ମରକାପ୍ଟୋପ୍ୟୁରିନ

ମରକାପ୍ଟୋପ୍ୟୁରିନ
Clinical data
Trade names	Purinethol, others
Synonyms	6-mercaptopurine (6-MP)
AHFS/Drugs.com	monograph
MedlinePlus	a682653
Pregnancy; category	D;
Routes of; administration	by mouth
ATC code	L01BB02 (WHO) ;
Legal status
Legal status	℞ (Prescription only);
Pharmacokinetic data
Bioavailability	5 to 37%
Metabolism	xanthine oxidase
Elimination half-life	60 to 120 min., longer for its active metabolites
Excretion	kidney
Identifiers
	IUPAC name 3,7-dihydropurine-6-thione;
CAS Number	50-44-2 ;
PubChem CID	667490;
IUPHAR/BPS	7226;
DrugBank	DB01033 ;
ChemSpider	580869 ;
UNII	PKK6MUZ20G;
KEGG	D04931 ;
ChEBI	CHEBI:50667 ;
ChEMBL	CHEMBL1425 ;
ECHA InfoCard	100.000.035
Chemical and physical data
Formula	C5H4N4S
Molar mass	152.177 g/mol
3D model (JSmol)	Interactive image;
	SMILES S=C2/N=C\Nc1ncnc12;
	InChI InChI=1S/C5H4N4S/c10-5-3-4(7-1-6-3)8-2-9-5/h1-2H,(H2,6,7,8,9,10) ; Key:GLVAUDGFNGKCSF-UHFFFAOYSA-N ;
(verify)

ମରକାପ୍ଟୋପ୍ୟୁରିନ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Mercaptopurine ବା 6-MP, ବିକ୍ରୟ ନାମ ପ୍ୟୁରିନେଥଲ/Purinethol) ଏକ ଔଷଧ ଯାହା କର୍କଟ ଓ ଅଟୋଇମ୍ମ୍ୟୁନ ରୋଗ (autoimmune diseases) ଚିକିତ୍ସାରେ ଦିଆଯାଏ ।^[୧] ଆକ୍ୟୁଟ ଲିମ୍ଫୋସାଇଟିକ ଲିଉକେମିଆ ବା ଏଏଲଏଲ (acute lymphocytic leukemia ବା ALL), କ୍ରନିକ ମାୟେଲଏଡ ଲିଉକେମିଆ ବା ସିଏମଏଲ (chronic myeloid leukemia ବା CML), କ୍ରନ୍ ରୋଗ ଓ ଅଲସରେଟିଭ କୋଲାଇଟିସ ରୋଗମାନଙ୍କରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଭାବରେ ଏହି ଔଷଧ ଦିଆଯାଏ ।^[୧]^[୨] ଏଏଲଏଲ ରୋଗରେ ପ୍ରାୟ ମେଥୋଟ୍ରେକ୍ସେଟ ଦିଆଯାଏ । ଏହା ପାଟିରେ ଦିଆଯାଏ । ^[୧]

ମରକାପ୍ଟୋପ୍ୟୁରିନର ସାଧାରଣ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଅସ୍ଥିମଜ୍ଜା ଦମନ (bone marrow suppression), ଯକୃତ ବିଷକ୍ରିୟା (liver toxicity), ବାନ୍ତି ଓ ଅରୁଚି ଆଦି ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯାଏ । ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ସାଂଘାତିକ ହେଲେ କର୍କଟ ରୋଗ ଓ ଅଗ୍ନାଶୟ ପ୍ରଦାହ ହୋଇପାରେ । ଥାୟୋପ୍ୟୁରିନ ଏସ-ମିଥାଇଲଟ୍ରାନସଫରେଜ (thiopurine S-methyltransferase)ର ଜେନେଟିକ ଅଭାବ ଥିଲେ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଅଧିକ ହେବା ଦେଖାଯାଏ । ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ଏହା ଶିଶୁର କ୍ଷତି କରିପାରେ ।^[୧] ଏହା ଥାୟୋପ୍ୟୁରିନ (thiopurine) ଓ ଆଣ୍ଟିମେଟାବୋଲାଇଟ (antimetabolite) ଶ୍ରେଣୀର ଏକ ଔଷଧ । ^[୩]^[୨]

ସନ ୧୯୫୩ରେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ମରକାପ୍ଟୋପ୍ୟୁରିନ ଡାକ୍ତରୀ ବ୍ୟବ‌ହାର ନିମନ୍ତେ ସ୍ୱୀକୃତ ହୋଇଥିଲା ।^[୧] ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ (World Health Organization's List of Essential Medicines) ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସିସ୍ଟମ (health system) ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ।^[୪] ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶମାନଙ୍କରେ (developing world) ଏହି ଔଷଧର ଏକ ମାସ ଡୋଜର ହୋଲସେଲ ମୂଲ୍ୟ ୧୮.୪୨ରୁ ୨୦୦.୧୬ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ।^[୫] ଇଂଲଣ୍ଡରେ ଏହାର ଏକ ମାସର ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରାୟ ୧୨୧.୧୩ ପାଉଣ୍ଡ ।^[୨] ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଏକ ମାସର ହୋଲସେଲ ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରାୟ ୯୯.୧୬ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ।^[୬]

ଆଧାର

↑ ^୧.୦ ^୧.୧ ^୧.୨ ^୧.୩ ^୧.୪ "Mercaptopurine". The American Society of Health-System Pharmacists. Retrieved 8 December 2016.
↑ ^୨.୦ ^୨.୧ ^୨.୨ British national formulary : BNF 69 (69 ed.). British Medical Association. 2015. p. 590. ISBN 9780857111562.
↑ Sahasranaman, S.; Howard, D.; Roy, S. (2008). "Clinical pharmacology and pharmacogenetics of thiopurines". European Journal of Clinical Pharmacology. 64 (8): 753–767. doi:10.1007/s00228-008-0478-6. PMID 18506437.
↑ "WHO Model List of Essential Medicines (19th List)" (PDF). World Health Organization. April 2015. Retrieved 8 December 2016.
↑ "Mercaptopurine". International Drug Price Indicator Guide. Retrieved 8 December 2016.^{[permanent dead link]}
↑ "NADAC as of 2016-12-07 | Data.Medicaid.gov". Centers for Medicare and Medicaid Services. Archived from the original on 2016-12-21. Retrieved 21 December 2016.