ବର୍ଣ୍ଣ (ହିନ୍ଦୁଧର୍ମ)
ଭାରତୀୟ ପୁରାଣ ବର୍ଣ୍ଣିତ ସାମାଜିକ ବିଭେଦ
ବର୍ଣ୍ଣ (ସଂସ୍କୃତ: वर्ण, ରୋମାନ: varṇa) ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ[୧] ଏକ କ୍ରମ ଜାତି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଭିତରେ ସାମାଜିକ ଶ୍ରେଣୀକୁ ସୂଚିତ କରେ ।[୨][୩] ଏହି ବିଚାର ମନୁସ୍ମୃତି ଭଳି ଗ୍ରନ୍ଥରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ହୋଇଛି[୧][୪][୫] ଏବଂ ତାହା ସମାଜକୁ ଚାରୋଟି ବର୍ଣ୍ଣରେ ଶ୍ରେଣୀଭୁକ୍ତ କରେ:[୧][୬]
- ବ୍ରାହ୍ମଣ: ବୈଦିକ ପଣ୍ଡିତ, ପୁରୋହିତ ଏବଂ ଶିକ୍ଷକ
- କ୍ଷତ୍ରିୟ: ଶାସକ, ଯୋଦ୍ଧା ଏବଂ ପ୍ରଶାସକ
- ବୈଶ୍ୟ: କୃଷିବିତ୍ ଏବଂ ବ୍ୟବସାୟୀ[୭]
- ଶୁଦ୍ର: ଶ୍ରମିକ ଏବଂ ସେବା ପ୍ରଦାନକାରୀ ।
ଚାରୋଟି ବର୍ଣ୍ଣ କିମ୍ବା ଶ୍ରେଣୀ ମଧ୍ୟରୁ ଯେକୌଣସି ସମ୍ପ୍ରଦାୟକୁ ସବର୍ଣ୍ଣ ହିନ୍ଦୁ କୁହାଯାଏ । ଦଳିତ ଏବଂ ଆଦିବାସୀମାନେ କୌଣସି ବର୍ଣ୍ଣର ନ ହୋଇଥିବାରୁ ସେମାନଙ୍କୁ ଅବର୍ଣ୍ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ।[୮][୯][୧୦]
ଏହି ଚାରିବର୍ଣ୍ଣ ଭେଦଭାବ ହେଉଛି ସାମାଜିକ ଭେଦଭାବର ଏକ ରୂପ ତାହା ଜାତି ବିଭାଜନଠାରୁ ବ୍ୟାପକ । ଜାତି ବିଭାଜନ ୟୁରୋପୀୟ ଶବ୍ଦ "caste" ସହିତ ତୁଳନୀୟ ।[୧୧]
ବର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରଥା ହିନ୍ଦୁ ପୁରାଣରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ଏବଂ ମଣିଷମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଆଦର୍ଶ ଆହ୍ୱାନ ବୋଲି ମଣାଯାଏ ।[୧୨][୧୩] ଏହି ବିଚାର ସାଧାରଣତଃ ଋଗ ବେଦର ପୁରୁଷ ସୁକ୍ତ ପଦରେ ଉଲ୍ଲେଖିତ ।
ମନୁସ୍ମୃତିରେ ବର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରଥାର ଆଧାର ଦର୍ଶାଯାଇଛି ।[୧୪] ତେବେ ଅନେକ ହିନ୍ଦୁ ଗ୍ରନ୍ଥ ଏବଂ ତତ୍ତ୍ୱ ସାମାଜିକ ବିଭେଦ ସହ ବର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରଥାର ସମ୍ପର୍କ ବାବଦରେ ପ୍ରଶ୍ନ କରନ୍ତି ଏବଂ ଏହି ଧାରଣା ସହ ଅସହମତ ।[୧୫]
ଆଧାର ସମ୍ପାଦନା
- ↑ ୧.୦ ୧.୧ ୧.୨ Doniger, Wendy (1999). Merriam-Webster's encyclopedia of world religions. Springfield, MA, USA: Merriam-Webster. p. 186. ISBN 978-0-87779-044-0.
- ↑ South Asia Scholar Activist Collective, "Glossary", Hindutva Harassment Field Manual, Wikidata Q108732338, retrieved 2021-09-28
- ↑ Johnson, W. J. (୧ ଜାନୁଆରୀ ୨୦୦୯). varṇa (‘ class’, lit. ‘ colour’) (in ଇଂରାଜୀ). Oxford University Press. doi:10.1093/ACREF/9780198610250.001.0001. ISBN 9780198610250. OCLC 244416793. OL 23224406M. Wikidata Q55879169.
