ ।
| ମହୁରୀ | |
|---|---|
 ପଞ୍ଚବାଦ୍ୟରେ ମହୁରିଆର ମହୁରୀ ବାଦନ | |
| ମାଧ୍ୟମ | ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର |
| ସଂସ୍କୃତି | ଓଡ଼ିଆ ଚଳଣି |
| ଗୀତ-ସଙ୍ଗୀତ | ଲୋକଗୀତ |
| କଳାକାର | ମହୁରିଆ |
ରାମ ନାଟକ, ଛଉ, ପଞ୍ଚବାଦ୍ୟ, ସାହିଯାତ, ମୋଗଲ ତାମସା ଆଦି ଅନେକ ଲୋକକଳାରେ ମହୁରୀ ଥାଏ । ସାଧାରଣତଃ ମହୁରୀ ସାଙ୍ଗେ ଢୋଲ, ଟମକ ଇତ୍ୟାଦି ରହେ । ବଲାଙ୍ଗୀର ଜିଲ୍ଲାର ପଞ୍ଚବାଦ୍ୟରେ ବ୍ୟବହୃତ ପାଞ୍ଚଗୋଟି ବାଦ୍ୟ ମଧ୍ୟରୁ ମହୁରୀ ଅନ୍ୟତମ । ଗଞ୍ଜାମର ପ୍ରହଲ୍ଲାଦ ନାଟକରେ ଏକ ଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ମହୁରୀ ବାଜେ । ଏହାକୁ ମୁଖବୀଣା କୁହାଯାଏ । ତେଲିଙ୍ଗି ବାଜାରେ ଦୁଇ ପ୍ରକାର ମହୁରୀ ବାଜେ । ତନ୍ମଧ୍ୟରୁ ଗୀତ ମହୁରୀ ରାଗ ଅନୁସାରେ ଫୁଙ୍କାଯାଏ ଓ ସ୍ୱର ମହୁରୀ ଗୋଟିଏ ସ୍ୱରରେ ଅନବରତ ବାଜୁଥାଏ ।[୧]