ମସ୍ତିଷ୍କ ଅର୍ବୁଦ

ମସ୍ତିଷ୍କ ଅର୍ବୁଦ (ଇଂରାଜୀରେ Brain tumour) ବା ଖପୁରୀ ମଧ୍ୟସ୍ଥ ଅର୍ବୁଦ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ଯେତେବେଳେ ମସ୍ତିଷ୍କରେ ଅସାଧାରଣ ଜୀବକୋଷ ବୃଦ୍ଧି ହୋଇଚାଲେ । ଦୁଇ ପ୍ରକାର ମୂଖ୍ୟ ଅର୍ବୁଦ ଦେଖାଯାଏ; ମୃଦୁ(benign) ଓ ଦୃତବୃଦ୍ଧି(malignant) ଅର୍ବୁଦ । ଦୃତବୃଦ୍ଧି ଅର୍ବୁଦମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଏ; ପ୍ରାଥମିକ ଅର୍ବୁଦ, ଯାହା ମସ୍ତିଷ୍କରେ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ଓ ମସ୍ତିଷ୍କ ମେଟାସ୍ଟାସିସ, ଯାହା ଅନ୍ୟ କୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇ ମସ୍ତିଷ୍କ‌କୁ ଆସିଥାଏ । ଏଠାରେ କେବଳ ମସ୍ତିଷ୍କରୁ ସୃଷ୍ଟ ଅର୍ବୁଦ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରାଯିବ । ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଅର୍ବୁଦ ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାନ୍ତି, ମସ୍ତିଷ୍କ ଅଂଶ ଭେଦରେ ଅଲଗା ହୁଏ । ମୁଣ୍ଡବଥା, ବାତ ମାରିବା, ଦୃଷ୍ଟିଦୋଷ, ବାନ୍ତି ଓ ମାନସିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଭଳି ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯାଏ । ମୁଣ୍ଡବଥା ସକାଳେ ଉତ୍କଟ ହୁଏ ଓ ବାନ୍ତି ହେବାପରେ ଛାଡ଼ିଯାଏ । ଚାଲିବାରେ, କ‌ହିବାରେ ଓ ସ୍ପର୍ଶ କରିବାରେ ଅସୁବିଧା ହୁଏ । ରୋଗ ଆଗେଇଲେ ଚେତନଶୂନ୍ୟତା ହୁଏ ।

ମସ୍ତିଷ୍କ ଅର୍ବୁଦ
ବାମ ମସ୍ତିଷ୍କାର୍ଦ୍ଧରେ ମେଟାସ୍ଟାସିସ ହୋଇଛି, ଫୁସଫୁସରୁ ଆସିଛି । ଏହା ଏମ.ଆର.ଆଇ.ରେ ଦେଖାଯାଉଛି ।
ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ ଓ ବାହାର ସ୍ରୋତ
ସ୍ପେଶାଲିଟି	oncology[*], neurosurgery[*], neurology[*]
ଆଇସିଡ଼ି-୯-ସିଏମ୍	191, 225.0
ମେଡ଼ିସିନ-ପ୍ଲସ	007222 000768
ଇ-ମେଡ଼ିସିନ	emerg/334
MeSH	D001932

ଅଧିକାଂଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ କାରଣ ଅଜଣା । କେତେକ ସଙ୍କଟାବସ୍ଥା ଯେପରିକି ଅନେକ ଜେନେଟିକ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ, ନିଉରୋଫାଇବ୍ରୋମାଟୋସିସ, କେତେକ ରାସାୟନିକ ଦ୍ରବ୍ୟ ଯେପରିକି ଭିନାଇଲ କ୍ଲୋରାଇଡ, ଏପସ୍ଟେନ ବାର ଭୁତାଣୁ ଓ ଆୟୋନିଜିଙ୍ଗ ରାଡିଏସନ । ମୋବାଇଲ ଫୋନର କିଛି ସମ୍ପର୍କ ଥିବାର ଆଲୋଚନା ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପ୍ରମାଣ ନାହିଁ । ବୟଃପ୍ରାପ୍ତଙ୍କର ପ୍ରାଥମିକ ଅର୍ବୁଦମାନଙ୍କର ନାମ: ମେନିଞ୍ଜିଓମା, ଆସ୍ଟ୍ରୋସାଇଟୋମା ଯେପରିକି ଗ୍ଲାୟୋବ୍ଲାସ୍ଟୋମା । ପିଲାମାନଙ୍କର ମେଡୁଲୋବ୍ଳାସ୍ଟୋମା ଅର୍ବୁଦ ଅତି ସାଧାରଣ । ଡାକ୍ତରୀ ପରୀକ୍ଷା, କମ୍ପ୍ୟୁଟେଡ ଟୋମୋଗ୍ରାଫିକିମ୍ବା ମାଗ୍‌ନେଟିକ ରେଜୋନାନ୍‌ସ ଇମେଜିଙ୍ଗ ସାହାଯ୍ୟରେ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ । ବାୟୋପ୍ସିଦ୍ୱାରା ରୋଗ ନିଶ୍ଚିତ କରାଯାଏ । ବାୟୋପ୍ସିଦ୍ୱାରା ଅର୍ବୁଦର ଭୟାବ‌ହତା ଜଣାପଡ଼ିସାରିବା ପରେ ଗ୍ରେଡିଙ୍ଗ କରାଯାଏ ।