{{cite book}}: Check date values in:|publication-date=(help)ଛାଞ୍ଚ:ODNBsub - ↑ Monier-Williams, Monier (2005) [1899]. A Sanskrit-English Dictionary: Etymologically and Philologically Arranged with Special Reference to Cognate Indo-European Languages (Reprinted ed.). Motilal Banarsidass. p. 924. ISBN 978-81-208-3105-6.
- ↑ Malik, Jamal (2005). Religious Pluralism in South Asia and Europe. Oxford UK: Oxford University Press. p. 48. ISBN 978-0-19-566975-6.
- ↑ Ingold, Tim (1994). Companion Encyclopedia of Anthropology. London New York: Routledge. p. 1026. ISBN 978-0-415-28604-6.
- ↑ Kumar, Arun (2002). Encyclopaedia of Teaching of Agriculture. Anmol Publications. p. 411. ISBN 978-81-261-1316-3.[permanent dead link]
- ↑ DR Jatava (2011). The Hindu Sociology. Surabhi Publications. p. 92.
- ↑ Chandra, Bipan (1989. India's Struggle for Independence, 1857-1947, pp. 230-231. Penguin Books India
- ↑ Yājñika, Acyuta and Sheth, Suchitra (2005). The Shaping of Modern Gujarat: Plurality, Hindutva, and Beyond, p. 260. Penguin Books India
- ↑ Juergensmeyer, Mark (2006). The Oxford Handbook of Global Religions. Oxford University Press, USA. p. 54. ISBN 978-0-19-972761-2.
- ↑ Bayly, Caste, Society and Politics (2001), p. 8
- ↑ Thapar, Romila (2004), Early India: From the Origins to AD 1300, University of California Press, p. 63, ISBN 978-0-520-24225-8
- ↑ David Lorenzen (2006). Who invented Hinduism: Essays on religion in history. Yoda Press. pp. 147–149. ISBN 978-81-902272-6-1.
- ↑ Bayly, Caste, Society and Politics (2001), p. 9
ପଠନସୂଚୀ ସମ୍ପାଦନା
- Bayly, Susan (2001), Caste, Society and Politics in India from the Eighteenth Century to the Modern Age, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-26434-1
- Jaini, Padmanabh (1998). The Jaina Path of Purification. Motilal Banarsidass. ISBN 978-81-208-1578-0.
- Ghurye, Govind Sadashiv (1969) [1932]. Caste and Race in India (Fifth ed.). Popular Prakashan. ISBN 9788171542055. OCLC 1066815345.
- Hiltebeitel, Alf (2011). Dharma: Its early history in law, religion, and narrative. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-539423-8.
- Olivelle, Patrick (1998). "Caste and Purity: A Study in the Language of the Dharma Literature". Contributions to Indian Sociology. 32 (2): 199–203. doi:10.1177/006996679803200203.
- Olivelle, Patrick (2008). "Caste and Purity". Collected essays. Firenze, Italy: Firenze University Press. ISBN 978-88-8453-729-4.
- Sharma, Ram Sharan (1990). Śūdras in Ancient India: A Social History of the Lower Order Down to Circa A.D. 600. Motilal Banarsidass Publishers. p. 10.
ଅଧିକ ପଠନ ସମ୍ପାଦନା
- Ambedkar, B.R. (1946). Who were the Shudras?.
- Danielou, Alain (1976). Les Quatre Sens de la Vie.
- Sri Aurobindo (1970). The Human Cycle, The Ideal of Human Unity, War and Self-Determination. Sri Aurobindo Ashram Trust. ISBN 81-7058-014-5.
- Kane, Pandurang Vaman (1975). History of Dharmasastra: (ancient and medieval, religious and civil law). Bhandarkar Oriental Research Institute, 1962–1975.
- Sarkar, Prabhat Raijan (1967). Human Society-2. Ananda Marga Publications, Anandanagar, West Bengal, India.
- Ghanshyam, Shah (2004). Caste and Democratic Politics in India.
- Welzer, Albrecht (1994). Dwivedi, R.C. (ed.). Credo, Quia Occidentale: A Note on Sanskrit varna and its Misinterpretation in Literature on Mamamsa and Vyakarana". In: Studies in Mamamsa: Dr Mandan Mishra Felicitation Volume. Delhi: Motilal Banarasidass.
- Lal, Vinay (2005). Introducing Hinduism. New York: Totem Books. p. 132–33. ISBN 978-1-84046-626-3.