ବ୍ରାହ୍ମଣୀ ମନ୍ଦିର
ଭାରତର ଏକ ହିନ୍ଦୁ ମନ୍ଦିର
ବ୍ରାହ୍ମଣୀ ମନ୍ଦିର ୧୦-୧୧ଶ ଶତକରେ ନିର୍ମିତ ଓଡ଼ିଶାର ବାଲେଶ୍ୱରର ଅଭଣାଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏକ ହିନ୍ଦୁ ଓ ବୌଦ୍ଧ ଉପାସନା ପୀଠ । ଏଠାରେ ଅବଲୋକିତେଶ୍ୱର, ଚାମୁଣ୍ଡା ପୂଜିତ ହୋଇଥାନ୍ତି । ଏହା ଓଡ଼ିଶା ରାଜ୍ୟ ଐତିହ୍ୟର ଏକ ସଂରକ୍ଷିତ ଭାସ୍କର ।
| ବ୍ରାହ୍ମଣୀ ମନ୍ଦିର | |
|---|---|
| Religion | |
| ଅନୁବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକ | ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ |
| Governing body | ଲକ୍ଷ୍ମୀ ନାରାୟଣ ପୂଜା କମିଟି |
| Location | |
| ସ୍ଥାନ | ଅଭଣା |
| Country | ଭାରତ |
| Architecture | |
| ସୋମବଂଶୀ ଶାସନ | |
ଅବସ୍ଥିତି
ସମ୍ପାଦନାଏହା ସୋନ ନଇର ପୂର୍ବ ଭାଗରେ ଓଡ଼ିଶାର ବାଲେଶ୍ୱର ସହରଠାରୁ ୨୧ କି.ମି. ଦୂରରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
ନିର୍ମାଣ
ସମ୍ପାଦନାଏହା ଏକ ସମତଳ ଛାତ ଥିବା ପିଢ଼ା ବିମାନ ଶୈଳୀର ମନ୍ଦିର । ମନ୍ଦିରରେ ପୂଜିତ ଦେବଦେବୀ ହେଲେ ଚାରି ବାହୁବିଶେଷ ଅବଲୋକିତେଶ୍ୱର ଓ ଆଠ ବାହୁ ଓ ତିନି ମୁଖା ଚାମୁଣ୍ଡା । ମୂର୍ତ୍ତି ନିର୍ମାଣ ଅନୁସାରେ ଏହା ୧୦-୧୧ଶ ଶତକରେ ନିର୍ମିତ ବୋଲି ଜଣାଯାଇଥାଏ । ଏଥିରେ କେତେକ ବୌଦ୍ଧ ମୂର୍ତ୍ତି ବିଶେଷ ରହିଛି ।
ପରିମାପ
ସମ୍ପାଦନା- କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ( ଲମ୍ବ x ଓସାର x ଉଚ୍ଚତା) : ୪.୨୦ ମି. x ୪.୦୦ ମି. x ୬.୫୦ ମି.
- ଖଣ୍ଡ ସଂଖ୍ୟା : ୨, ମଣ୍ଡପ ପରେ ଥିବା ବିମାନ
ସ୍ଥାନିକ ସଙ୍ଗଠନ
ସମ୍ପାଦନା- ବିନ୍ୟାସ : ପଶ୍ଚିମାମୁଖି
- ପରିକଳ୍ପନା : ବିମାନଟି ବର୍ଗାକାର ଓ ମଣ୍ଡପଟି ଆୟତାକାର
- ଖାଲିସ୍ଥାନ : ୧୦ ମି. (ଲମ୍ବ) x ୪.୫୦ ମି. (ଓସାର)
ସ୍ଥାପନ ଶୈଳୀ
ସମ୍ପାଦନାଆଲଙ୍କାରିକ ଶୈଳୀ
ସମ୍ପାଦନା- ବାହାର ଭାଗ : ସାଧାରଣ
- ଭିତର ଭାଗ : ସାଧାରଣ
- ଚଳନ୍ତି ସଙ୍ଗଠନ : ଚାରି ବାହୁବିଶେଷ ଅବଲୋକିତେଶ୍ୱର, ଆଠ ବାହୁ ଓ ତିନି ମୁଖା ଚାମୁଣ୍ଡା
- ଏହା ନବୀନ ମନ୍ଦିର ହେଲେ ହେଁ ପଞ୍ଚରଥ ଶୈଳୀର ସମତଳ ଓ ପଞ୍ଚାଙ୍ଗ ବାଡ଼ ବିଶିଷ୍ଟ ଅଟେ।
ନିର୍ମାଣ କାରିଗରି
ସମ୍ପାଦନା- ନିର୍ମାଣ ପ୍ରକାର : ଏହା ଏକ ପିଢ଼ା ବିମାନ ଶୈଳୀର ମନ୍ଦିର ଯାହାର ଆଗରେ ଏକ ସମତଳ ଜଗମୋହନ ଅଛି । ବିମାନଟି ପଞ୍ଚରଥ ଶୈଳୀର ଓ ଉଚ୍ଚତା ଭିତ୍ତିରେ ପଞ୍ଚାଙ୍ଗ ବଡ଼ ।
- ନିର୍ମାଣ : ପଥର ଗଠନ (Ashlar Masonry)
- ନିର୍ମାଣ ଉପାଦାନ : ମୋହରମ/ଲାଟେରାଇଟ (Laterite)ରେ ମନ୍ଦିରଟି ତିଆରି ଓ ମୂର୍ତ୍ତିମାନ କ୍ଳୋରାଇଟ ପଥରରେ (chlorite stone)ରେ ତିଆରି ।
ସିନ୍ଦୁର ଓ ତେଲ ଲେପନ ହେତୁ ମୂର୍ତ୍ତି ଗୁଡ଼ିକ ଭବିଷ୍ୟତରେ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯିବାର ଆଶଙ୍କା ରହିଛି ।
ଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- Sahoo. Ashis Ranjan, Pradhan. Dr. S. Report on Bramhani Temple. Indira Gandhi National Centre For The Arts
- R. P. Mohapatra, 1986, Archaeology in Orissa, Vol. II, New Delhi