ଅପରେଶନ, ରାଡିଏସନ ଥେରାପି ଓ କେମୋଥେରାପି ସାହାଯ୍ୟରେ ଚିକିତ୍ସା କରାଯାଏ । ବାତ ବା ପେଶୀପ୍ରକମ୍ପନ ହେଲେ ଆଣ୍ଟିକନ୍‌ଭଲ୍‌ସାଣ୍ଟ ଦିଆଯାଏ । ଅର୍ବୁଦ ଚତୁର୍ଦିଗରୁ ଫୁଲା କମେଇବା ପାଇଁ ଡେକ୍‌ସାମେଥାଜୋନ ଓ ଫୁରୋସେମାଇଡ ଦିଆଯାଏ । କେତେକ ଅର୍ବୁଦ ଏତେ ଧୀରେ ବଢ଼ନ୍ତି ଯେ ତାଙ୍କ ଉପରେ କେବଳ ନ‌ଜର ରଖିବା ଯଥେଷ୍ଟ ହୁଏ । ରୋଗୀର ଇମ୍ମ୍ୟୁନ ସିସ୍ଟମ ବ୍ୟବ‌ହାର କରି ଚିକିତ୍ସା କରିବା ନିମନ୍ତେ ଚେଷ୍ଟା ଚାଲିଛି । ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବା ସମୟରେ ରୋଗ କେତେ ଦୂର ଆଗେଇଛି ଓ କି ପ୍ରକାର ଅର୍ବୁଦ, ତାହା ଉପରେ ଚିକିତ୍ସା ଫଳାଫଳ ନିର୍ଭର କରେ । ମେନିଞ୍ଜିଓମା ଫଳାଫଳ ଭଲ କିନ୍ତୁ ଗ୍ଲାୟୋବ୍ଲାସ୍ଟୋମାର ଖରାପ । ଆମେରିକାରେ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ଆୟୁଷ ହାର ୩୩ % । ପ୍ରାଥମିକ ଅର୍ବୁଦ ଅପେକ୍ଷା ମେଟାସ୍ଟାଟିକ ମସ୍ତିଷ୍କ ଅର୍ବୁଦ ଅଧିକ ଦେଖାଯାଏ, ଯାହାର ଅଧା ଫୁସଫୁସ କର୍କଟରୁ ଆସିଥାଏ । ପୃଥିବୀରେ ପ୍ରାୟ ବାର୍ଷିକ ୨୫୦,୦୦୦ ପ୍ରାଥମିକ ମସ୍ତିଷ୍କ ଅର୍ବୁଦ ଯାହା ସମୁଦାୟ କର୍କଟ ସଂଖ୍ୟାର ୨ %ରୁ କମ । ୧୫ ବର୍ଷରୁ କମ ପିଲାଙ୍କର କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆକ୍ୟୁଟ ଲୋମ୍ଫୋବ୍ଲାସ୍ଟିକ ଲିଉକେମିଆ ପରେ ଏହା ଦ୍ୱିତୀୟ କର୍କଟ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରେ । ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆରେ ଏହି କର୍କଟ ନିମନ୍ତେ ହାରାହାରି ଆର୍ଥିକ ଖର୍ଚ୍ଚ ୧.୯ ମିଲିଅନ ଡଲାର ।